„Geen sluiting
Borssele
en Dodewaard
KLM denkt slechts
aan eigen belang"
Menselijk lichaam wordt beschermd
WKHSSSsnsm
EG verwaarloost consumentenbelang
Comité wil Pieter
Menten opsporen
Regering herhaalt
Commissie:
bondelen bij
volwassenen
onderwijs
Hand in gehaktmolen:
brandweer assisteert
Geen extra
geld voor
grote
steden
DINSDAG 15 MEI 1979
PAGINA 7
In Grondwetsartikel
DEN HAAG (GPD) - In de Grond
wet zal een artikel worden opge
nomen ter bescherming van de
„onaantastbaarheid van het
menselijk lichaam". Hoewel de
regering tegen zo'n apart Grond
wetsartikel is, legt zij zich neer bij
de wens van de gehele Tweede
Kamer, neergelegd in een motie
van de VVD, die alleen door GPV
er PPR niet is mede-onderte
kend.
De regering meent dat het recht op
onaantastbaarheid van het li
chaam al genoeg beschermd is
door het al in de Grondwet opge
nomen recht op de bescherming
van de „persoonlijke levens
sfeer". Zij verstaat daaronder hel
recht „om een eigen leven te lei
den met zo min mogelijk inmen
ging van buitenaf', zo zei minis
ter Wiegel (binnenlandse zaken)
gisteren tijdens een openbare
commissievergadering in de
Tweede Kamer, die speciaal aan
dit onderwerp was gewijd.
Wiegel vond dal ook de fysieke in
tegriteit onder het recht op be
scherming van de persoonlijke
levenssfeer valt, maar de kamer
meerderheid wilde toch een apart
artikel. De diverse woordvoer
ders herinnerden aan voorvallen
die de opneming van een derge
lijk artikel zinvol maken, zoals
het voorkomen van onvrijwillige
castraties, sterilisaties en elektro
shocks in psychiatrische inrich
tingen, het isoleren van gevange
nen of psychiatrische patiënten,
het doen van tests op gedetineer
den, de fluoridering van het
drinkwater, orgaantransplanta
ties, alsmede verplichte inentin
gen en keuringen.
De socialist Roethof vond de on
aantastbaarheid van het lichaam
niet vergelijkbaar met andere
privacy-begrippen zoals het huis
recht of het brief- en telefoonge
heim. VVD-woordvoerster me
vrouw Kappeyne van de Copello
omschreef deze zaak als „het
recht op je eigen lyf'. waarbij
men gevrijwaard wordt van in
breuken op en schendingen van
het lichaam door anderen.
Mevr. Kappeijne diende daarom de
„kamerbreed" gesteunde motie
in. Daarin wordt ook bepaald dat
eventuele inbreuken op het recht
op onaantastbaarheid, een wet
telijke grondslag moeten hebben.
De minister was het daar mee
eens. Dat wil Viiet zeggen dat voor
elke afwijking een aparte wet no
dig is, maar wel dat de voorschrif
ten op grond waarvan afwijkin
gen mogelyk zijn, bij wet moeten
worden vastgesteld.
De SGP'er ds. Abma
opneming
overigens
i apart ar
tikel - waarschuwde er tegen dat
deze bepaling niet tegen de dood
straf gericht mag zijn. „De dood
straf kan een juiste invloed heb
ben, om nadrukkelijk tegen te
gaan dat veelvuldig inbreuk
wordt gemaakt op de onaantast
baarheid van het menselijk li
chaam".
De Tweede Kamer bleek wel een
stemmig tegen het opnemen van
een apart artikel in de Grondwet
over het recht op bewegingsvrij
heid. Minister Wiegel sloot zich
aan bij deCDA'er Van den Broek,
die constateerde dat de bewe
gingsvrijheid in ons land al erg
groot is en een nieuw Grond
wetsartikel daaraan nauwelijks
iets nieuws zou toevoegen.
Daar komt bij dat in de dagelijkse
praktijk al een groot aantal - vry
algemeen aanvaarde - afwijkin
gen op de bewegingsvrijheid be
staan. die een wettelijke grond
slag hebben (verkeerswet, straf
wet. politiewet). Een Grondwets
artikel zou daarmee in strijd
kunnen komen. Bovendien is het
recht op bewegingsvrijheid al in
diverse internationale verdragen
geregeld, waaraan de rechter al
tijd kan toetsen.
Een onbeperkte bewegingsvrijheid
is ook niet mogelijk, zei de socia
list Roethof, die als voorbeeld de
vestigingsvryheid noemde, die in
verband met de woning- en ruim
tenood in de praktijk nooit te
realiseren is. Over het probleem
van de bewegingsvrijheid zullen
in de toekomst nog verdere stu
dies moeten worden ge
maakt.
AMSTERDAM (ANP) - In Am
sterdam is gisteren een comi
té gevormd met als doel Pie
ter Menten op te sporen na de
uitspraak van de Hoge Raad
op 22 mei in de zaak van deze
aan oorlogsmisdaden schul
dig bevonden man. In het
comité hebben als bestuurs
lid zitting genomen: de jour
nalist Hans Knoop, de Maas
trichtse advocaat mr. Max
Mosckowisz, de Haagse arts
dr. G. Bialystock en drs. A. H.
Doornik uit Voorburg.
Na de opsporing van Menten
wil het comité diens verblijf
plaats ter kennis brengen aan
de landen die om zijn uitleve
ring hfebben gevraagd. In ge
val de Hoge Raad het vonnis
van de bijzondere strafkamer
in Den Haag, dat tot vrijlating
van Menten leidde, vernietigt,
zal het comité in eerste in-
stantie de Nederlandse justi
tie behulpzaam zyn by de op
sporing, zo verklaarde
woordvoerder Knoop
Het comité wijst erop dat Men
ten tijdens zyn proces er en
kele malen op heeft gewezen
dat hij naar het buitenland zal
vertrekken, nadat hij in Ne
derland in al zyn rechten zou
zyn hersteld. Gezien echter
de uitleveringsverzoeken van
Israël, Polen en de Sowjet-
Unie waaraan Nederland
geen gevolg kan geven, wil
het comité Menten eventueel
in het buitenland opsporen
om hem vandaar uit wel naar
die landen uitgeleverd te krij
gen.
Het comité werkt volgens
Knoop samen met organisa
ties over de hele wereld, doch
namen wilde hy in het belang
van de opsporing niet noe-
Het comité verklaart dat het
door de oprichting op geen
enkele wijze wil vooruitlopen
op de beslissing van de Hoge
Raad.
DEN HAAG (GPD) - Het ongeval In de kerncentrale Har-
risburg (VS) op 28 maart is geen aanleiding tot sluiting
van de kerncentrales Borssele en Dodewaard.
Dit herhaalt de regering in een nota aan de Tweede Kamer, die was
toegezegd in het debat van 5 april over de Harrisburg-calamiteit. Wel is
het gebeurde aanleiding om naast een technische herwaardering zorg
vuldig aandacht te besteden aan de instructies voor het bedienend per
soneel. De exploitanten van beide centrales moeten wel vragen over de
bedrijfsvoering beantwoorden.
DEN HAAG (GPD) - Organisaties
en instellingen die zich bezig
houden met onderwijs aan vol
wassenen zullen hun kennis en
inzicht moeten bundelen om te
gemoet te kunnen komen aan de
groeiende behoefte van de „con
sument". Dat zegt de Commissie
Open School in het gisteren ge
publiceerde, inmiddels negende,
advies aan de regering. Centraal
in het rapport staat de oprichting
van een Landelijke Adviesraad
voor de Volwasseneneducatie,
die zich vooral richt op de ont
wikkeling en vernieuwing van
het onderwijs aan volwasse-
De raad moet van start gaan op 1
januari 1980. Dat is de datum
waarop de Commissie Open
School ophoudt te bestaan. On
der deze „paraplu" wordt ook, en
eigenlijk vooral, samengewerkt
op plaatselijk en regionaal ni
veau, zo is de gedachte van de
commissie. „Er moet niet meer
gecentraliseerd worden dan no
dig is", aldus dr. G. H. Veringa, de
man die tot februari het voorzit
terschap van de commissie heeft
bekleed en die zeer onlangs in die
functie werd opgevolgd door de
oud-minister voor wetenschaps
beleid F. H. P. Trip.
De commissie is voorstander van
het zogeheten ervaringsleren,
waarin de nadruk wordt gelegd
op de wensen, ervaringen en be
hoeften van de onderwijs vragen
de volwassene. Moedermavo's,
cursussen Vrouwen Oriënteren
zich op de Samenleving, projec
ten voor analfabeten, Ouders op
Herhaling, zijn voorbeelden van
plaatselijke initiatieven die meer
op elkaar moeten aansluiten om
een dergelijk uitgangspunt te
kunnen verwezenlijken. Verder
wordt in het rapport gepleit voor
samensmelting van verworven
heden van onderwijs en vor
mingswerk.
Het diploma of een bepaald ken
nisniveau zal niet langer het eni
ge criterium mogen zijn op grond
waarvan iemand wordt toegela
ten tot cursussen en program
ma's van de open school. Erva
ringen in leven en werk moeten
zwaar worden meegewogen,
vindt de commissie. „Met name
voor beroepsopleidingen zullen
deze ervaringen, samen met een
grotere mate van motivatie, zeker
zoveel zeggen als een diploma
van een onderwijsvorm", aldus
het rapport. Voor mensen met
duidelijke tekorten op sommige
punten worden „opstap- of
drempelcursussen" ontwor
pen.
Wat haar beleid voor een eventuele
uitbreiding van het aantal kerne-
nérgiecentrales in ons land be
treft, houdt de regering vast aan
de uitspraken uit de regerings
verklaring van 16 januari 1978.
Gezegd werd toen dat beslissin
gen over het beginselbesluit tot
bouw van drie kerncentrales van
1974 pas worden genomen nadat
voor het vraagstuk van de ber
ging van radio-actief afval een
aanvaardbare oplossing is ge
vonden.
„Ook moet een bevredigende op
lossing worden gevonden voor de
problematiek van de veiligheid
van kerncentrales en vooral voor
het risico van tegen kerncentra
les gerichte terreur- en sabotage
daden. Bij de besluitvorming
dient mede in beschouwing te
worden genomen welke activitei
ten in de ons omringende landen
op dit gebied worden ontwik
keld. Intussen zal de technologi
sche kennis op dit terrein op peil
moeten worden gehouden", al
dus premier Van Agt namens het
- toen nieuw optredend - kabi
net.
De nota aan de Tweede Kamer
geeft een uitvoerige rapportage
over het Harrisburgongeval. Me
de dankzij de ruime medewer
king van de VS-commissie voor
toezicht op kernenergie kon een
redelijk beeld worden gevormd.
Toedracht en verder verloop
worden beschreven, waarbij ze
ven fouten en storingen als
hoofdoorzaken worden aange
wezen. Vergelijking tussen de
Borssele- en de Harrisburgcen-
trale tonen op negen hoofdpun
ten belangrijke verschillen
Niet mogelijk
Geconcludeerd wordt dat, mede
gelet op deze verschillen een
soortgelijke storing in Borssele
niet had kunnen leiden tot gevol
gen als die in Harrisburg. Daarom
is er voorlopig ook geen aanlei
ding om technische wijzigingen
te eisen in de kerncentrale Bors
sele. Studies van technische de
tails wordt voortgezet. Omdat het
ingrijpen van het personeel nogal
in het geding is geweest, vond het
kabinet het wel gewenst enkele
vragen aan de PZEM (Provin-
Toch gedenkteken
DEN HAAG (ANP) - Particulieren
hebben naar aanleiding van een
NCRV-televisieserie het initiatief
genomen om alsnog een gedenk
teken op te richten ter nagedach
tenis van de slachtoffers van het
Englandspiel. Talrijke kijkers
hebben volgens de NCRV spon
taan aangeboden geld te .geven
voor de verwezenlijking van zo'n
herinneringsteken. In het comité
van aanbeveling hebben onder
anderen zitting genomen prof. dr.
J. Bastiaans, hoogleraar in de
psychiatrie, Jelte Rep, maker van
de NCRV-documentaire-serie,
het vroegere Tweede-Kamerlid
mevr. Wttewaall van Stoetwegen
en prins Bern hard.
ciale Zeeuwse Energie Maat
schappij) over de bedrijfsvoering
van Borssele, evenals aan de ver
gunninghouder van de centrale
Dodewaard, de GKN IGemeen-
schappelijke Kernenergiecen
trale Nederland). Vastgesteld
wordt dat de feiten die tot dusver
aan het licht zijn gekomen de re
gering geen aanleiding geven om
af te wijken van het standpunt,
dat zij al eerder innam, namelijk
om niet over te gaan tot sluiting
van de kerncentrale Borsse
le.
De nota zegt over Harrisburg dat
ondanks de ernst van het onge
val, waardoor de installatie zware
schade heeft opgelopen, de be
volking in die omgeving slechts
in zeer geringe mate aan straling
heeft blootgestaan, zodat er geen
reden is tot ongerustheid voor de
gezondheid. Voor eventuele ge
volgen op langere termijn bestaat
een kans dat maximaal één per
soon van de twee miljoen omwo
nenden inde komende 30 jaar aan
kanker zal overlijden.
Staatssecretaris mex
houden schoolpleinen"
De actie wordt gevoerd door de stichtixig Natuur
omgeving schooxi te houden.
Op de foto de staatssecretaris met prikstok tussen de schoolkinderen.
Kraayeveld-Wouters gaf gisteren in Voorburg het startsein voor de actie "schoon-
Jeugd en heeft ten doel de schooljeugd te motiveren de
Bij verlof Nederlandse militairen
99
DEN HAAG (ANP) - De KLM han
delt immoreel door goedkope ta
rieven aan te bieden aan Neder
landse soldaten in Libanon, als zij
bij hun verlof gebruik maken van
de KLM-lijn Beiroet-Amster-
dam. De zakelijke belangen van
de KLM gaan kennelijk voor alle
risico's die de militairen lopen,
GRONINGEN (GPD) - De Groninger brandweer moest het afgelo
pen weekeinde in een operatiekamer van het Academisch Zie
kenhuis in Groningen assisteren bij de operatie van de 17-jarige
Hoogkerker Jan Tuinman. De brandweer moest een gehaktmo
len van de hand van de jongen verwijderen. Dat gebeurde met
handgereedschap als ijzerzagen en tangen. De brandweer was er
anderhalf uur mee bezig.
De part-time-werknemer van een supermarkt in Hoogkerk was met
zijn hand in de gehaktmolen terechtgekomen toen hij voor een
late klant nog vlees moest doordraaien.
De chirurgen moesten vier vingers amputeren en een stuk van de
duim. Nog een operatie moest worden verricht om de rest van de
hand van de ongelukkige Hoogkerker te behouden.
als zij via Libanon reizen. Dit
verklaarde gisteren in Den Haag
C. Hakkert, directeur van de door
het ministerie van defensie ge
subsidieerde reisorganisatie
Vakantiefaciliteiten Militairen
(V afamil).
Volgens de heer Hakkert moet mi
nister Scholten in deze kwestie
ingrijpen en de verlofmogelijk
heid via Beiroet in het vervolg
verbieden. Naar de mening van
Hakkert gaat het er de KLM al
leen maar om de lijn op Beiroet
minder onrendabel te maken.
Hakkert heeft de kwestie vorige
week besproken met enkele le
den van de delegatie van militaire
belangenverenigingen, die on
langs op inspectiereis bij de mili
tairen in Libanon waren. Ook zij
vinden de Beiroet-route "te ge
vaarlijk".
De Vafamil-directeur legt uit dat
zijn reisorganisatie in samenwe-
king met touroperator Isropa,
een aantal verlof- en vakantierei
zen heeft geregeld voor Neder
landse militairen van het VN-de-
tachement in Zuid-Libanon,
terwijl hun familieleden tegen
een speciaal tarief naar Israël
kunnen komen. Via de KLM
werden voor de verlofreizen van
militairen naar Nederland zowel
Beiroet gekozen als Tel Aviv. Dit
vanwege de neutraliteit en om
nog een mogelijkheid te hebben
als een van de twee luchthavens
onbereikbaar zou zijn.
Voor Beiroet-Am sterdam en terug
werd een tarief vastgesteld van
898 gulden en voor Tel Aviv-Am-
sterdam en terug 776 gulden. De
KLM, aldus de Vafamil, besloot
echter de onrendabele Beiroet-
lijn aantrekkelijker te maken
door een studententarief voor de
militairen in te voeren van 531
gulden. Dit speciale tarief kon op
de Tel Aviv-route niet worden
toegepast, zo werd gezegd van
wege koersverschillen.
De heer Hakkert noemt de houding
van de KLM „immoreel" omdat
de Nederlandse militair die naar
Beiroet reist, daar een nacht
doorbrengt en dan naar Neder
land vliegt voortdurend bloot
staat aan gevaren. „Iedereen
loopt in Beiroet met wapens, er
wordt dagelijks geschoten en de
kustweg is een scheidslijn van
elkaar bestrijdende partijen. De
witte VN-auto en de blauwe ba
ret geven zeker geen garantie
voor vrije doortocht of veilig
heid", aldus de heer Hakkert.
UTRECHT/DEN HAAG (GPD) -
Minister Beelaerts van Blokland
zal voorlopig geen extra geld voor
de stadsvernieuwing geven aan
de vier grote gemeenten Amster
dam, Rotterdam, Den Haag en
Utrecht. De bewindsman van
volkshuisvesting: „Gemeenten
vragen altijd meer geld. Er is ech
ter geen extra geld beschikbaar.
Ik kan de gemeenten die om meer
financiële armslag hebben ge
vraagd, alleen zeggen dat de
stadsvernieuwing prioriteit
heeft".
Amsterdam, Rotterdam, Den Haag
en Utrecht hebben de komende
tien jaar jaarlijks ruim anderhalf
miljard gulden nodig om de
stadsvernieuwing aan te kunnen
pakken. De vier hebben bere
kend dat zij 139.000 woningen in
stad svernieu wi ngsgebieden
moeten aanpakken. Een en ander
staat in een notitie van de vier
grote gemeenten die dient als lei
draad van het overleg dat de vier
morgen gaan voeren met een
zware delegatie uit het kabinet:
de ministers Beelaerts van Blok
land (volkshuisvesting), An-
driessen (financiën), Wiegel (bin
nenlandse zaken) en staatssecre
taris Hazekamp (economische
zaken).
De vier grote gemeenten menen dat
het Rijk deze gegevens als uit
gangspunt moet overnemen,
„omdat we anders de hele stads
vernieuwing wel kunnen verge
ten", aldus een gemeentelijke
zegsman. De vier doen een drin
gend beroep op het Rijk mee te
werken aan de gemeentelijke
plannen vanwege het „uitstra
lingseffect" van de stadsver
nieuwing. De gemeenten wijzen
op het gevaar van sociale achter
standen en verdere terugloop van
werkgelegenheid als de stads
vernieuwing niet krachtig wordt
gestimuleerd.
De
wijzen er nadrukkelijk op
dat naar hun mening de depar
tementale organisatie van het
Rijk „ongeschikt is om op snelle
en effectieve wijze in te spelen op
de gemeentelijke stadsvernieu
wingsactiviteiten". De gemeen
ten hebben op een groot aantal
punten kritiek op het Rijk wat be
treft de financiële afhandeling
van allerlei technische onderde
len, samenhangend met stads
vernieuwing, zoals de vergoeding
van kosten van openbare werken
in de stadsvernieuwingsge bie
den, bedryfsverplaatsingen en
onderwijs.
Consumentenorganisaties
DEN HAAG (ANP) - De EG moet ervoor
zorgen dat de Europese consument in
spraak bij de ontwikkeling van nieuwe
produkten. Ook moet zij niet-commer-
cieel onderzoek doen naar de eisen, die de
consument aan een produkt stelt.
Dit zeggen de Consumentenbond en het
Konsumenten Kontakt in hun actiepro
gramma voor de EG in verband met de
Europese verkiezingen. Volgens de beide
organisaties heeft de EG het consumen
tenbelang tot nu toe ernstig verwaarloosd.
Door de Europese Gemeenschap hebben
veel bedrijven hun markt vergroot en
heeft een sterke concentratie plaatsge
vonden, zodat enkele grote bedrijven de
markt zijn gaan beheeren.
De invloed van de consument op de produ
cent is hiermee sterk verminderd. De EG
heeft echter niets gedaan om deze afstand
tussen consument en producent te ver
kleinen. Richtlijnen die in de aangesloten
landen als wet worden overgenomen, be
treffen tot nu toe alleen de bescherming
en veiligheid van de consument. In de
economische en juridische positie van de
consument is weinig verbetering ge
bracht. Het consumentenbeleid is hier
mee in een isolement komen te staan ten
opzichte van de rest van het EG-beleid.
De consumentenorganisaties wijten deze
ontwikkeling ondermeer aan de onder
vertegenwoordiging van de consument in
Brussel. De consumentenorganisaties
hebben geen zitting in allerlei raadgeven
de comité s, die zich gedeeltelijk met con
sumentenzaken bezighouden, zoals met
landbouwzaken.
Voorts is de gebrekkige democratie in de
EG oorzaak van de geringe aandacht voor
de consument, aldus de organisaties. Het
Europese Parlement staat open voor de
consument maar heeft geen wetgevende
bevoegdheid en is afhankelijk van voor
stellen van de Europese Commissie. Deze
Europese Commissie heeft nooit voor
stellen gedaan om het consumentenbe
leid op te nemen in het economische en
sociale Europese beleid.
De Consumentenbond en het Konsumen-
ten Kontakt vinden dat de EG in de eerste
plaats economische maatregelen moet
treffen voor de consument. Onverklaar
bare prijsverschillen tussen gelijke pro
dukten in de EG-landen moeten onge
daan worden gemaakt.
Daartoe moet de prijsontwikkeling nauw
keurig worden gevolgd. Ook moet er een
mededingingsbeleid worden ontwikkeld,
waarmee het gedrag van multinationale
ondernemingen controleerbaar wordt.
Verbeteringen zijn voorts nodig op het
gebied van het landbouwbeleid. De con
sument moet bij de totstandkoming van
dit beleid nauwer worden betrokken dan
voorheen.
Om de geïsoleerde positie van de consu
ment in Brussel op te heffen, zal de Euro
pese Commissie meer aandacht aan con
sumentenzaken moeten besteden. Alle
voorstellen van de Commissie zouden
uitdrukkelijk moeten worden getoetst
aan het consumentenbelang.
Het Europese Parlement zou deze toetsing
moeten controleren bij de behandeling
van de voorstellen. Voorts zouden con
sumenten inspraak moeten hebben op
alle terreinen, die het belang van de con
sument raken. Daartoe behoort ook het
milieuterrein, aldus de Consumenten
bond en het Konsumenten Kontakt
