De tweede jeugd van rector Plaat
(SÜË
Anti-godsdienstige actie wel anders maar niet minder
KERKDIENSTEN
irIUAJJIIIlU'IJ.'K
„Het is toch niet allemaal humbug geweest"
LEIDEN— Driemaal heeft rector D. Plaat (75) op sterven
gelegen. Ten tijde van de Spaanse griep, na een ver
keersongeluk en toen hij een dubbele longontsteking
had. Menigmaal is er voor zijn zielerust gebeden. Gelo
vig zegt hij er zelf van dat de gebeden om genezing
rijkelijk zijn verhoord. En schalks, met een twinkeling
in zijn olijke ogen: "Het onkruid mocht nog een poosje
blijven staan".
zijn zorgzame nicht voelt rector Plaat zich -
olifant hebben. De bisschoppen
hebben het zwaar, geloof me. De
mensen laten zich niets meer op
leggen. Tegenspraak is goed,
maar het moet wel redelijk blij
ven. En zeg nou zelf, is het rede
lijk, je al van tevoren te verzetten
tegen uitspraken van een autori
teit? Het gaat dan vaak niet eens
om die uitspraak, maar om het
gezag dat erachter staat en dat
men niet wenst te accepteren. Je
moet toch op z'n minst luisteren
naar argumenten".
De rector ervaart de tegenstellin
gen binnen het Nederlandse bis
schoppencollege als "onprettig".
Al laat hij er ter verduidelijking
direct op volgen dat ze niet van
vandaag of gisteren zijn. "Ze wa
ren eronder Alfrink ook. maar hij
zag kans de verschillende stand
punten bij elkaar te houden. Van
zijn optreden en persoonlijkheid
ging een verzoenende werking
uit. Willebrands is een andere
man. Waarmee ik niet wil zeggen
dat hij tegenstellingen aan
scherpt. Maar alleen al het feit dat
hij èn aartsbisschop van Utrecht
en dus voorzitter van het bis
schoppencollege is èn nog steeds
functionaris in Rome Die
voortdurende strubbelingen ma
ken op de mensen een akelige in
druk. Er wordt te weinig aan de
mensen gedacht. Zij hebben het
echt niet allemaal zo goed door
wat er nu precies aan de hand is.
Wezenlijk wortelen beide stro
mingen toch m dezelfde grond.
Moet daar dan niet sterker de na
druk op liggen?"
Gemak
Zijn levenslustige nicht, mejuf
frouw H. de Leeuw (72), bij wie hij
welgemoed inwoont, heeft met
haar overvloeiende roomse hu
mor nog een andere verklaring:
"Ze hebben Boven zeker nog
geen kaarter nodig". Ja. priester
Plaat, die zondag 27 mei in de Lo-
dewijkskerk aan de Steenschuur
zijn gouden ambtsfeest viert met
een plechtige hoogmis, een re
ceptie en een danklof, is een eer
steklas kaartliefhebber. Dat is
een van de vele dingen die hem
nog steeds zin in het leven geven.
Hij roept z'n huisgenote dan ook
niet tot de orde om haar wereldse
benadering van de hemelse za
ligheid. Integendeel, "ik hoop dat
ze het daarboven wat dat betreft
nog een poosje zonder me kun
nen doen". En rector Plaat steekt
een pijp op en nestelt zich be
haaglijk in zijn luie stoel.
Het leven van de emeritus-rector
kent echter ook plichten. Niei
omdat het zo nodig "moet", maar
gewoon omdat hij zich een leven
zonder roeping niet kan voor
stellen. "Hoe oud je ook bent, je
blijft priester". Elke vrijdag gaat
rector Plaat - nog steeds herken
baar aan het traditionele pries
terboordje - in het bejaardenhuis
"Rijn en Vliet" voor in een eucha
ristieviering. Zondags voert zijn
kerkgang hem naar de Lodewijk,
waar hij actief is in de mis van
half 12. In het bejaardenhuis
"Roomburg" verzorgde hij dit
jaar de lijdensmeditaties. En pas
is hij geestelijk adviseur gewor
den van de katholieke bejaarden.
"Man, ik word jong opnieuw. Dit
is mijn tweede jeugd".
Gevraagd naar het "waarom" van
zijn gevulde agenda, antwoordt
de vergrijsde priester kort en
duidelyk: "Met hetzelfde motief
als toen ik priester werd".
Glans
Als ik rector Plaat mag geloven - en
na een paar uur met deze gezelli
ge, opgeruimde en openhartige
man te hebben gepraat doe ik dat
zonder reserve -, is dat een zuiver
motief geweest. Zonder dwang of
zelfs aandrang van buitenaf. "Ik
wilde zelf in dienst van God wer
ken. Ten behoeve van de mensen.
Het bovennatuurlijke in hun le
ven brengen".
Toen zijn besluit vaststond, was
zijn familie te verbaasd om dat als
een "eer" te ervaren. Zo'n halve
eeuw geleden straalde de glans
van heiligheid, die de priester
zoon per definitie omgaf, uit naar
de ganse familie, "Je werd tot de
eer van de altaren verheven Dat
was iets groots. Zo'n jongen werd
met alle égards behandeld die
daarbij pasten. Hij had een aparte
plaats en iedereen in gezin, fami
lie en parochie diende zich daar
van wel bewust te zijn. Die schit
tering is er nu vanaf. Och, het is
mooi geweest. Maar toch ook wel
een beetje overdreven". Rector
Plaat heeft ervaren dat de gang
naar het altaar zonder het glit dat
de omgeving eraan placht te ver
lenen toch wel verheven kan zijn.
Toch is deze man geen verklaard
tegenstander van het "uiterlijke"
in de kerk. Weliswaar met distan
tie. maar ook met iets van eerbied
kan hij dierbare herinneringen
ophalen uit de rijkdom van het
vroegere roomse leven.
"Er werd in de kerk veel aandacht
geschonken aan het uitwendige.
Dat is nu allemaal aan de kant ge
zet. Bijzaken, zei men. Maar heeft
men wel begrepen dat die franje
ook de functie had om het we
zenlijke meer naar voren te ha
len? Natuurlijk waren er over
dreven dingen, maar die omlij
sting was op zichzelf niet overbo
dig Ze hadden meer aandacht
moeten besteden aan de beteke
nis ervan. Er meer doorheen
moeten zien naar de dingen er
achter. Als je naar een verjaardag
gaat. zeg je toch ook niet alleen
maar: wel gefeliciteerd. Nee, je
neemt een cadeautje mee en dat
zit ook nog in een leuk pakje. Je
geeft iets van jezelf. En zo was het
ook met die middeleeuwse ka
thedralen. Het evangelie klinkt in
een tent net zo goed. Maar in al
die versierende vormen geeft de
mens nu juist dat waartoe zijn
geloof hem inspireert. Zo moet je
ook al die roomse vlaggen, vaan
dels en bruidjes van vroeger zien.
Ik heb er zeker begrip voor dat
met de ty den ook de vormen ver
anderen. Maar om het nu zo voor
te stellen alsof het allemaal hum
bug is geweest, nee, dat gaat me
te ver. Er is te veel overboord ge
zet. Of om het misschien wel wat
te sterk te zeggen: met het bad
water is ook het kind wegge
gooid".
De jubilaris meent een licht herstel
te mogen waarnemen. Hij staat
daar niet bij te jubelen, alsof de
kerk ermee zou staan of vallen,
maar bezorgd maakt hij zich
evenmin, want de kerk leeft nu
eenmaal ook uit de traditie.
Opluchting
Rector Plaat, die zijn aanspreektitel
heeft overgehouden van zijn
functie in huize "Sint Willibrord"
te Wassenaar, voelt dat gemis.
Zijn dynamisch kerkbesef en
elastisch karakter weerhouden
hem ervan, hetzerige tegenacties
te propageren. Die brengen al
leen maar verkilling en ver
vreemding. Wel komt hij er rond
voor uit dat de liturgie van de Lo-
dewijkskerk, waar pastoor Vree
burg de spil is, hem het meest
aanspreekt. Hij stapt dan graag
over de grens van zijn eigen paro
chie heen. "Zoals ze het in de Lo
dewijk doen, sluit het meer aan
bij mijn eigen gevoels- en ge
moedsleven. Ik vind er de traditie
nog terug".
Tot die waardevolle traditie rekent
de rector ook de biecht. Die mag
dan niet zijn afgeschaft, ze is op
veel plaatsen wel in een hoekje
gezet. Een ernstig verlies, meent
hy. Hij legt z'n pijp erbij neer en
schuift, uit zijn gemakkelijke
houding komend, naar de rand
van de stoel.
'Ik kan uit ervaring spreken als ik
zeg dat de biecht, psychologisch
gezien, mensen opluchting ver
schafte. Dat was een betrouwba
re mogelijkheid om zich uit te
spreken. Ze hadden behoefte aan
advies en geestelijke hulp. En je
gaf ze die, naar eer en geweten, zo
goed mogelijk. Een priester is,
vanuit zijn wijding, toch maar
geen gewoon mens in de alle
daagse zin van het woord. Hij
mag als bemiddelaar and eren iets
bovennatuurlijks meedelen en ze
daarmee troosten en de weg wij
zen. De spreekkamers van de
psychiaters zitten nu vol. Zou dat
ook verband kunnen houden met
onze biechtarmoede? En wat
moeten psychiaters soms geen
moeite doen om mensen aan het
praten te krijgen en tot de diepe
grond van de menselijke geest
door te dringen. Biecht is: zich
uitspreken tegenover God om
van Hem antwoord te krijgen".
Schenen
Rector Plaat is blij dat hy geen di
recte verantwoordelijkheid meer
heeft. "Je wordt tegenwoordig bij
het minste geringste tegen je
schenen geschopt. Om niet te
vallen moet je de huid van een
Rector Plaat, in 1904 in Den Haag
geboren, is altijd in het westen
gebleven: Purmerend, Me-
demblik, Heemstede, Leiden
(Petrus-parochie), Voorhout
(hulprector Bisschoppelijke Nij
verheidsschool), Hoek van Hol
land - Maasdijk, Zevenhoven en
Wassenaar. Lange tijd als kape
laan, later als pastoor.
Mij n vraag wat van deze halve eeuw
werken in kerkelijke dienst het
fijnst was vindt hij nogal moei
lijk. Hij is afkerig van pasklare
antwoorden. Wat hij zegt typeert
hem ten voeten uit: "Mensen op
hun gemak stellen en helpen.
Geestelijk, maar ook sociaal".
Zolang hij dat nog kan doen, voelt
hij zich jong. "En wat is dan 75
jaar?"
Het motief van zijn priesterschap
duurt een leven lang.
S. J. DE GROOT
ZATERDAG 19 MEI 1979
Gereformeerde Bond. In de deze
week in Nykerk gehouden jaar- I
vergadering van de Gerefor
meerde Bond in.de Hervormde
Kerk werden ds. A. de Reuver te
Capelle aan den IJssel en ds. H.
Visser te Nieuwe Tonge tot
hoofdbestuurslid gekozen. Ds.
De Reuver kwam in de plaats van
ds. C. den Boer té Wageningen, i
die studiesecretaris van de Bond
is geworden.
Ds. R. J. van der Hoef. secretaris
van de Bond, deelde mee, dat het j
hoofdbestuur, hoewel de bespre- i
kingen niet zijn gestaakt, zich j
enigszins heeft gedistantieerd I
van de Evangelische Alliantie in
oprichting. Het vreest te grote in
vloed van de "vrije groepen". Een
aanvrage van de Evangelisehe
Hogeschool om steun in verband
met de bouwplannen werd afge
wezen. Het hoofdbestuur trekt de
noodzaak van dure bouw in twij-
fel.
In een toespraak gaf de voorzitter I
van de Geref. Bond, ds. L. J Ge-
luk te Zwolle, als zijn mening dat
de synode te weinig leiding geeft
met betrekking tot het gemeen
telijke leven, in tegenstelling tot
de inspanningen op het politiek-
maatschappelijke vlak. De nieu- I
we organisatie van de kerk (de j
omzetting in 1951 van een be
stuurlijke in een ambtelijke
structuur) achtte hy ten diepste
mislukt. Volgens ds. Geluk wordt i
het unieke gezag van de bijbel in
de kerk opnieuw ontkend. Er
heerst weer leervrijheid.
Met dat al blijft de Bond zijn plaats
innemen in de Hervormde Kerk.
Trouwens, welke afgescheiden j
kerk zou hem willen hebben.
"Wij werken in de kerk niet voor 1
onszelf', zei ds. Geluk.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te IJssel muiden I
F. Luitjes Kootwijk, te Werken
dam I. Kok Zoetermeer, te Nij-
kerkerveen A. Vlietstra Doorn
spijk, te Okkenbroek mevrouw
kandidaat J. van de Werf Utrecht.
Gereformeerde Kerken: beroe
pen te Heemse (Ov.) C. J. van der
Heiden Zwammerdam, tè Coe-
vorden H. Klein Ikkink De Wilp;
aangenomen naar Dronten G. J.
van der Pol Naaldwijk. Geref.
Kerken 'Vrijgemaakt: beroepen
te Urk en te Zaandam T. Wendt
Gees, te De Bilt D. Berghuis Delf
zijl. Geref. Gemeenten: bedankt
voor Oud-Beijerland A. Vergunst
Veen. Doopsgezinde Gemeen
ten: beroepen te Rottevalle (Fr.)
mevrouw kandidaat M. Postma
Groningen. Baptistengemeen
ten: beroepen te Leiden (in aan
staande vacature G. van Mame
ren) G. Bosveld Muntendam.
Vieringen. Het jongerenkoor De
Menswording (Leiderdorp) zingt
vanavond 7 uur in een rk viering
te Hazerswoude-dorp. De jonge
rengroep The Lord's Folks (Lei
den) werkt om 7 uur mee in de rk j
kerk te Warmond.
(Van onze redactie geestelijk leven)
Toen de Rus Joeri Gagarin voor het eerst
in een baan om de aarde cirkelde, is hij,
zo zei hij. God niet tegengekomen. De
anti-godsdiensige propaganda maakte
onmiddellijk van dit voorval gebruik
om aan te tonen dat God niet bestaat.
Dat schrijft de Nederlandse Rusland-
deskundige Laura Starink in het laat
ste nummer van het "Rusland-bulle
tin", dat geheel is gewijd aan de positie
van de gelovigen en van de godsdienst
in de Sowjet-Unie. Volgens haar is in
de atheistische propaganda een van de
meest toegepaste methoden het aan de
kaak stellen van de "uitspattingen en
malversaties" van religieuze leiders.
Priesters worden voorgesteld als be
driegers die met het geld van de goed
gelovigen ware orgieën aanrichten.
Met behulp van de schei- en natuur
kunde probeert men relikwieën van
hun aureool te ontdoen. Er zijn zelfs
atheistische musea opgericht om der
gelijke verguisde religieuze voorwer
pen tentoon te stellen. Het bekendste
museum staat in Leningrad. "Het is
ironisch dat de enige officieel gekano-
niseerde relikwie, Lenin in zijn vitrine
op het Rode Plein in Moskou, veel
meer aandacht trekt dan alle atheisti
sche musea bij elkaar", aldus Laura
Starink.
Naast de afvalligheidsverklaringen van
gelovigen en anti-godsdienstige arti
kelen in de pers is de verwereldlijking
van christelijke feestdagen een belang
rijk propagandamiddel. De kerkelijke
kalender is vervangen door een com
munistische.
Tegenwoordig, zo schrijft Laura Starink,
wordt er meer verwacht van een per
soonlijke benadering van gelovigen.
Leraren moeten ouders die hun kinde
ren een godsdienstige opvoeding ge
ven erop wijzen dat het de gezondheid
van hun kinderen schaadt als die te
veel met hun neus in de bijbel zitten.
De atheistische propaganda is funda
menteler geworden, wetenschappelij
ker ook, omdat de brutaliteit van de
vroegere propagandisten vaak een
averechts effect had. Zo is de "Bond
voor militante atheisten" vervangen
door het "Instituut voor de versprei
ding van politieke en wetenschappe
lijke kennis". Dat doet sociaal-psy
chologisch onderzoek naar de oorza
ken en de huidige vormen van gods
dienstigheid.
Burgerlijke ideologie
Ononderbroken atheistische propagan
da blijft geboden, zo meent het hoofd
van de afdeling cultuur van het cen
trale comité van de Communistische
Partij in de Oekrainse Sowjetre-
publiek. Deze Kapto schreef daarover
een lang artikel in het maandblad van
de Oekrainse Academie van Weten
schappen. De propaganda moet, vol
gens hem, ook geïntensiveerd en ge
moderniseerd worden, want, zegt hij,
de godsdienstigheid van een bepaald
deel van de bevolking in de socialisti
sche maatschappij is een van de laatste
stellingen van de burgerlijke ideologie,
vanwaaruit de klassevijanden het
communisme aanvallen.
De geestelijke leiders leiden de arbeiders
af van actief scheppend werk voor het
vaderland, benevelen hun hart en ver
stand en maken hun leven armer. Dat
alles vormt, aldus Kapto, een gunstige
voedingsbodem voor allerlei ver
keerds, zoals "een onze maatschappe
lijke orde vijanig gezinde activiteit".
Het "collectief' waarin zij werkzaam
zijn moet moeite doen gelovigen per
soonlijk te beïnvloeden.
Kennelijk heeft de opvoeding op de
staatsscholen niet de resultaten die de
partij ervan verwacht. Men kan zich
ook afvragen waarom de vertegen
woordigers van de Russische kerken
zoveel internationale contacten heb
ben en buitenlandse kerkelijke delega
ties ook aan regeringszijde met het no
dige eerbetoon worden ontvangen als
de godsdienst als vijandige ideologie
het erop toelegt kleinburgerlijke over
blijfsels uit de vroegere maatschappe
lijke orde te versterken en de "interna
tionale reactie" aan de godsdienst de
rol van een anti-communistische
macht toekent. Zo merkt het Her
vormd Persbureau in een commentaar
op.
Kapto meent te weten dat het aantal ge
meenten van de Russisch-orthodoxe
Kerk belangrijk is afgenomen door
doelbewuste activiteit van politieke en
maatschappelijke organisaties en be
kwame beïnvloeding van de gelovigen.
Maar de kerken van deze gemeenten
zijn niet gesloten omdat er geen mens
meer kwam, zoals hij beweert, maar
ondanks verzet en verzoekschriften
van die gemeenten. Het is een gevolg
van willekeurig en zelfs gewelddadig
optreden van de autoriteiten.
Evangelisatie uit het Westen ziet Kapto
als "boosaardig trucjeswerk". Dat
sommige westelijke organisaties voor
evangelisatie en bijbelverspreiding
(smokkel) in Oost-Europa aanleiding
geven om zo te denken, kan niet wor
den ontkend.
LEIDEN - Herv. Gcm Hoogl kerk 10
ds. Kattenberg Oude Tonge. 11.45 stu-
dentendienst; Marekerk 10 dr. Balke-
stein Sliedrecht, 5 ds. Talsma Den Haag;
Mar kerk L. Morsw. 10 ds. v. Achter
berg; Merenwyk 9.30 ds. Horlensius en
pastor v. Well, 11 pastor v. Well;
Bethl.kerk Driftstr 10 ds. Pannekoek;
Bevr. kerk ZW 10.30 ds. Boogert, 5 zang-
dienst; Vredeskerk 10 mevr ds. De Mev;
Waalse k. 10.30 ds. Ribs; Acad. Z. 10.15
ds. Bakker; Diac.huis 10.30 mevr. ds, v
Everdingen; Endegeest 9.30; Petrakerk
Sur.str. 10 ds. Franken Zeist, gez. dienst
doven en horenden; jeugdkapel Vredes
kerk 10; jeugdkapel Goede Herder (Ou
de Vest 13) 10.30 Geref. Kerk Zuid er-
kerk 10 ds. Wind Ermelo, 5 ds. Prins Den
Haag; Petrakerk 10 ds. Franken Zeist,
gez. dienst doven en horenden, 5 ds.
Koolstra; Oude Vest 10 ds Koolstra, 5 ds.
Rang Nieuw-Vennep: Mar. kerk L.
Morsw. 10 ds. v. Achterberg, 5 ds. Van
Loenen Leiderdorp; Bevrkerk 9 ds.
Prins, 5 ds. Hortensius; Groenhoven
10.15 ds. Prins; De Mirt 10 hr v d. Tuin.
Mierennest 10 mevr Owel; Merenwjk
zie herv. gem. Dolerende Noodgcmecnte
Groot Leiden (Pieterskerkstraal 1): 8.30
en 5 hr. Oosting Geref. Kerk Vryg. (He
rengracht 70): 11 ds. Mulders, 5 lccs-
dienst. Chr Geref. Kerk (Steenschuur 9):
9.30 ds. Quist Rijswijk, 5 prof. Boertien.
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds.
Boogaard. Geref. Gem. in Ned. (Bethl.
kerk Driftstraat 11.30 en 5.30.
Evang.-Lu th. Gem. (Hoogl. Kerkgracht):
10.15 ds. Happee. Remonstr.-Doopsgez.
Gem. (Pieterskerkstraat 1): 10 prof dr.
Kuiper. Baptistengemeente (O. Rijn 3)
10 Evang. Chrstengemeenschap (Mid
delstegracht 3): 10 hr. Dikkes. Zen
dingswerk Middernachtsroep (Zoeterw.
singel 21): 5 nam. Evangchecentrum
Zylsingel 2: 10 hr. Holder, di 8 hr. Zyl-
stra Pinkstergemeente (O. Rijn 3) 3 hr
Eikerbout Leger desHeils(Hooigracht):
10 en 7.30. Nieuw-Apost Kerk (H Ri)n-
dyk 24): 9.30 en 4. wo 8 Christian Scien
ce (Steenschuur 6): 10.30. Kerk van J
Chr v. d. Heiligen der L. Dagen (Steen
schuur 6): 10.15. Zevendedagadventis
ten (in Lokhorstkerk): elke zal 9 45 bij
belstudie, 11 prediking. Oud Kath. Kerk
(Zoeterw. singel): 10. Rooms-Kath ker
ken: Haagweg zat. 7. zond. 9, 10.45 en 12.
Herensingel zat. 7, zond. 8.30, 9.30 en 11
Rijndijk zat 7, zond. 9.30 en 11.30; Steen
schuur zat 7. zond. 8.30, 10 11.30. 6 en 7;
Boshuizerlaan zat 7, zond. 9.30, 11 en
12.15; Lammenschansweg zat. 7 zond. 9,
10.30, 12 en 6; Haarl.str. zat 7, zond. 9.30,
10.45 en 12.15.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds. Den
AARLANDERVEEN - Herv. Gern 10
ds. v. d Heiden Alphen. 7 hr Christ, Lei
den. Geref. Kerk: 10 ds. Stolk, 6 30 ds
Vree. Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst. 5.30
ds. Velema Nunspeet. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 7.30 cn 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. Advenlskerk 9 30 ds Stelwagen
Boskoop, 6.30 ds v. d Heiden: Kruis
kerk 9.30 hr.Tazelaar; Opst.kerk 9.30 ds.
Wolthaus Aarlanderveen, 6.30 ds. Bo-
gers, Nabu 9.30 ds. Bogers, gezinsdienst;
G H kerk 10 30 dr v Santen, 6.30 ds v
d Ree: De Bron 9 dr v Santen. 6.30 ds
Verheul; Ashram 9.30 dr Kieskamp
Leerdam, 6.30 ds. Hanemaaver. Geref.
Kerk: Mar. kerk 9.30 ds Vree. 6.30 ds
Van Loenen Leiderdorp Salv. kerk 9.30
dr. Vlijm Leiden, 6.30 ds. Stolk; G H
kerk 9 ds. Mulder. 6.30 ds. v. d Ree De
Bron 10 ds. v d. Ree. 10.30 ds. Mulder,
6.30 ds. Verheul, Ashram 9.30 ds. Ver
heul Zowel in her. gcm. als in geref
Kerk in een aantal diensten H. Avond
maal. Geref. Kerk Vriig.- 8.45 dienst. 6.30
ds Borgdorff Geref K Vryg Buiten
Verband: 9.30 en 4.30 br In t Hout Chr
Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 dienst. Oud-Ge-
ref Gem 9.30 en 4. Baptistengernecnte
10 evang Verkerk en ds. Koekkoek. 6.30
ds. Koekkoek- Noord (Sporllaan) 10 hr
v d Vlugt Volle Evang Gem. (school
Preludeweg): 10 hr. v Putten. Leger dés
Heils: 10 en 6.30 uur. Corn de Vla-
mingstr. Pmkstergem Bethel
(R-Kruisgebouw) 6 nam Pinkstergem.
Alphen (R.-Kruisgcbouw): 10 voorrti
Reinonstr. Kring: 10 prof Adriaanse
R.K. kerken Bon kerk zat 7. zond. 8 30.
10 en 11,30- Piuskerk zat 7, zond. 9. 10.30
en 11.45, De Bron zat. 7, zond. 9 en 11.30
BENTHUIZEN - Herv Gem 9.30 en 6
kand. Guyt Katwijk. Geref. Gem. 9.30
leesdienst. 7 ds. Van Gelder, Gouda.
BODEGRAVEN - Geref Kerk: 9.30 ds.
Vaatstra Sexbierum, 6.30 jeugd-evange-
lisatiedienst.
BOSKOOP - Herv. Gem.: Dorpskerk
9.30 dienst, 6.30 dr. Haitsma; De Stek
9.30 ds. Heymans. Geref. Kerk. 9.30 ds
Wigboldus Den Haag, 5 ds. Landheer
Z.meer. Chr Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds v.
Langevelde. Geref. Gem 9.30 en 6 Op-
wekkingsgemcente (Concordia): 9.30.
Verg v. Gelovigen (Nieuwstraat): 9.30 en
5. R.K. Kerken: zat 7, zond. 9.30 en 11.
HAZERSWOUDE-Herv Gem 9.30 ds
Droogers Bodegraven. 6.30 ds Jonkers.
Utrecht. Geref. Kerk. 9.30 ds. Versluys, 5
ds. Bezemer. R.K. kerk. dorp zat 7. zond.
8. 10 en 11.30; Rijndijk zond. 10; Anker
zal. 7, zond. 8.45 en 11.15.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds Roth-
fusz, 7 ds. Bouma Utrecht, in geref. kerk.
Geref. Kerk: 10 ds. Van Loenen Leider
dorp, 7 ds. Bouma Utrecht. Chr Gerei'
Kerk: 10 leesdienst, 7 ds v. Dyken. Lis-
se R.K. kerk: Mart kerk zal 7. zond
8.30, 10. 11.30 en 12.45' Jozefkerk zat 7.
zond. 8.30, 10 en 11.30.
HOOG MADE - Herv. Gem 10 dr. Van
Vliet. R.K. kerk zat 7. zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gem 10 ds. Koren-
hof Heemstede. R.K. kerk; zat. 7, zond. 8
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Vermeulen Ze
venhuizen. 6 ds. Gebraad Ontmoe-
tingskerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds.
Schuurman De Wiek 10 ds v d. Werf te
Voorhout. Evang dienst. Geref. Kerk;
9.30 ds. Vrolijk. 5 ds. v d. Horst. R.K.
kerk: zal 7. zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: N
Kerk 10 ds De Jong. 6 ds. Van Roon O
Kerk 10 ds. Boer. 6 ds Vroegindewcv;
Ichtuskerk 10 ds. Schuurman, 5 ds. Ho-
vius Pnielkerk 9.30 ds. Vroegindewcv
5 45. samenzang. 6ds. Boer, jeugddienst"
Gr v Pr school lOds Vink Ovcrduin 2
ds Baas. Geref Kerk: Vr Kerk 9 30 ds v
Halscma, 5 ds. Vrolyk Tr. kerk 9.30 ds. v.
d. Horst, 6.30 ds. Van Halsema. Geref.
Kerk Vrjjg10.15 leesdienst. 3 30 ds.
Huff Geref Kerk Vrjig Buiten V 8.45
en 7 ds. Roukema. Chr Geref. Kerk: 10
en 5 ds. Beekhuis, Noordeloos. Geref
Gem.: 10 en 5 ds. Mol Rijsscn. Volle
Evang. Gem. (Voorstraat 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. 10 ds. Van der Linden, 7 vic. dr.
Byl, Leiden. Geref Kerk: 9.30 hr. Brou
wer Katwijk, jeugddienst. 7 ds. Nierop
LEIDERDORP - Herv. Gem en Geref
Kerk: Dorpskerk 10 mevr. Jacobi, 6.30
ds. Geursen; Hoofdstr kerk 10 ds.
Knorlh Scheppingskerk 9 en 10.30 ds.
Geursen Elis. ziekenhuis 11 ds. Mak.
dond. 24 mei Dorpskerk 7.30 oec avond
gebed. Bapt gemeente: 10 br Lourens
R K kerk zat 7. zond. 9, 10.30 en 12
LEIMUIDEN - Herv. Gem 9.30 ds. De
Vree' camping 10.30 hr. De Leeuw Lei
den, Gerei Kerk 9.30 ds Lus. 7 ds. De
Wit. Lisse camping 10 30 hr. De Leeuw.
Leiden. R.K. kerk zat. 7. zond. 7.30. 9.30
en 1115
LISSE-Herv. Gem.: Grote Kerk 10 en 7
ds. De Gelder Pauluskerk 10 ds. 't
Hooft. Geref Kerk: 9.30 ds. De Wit, 7 ds.
Los Leimuiden. Geref Kerk Vrjjg.:
10.30 en 2.45 ds Boxman Geref. Kerk
Vrijg. Buiten V 9 en 5 ds. Schuurman
Chr Geref Kerk 10 en 4.30 ds. v Dijken
Geref. Gem 10 en 4 ds Hakkenberg.
Oud Geref Gem. 9.30en 3. R.K Kerken
Agatha zat 7, zond 10-Poelpolder zat 7,
zond. 9 en 11.30- Mariakerk zal 7. zond
8.30 10en 11.45 Engelbew zat 7. zond 8.
9.30 11 en 5 45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 hr
Goedhart 6.30 ds. De Vos Katwijk Ge
ref Kerk 9.30 ds. Elgersma Noordwijk,
5 ds. v.d Heiden Zw dam. Chr. Geiel
Kerk: 9 30 en 6 30. R.K Kerk: zat. 7,
zond. 9 cn 10.45
NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds
Molenaar, 6.30 drs. Kattenburg. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Ringnalda A. dam, 7 ds.
Vrolijk, Katwijk. R.K. Kerk.: zat 7, zond.
9 en 11.
NIEUW VENNEP-Herv. Gem 9.30 ds.
Goverts, 7 ds. Den Harder. Geref. Kerk
9.30 ds. Wijngaarden, 6.30 ds Rang. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds. Visser. R.K.
Kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv Gcm 9.30 en 7 ds
Zoutendijk, avondmaal. Geref. Kerk
(Woerdense Verlaat): 10 en 7 ds. Note-
boom. R.K kerk: zat. 7, zond. 9 en 10.30
NOORDWIJK Herv Gcm Voorstr. 10
dr. Jansen, 7 zie geref kerk; Sole Mio 9
dr Jansen; Hoofdstr. 10 ds. Keuning; ge
ref kerk Hoofdstr. 7 ds. Warnink; De
Rank 10 ds. Hovius. 7 ds. v.d. Velden,
Woerden. Vierbool Borenburg 10
jeugdkapel. Geref kerk: Buurtkerk 10
ds. Verheul Alphen, 7 ds. Warnink, gez.
dienst: Vinkenlaan 9.30 ds. Warnink,
gez. dienst; Vinkenlaan 9.30 ds War
nink. gez. dienst; Vinkenlaan 9.30 ds
Warnink; Voorstr 7 ds. 't Veld Noord-
Scharwoude, gez. dienst; st. kerk 11 ds
De Wil, Lisse. Ned Prol. Bond. 10.30 ds
Kuipers, Leiden R.K. kerken: Zee 9.30
en 11; Binnen 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.:
10 ds. Van 't Hog; De Zilk 10 hr. Christ,
Leiden. R.K. kerk; Jozefkerk zat. 7,
zond. 8 30 en 10; Viktorkerk zat, 7, zond.
9.30 en 11.
OEGSTGEEST - Herv Gem.: Gr. Kerk
10 ds. Den Tonkelaaren pastor Koster;
Pauluskerk 10 mevr. ds. De Vlieger;
Gem.centr. 10.30 ds. Barnouw, 7 dr
Wiersmga, Leiden Gem.centr. 10.30 ds.
De N ie, jeugd kerk; Endegeest 9.30 pas
tor Boshouwers Van Wvckerslooth 4 30
ds Wagenvoorde Geref. Kerk 10 ds
Heemskerk, zie ook herv gemeente Ge
ref Kerk Vryg 8 45en 4 30 ds Boxman
Geref Kerk Vrijg. Builen V. 8.45 br
Stahlie 4 ds. v.d Berg R.K. kerk
Will kerk zat. 7. zond 9. 10.30 en 12,
Bon kapel zal. 6 30. zond 9 en 11 Vollr-
Evangcliegcm. (gem.centr4 hr v.d
Brugge.
OUD-ADE - R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30
en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.. 9.30 ds. Lalleman. Geref
Kerk: 9.30 hr. Schoenmaker, 6.30 ds.
Damsma, Rijnsburg. R.K. kerk: zat. 7.
zond. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker
ken: M. Pres. zat. 7. zond. 8, 9.30 en 11; P.
Banden zat. 7. zond. 9.30, 11 en 12.15.
RIJNSATERWOUDE-Herv.Gem 9.30
dr. Gerssen, Utrecht, 7 ds. Goverts
Nieuw Vennep. Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst, 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Gr. Kerk
9.30 ds. v. Niel, 5 ds. v.d. Bogerd; Bethel-
kerk 9.30 ds. v.d Bogerd, 5 ds v. Niel
Geref. Kerk. Petrakerk 9.30 dr. v. Oeve-
ren, 5 ds, Huisman; Imm.kerk 9 en 10.30
ds Huisman, 5 ds Damsma: Mar.kerk
9.30 ds. Damsma, 5 dr. v. Oeveren. Geref
Kerk Vrijg.: 10 en 5 ds. Zomer. Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 5 ds. De Joode. Evang.
Christengemeente (aula mavo): 10 br
v.d. Brink. RK gemeenschap (aula
tuinb.school): zat. 7. zond. 10.30
RIJPWETERING - R.K. kerk: zat. 7
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 en 10 30
ds. Jense, Den Haag. 6 30 ds Van San
ten, gez. dienst. Geref. Kerk: 9.30 ds. v
Santen. 6.30 zie herv. gem Chr. Geref
Kerk: 10 ds. Slofstra, Broek op Lange-
dijk, 5 ds. Rebel. R.K. kerk. zat. 7, zond. 9
en 11.
TER AAR - Herv. Gem 9.30 dr. Meyers,
Leiden, 6.30 ds. Molenaar, Nieuwveen.
Geref Kerk. 9.30 ds. Bezemer, 6.30 ds
Los R.K kerk: Aardam zat. 7, zond. 9 eil
10.30; Langeraar zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem 10 ds De
Raadt. gez. jeugddienst. 6.30 ds. Vink.
Katwijk Geref Kerk 10 zie herv. gem.,
6.30 ds. De Raadt. Geref. Kerk Vriig
9.30 leesdienst, 5 ds. Hoff.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds Bro
kerhof R.K. kerk: zat. 7, zond. 9.10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv Gem. Dorps
kerk 10 ds. Metering, familiedienst, 7 in-
terk. zangdienst, pastor De Lange: aula
NH 9.30 ds. Van der Schoot; Hulp en H.
10 ds. Verheule; Ark 10 jongerendienst.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Zeeuw. 7 zie
herv. gem. Geref. Kerk Vrjjg 10 en 5
prof. Kamphuis. R.K. kerken. Laur kerk
zat. 7. zond. 10 en 11 30; aula NH 11; M.
Godskerk zat. 7, zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gcm.: Be
thel kerk 9 ds. Verwelius, 5 ds. Verboom;
10.30 ds. Tigchelaar, Putten. 6.30 ds.
Verwelius: Imm. kerk 10 ds. Flink. Ke-
thel, 5 ds. Van Itterzon, Gouda Geref
Kerk: Kr. kerk 10 ds. Van Reenen
R.dam, 5 ds v.d. Berg; Onlm. kerk 10 ds
v.d. Berg, 5 ds. Krol, Gorinchem. Oud
Geref. Gem 10 en 6.30. Chr. Afgesch.
Gem.: 9.30 en 5. Volle Evang. Gem (Lin-
dengaarde 17a): 9.30. R.K. kerk:
Onlm.kerk zat. 7, zond 8.45, 11 45 en 7.
Viktorkerk zat. 7. zond. 10.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 ds. Mac-
kaav. Leiden. R.K. kerk: zat. 7, zond
8 30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gem.: Dorpskerk
II) ds. Steenstra, avondmaal, 4.30 ds
Tukker, 7.30 cantatedienst, ds. v.d. Zee;
Kievietkerk 10 mevr. drs. Van Rijn, Den
Haag; Messiaskerk 10 ds. v. Zanten;
Dorpscentrum 9.30 hr. Schaap, Zoeter
meer. Geref Kerk 10 ds Zulstra. Vor-
den. jeugddienst. 7 ds. Huisman. Rijns
burg; Zuid 10 prof. Van den Berg, Lei
den. Ned. Prot. Bond.: 10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE - Herv. Gcm.: 9.30 ds
Lagorwev. Den Haag. 6.30 ds. Hoogen-
duk. Alphen Geref Kerk 9.30en 6.30ds.
Boov, Linschoten. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem 9.30 ds.
Nicolai Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds. Fern-
hout, Alphen. avondmaal. R K, kerk: zat.
7. zond 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv Gem 10 ds.
Sasse, O.geest R K kerken: Janskerk
zond. 10.30; Chr. Dienaarkerk zat. 7,
zond. 9.15.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 9.30 ds.
Petlinga, Utrecht. 6 30 ds. Nicolai. Ze
venhoven Geref Kerk: 9 30ds v.d. Hei
den, 6.30 ds Bezemer.
