Jan van Tongeren
vindt erkenning
in 'Lakenhal'
Expositie van stillevens
WOENSDAG 9 MEI 197^
LEIDEN - Het is de
eerste keer voor de in
1897 geboren schilder
Jan van Tongeren dat
zijn werk getoond
wordt in een museum,
waarmee hij dan ein
delijk de erkenning en
bekendheid krijgt die
hem al zeer lang toe
komt. Deze tentoon
stelling in het stede
lijk museum De La
kenhal is dan ook
vooral opgezet vanuit
de waardering voor
Van Tongerens werk,
dat vanaf 1935 (om
streeks dat jaar debu
teerde Van Tongeren)
tot nu toe een con
stante ontwikkeling
toont.
Van Tongeren, die veel heeft geëx
poseerd in galeries en het Am
sterdamse kunstenaarsgenoots-
cahp 'Arti et Amicitiae', waar hij
in 1934 lid van is geworden,
schildert in hoofdzaak stillevens.
Gebruiksvoorwerpen van alle
dag, zoals flessen, dozen, thee
doeken, potten en kannen,
meestal gerangschikt op het blad
van een houten tafel, vormen zijn
inspiratiebron. Zijn vroegste
schilderijen, waarvan er niet zo
veel op deze expositie te zien zijn,
tonen dezelfde voorkeur voor
gewone dingen, zodat een fles of
kommetje van een schilderij uit
Een stilleven van Jan van Tongeren uit 1934.
1935 terugkeert in een schilderij
van 1976, hoewel het er dan heel
anders uitziet.
De ontwikkeling van zijn werk zit
hem dan ook niet in de inhoud,
maar in de vorm. Sluiten zijn
vroegere schilderijen nog aan bij
het soort realisme van mensen als
Schumacher, Koch en Ket, zijn
latere werk is onmiskenbaar Van
Tongeren en laat zich niet verge
lijken met enig ander kunstenaar.
Het vroegere werk is voornamelijk
gebaseerd op een nauwgezette,
zakelijke en tamelijk volledige
weergave van het onderwerp dat
geplaatst is tegen een lege ach
tergrond. De weergave van de
dingen in zijn latere stillevens is
minder volledig dan in vroeger
tijd. Kleur en oppervlaktestruk-
tuur zijn abstrakter opgevat,
vorm. ruimte en licht worden de
hoofdzaak. De achtergrond is nu
ook duidelijk gestructureerd.
Werd de kleur vroeger bepaald
door de voorwerpen in het stille
ven, nu stelt Van Tongeren eerst
de kleur vast van het stilleven
waarna hij op zoek gaat naar
voorwerpen die in die toon val
len.
Het uitgangspunt is dus van ab-
strakte aard. pas daarna komt de
keuze van de voorstelling die,
omdat de voorwerpen er in van
figuratieve aard zijn, zich niet laat
lezen als een abstrakte kunst
vorm. De compositie en de orde
ning van de voorwerpen laten
zich ervaren als abstrakte har
monieën van vorm, licht, kleur en
ruimte, maar aangezien er wel
degelijk flessen, theedoeken, do
zen te zien zijn, te tastbaar en te
zeer zichzelf, kunnen zij tevens
niet als simpel ornament van een
abstrakte harmonie worden op
gevat.
Het is deze spanning, tussen figura
tieve zaken, die zich verzetten te
gen ordening en rangschikking
in een abstrakte harmonie, wat
het werk van Van Tongeren zo ui
termate boeiend maakt.
Het bijzonder aantrekkelijke werk
van deze in Oldebroek geboren
en sinds 1921 in Amsterdam wo
nende schilder kan men tot en
met 17 juni bezichtigen.
In de ruimte van Ars Aemula Na
turae aan de Pieterskerkgracht
is tot 13 mei een expositie inge
richt met werk van leerlingen
van Jan van Tongeren, het een
nauwelijks interessante ten
toonstelling met weinig uit
schieters of het zouden Aat
Veldhoen en Louis Vorkink
moeten zijn. Het is beter vertoe
ven bij de meester zelf.
JURRIAAN VAN KRANEN
DONK
\ico Scheepmaker
Een voorbeeld van Van Tongerens recente werk.
Galerie De Poort, Herensteeg 11. Ten
toonstelling van diverse Leidse kunste
naars. Geopend tot 28 mei, za. van 13-17,
zo. van 13-16 en donderdag van 19-21
uur.
Ars Aemula Naturae, Pieterskerkgracht
9. Tentoonstelling van werk van leerlin
gen véin Jan van Tongeren. Geopend van
3 t/m 13 mei, dag. van 14-16.31) en
19.30-22.00 uur, za. en zo. van 12.00-16.30
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling werk van J an van Tongeren.
Geopend van 4 mei tot 17 juni.
'Galerie Van der Vlist, Botermarkt 3.
Tentoonstelling Rob Figee - schilde
rijen, Wim Bettenhausen - grafiek.
Geopend van 10 apr.-7 mei, di. t/m za.
van 10-17 uur, do. tot 21 uur.
'Galerie De Hollandsche Tuyn, Brugge-
straat 1, Leiderdorp. Tentoonstelling
Jan Onnekes - aquarellen en Willem
Kind - klein plastiek. Geopend van 22
april t/m 22 mei, za. en zo. van 14.00-17.00
Galerie Pulchri Studio,
Oegstgeest. Tentoonstelling Hein Wil-
zen - aquarellen en tekeningen. Geopend
van 20 apr. t/m 10 mei, dag. van 10-16 uur
Auberge de Kievit, Stoeplaan 27, Wasse
naar. Tentoonstelling Johan Poulisse -
zilveren sier- en gebruiksvoorwerpen.
Geopend t/m 18 mei.
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4. Ten
toonstelling Marry Hoving - etsen in
kleur en Florian Unterrainer - gesmeed
beeldhouwwerk. Geopend van 6 apr.-6
mei, woe. t/m vr. van 12-17 uur, zo. 8 apr.
van 14-17 uur.
(KLEINE VAART)
Breehelle 7 vn Rotterdam nr. St. John,
Breevecht 7 120 nnw Bilbao nr Bilbao,
Cornells Broere 8 60 w Guernsey,
Dutch Spint 7 te Rotterdam,
Mare Liberum 8 45 w IJmuiden nr Rot
terdam,
(GROTE VAART)
Amstelbrink 7 200 o Durban nr China,
Amstelland 8 vn Salvador nr Vhssingen,
Amstelmeer 8 930 o Tokyo nr Nakhodka,
Amstelpark 7 90 wnw Haïti nr Cnstobal,
Arabian Unity 7 220 w Kreta nr Dubai,
Atlantic Crown 8 te Baltimore verw,
Atlantic Crown 7 220 w Fastnet nr Liver
pool,
Baarn 8 te Cristobal,
Begonia 7 250zo Kingston nr Maracaibo,
Bntsum 7 360 zo Cape Race nr St. Law-
Broere Emerald 7 70 zw Freetown nrLas
Palmas,
Bussum 7100 ozo Horta nrThessaloniki,
Chevron Madrid 7 220 w Sabang nr. Sin
gapore,
Chevron Naples 7 rede Singapore,
Chevron Rome 7 950 wzw Azoren nr Ras
Tanura,
Chevron the Hague 7 te Frederica verw.
Coral Isis 7 450 wnw Finisterre nr Port
Neches,
Coral Maendra 7 250 no Madeira nr La
Coruna,
Coral Rubrum.8 te Gravenchon,
Delfborg 7 50 w Stockholm nr Mantylou-
to,
Docklift-2 8 t.a. Basrah,
Dosina 10 te Anacortes verw,
Duivendrecht 7 140 nw Las Palmas nr
Hamburg,
Early Bird 7 vn Antwerpen nr Fos,
Esso Europoort 7 150 n Cape Blanc nr
Rotterdam,
Farmsum 7 200 nno Madeira nr Rosario,
Khasiella 7 vn Moni nr Lavera,
Maasbracht 7 650 no Mombasa nr Mena
al Ahmadi,
3 Mogadiscio nr Kaap-
Maasrix 7 450
stad,
Marinula7420
al Ahmadi,
Meta 7 300 w Seychelles nr Kharg Island,
Nedlloyd Agulhas 7 vn Hoek van Hol
land nr Yokohama,
Nedlloyd Algoa 7 te Santos,
Nedlloyd Bovenkerk 7 208 ono Papeete
nr Papeete,
Nedlloyd Delft 8 te Singapore verw,
Nedlloyd Ebro 7 te Veraval verw.
Nedlloyd Frazer 8 te Lyttelton,
Nedlloyd Houtman 7 50 ozo Sabang nr
Singapore,
Nedlloyd Honshu 7 vn Acjyutta nr Punta
Arenas,
Nedlloyd Houtman 7 pass Hoek van
Holland nr Hamburg,
Nedlloyd Kobe 7 vn Port Louis nr S'po-
Nedlloyd Korea 8 te Kobe verw,
Nedlloyd Madison 8 vn Hoek nr Ham
burg,
Nedlloyd Main 9 te Dantzig verw,
Nedlloyd Musi 7 175 nw Mossamedes nr
Capetown,
Nedlloyd Napier 7 te Kobe,
Nedlloyd Nassau 7 580 zzo Sri Lanka nr
Durban,
Nedlloyd Nile 8 te Rotterdam,
Nedlloyd Rockanje 7 vn Kotka nr Hel
sinki,
Rudolph Peterson 7 llOTenerife nr Eu
ropoort,
Salland 7 te Amsterdam,
Schelderix 7 230 zw St Helena nr Cura-
Mocamedes nr Mena Scherpendrecht 7 610 nw Couver nr Ta-
Seatrain Amsterdam 8 90 ozo Malta nr
Port Said,
Seatrain Rotterdam 8 te Bandar Shah-
pour verw,
Trident Amsterdam 7 700 ozo Bermuda
nr Amsterdam,
Visten 7 vn Kopmanholmen nr Lubeck,
Waterland 8 te Sao Sebastiao.
Leidse bioscopen
LUXOR: "The mountain of the cannibal
god", da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,
4.30, 7.00 en 9.15 uur, 16 jr.
CAMERA' "Once upon a time in the
West", da. 8.00 uur, za. ook 2.00 uur, zo.
ook 1.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelhng: 'Mailhouse rock", vr.
en za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO L "The deer hunter", da. 2.30 en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO 2: "49 Steps", da. 2.30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Outrageous", do., vr., ma. en di.
2.30, 7.00 en 9.15 uur, overige dagen al
léén 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "De reddertjes", woe.,
za. en zo. 2.30 uur.
STUDIO: "Animal House", do., vr., ma.
en di. 2.30,7.00 en 9.15 uur, overige dagen
alléén 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, al.
Kindermatinee: "Tom en Jerry", za., zo.
en woe. 2.30 uur.
TRIANON: "Juliana en zeventig bewo
gen jaren", da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo.
ook 9.15 uur, al.
REX: "In 80 bedden de wereld rond", da.
2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Juliana en zeventig bewogen
jaren", da. 1.30, 6.30 en 9.00 uur, zo. ook
4.00 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Shaft's big score",
za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "The deer hunter", da. 1.30 en
8.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Blazing saddle's",
za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "De vier vuisten de lucht in",
da. 1.45, 6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur,
za. ook 12.15 uur. al.
EURO 4: "De gendarme ziet ze vliegen",
da. 7.00 en 9.30 uur, zo. ook 4.30 uur, ma.,
di., do. en vr. ook 2.00 uur, al.
Kindermatinee: "The pink panther", za.,
woe. en zo. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Ilsa, de meesteres
van het mannenkamp", za. 12.15 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Spiderman", vr. 1
4.00 en 7.00 uur, zo. 4.00 en 6.15 t
"Aasgieren vallen aan", do., ma.
woe. 8.00 uur, vr. en za. 9.00 uur,
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Tweety", za. e
2.15 uur, zo. 2.00 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhui^ en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuisj
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiën®.
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00uur
(alleen voor echtgenoot van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
15.00-18.30 Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
dag. van Alphen aan den Rijn
jt. Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-17500Q.
c@,udCVLieuiiLS.
9 mei 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Voor het gerecht te Palermo
stonden dezer dagen 29 perso
nen terecht, beschuldigd van
lidmaatschap van eene bende
misdadigers onder den naam
van "Fratuzzi". De vereeniging
bleek vaste wetten en statuten te
hebbenonder leiding te staan
van een aanvoerder en voorts te
beschikken over een eigen nota
ris geneesheer, raadslieden,
apotheker en zelfs een kapelaan
die eveneens voor het gerecht
verscheen. De leden waren ge
houden elkander bij te staan
indien de politie een hunner
vervolgde. Aan hem die zich
daaraan onttrok, werd de dood
straf voltrokken. Bij de inwij
ding in de bende hadden
vreemde gebruiken plaats. Zoo
werd bijv. het nieuwe lid in eene
zaal gebracht voor een Chris
tusbeeld: daar gaf men hem een
geladen pistool en zonder aar
zelen moest hij een schot op het
crucifix lossen. De beteeken is
hiervan is, dat wie op den Chris
tus geschoten had. naderhand
geene bezwaren meer hebben
kon om. wanneer de vereeni
ging dit eischte, zijn vader,
broeder of kind te vermoorden.
Vijftig jaar geleden:
- De politie te Veenendaal heeft
ontdekt, dat vorig jaar bij het
graven in de Hoofdstraat een
urn met vele oude munten was
opgegraven. Een grondwerker
heeft bekend, dat hij in October
inderdaad een pot met gouden
en zilveren munten had ontdekt,
die zich ongeveer een meter on
der den grond bevond. Hij had
de munten meegenomen naar
zijn woning zonder den eige
naar van den grond daarvan
mededeeling te doen; de urn had
hij vernietigd. De vinder had
getracht de munten van de hand
te doen en hem was reeds dui
zend gulden geboden, doch dit
bod leek hem veel te laag. De po
litie heeft de munten thans in
beslag genomen. Zij zullen ter
beschikking worden gesteld van
den officier van Justitie te Arn
hem. Tegen den man is proces
verbaal opgemaakt. De vondst
omvat ongeveer tweehonderd
gouden en zilveren muntstuk
ken, dateerende uit het jaar
1549, met de beeltenis van Karei
V, Philips II, den bisschop van
Keulen en den hertog van Bra
bant.
r VOEL
JE WEL r
DAT 15 MOOI
6EZE&D-
HOO JE MOND,
5CHUNHEIL16E,
MELI6E
Hielenlikker
JE VORMT JE Al
zinnen Beter dan
WIE OOK'. IK BEDOEL,
JE BEN EE RÓT HET NEDER-
ALAND5 VOLKOMEN 7
IK BEWONDER JE
7AALBEHEER51N0,
M4R6A.JE HEBT
EEN ECHTE
sTAL EN KNOBBEL.
uC>irtOX.
Ik was al tang dat er
muiien in huis zaten
Oh, hete maar'n
inbreker... wat'nop-
W, luditing. A
FRED BASSET
TORTILLA
SOEP
Zet 200 g soepvlees
op met 1 1 koud wa
ter, zout, takje peter
selie en selderij,
stukje ui, een heel
teentje knoflook en
een schijfje citroen.
Temper het vuur, als
het water kookt, tot
zeer laag en laat de
bouillon 3 uur trek
ken. Zeef de bouil
lon. Fruit te zamen
twee kleine blikjes
tomatenpuree met
een gesnipperde ui.
roer er twee eetle
pels bloem door en
giet er dan geleide
lijk de bouillon bij.
Blijf roeren, boven
laag vuur, tot de
soep licht bindt.
Roer beslag van 100
g bloem, mespunt
zout, een vierde liter
melk en twee eieren.
Bak daarvan in
spekvet panne
koekjes. Snijd deze
in smalle reepjes en
laat die in de soep
drijven, evenals het
zeer klein gesneden
soepvlees. Desge
wenst kunt u nog in
ringen gesneden ro
de paprika het laat
ste uur met de
bouillon laten mee
trekken. Soms
strooit men nog ge
raspte kaas over de
WINABORN
De avonturen van Jommeke
jf Natuurlijk1- We vertrekken
vliegende bot'1 Danj g
zijn we'r vlug',
ét?
Maar wacht even
Ik ga. eerst Fihberke
zijn moeder gerust
stellen De sukkel
heeft al emmers vol
tranen geschreid', f
Bah ...n uurtje of vier, vijf
Hoelang zullen
we erover doen,
-j professor i
'N TIJDJE LATER
