Rammelend Unie'-stuk
PRINS FILIBERKE
Bewonderenswaardig
debuut 'Bellitoni'
FALENDE 'KASPAR'
FBL is
kampioen
MAANDAG 14 MEI 1979
Als Opa Kip in Amsterdam- zo
voelde ik mij in New York.
Opa Kip zullen oudere, of in
middels overleden lezers zich
nog wel herinneren. Hij
woonde in een Zeeuws dorpje,
was honderd jaar geworden
en mocht als beloning naar
Amsterdam, voor de eerste
keer van zijn leven! Hij had er
wel veel over gehoord, maar
het was er nooit van gekomen
er eens heen te sporen. Dat je
honderd jaar lang op honderd
kilometer afstand van Am
sterdam gewoond kon hebben
zonder er ooit eens langs te
wippen, heeft jarenlang een
diepe indruk op me gemaakt,
totdat ik, jaren later, mijn 86-
jarige grootmoeder in de auto
van Amsterdam naar Rotter
dam bracht voor een doop
plechtigheid van een van
haar achterkleinkinderen. Ze
onthulde toen dat het de eerste
keer was dat ze in Rotterdam
kwam. Ze was niet erg onder
de indruk, want we ver
dwaalden en kwamen te laat
bij de doopplechtigheid...
Dat mijn grootmoeder zesen
tachtig jaar lang de 86 kilo
meter naar Rotterdam nooit
had weten te overbruggen,
heeft jarenlang een diepe in
druk op me gemaakt, totdat ik
op de zesentachtigste verdie
ping van het Eijipire State
Building, vanwaar je een
schitterend maar blijkbaar
altijd wat „hazy", heiig uit
zicht op Manhattan hebt, be
sefte dat ik jarenlang de fout
had gemaakt mijn vakanties
in Europese steden door te
brengen, in plaats van ge
woon in New York, de stad der
steden. New York, New York
de stad New York in de staat
New York, vergelijk Gronin
gen, Groningen en Utrecht,
Utrecht) is niet alleen een stad
die je toch één keer in je leven
gezien moet hebben, maar ook
een stad waar je steeds weer
naar terug wilt.
Dat denk ik tenminste, na er een
week te hebben doorgebracht,
zonder vooralsnog een voet in
Harlem Brooklyn of de Bronx
te hebben gezet, dus een volle-
dige gteep op de stad kan ik
onmogelijk claimen. Maar
over Manhattan, het hart van
de stad, een eilandje van 22
kilometer lang en 3,5 kilome
ter breed met een oppervlakte
van 57 vierkante kilometer,
dat is kleiner dan het op
pervlak van Leeuwarden of
Maastricht, kleiner ook dan
dat van Vorden, Numans-
dorp, Rucphen, Uithuizer-
meeden, Gramsbergen, Sas
van Gent, Uden of Houten)
kan ik nu toch al aardig mee
praten. Dit Amerikaanse
Numansdorp, dat,zo'n 1 mil
joen 700.000 inwoners telt (1
miljoen en 690.000 meer dan
Sas van Gent), omdat niet al
leen Harlem en Chinatown,
maar zo'n beetje alles wat
New York een grotere naam in
de wereld heeft bezorgd dan
Gramsbergen: Empire State
Building, Broadway, Wall
Street, Times Square, Central
Park, Columbia University,
Sixth Avenue, Madison Ave
nue, Waldorf-Astoria, Fifth
Avenue,. Chrysler Building.
Guggenheim Museum en ga zo
maar dóór.
Al die dingen stonden er nog
niet toen de Nederlandse gou
verneur Peter Minuit het ei
landje in 1626 kocht of liever
inruilde voor de tegenwaarde
aan kleren en juwelen van 60
gulden of 24 dollar de wissel
koers is in die ruim drie eeu
wen zoals u ziet nauwelijks
veranderd), maar het was
toch een goede kóóp, ook al
was de gulden toen meer
waard dan tegenwoordig
Vandaag de dag ben je zo'n
bedrag kwijt aan één kaartje
in het theater (20 dollar), één
herinneringsprogramma (2
dollar 50), één jas in de garde
robe (50 ets) en éénpapieren
beker Coca Cola in de pauze (1
dollar).
Wiel
New York is geen mooie stad in
de gebruikelijke zin waarin
een hert mooier is dan een koe.
New York is dus geen herte-
stad als Venetië, Amsterdam
of Parijs, maar meer een
koeiestad als Londen en Bar
celona, waar lebmaag, pens,
netmaag en boekmaag het in
genieuze functioneren van het
beest tot een wonder van ver
nuft maakt. Geen mooie stad
dus, maar wel een heel geniet
bare, plezierige stad, mits je
natuurlijk uit de klauwen
van de misdaad weet te blij
ven: 440.000 misdaden per
jaar, 1600 moorden per jaar,
70.000 auto's per jaar gesto
len, 10 verkrachtingen per
dag.
Wie een beetje duur slot bezit,
doet er voor alle zekerheid een
goedkoper slotje op in de hoop
dat zijn dure slot niet gestolen
wordt. Ik begreep in New
York voor het eerst een beeld
van enkele seconden in de film
,Adl the president's men": op
het redactiekantoor van de
Washington Post zag je even,
in het voorbijgaan, een fiets
wiel tegen de zijkant van een
bureau staan. Ik vond dat
vreemd, ik begreep het niet.
Tot ik, enkele dagen geteden,
voor de ingang van het Pier
pont Morgan Museum, stevig
vastgeketend aan een lan
taarnpaal, het frame van een
racefiets met één ontbrekend
wiel op het trottoir zag knie
len. Het beeld uit de film flitste
terug in mijn geest, en ik be
greep dat demonteren ook een
vorm van beveiliging tegen
diefstal is. In het museum zag
ik inderdaad de eigenaresse
van de racefiets met het wiel
in haar hand uit de garderobe
komen. Je moet er geweest zijn
om hun films te kunnen be
grijpen...
LEIDEN - Vierhonderd jaar gele
den kwam de Unie van Utrecht
tot stand, die later de grondslag
zou zijn Van het Koninkrijk der
Nederlanden. Deze gebeurtenis
wordt in de Domstad op allerlei
manieren herdacht. Het
Utrechtsch Studenten tooneel,
aan de spelling te zien waren de
stichters bijna ooggetuigen van
de ondertekening, heeft in dit
kader gemeend een toneelstuk te
moeten schrijven en op te voeren.
Frank Hilwig en Toine van Ben-
them hebben zich daartoe in de
schrijversjas gehesen, en achten
veertig studenten hebben daar
voor hun blazers verzuild voor
zestiende-eeuwse drollenvangers
met bijpassende buis.
Zaterdagavond kon het Leidse
publiek het resultaat gaan be
wonderen in de Leidse Schouw
burg. Nou ja, van Leids publiek
was eigenlijk geen sprake en van
bewonderen mag eveneens niet
gerept worden. Het publiek be
stond voornamelijk uit suppor
ters en plaatselijke aanhangers
van het blauwe blazers legioen,
en het stuk en het spel waren niet
om over naar huis te schrijven.
"Als Oranje zwijgt...", dat als
ondertitel: „Een toneelstuk rond
Willem van Oranje en de Unie van
Utrecht", heeft meegekregen,
rammelt opmerkelijk voor een zo
erudiet gezelschap. De voorstel
ling van zaken is niet altijd even
juist. Niet dat het historisch niet
klopt, maar de accenten zitten
niet op de juiste plaats. De dra
matische invulling is te onvol
doende en de weg, lijdensweg,
naar de Unie van Utrecht is te on
duidelijk, terwijl de situatie in
middels door historici en politi
cologen zo doorzichtig is ge
maakt dat dit helmaal niet had
gehoeven. Toch lees ik tot mijn
stomme verbazing dat Hilwig
historicus dreigt te worden. Maar
goed "Als Oranje zwijgtis
door amateurs geschreven, en zo
erg was het nou ook allemaal
weer niet.
Erger was het toneelstuk van de le
den van de Utrechtse Civitas
Academica. Met volharding werd
uit spots gelopen, werd.de ver
keerde historische figuur aange
sproken, en werd zelfs een po
ging gedaan om toneel te gaan
spelen. De meest rampzalige fi
guur was eigenlijk wel Willem
van Oranje (Eric Besseling) die
zijn emoties keurig verborgen
wist te houden. Beslist het aan
zien waard waren de karakters
van Justinus (Maartert Konings
berger) en Anjou (Frank Wiel-
and). Ook de aankondiger kwijtte
zich uitstekend van zijn taak. De
ze rol werd vervuld door Roderic
LEIDEN - Inderdaad heeft Her
man van Gunsteren het gepres
teerd twee pianoconcerten, van
Mozart uit het hoofd te spelen.
Dit gebeurde zondagmiddag in
de foyer samen met het zojuist
ontloken symphonie-orkest
"Bellitoni". Herman van Gunste
ren heeft meer gedaan dan men
van een niet-beroepsmusicus
(het woord amateur moet na
drukkelijk vermeden worden)
mag en kan verwachten. Zijn so
listische prestaties liggen op de
grens. Van een beroepsmusicus
zouden we wellicht hebben ge
zegd dat hij het Concert in A K.V.
488 nog iets langer had moeten
voorbereiden. Dat hij de materie
technisch goed in de vingers had,
maar dat wij inhoudelijk meer
spankracht, meer spirituele
veerkracht hadden mogen ver
wachten. Ook zijn toucher had
hier wat pittiger (lichter) kunnen
zijn, met meer aandacht nog voor
een ronde frasering. Dan is dit
alles heel streng gezegd. Met het
hanteren echter van dezelfde
strenge maatstaf kunnen we van
Herman van Gunsteren zeggen
dat hij het Pianoconcert in Bes
K.V. 595 veel meer doorgrond
heeft en het tot zijn geestelijk be
zit heeft gemaakt. Hier was spra
ke van een spirituele, volwassen
vertolking, met inzicht in het
dramatische beeld achter de no
ten. Het gebeurt eigenlijk zelden
dat we een solist dit compliment
kunnen maken. "Bellitoni" heeft
hierbij een levendig aandeel ge
leverd, met een verrassende aan
dacht voor nuancering, zij het
dan ook dat we graag nog wat
meer contrastwerk: piano-forte
hadden willen horen, en een wat
rondere frasering. En dan zijn we
weer even streng als bij de be
roepsensembles. Het mag "Belli
toni" tot troost zijn dat we die wel
eens "slippers" hebben horen
maken om van te rillen. Dat kun
nen we niet zeggen van "Bellito
ni". Vandaar dat wij hen zo goed
hebben gevonden, en dat zij het
hebben getroffen met hun muzi
kale en stuwende leider Peter
Greve. Blijven doorgaan dus, en
óp naar Bellisimitoniü
BEP RIJNDERS
LEIDEN - Noch de 'tabula rasa-
theorieën' van Jean Jacques
Rousseau, noch de idealistische
motieven van de Engelse Lord
Stanhope hebben kunnen ver
moeden, dat de op 26 mei 1828 op
de markt van Nürnberg aange
troffen 'Kaspar Hauser' (op 7 ok
tober 1812 door de arme boer als
zuigeling opgenomen) zowel in
1829 als in 1833 zwaar fysiek werd
aangerand. De tweede aanran
ding door een onbekende op 14
december van dat jaar, welke een
diepe borstwond tot gevolg had,
heeft de slechts éénentwintig jaar
gewórden onbekende jongeman
niet overleefd. Als onbekende
geboren, opgegroeid en vervol
gens door een onbekende ver
moord heeft hij vele auteurs on
gemeen geboeid. Zo ook de
Duitstalige, Oostenrijkse tonee
lauteur Peter Handke, die op dit
gegeven 'KASPAR' baseerde. De
zesde fase voor het leven van
Kaspar, volgens Handke, is: 'Kan
Kaspar, die beschikt over zinnen,
met deze zinnen iets doen, niet
alleen tegen andere zinnen, maar
ook tegen het feit, dat die zinnin
op hem inwerken?' Prof. Luc
Lamberechts doen 'Kaspar' af
met de kwalificatie: 'Kaspar'
(1968) is een taalfoltering, een
dressuur door middel van de taal.
Personen, geluid, pantomime,
belichting en taal als objekt spe
len in dit concreet toneel op per-
fekte wijze samen en behouden
ZiVAAR
OP'flU."
e>ToRM
W'oKpf, koaa PAK/
ANAAR^RCje
van Voorst tot Voorst, zo heet ie
dus echt. Een ander positief punt
was de opzet. Twee verhalen
speelden door elkaar. Het relaas
rond. Oranje met de totstandko
ming van de Unie en de ontdek
kingsreis van Justinus, waardoor
een schets werd gegeven van "de
gewone mensen". Natuurlijk
hebben de Utrechtse corpsleden
en hun geestverwanten met
enorm veel inspanning deze pro-
duktie tot stand gebracht. De vele
tientallen betrokkenen hebben
ongetwijfeld naar beste kunnen
werk afgeleverd. Toch moet men
zich bedenken, dat bravoure in
beperkte kring succes kan heb
ben, maar dat 'het grote publiek'
zich geen knollen voor citroenen
laat verkopen. Er werd een histo
rische weergave verwacht en
geen briljant spel, maar dit moet
gezegd anders komen we in
conflict met artikel 13 van de
Unie: De Gewetensvrijheid.
LOUIS CORNELISSE.
LEIDEN - De Drumband FBL die
begin 1980 haar 35-jarig bestaan
hoopt te vieren, behaalde in de
zomer van 1978 op het bandcon
cours in Leidschendam de eerste
plaats in de eerste divisie en werd
hiermede kampioen van Zuid-
Holland.
Sindsdien is de vereniging hard
blijven werken met als resultaat
dat zij gisteren op het landelijk
concours in Someren uit een keur
van korpsen het Nederlands
kampioenschap behaalde. Dat zij
dit gisteren hebben kunnen be
reiken is mede te danken aan de
inzet van zowel de leden als de
instructeurs.
WET ANDE1?E WOORDEN,
A15 JE IEFV9ND WEET
DIE OOK WEL EENS WIL
ADEMEN, HOU DE JOUWE
DAN EVEN IN TOT MlJ
KLAAZ \b.
De avonturen van Jonnneke
Neeneeniet naar
huis l In de vliegende
bol. Daar heb ik de
Zeg, Jommeke, nog 'n geluk dab V.
de professor deze keer niet
verstrooid was, ik zie ons hier
al lopen in Eskimo- kledij j
AVOCADO-
GRAPEFRUIT
COCKTAIL
Schil een grapefruit
en verwijder vooral
ook het witte onder
velletje. Verdeel de
vrucht in partjes en
probeer liefst ook
nog de vliesjes om
de partjes eraf te
halen. Snijd de par-
i of i.
drieën. Halv
de pit er uit. Schep
het vruchtvlees eruit
lijd
het
vruchtvlees
reepjes. Vermeng
grapefruit en avoca
do en druppel er een
eetlepel citroensap
over. Leg in vier wij
de glazen een
blaadje sla en ver
deel hierover het
avocadomengsel.
Roer vier eetlepels
eetlepel room, twee
eetlepels sherry,
twee theelepels to
matenketchup en
eventueel een i
ufje
sausje en schep dit
over de cocktail.
Men kan deze cock
tail desgewen:
ubstantieler maken
loorer 150 g gepelde
garnalen door
nengen. De bleke
garnalen
voldoen uitstekend,
mits ze pas ontdooid
zijn. Geef hierbij een
sneetje versgeroos-
Leidse bioscopen
LUXOR: "They called him bulldozer",
da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00
9.15 1
al.
hun estetische en kritische ei
genwaarde gedurende de gehele
opvoering.' Daarmee ben ik het
volstrekt oneens. Handke geeft
Kaspar Hauser op Paul van Os-
taayen afgestemde dadalsmen in
de mond, die geen enkele relatie
lijken te onderhouden met de ge-
dachtenwereld van de jongen
man op het moment waarop de
brief van de boer de magistraat
van Nürnberg bereikte. Het ge
geven is ongemeen boeiend,
maar wordt door Handke zo
dogmatisch in repetitio afgewik
keld, dat je je als toeschouwer
kunt afvragen of er bij Handke, in
relatie tot zijn onderwerp, van
enige geëngageerdheid sprake is
geweest. Geïnfecteerd door de
samenleving bestonden er voor
Kaspar Hauser absoluut geen
overlevingskansen. Wat doet
Handke met dit gegeven?. Zowel
vóór als na de pauze geeft hij
slechts aan; duidt hij in opperste
onvolledigheid. De vijf dozen
met van plaats verwisselende he
ren is een subliem voorbeeld van
dat artistieke falen. Jammer dat
regisseur Walter Tillemans van
het Arcatheater uit Gent, dat za
terdagavond in LAK optrad, het
dramatisch gegeven vrijwel let
terlijk heeft gevolgd. Topacteur
Julien Schoenaerts bleek nu ge
vangen binnen een artistiek co
con, waaruit geen ontsnappen
mogelijk bleek.
BERT KOEKEBAKKER
CAMERA, Nachtvoorstelling "Death in
8.00 uur, zo. 1.00 en 8.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling; "The damned", vr
en za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "The deerhunter", da. 2.30 en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO 2: "The silent flute", da. 2,30, 7.00
ook 4.45 uur, 12 jr
2.30, 7.00
léén 7.00 en 9.15 i
Kindermatinee: "De reddertjes", za., zo.
en woe. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
STUDIO: "Animal House", do., vr., ma.
en di. 2.30,7.00 en 9.15 uur, overige dagen
alléén 7.00 en 9.15 uur, al.
Kindermatinee: "Tom.en Jerry", za., zo.
en woe. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
TRIANON: "Juliana in 70 bewogen ja
ren da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45
uur, al.
REX: "Porno met een grote P", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Blanke slavinnen",
Bioscopen Alphen
EURO l' "Juliana in 70 bewogen jaren"
da. 1.30,6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur!
al.
Nachtvoorstelling: "Terug uit de hel", za
12.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "The deerhunter", da. 1.30 en
8.00 uur, za., zo. en woe. alléén 8.00 uur. 16
jr.
Kindermatinee: "Zorro de ontembare",
za., zo. en woe. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "De killer van Cen
tral High", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "De vier vuisten de lucht in"
da. 1.45,6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4 15 uur'
12 jr.
Nachtvoorstelling: "Licht op groen voor
de maagd", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "De prijsvechter", da. 2.00,7.00
en 9.30 uur, zo. ook 4.30 uur, za. (alléén
voor 16 jr) ook 12.15 uur, al.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Even en oneven", vr.
7.00, za. 4.00 en 7.00, zo. 4.00, ma. en woe.
8.00 uur, al.
"Aasgieren vallen aan", vr. en za. 9.15
"Providence", do. en zo. 8.45, di. 8.15 uur,
16 jr.
Niels Holgerss
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhui^ en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur EÜsabeth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-L8.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt.
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12 OOuur
(alleen voor echtgenoot van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
Bezoek aan ernstige patiéntei
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.4*5 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18 30-19 30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14 45 alleen vóór echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
2.00 i
2.15 i
füud^Ueuius
14 mei 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Voor de vacante betrekking
van beul van Parijs zijn niet
minder dan 568 sollicitanten
opgekomen, onder wie 21 koet
siers en 87 geneesheeren
- De llaliaansehe botanicus
Odoardo Beccari. die onlangs
van eene ontdekkingsreis in
Oost-Indië en Nieuw-Guinea is
teruggekeerd .heeft op Sumatra
een reuzenbloem ontdekt, die
zelfs hare in 1818 gevonden
"landgenoote", de Rajlcsia Ar-
moldi welke tot dusverre voorde
kolossaalste bloem ter wereld
werd gehoudenverreweg in de
schaduw stelt. Zij behoort tothet
geslacht der Aronskelken. Uit
een bol van nagenoeg ander -
halven meter in omvang komt
een enkel in drieeën gedeeld
blad te voorschijn, waarvan de
witgevlekte stengel een omvang
van 90 centimeter heeft De
bloemkelk, die in doorsnede 83
groen en van binnen, r
den uitgeiakkelden ran,
perrood. Hij vormt een t
van 70 centimeter diepte
van de binnenzijde gepU
doch werd enkele
erheft zich e
meter lan
larvan het i
?tDe gehei
ndt zich ook de l
tureau voor de co/i
propaganda in
Ween eneen de
rlijkste leden der commu-
ische partij. Hij heeft in der
een belangrijke rol gespeeld
Ie rode onlusten in midden-
tschland.Zijn verbindingen
Moskou liepen over Berlijn.
gmg ze,
