®(p)
JerryBey: een gevoelsmens
ZATERDAG 29 APRIL 1979
.n-v'-k
"Toen ik de wangunst,
jaloezie en het aantal
echtscheidingen in het
artiestenvak steeds gro
ter zag worden, heb ik
er resoluut een streep
onder gezet. Opeens
had ik er schoon genoeg
van. Nu spuug ik op dat
wereldje. Als je met.
collega's praat, glimla
chen ze maar zodra je
even niet oplet, staan ze
je over de hekel te ha
len. Dat kan ik met mijn
zachte karakter niet
verdragen".
Leidenaar Jerry Bey, be
kend als zanger en
minder befaamd als
schaker (onder het
pseudoniem Bishop is
hij reeds 25 jaar
schaakmedewerker
van deze krant), kiest
zijn woorden zorgvul
dig en brengt die dan
hortend en stotend over
zijn lippen. Ofschoon
het initiatief om eens te
praten van hemzelf is
uitgegaan ("Ik vind dat
het publiek recht heeft
om te weten waarom ik
niet meer optreed"), is
de 55-jarige Jerry die
zaterdagmiddag uiterst
gespannen. Niet dat de
broer van de Zangeres
zonder Naam zich niet
heeft voorbereid op dit
gesprek, dat heeft hij
wel degelijk.
nu
Op een blocnote heeft hij de avond tevoren het een en ander dat hij kwijt wilde
keurig op een rijtje gezet. Heeft zelfs spreuken bedacht die zijn gevoelens en
gedachten in één woord tot uitdrukking kunnen brengen. Zoals deze: "Een paard
staat sterk op zijn benen, ik probeer dat ook te doen". Een zin die hij heeft
verzonnen teruhjl hij naar een concours hippique zat te kijken.
Uit die zin moge blijken dat Jerry 's walging van het artiestenwereldje niet de enige
reden is waarom hij niet meer voor het voetlicht treedt. Dat geeft de geboren en
getogen Leidenaar dan ook grif toe. "Vorig jaar zomer ben ik gescheiden", ver
klaart hij in zijn armoedige bovenkamertje in een studentenhuis aan de Leidse
Rijnsburgerweg"En daar heb ik het verdomd moeilijk mee".
"Ik kan m'n kinderen niet mis
sen hè. En dan mogen ze op
één na al getrouwd zijn. toch
valt het me zwaar. Ik dacht
gisteren ook aan een bordje
dat ik ooit eens in een cafeetje
heb gezien. "M'n vrouw, mijn
allerbeste vriend". Typisch
niet, dat die spreuk mij nou
notabene gisteravond te bin
nen moest schieten".
Jerry bedient zichzelf van een
bel cognac. "Gaat het praten
me wat gemakkelijker af',
verontschuldigt hij zich een
beetje verlegen. Naarmate het
gesprek vordert, ebt Jerry's
gespannenheid dan ook weg.
Zijn tong wordt alras ook los
ser en zijn blikken verwijde
ren zich steeds verder van zijn
blocnote. Hij herhaalt meer
malen dat hij een uitgespro
ken gevoelsmens is en dat hij
altijd voor iedereen heeft
klaargestaan. ("Ik heb heel
wat keren zwervers op dit
kleine kamertje onderdak
geboden. Maar als je zelf geen
gulden op zak hebt, hoefje er
niet op te rekenen dat je van
iemand een biertje krijgt aan
geboden. Dat is nou juist het
kardinale punt").
Domper
Nu Jerrv een moeilijke periode
in zijn leven tracht te over
bruggen. is het voor hem een
harde domper geweest te
moeten ontdekken dat be
paalde mensen bij wie hij ge
hoopt had enige steun te
kunnen vinden, het hebben
laten afweten. Jerry noemt
onder andere zijn zus Mary
(beter bekend als de Zangeres
zonder Naam) en Johnny
Hoes. "Ach, ik krijg steeds
meer de indruk dat Mary niets
meer van me wil weten. Ik
kan het mis hebben, hoor
maar ik vind het wel typerend
dat ik het laatste halfjaar taal
noch teken van haar gehoord
heb. Ik heb haar ik weet niet
hoeveel keer gebeld maar dan
krijg je zo'n automatisch ant
woordapparaat: of meneer
maar even wil inspreken. Ik
kan het niet over mijn hart
verkrijgen".
Jerry staart enige ogenblikken
een beetje hulpeloos voor
zich uit. Hij wil iets zeggen
maar slikt het gauw weer in.
Steekt een sigaret op, inha
leert diep en komt er dan toch
mee voor de dag. Vastbera
den zegt hij: "Ik vermoed dat
Marv kwaad op me is. Ze
denkt dat ik samenspan met
Johnny Hoes, haar vorige
werkgever. Toen zij met Hoes
haar contract verbrak en naar
platenmaatschappij Bovema
ging, vroeg ze me met haar
mee te gaan. Maar toen zei ik:
"Mary, luister es, ik heb bij
Hoes een contract voor vijf
jaar getekend. Ik zit tot 1981
vast. Ik kan absoluut niet met
je mee". Als je het mij vraagt
heeft ze nooit geloofd dat ik
een langdurig contract heb bij
de platenmaatschappij van
Johnny Hoes. Ik had best met
haar mee gewild want Johnny
Hoes mag dan in de ogen van
menigeen een hele aardige
vent zijn, mijn ervaringen met
hem waren niet prettig Maar
dat kan ook aan mij liggen
Dupe
Jerry zegt er stellig van over
tuigd te zijn dat hij een beetje
de dupe is geworden van de
huidige verstandhouding
tussen zijn zuster en Hoes.
"Het klinkt misschien voor de
buitenwacht wat vreemd in
d e oren en wat ik nu ga zeggen
is ook helemaal voor mijn re
kening maar ik geloof dat
Hoes er een beetje mee in zijn
maag zit dat Marv bij hem is
weggegaan. En daar lijd ik
onder. Want twaalf platen die
ik de laatste jaren bij hem heb
opgenomen zijn nooit uitge
bracht. Ik denk dat hij die in
de ijskast heeft gezet om die
er vervolgens weer uit te ha
len wanneer ik straks in 1981
bij een andere platenmaat
schappij zit.
Ik kan je wel vertellen dat ik zo
bij Vader Abraham terecht
kan. Ik kwam Pierre Kartner
laatst tegen en die zei: "Jerrv.
jij hebt een goede stem en
veel ervaring. Jou wil ik heb
ben". Je begrijpt wel dat ik
alles in het werk heb gesteld
om mijn contract af te kopen.
Maar het bedrag dat daarvoor
op tafel moet worden gelegd,
kan ik eenvoudigweg niet
opbrengen. Zo liggen de kaar
ten en daar heb ik me maar bij
neer te leggen".
Ondanks dat Jerry de laatste
tijd teleurgesteld is in Johnny
Hoes wil hij onder geen be
ding weg moffelen dat zowel
hij als Mary veel te danken
hebben aan de Limburgse
platenbaas. Hoes heeft hen
ontdekt en daar wil Jerry
geen doekjes om winden.
Refreinzanger
Terwijl Jerry de glazen op
nieuw vol schenkt gaan we
even terug in de tijd. Opge
groeid in de Leidse Bever
straat. trok hij in 1941 naar
Maastricht, waar zijn broer
woonde. De bedoeling was in
de Limburgse hoofdstad
veertien dagen te blijven
maar Jerry is er gek genoeg
acht jaar blijven plakken ("De
mooiste tijd van mijn leven").
Kreeg bij een orkest een baan
als refreinzanger ("Hetzelfde
wat Bing Crosby altijd heeft
gedaan"). In 1949 kwam zijn
zus Mary, ook wel Rietje ge
noemd. hem gezelschap hou
den. "Zij ging ook zingen.
Mocht op een gegeven mo
ment een proefopname ma
ken met hel accordeonduo
Bex Monten. Niet lang nadien
hoorde Johnny Hoes die op
name en hij zag wel wat m
Mary's stem. Vroeg wie die
vrouw was. Kon niemand ver
tellen en vandaar die naam
Zangeres zonder Naam", ver
klaart Jerry.
"Ze is d'r rijk mee geworden",
merkt hij op. "Hoes werkte
toen nog voor Phonogram en
ik, als broer van Mary, mocht
eveneens een proefopname
maken. "In Prater daar
bloeien de bomen". Is een
grandioze hit geworden. Se
dertdien heb ik bij Hoes 60
singles en 12 langspeelplaten
gemaakt, waarvan enkele met
Mary. Ja. daar zaten ver
scheidene hits bij hoor. "On
der de brug van Parijs" bij
voorbeeld. Ging met dozijnen
tegelijk over de toonbank".
Jerry staat wper eens op. Veel
ruimte om zich te bewegen
heeft hij niet in zijn kamertje
van drie bij vier. Toch heeft
hij zijn vertrek zo gezellig
mogelijk trachten in te rich
ten. Bij zijn gammele bed
staat een foto van Jerry en
Mary in gouden tijden en
daarboven hangt een groot
portret van Willy Derby: Jer
ry's grote voorbeeld. Hij
noemt zichzelf Derby's op
volger. De glazen zijn weder
om leeg. Jerry vult ze weer bij
en borduurt nog even verder
op het voorafgaande. Mom
pelt dat hij maar wat graag
zijn contract met Hoes voor
tijdig zou willen beëindigen.
Dan duidelijk geëmotio
neerd: "Het beroerde is dat ik
noch geld heb om het con
tract af te kopen noch enige
financiële armslag om bij een
advocaat aan te kloppen.
Wellicht was ik dan al van dat
verrekte contract verlost. Ma
ry kon zich zo'n advocaat wel
permitteren; zij bulkt dan ook
in weelde. Heeft een paradijs
van een bungalow in Stam-
proy. Zij kan tenminste bo
gen op een gesmeerde pla-
tenverkoop. Tja, ze is d'r rijk
van geworden".
Schaakkampioen
Korte stilte. Jerry's aandacht
wordt getrokken door de
ruim dertig trofeeën op het
armzalige tafeltje. Terwijl de
schitteringen van de felle zon
op de bekers weerkaatsen
roept hij triomfantelijk uit
twee keer, in 1957 en 1958,
schaakkampioen van Leiden
te zijn geweest. Sedert hij dit
spel op zijn twaalfde van zijn
broer heeft geleerd, heeft Jer
ry zich altijd intensief mét de
ze denksport beziggehouden.
Is dan ook elke maandag
avond present op de bijeen
komsten van schaakvereni
ging "Philidor" voor welke
club hij tevens het clubblad
verzorgt. Daarnaast levert hij
wekelijks zijn bijdrage aan
deze krant.
Reeds 25 jaar legt hij onder het
pseudoniem Bishop de lezers
van deze krant de laatste
analyses en nieuwtjes op
schaakgebied voor. "Een
baan hoor", benadrukt hij.
"Vaak tot diep in de nacht ben
ik ermee in touw. Daarbij
komt dat je ook de nodige tijd
moet uittrekken om de vak
bladen te lezen. Onderhand is
hel mijn levenswerk gewor
den".
Komt vervolgens aanzetten met
een dikke ordner, waarin tal
loze netjes uitgetikte en met
diagrammen geïllustreerde
velletjes papier opeenge
hoopt zitten. "Een complete
schaakencyclopedie. Van a
tol z". verklaart hij. "Is dat
niet mooi? Heb ik zes jaar aan
gewerkt, maar de uitgevers
willen het niet op de markt
brengen. Zou niet commer
cieel zijn. Begrijp je dat? Nu is
Bouwmeester me voor. Van
hem is laatst een schaaken
cyclopedie verschenen. No
tabene tien jaar later dan dat
ik de mijne klaar had. Is dat
niet zonde?"
Reeds 40 jaar speelt Jerrv, naar
zijn zeggen, E-2. E-4. "Zo ont
staat er tenminste een open
spel. Je moet nooit met je da
me openen. Die kan alle kan
ten uit en is het kwetsbaarste
stuk. Moet je pas op het laat
ste moment in het spel bren
gen. Nee, ik hou het altijd bij
E-2. E-4".
Sip
Jerry kijkt sip naar zijn glas.
Vertelt nog eens over Maas
tricht. Dat hij solozanger was
bij de Maastrichter Staar. Dat
hij een keer achter het toneel
tranen heeft staan lachen om
een onbekende cabaretier die
het over "een plukje shag uit
een stuk vossebont en een
fleur de matras" had. Jerry
voorspelde toen dat het een
hele grote zou gaan worden.
Zijn naam bleek Toon Her-
Op de beduimelde spiegel bo
ven de wastafel is een uitge
typt lijstje bevestigd waarop
keurig de verjaardagen staan
vermeld van zijn kinderen.
Op de oude zwart-wil teevee
prijkt hun foto. Jerry steekt
de zoveelste sigaret op. Dat
onder het mom dat het zijn
stem niet schaadt, "immers
Richard Tauber stak de ene
bolknak met de andere aan".
Verzinkt vervolgens weer in
dankbare herinneringen. "Ik
heb met bijna alle grote ar
tiesten gewerkt. Als jongen
van amper twaalf kwam ik al
bij Calda Ehrenfest over de
vloer. Zij was een Zweedse,
welgestelde dame die in de
Witte Rozenstraat woonde.
Daar heb ik pianospelen en
i zijn voorgangerWilli/
typen geleerd. Zat ik daar een
avond komt Godfried Bo-
matns binnen stappen. Zei:
"Zo ben jij Jerrv, ga zo door
met typen, kerel". Die stem
hè en die welbespraaktheid
zijn me altijd bijgebleven.
Hoe bestaal het hè. Bomans",
zegt Jerry met diepe bewon
dering.
Jerry pakt de laatste plaat die
van hem bij Hoes is uitge
bracht: "Jerry Bey zingt Willy
Derby". Zegt dat er een
hoempapa-nummer op staat
dat ooit eens door een zang
duo gestolen is. Neemt ver
volgens nog een flinke slok en
legt de langspeelplaat op de
draaitafel. Als de naald zich
nog op de geluidloze groeven
bevindt, zegt Jerry gauw dat
hij niet achter smartlappen
staat.
Een paar tellen later is het ka
mertje gevuld met een frisse,
melancholieke Hollandse
stem. begeleid door een ac
cordeon. In eerste instantie
zingt Jerry mee: "Ben je weer
de sigaar, tralala Jerry's
zo sombere gezicht tovert
plotsklaps een glimlach te
voorschijn. Helemaal verrukt
schreeuwt hij boven de mu
ziek uit: "Is dat niet mooi?
Moetje horen wat een intona
tie. Je hoort elke t en elke d.
Gaat vanzelf, dat is nu een
maal mijn uitspraak. Zo is
Jerry hè. Zeg nou zelf, is dat
nou geen mooie stem? Da's
Jerry Bey".
Alles goed en wel: het is een
smartlap en ik dacht dat je
daar niet achter stond?
Jerry, zijn hoofd afwendend:
"Ik vind het eerder een mee
zinger. Nou ja, het liedje is
van Hoes hoor. Vergeet dat
niet. Mij kun je daarvan de
schuld niet geven". Jerry luis
tert aandachtig naar zijn ei
gen stem en fleurt, voor zover
dat nog niet gebeurd was,
helemaal op. "Als je nagaat",
verklaart hij wild enthousiast,
"60 singles en 12 elpees. Ja, ik
heb ze geteld. D'r is geen ene
zanger die dat record heeft. Ik
kan het zo'n beetje weten
want ik lees verschillende
muziekbladen".
Italiaans
En Willy Alberti dan. Die zal
toch wel meer platen hebben
gemaakt?
Jerrv wuift die vraag meteen
weg: "Jaah. Alberti. Maar
wacht es, dat is Italiaans. Be
grijp me goed: ik wil niet zeg
gen dat ik daarmee aan de top
sta. Het is overigens niet al
leen het Nederlandstalige lied
dat ik lief heb. Ik hoor net zo
graag Toppop en alles wat op
de buis verschijnt. Aan de an
dere kant hou ik ook wel weer
van Fritz Wünderlich. Conny
Francis. Frank Sinatra en
Willy en Willeke. Wat muziek
aangaat kun je met mij alle
kanten uit".
Terloops merkt Jerrv op dat hij
de laatste tijd zijn brood ver
dient als conciërge op de
Leidse Houtschool ("Een fij
ne baan"). Verklaart dat hij
bezig is voor een huis. "Mijn
kinderen zie ik gelukkig nog
veelvuldig. Die komen me ge
regeld opzoeken. Vooral de
kleine Henny, daar leef ik
voor. Kreeg laatst een aan
bieding om weer naar Maas
tricht te komen. Heb het niet
gedaan, ik kan dat jochie niet
missen. M'n dochter Ria en
m'n zuster Jannie stoppen me
gelukkig regelmatig wat toe.
Zij zijn schatten. Allebei zijn
zij diamanten uit een dia
deem. Ook een spreuk die ik
gisteravond heb bedacht".
Come-back
Jerry wendt zijn blik af naar de
haast vergeelde foto van zijn
idool: Willy Derby. Mijmert
dan dat hij zijn come-back
heus wel zal maken te zijner
tijd. Een lange stilte volgt.
Jerry staart voor zich uit,
neemt een trekje van zijn si
garet. inhaleert diep en
concludeert: "Rijk ben ik er
eigenlijk nooit van geworden.
Gek hè? Je hebt een gezin en
dan gaat geld er gauw door
heen".
Waarop zijn echtscheiding we
derom ter sprake komt.
"Frauen sind keine Engel",
mompelt hij terwijl hij zijn
handen zorgvuldig inspec
teert. Kijkt dan voor de laatste
keer naar de foto van zijn kin
deren, schudt zijn hoofd en
zegt amper verstaanbaar:
"Blijf optimist, zeggen ze
danja, ja
