Lachen om Amerikaanse televisie
Absurde kijk van
Ettore Scola op
vulgaire armoede
Restantje mensheid
op zoek naar aarde
KENTUCKY FRIED MOVIE
Films
deze week
VRIJDAG 18 MEI 1979
CANNES (GPD) - De Nederlandse
acteur Rutger Hauer heeft al in
verschillende buitenlandse films
gespeeld. In Franse, maar vooral
in Duitstalige produkties, veelal
voor de televisie. Zijn stem werd
daarin altijd door een buitenlan
der vervangen en die films krij
gen we in Nederland meestal niet
te zien. In Cannes zagen we hem
nu in een Belgische film in het
hoofdprogramma van het film
festival en deze keer was hij ook
te horen. Hij heeft eigenlijk best
een goede, sonore stem, maar
helaas kan hij die niet buigen
naar de gewenste modulaties.
Dat bleek ook hier weer in de film
„Een vrouw tussen hond en
wolf', in België opgenomen en
geregisseerd door de Belgische
cineast Andrè Delvaux. Rutger
Hauer probeert een beetje
Vlaams te spreken met de hem
omringende Vlamingen. Dat lukt
niet zo best, al is het geen ramp,
maar het ontbreken van een
beetje stemregie (zoals helaas
ook in veel Nederlandse films)
doet afbreuk aan zijn spel - een
rol die in andere opzichten nog zo
gek niet is. Zijn type van „de
blonde germaan" (zo genoemd
sinds zijn welgemikte creatie van
een SS-officier in Wim Verstap
pens „Pastorale") past uitste
kend in de figuur van de Vlaamse
nationalist Adriaan, die tijdens
de nazi-overheersing in Duitse
krijgsdienst treedt.
„Een vrouw tussen hond en wolf'
gaat over de jonge echtgenote
Lieve, die de menselijke leegte en
angst voor contact heel goed
voelt achter het opgeklopte idea
lisme van haar man en zijn natio
nalistische vrienden. Tijdens
Adriaans afwezigheid verstopt
Lieve een verzetsman (Roger van
Hooi) op wie ze verliefd wordt.
Maar na de bevrijding kiest ze
toch weer voor haar eigen man.
Adriaan blijft echter na zijn in
ternering hangen in zelf
rechtvaardiging en begrijpt niets
van de angsten die zijn vrouw
beleefd heeft tussen trouw en
verraad.
Een $terke vrouw dus (de aloude
vraag „Wie zal haar vinden?"
heeft in de moderne film haar ac
tualiteit allang verloren) en een
sterke rol ook van Marie-Christi-
ne Barrault, bekend van films als
„Ma nuit chez Maud" van Roh-
mer en „Cousin cousine" van Ta-
chella.
Rutger Hauer.
„Een vrouw tussen hond en wolf'
berust op autobiogragische ge
gevens (met name wat de figuur
Adriaan betreft) van de schrijver
Ivo Michiels, die samen met Del
vaux het scenario schreef. De
film is wisselvallig van kwaliteit,
met name in de spelregie en in de
enscenering, die hier en daar zelfs
nogal knullig is. Maar er zijn ook
sterke kanten: de fotografie, de
beeldspraak (de obsessie van de
eng omsloten tuinen en die ene
boom „des levens"), alsmede de
soms verrassende montage.
Ook dit jaar kan men in Cannes niet
om het genie van de nog altijd
jonge Duitser Rainer Werner
Fassbinder heen. Hij is er nu met
twee films, waarvan zijn nieuw
ste, „Die dritte generation"
(1979), geplaats is in de rubrieken
Un certain regard en Semaine de
la critique. „Die dritte genera
tion" (De derde generatie) is een
tragische komedie over de span
nende, opwindende, wrede en
waanzinnige „spelletjes" die ge
speeld worden tussen de opstan
dige jeugd en de politie van de
industriële dictatuur. Uitgelokt
terrorisme, maar toch zonder
duidelijk motief. Een heel knap
Walgelijk vulgair, diefachtig, hoe-
rig, afstotend, egoïstisch en ge
meen zijn de figuren die Ettore
Scola in zijn "Brutti, sporchi e
cattivi" schildert. Het werk
woord schilderen is hier zeker op
zijn plaats, want het is één groot,
boeiend schilderij, waar je met
opperste verbazing naar zit te
kijken.
Scola had met zijn "Una giornata
particolare" al bewezen een
krachtig schepper van sfeerbeel
den te zijn, maar in deze - vroege
re - film wordt dat nog duidelij
ker.
De mensen die Scola tekent zijn le
den van één, grote, arme familie,
die letterlijk op de vuilnisbelt van
Rome leeft. Eigenlijk haten ze el
kaar, maar in penibele situaties
zijn ze toch in zekere mate soli
dair. Hoe walgelijk ze ook zijn, je
kunt er toch een zekere sympa
thie voor hebben. Zo niet voor de
vader, een halfblinde nietsnut,
die een bom duiten heeft gekre
gen, waar hij als Argus over
waakt. Bang als hij is dat een lid
van zijn talrijke familie met de
poen ervandoor zal gaan. Het
wordt een obsessie voor de man
zijn geld steeds op een andere
plaats te verbergen en er als een
waakhond dag en racht over te
waken.
Scola heeft met enorme spot naar
deze maatschappelijke uitwas
gekeken en dat maakt dat alle
maal nog absurder. Toch wordt
de film nooit zo surrealistisch, dat
hij onaannemelijk wordt. En
hierin schuilt de kracht van de bi
zarre aaneenschakeling van tafe
relen. Er schuilt een aanklacht in.
Tegen de armoede, maar even
zeer tegen de mensheid, die die
armoede lijdelijk ondergaat,
zonder verzet te plegen. Want, zo
als Scola aantoont, er verandert
niets en er zal nooit iets verande
ren. De kleine opstandjes van
kleine mensen worden in de kiem
gesmoord. Eigenlijk ondanks alle
humor, een erg sombere film we
derom. Ofschoon totaal anders
van opzet, valt de parallel met
"Una Giornata" duidelijk te
trekken.
ANNEMIEK RUYGROK
De Belgische regisseur André Delvaux, de Franse
vertoning van "Een vrouw tussen hond en wolf".
geconstrueerde film met een
keur van grote namen op de spe-
lersrol: Volker Spengler, Bulle
Ogier, Hanna Schygulla, Udo
Kier, Margit Carstensen en zelfs
Eddy Constantine.
Tot de onbetwiste meesterwerken-
ook bij een zuinig gebruik van het
woord - behoort zeker die andere
Fassbinder-film, die ook in Can
nes vertoond wordt, zij het in een
achteraf-bioscoop: „Die ehe der
Maria Braun" uit 1978 won dit
jaar in Berlijn tweemaal een
Gouden Beer en valt in Cannes
buiten de officiële inzendingen.
Maar van de Nederlandse festi
valkolonie heeft iedereen de film
willen zien en hij zal ook zeker
worden aangekocht voor verto
ning in Nederland.
„Die ehe der Maria Braun" is de ge
schiedenis van een jonge vrouw,
die na de eerste huwelijksnacht
haar echtgenoot Hermann moest
afstaan voor Hitiers oorlog. Na de
Duitse nederlaag wordt Her
mann vermist. Maar Maria ge
looft dat hij nog leeft en zet alles
op alles om een gelukkig leven
voor hun beiden voor te bereiden
(alweer een sterke vrouw dus).
Zelfs de minnaars die zij heeft,
dienen het doel, waarbij is inbe
grepen de bloei van haar per
soonlijkheid, en zij maakt een
goede carrière als zakenvrouw.
Maar wanneer dat doel bereikt is,
explodeert Maria figuurlijk en
letterlijk met man en huis bij een
gasontploffing.
Zelden heeft Fassbinder een film
met zoveel warmte gemaakt en
met zo weinig verwijten aan der
den. Hij heeft het deze keer op
willen nemen voor de kleine
Duitse burgers als slachtoffers
van Hitier. Maar tegelijk maakte
hij met deze film een schitterende
metafoor van het na-oorlogse
Duitsland, waarin uit aanvanke
lijke wanhoop toch nieuwe moed
geboren kon worden, die echter
gesmoord werd in de nieuwe
onmenselijkheid van het „Wirt-
schaftswunder".
Marie-Christine Barrault en de Belgische c
Marie-Christine Barrault en André Delvaux betreden het festivalpaleis.
toond). Anja Breien, die in Ne
derland veel indruk gemaakt
heeft met haar „Hustruer"
(vrouwen) en „Spel van liefde en
eenzaamheid", stelt nu enigszins
teleur met haar nieuwe film „Ar-
ven" (De erfenis). Het is de ge
schiedenis van een Noorse fami
lie die een erfenis moet verdelen, Wanneer
waarbij dè wederzijdse liefde
waardering lelijk tegenvalt.
Dat zijn familie inmiddels ver
kommert, hoereert en steelt om
aan eten te komen, en steeds
dieper in het stinkend moeras
wegzakt, doet hem niets.
Wanneer hij op een dag met een
wulpse dame thuiskomt, die hij
met gulheid overlaadt, wordt het
de familie al te bar. Men beraamt
een aanslag, maar natuurlijk is dit
tot mislukking gedoemd en de
familie leeft voort zo zij was. Al
leen is de situatie er nog schrij
nender op geworden.
„Die ehe der Maria Braun" leunt
zwaar op de fascinerende per
soonlijkheid van de typische
Fassbinder-actrice Hanna Schy
gulla, wier talent even onuitput
telijk lijkt als dat van de regisseur
en die hier de mooiste rol van
haar leven speelt.
Twee vrouwelijke
regisseurs
In de officiële selectie zitten maar
twee films van vrouwelijke regis
seurs (op een totaal van 26 man
nen). De ene is Anja Breien uit
Noorwegen, de andere Gill Arm
strong uit Australië met „My
brilliant carreer" (nog niet ver-
Je mist in „De erfenis" vooral de
verrassende spontane
hitlijst zouden sa
menstellen van "rages in de jaren
zeventig" dan zou disco zonder
meer op de allereerste plaats
prijken, met vlak daarachter, op
een "eervolle" tweede plaats dus,
de science-fiction film.
filmen uit „Hustruer De Ontelbare, nietszeggende, flauwe-
mogelijkheid om het „handels
merk" van haar talent uit die film
verder uit te bouwen, heeft Anja
Breien de pas afgesneden door de
keuze van een ingewikkeld en
nogal moralistisch onderwerp.
Ze heeft het best leuk uitgewerkt
met veel gevoel voor humor en
met speciale aandacht voor het
eeuwige conflict tussen de beide
sexen als exponent van de kort
sluiting die uiteindelijk de ruzies
over de erfenis beheerst. De spel
regie en het camerawerk zijn ove
rigens het beste deel van de film.
De jeugdige Hage Juve heeft niet
alleen de verrassende ontkno
ping van het verhaal in petto (als
kind van de rekening) maar is zelf Deze onvermijdelijke "rip-offvan
George Lucas' "Star Wars", aldus
het maandblad Filmfan, heeft
werkelijk niets nieuws te bieden.
Ondanks dat Colla een heel con-
tigent corrifeeën, zoals daar zijn
Richard Hatch, Lome Green
(Bonanza), Dirk Benedict en Rav
kul verhalen over elkaar bestrij
dende ruimteschepen, en zelfs
hele planeten die met elkaar in de
slag gaan, krijgen we nu al ettelij
ke jaren via de beeldbuis en het
witte doek over ons uitgebraakt.
De nieuwste creatie (nou ja) van
Richard A. Colla "Battlestar Ga-
lactica" heeft aan deze stroom
van trend-produkties absoluut
niets toe te voegen.
"Battlestar Galactica"; regie: Ri
chard A. Colla; hoofdrollen: Ri
chard Hatch, Lome Green, Dirk
Benedict, Ray Milland; Lido 2:
alle leeftijden.
Milland, heeft aangetrokken is er,
zelfs voor science-fiction begrip
pen, een zeer matig geheel uit de
bus gekomen.Voortdurend ge
vechten tussen ruimteschepen
en raketten die de één na de ander
op kleurrijke wijze exploderen.
Wat science-fiction films meestal
zo belachelijk maakt zijn de
overduidelijke truc-opnames en
het feit dat men vertegenwoordi
gers van een hyper-modern, fu
turistisch bestaan laat rondlopen
in kledij die we hier in het jaar nul
droegen. "Battlestar Galactica"
vormt ook hierop beslist geen
uitzondering. Integendeel, Colla
voegt er zelfs nog een paar ingre
diënten aan toe, zoals volkomen
misplaatste scenes vol kwijlerige
romantiek en de meest ingenieu
ze robots die echter wel met een
ijzeren zwaard om hun middel
lopen. Het meest belachelijke is
evenwel de hele plot van Colla's
gedachtenkronkel. Het restant
van de mensheid, verzameld in
een ruimteschip (de Galactica),
achtervolgd door een luguber ro-
bottenvolk (de Cylonen) op zoek
naar een planeet die naar de naam
"aarde" luistert
JAAP VISSER
Kentucky Fried Movie; regie:
John Landis; theater: Euro 3,
Alphen; leeftijd: 16 jaar.
Slechts weinigen zullen de naam
John Landis in verband brengen
met Animal House van The Na-
tional Lampoon. Alleen de notoi
re filmliefhebber zal dan ook nog
weten dat Landis ook de hand
heeft in Kentucky Fried Movie.
Niettemin trok de laatste film op
vallend veel publiek en behoort
eigenlijk net als bijvoorbeeld Ou
trageous tot de films die bij de
gratie van de kleinere theaters in
het circuit mee mogen draaien.
Sinds de bioscoopeigenaars er
toe over gingen hun (te) grote za
len op te splitsen, kreeg ook dit
genre een kans.
Iemand heeft ooit eens het onder
scheid gemaakt tussen mensen
die naar de film gaan en mensen
die de bioscoop bezoeken (on
geacht wat er draait) en het is
duidelijk dat deze films voor de
eerste categorie zijn bestemd.
Het relatieve succes van Kentuc
ky Fried Movie is eigenlijk wat
merkwaardig. Een soortgelijke
film als The Groove Tube ver
mocht een paar jaar geleden
slechts een enkeling van de tele
visie weg te sleuren.
Beide moeten het hebben van de
'mond-op-mond reclame' en de
enig denkbare verklaring is dan
dat dat bij The Groove Tube wat
minder is geweest. Wat niet weg
neemt dat ik die film toch iets ge
slaagder vond. Zowel in Kentuc
ky Fried Movie als in The Groove
Tube wordt de draak gestoken
met de Amerikaanse televisie.
Beide films doen dat op een ab
surdistische manier die sterk
doet denken aan de werkzaam
heden van het onovertroffen
Monty Python-clubje.
The Groove Tube benaderde dat
niveau het meest. Niettemin kent
Kentucky Fried Movie, dat uit
een aantal losse scènes is opg*.
bouwa. een paar sterke momen
ten. Zo is de nieuwslezer, die
vanuit het toestel likkebaardend
naar een vrijend stel in de huis
kamer loert, erg leuk.
Toch valt te twijfelen aan een der
gelijke opzet met een hoeveel
heid, op zich zelf staande onder
delen. Voor film lijkt die benade
ring niet zo aantrekkelijk. Het is
dermate fragmentarisch dat het
voor televisie veel geschikter
lijkt. In de huiskamer kun je je
aandacht nog op andere zaken
richten, terwijl je in de bioscoop
uitsluitend op het witte doek
bent aangewezen. Zijn dan een
paar fragmenten niet zo geslaagd,
dan werkt dat (te) sterk door op
de algehele waardering.
BART JUNGMAN
Blijvers
"They called him bulldozer" -
Bud Spencer in bekend thema,
Luxor, Leiden.
"The Deerhunter" - Aangrij
pende film over de belevenis
sen van drie kameraden tijdens
en na Vietnam, Lido 1, Leiden,
Euro 2. Alphen.
"Animal House" - Humor van
het Amerikaans studentenle
ven, Lido 3, Leiden.
"Juliana in 70 bewogen jaren"
- Met de koningin in de hoofd
rol, Trianon, Leiden, Euro 1,
Alphen.
Sex in Euro en Rex
"Callgirl bv" - Een lucratief
bedrijf, Rex, Leiden.
"De vrolijke hoogstandjes in
Tirol" - En maar jodelen op die
Alpen, Euro 4, Alphen.
Nieuw in Alphen
"Herfstsonate" - Opmerkelijke
Bergman met Ingrid Bergman
en Liv Ullman, Euro 1, Alphen.
Kindermatinee
"Peppi en Kokki" - Camera,
Leiden.
"De reddertjes" - Lido 3, Lei
den.
"Tom en Jerry" - Studio, Lei
den.
"De Hofnar" - Euro 2, Alphen.
Nachtfilms
"American hot wax" - Camera,
Leiden.
"Vrouwen die ervan houden" -
Rex, Leiden.
"Bobby Deerfield" - Euro 1,
Alphen.
"Duck you sucker" - Euro 2,
Alphen.
"Kentucky fried movie" - Euro
3. Alphen.
"Spiegel der lusten" - Euro 4,
Alphen.
Haagse bioscopen
APOLLO 1: 'Pas op we slaan d'r
op', dag. 2.30,7 en 9.15 uur, zo. 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. 12 jaar.
APOLLO 2: 'De gendarme ziet
ze vliegen', dag. 2, 7.30 en 9.45
uur, zo. 1. 7.30 en 9.45 uur. AL.
ASTA: 'Starcrash', dag. 2. 7 en
9.30 uur, zo. 1.30,4,7 en 9.30 uur.
AL.
BIJOU: 'Hardcore', dag. 2, 7.30
en 9.45 uur, zo. ook 4.15 uur. 16
jaar.
CALYPSO: 'California suite',
dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur. zo.
1.45, 4.15, 7.15 en 9.30 uur. AL.
CAMERA: 'Coming home', dag.
2.15.7 en 9.30 uur. zo. 1.45,4.30,7
en 9.30 uur. 16 jaar.
CORSO: 'De prijsvechter', dag.
2, 6.45 en 9.15 uur, zo. 1.30, 4.15.
6.45 en 9.15 uur. 12 jaar.
DU MIDI: 'My name is nobody",
dag. 8.15 uur, vr. en za. 7 en 9.30
uur, zo. 3.30, 7 en 9.30 uur. 12
jaar.
EURO: 'Juliana', dag. 2 en 8 uur,
METROPOLE 1: 'Juhana'. dag.
2,6 45 en 9.30 uur, zo. 1.15,4,6.45
en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 2: 'National
Lampoon's Animal House',
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,
4. 6.45 en 9.30 uur. AL
METROPOLE 3: 'Agatha', dag.
2.6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,4,6.45
en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 4: 'Iphigenia',
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,
4. 6.45 en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 5: 'Foul play',
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur. zo. 1.15,
4. 6.45 en 9.30 uur. AL.
ODEON 1: 'De prijsvechter',
dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur zo
ook 4.15 uur. 12 jaar.
ODEON 2: 'Strandverlangens',
dag. 2. 6.45 en 9.15 uur, zo. ook
4.30 uur. 16 iaar.
ODEON 3- 'The deerhunter",
dag. 1.45 en 7.45 uur. za. en zo.
alleen 7.45 uur. 12 iaar.
ODEON 4: Kentucky fried mo
vie, dag. 1 45. 6.45 en 9.30 uur,
zo. ook 4.15 uur. 16 jaar.
STUDIO 2000: 'Remember my
name', dag. 7 en 9.30 uur. do.,
vr., zo., ma. en di. ook 2 uur. 12
DE UITKIJK: Heaven can
waif. dag. 2. 7 en 9.30 uur. AL.
Dit programma geldt van don
derdag 17 t/m dinsdag 22 mei.
