Ton Koopman leidt
platenproject van
Residentie-Orkest
PRINS FILIBERKE
DONDERDAG 10 MEI
"Weet je, er is iets heel
merkwaardigs. We hebben
alle mogelijke bronnen
gevonden over uitvoe
ringspraktijken in de Ba
rok, en we weten ook veel
over de geschiedenis van
het clavecimbel. Maar de
eeuw die het dichtst bij de
onze ligt, de negentiende,
dreigde in het drijfzand te
verzinken. Men zegt dat
Wanda Landowska het
clavecimbel "herontdekt"
zou hebben. Ik meen dit te
moeten betwijfelen. Het
instrument is nooit uit de
belangstelling geweest en
men is blijven doorbou
wen. Ik heb programma's
gevonden uit 1833. Ik ben
bezig mijn bevindingen te
boek te stellen, maar dit
krijgt niet de pretentie van
een wetenschappelijke
volledige studie. Daarvoor
zal ik alleen de "aangever"
zijn en geïnteresseerde
musicologen kunnen er
gebruik van maken.
Aan het woord is Ton Koopman,
die het nieuwe platenproject van
het 75-jarige Residentie-Orkest,
"Vier eeuwen Nederlandse mu
ziek', leidt, zijn mening over mu
sici als Harnoncourt en Gustav
Leonhardt. "Ik ken uiteraard
beiden goed en ik ben het in be
paalde opzichten met hen eens,
maar zeker niet in alle. Gustav
Leonhardt was mijn leermeester
en ik waardeer hem bijzonder.
Toch zijn onze opvattingen uit
elkaar gegroeid. Zoiets kan ge
beuren door je verdere studie en
door bepaalde verworven inzich
ten. Onze uitvoeringspraktijken
zijn verschillend. Hij "glijdt"
over de toetsen, en ik grijp er in,
ik sla er in, waarmee ik de toon-
vorming kan beïnvloeden. Nee,
ik ben geen epigoon". Ton
Koopman praat vervolgens en
thousiast over het grote project
van hét Residentie-Orkest "Ik
vind het een geweldig initiatief
en de wijze waarop men voor on
ze componisten aandacht vraagt,
is werkelijk uniek. Die platencas-
sette met zes platen en toelich
ting is voor iedereen bereikbaar
omdat tot september de prijs zo
ontzettend laag ligt.
Ik wil mezelf niet op de borst slaan,
maar ik vind het heerlijk om die
vier concerten te leiden met wer
ken van Lentz, Conradus, Buns
en Carel Rosier. Ik sta niet voor
het orkest, zo deed men dat vroe
ger ook niet".
Hij heeft de muzikale intuitie van
de kunstenaar en het weten
schappelijk intellect van de his
toricus, deze Ton Koopman, or
ganist en clavecinist van grote
bekendheid. Het zou een ge
meenplaats zijn zonder meer van
hem te zeggen dat hij zijn vak tot
in de perfectie beheerst. Ton
Koopman gaat verder, want het is
bij hem niet alleen een kwestie
van techniek of van wetenschap.
Wegwijzers
"Natuurlijk, er is vrij veel bekend
over de uitvoeringspraktijken
van de Barok. Maar het blijven
wegwijzers. Ik acht de man ach
ter zijn instrument toch nog be
langrijker. Bach heeft veel leer
lingen gehad en het wil er bij mij
Vier eeuwen Nederlandse muziek
Ton Koopman: 'Ik sla in de toetsen'
niet in, dat ze allen op gelijke wij
ze zijn muziek hebben geïnter
preteerd. Het waren totaal ver
schillende mensen. En ook nu
nog kan men Bach alleen bena
deren, ondanks alle bronnen die
ons ten dienste staan. Want een
speeltrant is gebonden aan de
muzikale persoonlijkheid van de
interpretator en aan zijn indrin-
gingsvermogen in de muziek, én,
- minstens even belangrijk - in
het instrument. Elk instrument
heeft een eigen karakter. Als je
dat hebt doorgrond, kom je tot
heel merkwaardige ontdekkin
gen. Ik heb dit zelf ook gemerkt.
Ik werk uit mijn instrument en
uit zijn mogelijkheden.
dat de oude vingerzetting ge
bruikt moet worden, die drie
vinger-techniek ook benut.
Isolement
Parfum
Er is veel geschreven en gediscus
sieerd over uitvoeringspraktij
ken. Rubati Ook dat is een zaak
van de man achter het instru
ment. De een legt er wat meer
parfum over dan de ander. Wat
wij wél exact weten, is dat men in
die tijd voor het clavecimbel een
andere techniek had. Men ging
uit van de middelvinger, een
soort steunpunt, en men speelde
slechts met drie vingers. Bach
ontwikkelde een nieuwe tech
niek waarin alle vingers, met na
me ook de duim die heel belang
rijk werd, zijn benut. Wel is het zo
dat ik, als ik muziek uit die tijd
moet spelen en de zekerheid heb
Galerie De Poort, Herensteeg 11. Ten
toonstelling van diverse Leidse kunste-
naars. Geopend tot 28 mei, za. van 13-17,
-zo. van 13-16 en donderdag van 19-21
Ars Aemula Naturae, Pieterskerkgracht
9. Tentoonstelling van werk van leerlin
gen van Jan van Tongeren. Geopend van
3 t/m 13 mei, dag. van 14-16.3U en
19.30-22.00 uur, za. en zo. yan 12.00-16.30
uur.
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling werk van J an van Tongeren.
Geopend van 4 mei tot 17 juni.
"Galerie Van der Vlist, Botermarkt 3.
Tentoonstelling Rob Figee - schilde
rijen, Wim Bettenhausen - grafiek.
Geopend van 10 apr.-7 mei, di. t/m za.
van 10-17 uur, do. tot 21 uur.
Galerie De Hollandsche Tuyn, Brugge-
straat 1, Leiderdorp. Tentoonstelling
Jan Onnekes - aquarellen en Willem
Kind - klein plastiek. Geopend van 22
april t/m 22 mei, za. en zo. van 14.00-17.00
Galerie Pulchri Studio, Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling Hein Wil-
zen - aquarellen en tekeningen. Geopend
van 20 apr. t/m 10 mei, dag. van 10-16 uur
Auberge de Kievit, Stoeplaan 27, Wasse
naar. Tentoonstelling Johan Poulisse -
zilveren sier- en gebruiksvoorwerpen.
Geopend t/m 18 mei.
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4. Ten
toonstelling Marry Hoving - etsen in
kleur en Florian Unterrainer - gesmeed
beeldhouwwerk. Geopend van 6 apr.-6
mei, woe. t/m vr. van 12-17 uur, zo. 8 apr.
van 14-17 uur.
Schepen
KLEINE VAART
Adriatic 8 170 z Santos nr Montevideo,
Anna Broere 9 te Rotterdam,
Breehorn 8 600 no Martinique nr Savona,
,Carebeka-6 9 te Rotterdam,
Comtesse 8 vn Rotterdam nr Vlaardin-
-gen,
Dien Danielsen 8 vn Rotterdam nr Cura-
Dutch Mate 8 vn Downsing nr Antwer
pen,
Dutch Spirit 8 vn Rotterdam nr Tees,
Edda 8 150 n Dominicaanse Rep. nr Cu-
Elisabeth-S 8 vn Rotterdam nr Boston,
Elisabeth Holwerda 8 in baaivan Al-
Jacobus Broere 9 te Rotterdam,
Jacqueline Broere 8 te Rotterdam,
Jan Willem 8 30 z Bonaire nr La Guaira,
Lifana 8 vn Rotterdam nr Belfast,
Linda M. 8 vn Rotterdam,
Lindengracht 8 vn Casablanca nr Aga-
dir.
Lijnbaansgracht 8 13 n Terschelling nr
Bilbao,
Mare Bonum 8 60 w Bassurelle,
Mare Liberum 8 te Rotterdam,
Mediterranian Express 8 vn Cork nr
Antwerpen,
Seven Seas 8 10 n Kaap Bon nr Antwer
pen.
GROTE VAART
Acmaea 8 te Stanlow,
Aldabi 8 30 ono Sao Tome nr Sao Sebas-
tiao,
Amsteldiep 8 rede Port Said nr Abu
Dhabi,
Antilla Cape 9 te Pascagoula verw.,
Brazilian Express 8 vn Ravenna nr Ve
netië.
Chevron Eindhoven 8 45 zw Cabo San
Lucas nr Portland,
Chevron Freeport 8 630 wzw Walvisbaai
nr Singapore,
Chevron Madrid 9 te Singapore verw.,
Chevron Nederland 8 vn Bahrain nr Sin
gapore,
Chevron The Hague 8 te Aalborg,
Dallia 8 vn Bullenbaai nr Corpus Christi,
Dione 8 te Thameshaven,
SncereCht 8 160 2 CapC RaCe nr Law"
Dosina 8 30 w Punta Arenas nr Anacor-
tes,
Gardenia 8 vn Tripoli nr Koper,
Hollandia 9 vn Kingston nr Santo Tho
mas de Castilla,
Maasbree 8 500 n Belem nr Kaapstad,
Macoma 8 60 zzo Durban nr Mena al
Ahmadi,
Mercurius 8 vn IJmuiden nr Paramari
bo.
Ik zit gewoon achter het clavecim
bel en van daaruit leid ik het ge
heel. Het is fijn om met deze men
sen samen te werken. Je bent, als
je steeds heen en weer reist (in
Duitsland, Italië, Spanje, Enge
land, Zwitserland en ook hier)
steeds met hetzelfde bezig en
dikwijls heb ik het gevoel van een
zeker isolement, waarin je dreigt
terecht te komen. Dat was ook
een van de redenen om met
graagte het aanbod aan te nemen
voor samenwerken in dit project.
"Vier eeuwen Nederlandse mu
ziek" moet nog worden opgeno
men, ik denk nog vóór de grote
vakantie. Het is een fijn vooruit
zicht, want ik heb het gevoel van
hen nog veel te kunnen leren??
BEP RIJNDERS
HIPR IN vt<f hoi im of gromp?
k/ooM IK IK P£NK gR Nlgf AAN
UAAT Mg SAAMIK MAAK
WOON IK/
KOM
BINNEN,
'ON\JgR0g"fgRmK, HÈ
pg ONggSCHAAMPHglRf POg
OPgN!Ggg^ON2g PlCK-NICKMANP
lïRue, of je zout" gR s>pyr
HET OPSTELPROEFWE
BE6IWT... NU
snapt
HET NIET.
IK BEDOEL EW
IK HELEMAAL
NIKS KAN
SPELLEN.
Oh,jeeHy heeft per ongeluk 2Ün moker op
dat lelyke kaboutertje laten vallen dat zij y
zo leuk vindt staan in de tuinhet is
helemaal in stukken'.
O
De avonturen van Jommeke
KijkJommeke, hier moet ongeveer
T[ de grens liggen van Koer an ia.
T Nu is het uitkijken waar de J
hoofdstad Ugt met het paleis. J
Wel gewoon eventjes
doordenken, Jommeke.
Want a/6 FiHberke 'n
dienst voor het land
-7 moet bewijzen.
d Dan zat heb V
toch wel iets
te maken
hebben met de
emir hier en
zijn ministers ij
RISOTTO
Snipper een ui en
200 g gekookte ham.
Fruit ham en ui even
in 25 g boter en 1
eetlepel olie en voeg
dan 400 g droge rau
we rijst toe. BRjf roe
ren tot alle rijstkor
rels glimmen en heel
licht beginnen te
kleuren. Giet er dan
8 dl hete bouillon by,
evt van een tablet.
Voeg nu 200 g kleine
champignons toe, of
gesneden champig
nons als ze erg groot
zijn, een eetlepel
tomatenpuree, een
ragfijn gesnipperd
teentje knoflook en
zout naar smaak en
laat het mengsel zo
ongeveer 25 minu
ten boven zeer laag
vuur sudderen. Bak
vier zeer zachte
spiegeleieren en vlij
die op de risotto. U
kunt door de risotto
desgewenst eerst
nog wat geraspte
kaas roeren.
WINA BORN
Mytilus 8 t.a. Mubarek,
Nedlloyd Adelaide 7 vn Suka nr Auck-
Nedlloyd Bangkok 9 te Dammam,
Nedlloyd Fushimi 8 vn Mahe nr Momba-
Nedlloyd Holland 9 te Singapore verw.,
Nedlloyd Hoorn 8 vn Suez nr Singapore,
Nedlloyd Katwijk 8 450 zzo Colombo nr
Kaapstad,
Nedlloyd Kyoto 10 te Sydney,
Nedlloyd Main 9 te Gdansk,
Nedlloyd Niger 9 vn Bremen nr Ham
burg,
Nedlloyd Rockarye 8 vn Helsinki nr
Hanko,
Nedlloyd Rosario 9 te Rotterdam,
Nedlloyd Rotterdam 8 vn New York nr
Jeddah,
Nedlloyd Streefkerk 8 te Hong Kong,
Nedlloyd Talbot 8 vn Luanda nr Abid
jan,
Nedlloyd Waalekerk 8 220 nnw Kaap
stad nr Lagos,
Nedlloyd Westerkérk 8 vn Hong Kong nr
Nedlloyd Wissekerk 9 te Singapore
Prinsendam 9 te Shanghai verw.,
Scherpendrecht 9 te Tasu verw.,
Trident Rotterdam 8 vn St. Marta nr Car
tagena,
Viana 8 vn Cardon nr Willemstad,
Waterland 9 te Santos verw.,
Zwijndrecht 9 te Philadelphia verw..
Leidse bioscopen
LUXOR: "They called him bulldozer",
da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00
en 9.15 uur, al.
CAMERA "Once upon a time in the
West", da. 8.00 uur, za. en woe. 2.00 en
8.00 uur, zo. 1.00 en 8.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "The damned", vr.
en za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "The deerhunter", da. 2.30 en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO 2: "The silent flute", da. 2.30, 7.00
en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 3: "Outrageous", do., vr., ma. en di.
2.30, 7.00 en 9.15 uur, overige dagen al
léén 7.00 en 9.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "De reddertjes", za., zo.
en woe. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
STUDIO: "Animal House", do., vr., ma.
en di. 2.30,7.00 en 9.15 uur, overige dagen
alléén 7.00 en 9.15 uur, al.
Kindermatinee: "Tom en Jerry", za., zo.
en woe. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
TRIANON: "Juliana in 70 bewogen ja
ren", da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45
uur, al.
REX: "Porno met een grote P", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Blanke slavinnen",
vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO L "Juliana in 70 bewogen jaren",
da. 1.30,6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur,
al.
Nachtvoorstelling. "Terug uit de hel", za.
12.15 liur, 16 jr.
EURO 2: "The deerhunter", da. 1.30 en
8.00 uur, za., zo. en woe. alléén 8.00 uur, 16
Jr-
Kindermatinee: "Zorro de ontembare",
za., zo. en woe. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling "De killer van Cen
tral High", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "De vier vuisten de lucht in",
da. 1.45,6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur,
12 jr.
Nachtvoorstelling "Licht op groen voor
de maagd", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "De prijsvechter", da. 2.00,7.00
en 9.30 uur, zo. ook 4.30 uur, za. (alléén
voor 16 jr) ook 12.15 uur, al.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Even en oneven", vr.
7.00, za. 4.00 en 7.00, zo. 4.00, ma. en woe.
8.00 uur, al.
"Aasgieren vallen aan", vr. en za. 9.15
uur, zo. 6.15 uur, 16 jr.
"Providence", do. en zo. 8.45, di. 8.15 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Niels Holgerssons
wonderbare reis", za. en woe. 2.15 uur,
zo. 2.00 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhui^ en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuisj
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patient).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:x
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
ui
dcYii
leuias-
10 mei 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Een hoogst lachwekkende
vergissing had onlangs te Wild-
bad im Schwarzwald plaats.
Uit Catw, ten westen van Stutt
gart. ontving men een "dienst-
telegram" luidende: König
kommt!". De stationschef haast
te zich zijn gala-uniform, met
steek en degenaan te schieten
en der overheid van 's konings
bezoek kennis te geven. Onver
wijld werd eene buitengewone
vergadering van den gemeente
raad belegd en daarop besloten
al het mogelijke te doen omZM.
behoorlijk te ontvangen. Hon
derden denneboomen werden
geveld, de stad werd in allerijl
in het groen gestoken, men legde
de hand aan twee eerebogen,
een kostelijk banket werd be
steld, de logementhouders sloe
gen allerlei eet- en drinkwaren
in, de bakkers bakten de sma
kelijkste brooden en de confi-
seurs wisten met de hun toe-
stroomende orders geen raad.
Den volgenden ochtend vroeg
was de geheele bevolking op de
been en overal heerschte onge
wone drukte. Van lieverlede
echter, toen de koninklijke trein
steeds uitbleef, begon men onge
duldig te worden en eindelijk
werd aan den minister van bin-
nenlandsche zaken te Stuttgart
om opheldering geseind. Daar
was van een tocht des konings
naar Wildbad niets bekend.
Men telegrapheerde toen naar
Calw en zie, tegen drie uren 's
namiddags kwam niet de ko
ning, maar de hulpconducteur
König aan
Vijftig jaar geleden:
- De politie te Essen heeft vier
gebroeders Keimling gearres
teerd, die ervan verdacht wor
den in Februari door een bru
talen aanslag 118.000 mark ge
roofd te hebben, een bedrag dat'
bestemd was voor de uitbetaling
van loonen van de mijn Mat
thias Stinnes. In verband met
dezen aanslag waren reeds eer
der 24 personen aangehouden,
die, op zeven na, weer op vrije
voeten moesten worden gesteld.
De politie heeft ontdekt, dat de
dieven door middel van een
strooman voor 55.000 mark een
boerenhoeve hadden gekocht.
Voorts werd op Hemelvaarts
dag op de renbaan te Gelsenkir-
chen een renpaard in beslag ge
nomen, dat eveneens met het ge
stolen geld betaald was. In baar
geld bleek nog 4500 mark aan
wezig te zijn.
