Een aardige SS'er en'n zenuwachtig hondje
„Te indringend voor Nederland"
Sympatieke film
over Juliana
Chabrol wil teveel
in toch best wel
aardige politiefilm
'Outrageous': de moed
om het hoofd boven
water te houden
LAATSTE OPNAMEN VOOR KORT AMERIKAANS" IN LEIDEN ACHTER DE RUG
Lydia Chagolls „In naam van de Führer":
ë&rfU,
Een foto uit het boek "In
concentratiekamp.
de Führer": gevangenen
LEIDEN - Het mag toch illustratief
genoemd worden, dat nóch één
der filmmaatschappijen nóch één
der omroepen het aangedurfd
heeft om de film 'In naam Van de
Führer' van Lydia Chagoll in Ne
derland uit te brengen. De VPRO
heeft nog wel een kwartier een
viewing van de film gezien, maar
men besloot daar. aldus regisseu
se Lydia Chagoll, die vorige week
even in Nederland was om de
film en het bock, dat naar aanlei
ding van de film is gemaakt, na
der toe te lichten, dat men het
Nederlandse volk zoiets niet aan
kon doen. Het was té verschrik
kelijk en vooral door de uiterst
sobere presentatie huivering
wekkend indringend.
Het boek 'In Naam Van De Führer'
dat dus dezelfde naam draagt als
de film, werd van een dramatisch
script voorzien door Lydia zelf en
Frans Buyens. In 1977 werd de
film met de Belgische Kritiek-
prijs (de "Prix André Cavens")
onderscheiden; in 1978 behaalde
Lydia Chagoll met haar absoluut
unieke benadering van de gru
welen van de Tweede Wereld
oorlog de 'Grand Prix' van het In
ternationale Filmfestival te So
pot (Joegoslavië). Daarnaast
kende de jury van het 21ste 'In
ternationale Documentaire Fes
tival' te Liepzig de 'Prix Special
of the International Jury' toe aan
deze film. De 87-minuten duren
de film, die eigenlijk de naam
'film' niet verdient, maar meer
een documentaire van fotobeel
den is, draait in een groot aantal
Europese bioscopen. Hoewel de
film al meer dan 10 weken rou
leert in de Parijse bioscoop 'Le
Clé', lijkt er voor Nederland geen
publiek voor de film te bestaan.
De exploitanten van de verschil
lende bioscopen beroepen zich
op commercieële argumenten en
wijzen op de geringe bezoekers
aantallen. Lydia Chagoll sprak de
verwachting uit. dat de film mis
schien nog een kans maakt in het
circuit van de diverse Nederland
se filmhuizen mee te lopen. In
België en Duitsland is dit ook het
geval. De Joegoslavische televi
sie daarentegen zond de film wel
in z'n totaliteit uit; terwijl bij
voorbeeld de Deense, Noorse en
Zweedse televisie Lydia Cha-
goll's film 'In Naam Van De Füh
rer' als voorbereidingsfilm voor
'Holocaust' gaan uitzenden.
Het door uitgeverij Elsevier in Ne
derland uitgebrachte boek, dat
volledig geënt is op de film, is al
even macaber en nietsverhullend
al<? de film. Het toont de ver
schrikkingen van het nazi-regime
in alle mensonterende facetten.
Een groot deel van het boek be
handelt de vervolging van de Jo
den, terwijl daarnaast ook de
praktijken in de verschillende
concentratiekampen ter sprake
komen. Ook de kinderroof van
'Arische kinderen' uit Oostblok
landen stelt Lydia Chagoll aan de
orde, terwijl de filosofie van Hit-
Ier, het nazisme en zijn volgelin
gen in citaten tot uitdrukking
wordt gebracht. De medische
proeven met concentratiekamp
gevangenen (tweelingenproeven
en proeven met zwangere vrou
wen) komen eveneens via indrin
gende foto's tot ons. Een wreed
boek en een wrede film over een
wrede episode uit de wereldge
schiedenis
BERT KOEKEBAKKER.
Als het staatshoofd een kroon
jaar bereikt dan hoort daar
sinds jaar en dag een film bij.
Rozen verwelken, scheepjes
vergaan, maar de hulde op het
witte doek, die blijft altijd be
staan. Het procédé is in de
loop der tijd ook niet veel ver
anderd: aren lezen op een
overvloedige akker. Er is al
tijd materiaal genoeg.
"Juliana, in zeventig bewogen
jaren" valt in die traditie. Het
is onmiskenbaar een onder
houdend en sympathiek
stukje werk, maar grote ont
hullingen moet men niet ver
wachten. Er is een interview
met de koningin door de film
heen vervlochten. Dat is een
nieuw element, maar de vra-
genstëlster voor de geleeen
heid, mevrouw Verwey-Jon
ker, generatiegenote, is net
mei nieuwsgierig genoeg om
koningin Juliana echt aan de
praat te krijgen. Waarschijn
lijk ligt dat niet eens zo zeer
aan de aanstaande koninklij
ke zeventigjarige zelf. Een
paar saillante uitspraken doet
ze wel. Zo zegt ze zeer ge
kwetst als vrouw te zijn ge
weest, toen bij de geboorte
van de eersteling van prinses
Beatrix, zo overdreven extra
vreugdebetoon werd gemani
festeerd, omdat het een jon
getje was. Ook zet ze een ge
kruide opmerking bij de zwa
re banden van het protocol,
waarbij ze ("tot mijn ontzet
ting") ook nog bemerkt, dat
het ongepast werd be
schouwd, het staatshoofd ooit
tegen te spreken. Een enkel
parmantig trekje hier en daan
"toen werd ik ziek, wat me
nooit overkomt". Maar Wim
Kan moet toch heus erg gauw
tevreden zijn, als hij inder
daad van mening is dat alle
vragen die hij in petto voor de
majesteit had, al door me
vrouw Verwey gesteld waren
Misschien is interviewen dus
eclit wel een vak.
Er zitten wat opnamen uit hel
huisarchief van de koninklij
ke familie in de film. Shots,
die prins Bernhard maakte op
het jacht de "Piet Hein", met
een heerlijk ontspannen ko
ningin Wilhelmina verdiept
in haar lectuur, schoenen uit.
met de wollen sokken aan op
de railing. Maar naarmate we
meer in de tijd van heden ko
men, wordt onbekend mate
riaal zeldzamer. Wie had niet
graag, wat ongewoons gezien
dat prins Bernhard tijdens al
die staatsbezoeken privé had
gedraaid? Die camera steekt
zelden in het hoesje, zoals ie
dereen weet die wel eens
meemocht. En het mag nu
wel lang stil op het Loo ge
weest zijn, maar op Soestdijk
gingen met vier dartele doch
ters de beentjes toch wel eens
feestelijk van de vloer?
Trianon: "Juliana in zeventig
bewogen jaren" (script en
samenstelling: Anton Kool
haas; adviesen: Bert Haan-
stra) A.L. t
Zeventig bewogen jaren. Zeker,
er veranderde ontzettend
veel. Aan het begin registreert
een stokstijf stil staande ca
mera een eenzaam meisje op
de schaats, door heren met
hoge hoeden gadegeslagen.
Aan het einde van de film, tij
dens Juliana's laatste Suri
naamse reis: een fel beschil
derde half naakte Indiaan die
het vorstelijk gezelschap heel
bedreven op zo'n platte in
stantcamera vastlegt. Van die
details moet de toeschouwer
het hebben. Behalve natuur
lijk als zijn dorst naar vorste
lijke nektar bijkans onverza
digbaar is. Dan valt er in
"Juliana 70" ten behoeve van
die dorst danig wat te lessen.
HAN MULDER
Het zijn drukke tijden voor de
Amerikaanse acteur Donald Su
therland Net uit Leiden vertrok
ken als Matthew Bennell, de in
specteur van volksgezondheid
die het aflegt tegen de Invasion
off the Body Snatchers. is Su
therland nu weer actief als poli-
tierechercheur Steve Carella in
Blood Relatives. Daarnaast
speelt hij dan bovendien in Ani
mal House (Studio) nog een klein
rolletje als de populaire leraar
Claude Chabrol heet de befaamde
regisseur onder wiens leiding
Donald Sutherland in Blood Re
latives optreedt. De film dateert
al van 1977 en is dus gemaakt
voor Violette Nozière, de film
waarmee Chabrol vooral in
Frankrijk het nodige succes had
Daarin vertelde hij het waar ge
beurde verhaal van een meisje
dat door haar zo gehate ouders
werd vergiftigd. Een zaak die
destijds Frankrijk Hink in op
schudding bracht
Hechte familiebanden spelen ook
een belangrijke rol in het in Ca
nada gesitueerde en met Ameri
kaanse en Franse acteurs bezette
Blood Relatives. Muriel Stark die
haar ouders bij een auto-ongeluk
heeft verloren, is opgenomen in
het gezin van haar oom en tante
Ze heeft een verhouding met
neeflief en het begin van een rela
tie met haar chef. Als de 17-jarige
Muriel in het bijzijn van haar
nichtje wordt vermoordgaan de
verdenkingen van rechercheur
Carella ook in eerste instantie in
die richting.
Chabrol heeft met Blood Relatives
twee doelen op het oog gehad:
allereerst een spannende politie
film maken en daarin verweven
een psychologisch drama. In bei
de zaken is hij maar half geslaagd
maar alles bij eklaar is Blood Re
latives toch best onderhoudend
geworden. Vooreen misdaadfilm
ligt het tempo echter veel te laag.
Blood Relatives; regie: Claude
Chabrol; hoofdrollen: Donald
Sutherland, Aude Landry en Li
sa Langlois; theater: Lido 2; leef
tijd 16 jaar.
Halverwege de film, na het eerste
onderzoek en voor de ontkno
ping kent het verhaal een fikse
inzinking. Wat het tweede be
treft: net als in Violette Nozière
wil Chabrol de moord in het licht
van het kleinburgerlijke milieu
plaatsen. De streng christelijke
opvoeding dat de kinderen be
klemt en vervolgens afstoot.
Maar omdat Chabrol zijn aan
dacht heeft verdeeld, komt die
thematiek er onvoldoende uit.
Het is te weinig uitgewerkt. Die
twee zes minnetjes bij elkaar op
geteld, maken Blood Relatives
niettemin toch tot een best te
pruimen film.
BART JUNGMAN
'Outrageous'. In onze taal bete
kent die term zoiets als 'te
gek'. Een kwalificatie die ze
ker opgaat voor Craig Russell
en Hollis McLaren, de twee
hoofdrolspelers in dit verras
sende speelfilm-debuut van
de Canadese regisseur Ri
chard Benner. Een debuut
dat op het Berlijnse filmfesti
val werd bekroond met de
Zilveren Beer.
Een onderscheiding die voor
een groot deel te danken was
aan de acteerprestaties van
Craig Russell. Voor zover je
dan van acteerprestaties mag
spreken, want insiders heb
ben unaniem beweerd dat
Russell in de persoon van de
homosexueel en travestiet
Robin Turner in wezen zich
zelf neerzet. Vandaar ook dat
Russell onlangs op een film
festival voor deze rol zowel als
beste acteur als beste actrice
is uitgeroepen. In New York
trekt Russell momenteel met
zijn travestietenshow afgela
den zalen, geldt als een enter
tainer die je 'gewoon gezien
moet hebben'.
Robin is dameskapper maar
wordt ontslagen van .wege
zijn sekse. Dan rest hem niets
anders dan te gaan woekeren
met zijn talenten als entertai
ner. Geestelijk wordt hij
daarbij terzijde gestaan door
Liza (Hollis McLaren), een
schizofrene vrouw die, weg
gelopen uit een kliniek, bij
hem onderdak vindt. Samen
vangen ze eikaars tegensla
gen op en sporen ze elkaar aan
het hoofd niet te laten han
gen. Hetgeen erg aandoenlij
ke en humoristische scènes
oplevert.
Niet alleen die passages vormen
een hoogtepunt in tragi-ko-
mische film, zeker ook de per
fecte imitaties die Robin in
nichtententen op de planken
brengt. Moeiteloos en zonder
play back imiteert hij daar
vrouwen als Bette Davis, Mae
West, Barbra Streisand, Bette
Midler, Ella Fitzgerald, Peggy
Lee, Tallulah Bankhead,
Marlène Dietrich en nog een
tiental vann deze sterren.
Robin oogst daarmee zoveel
succes, dat hij de stap naar
Broadway besluit te wagen.
Liza, die bij hem de gewenste
geestelijke bijstand had ge
vonden en het aantal halluci
naties aanmerkelijk zag ver
minderen, blijft (omdat ze
hoogzwanger is) achter. Nu ze
dankzij haar dikke buik weer
een doel om te leven denkt te
hebben, lijkt ze er helemaal
bovenop. Niet voor lang ech
ter, want als haar kind leven
loos ter wereld komt, komen
de zinsbegoochelingen en de
tegenzin om te leven weer te-
rug.
Outrageous, geregisseerd door
Richard Benner, met Craig
Russell en Hollis McLaren.
16 jaar, Lido 3.
Ook Robin lijdt daaronder. Hij
wordt als de verwekker be
schouwd. Dat doet hem er toe
besluiten Liza naar New York
te ontvoeren. Wanneer Liza
tot de ontdekking komt dat
Robin daar zijn zaakjes voor
elkaar heeft, gaat er t een
nieuwe wereld voor haar
open en blijkt de zoveelste te
genslag overwonnen.
Waarmee Robin en Liza weder
om tonen de hoop en de moed
te hebben opgebracht om te
overleven. Moed die aller
minst nodig is om deze film te
gaan zien. Integendeel. 'Ou
trageous' is alleszins de moei
te van het bekijken waard.
SJAK JANSEN
LEIDEN - Een kille avond in april.
Een vals, schel licht zet de Leidse
Boerhaavelaan in een spookach
tig schijnsel. Barricades van
prikkeldraad, een enkele Duitse
soldaat en een dreigend gebouw,
waarop "Ortskommandantur"
staat geschilderd. Een bars beeld
uit het laatste oorlogsjaar. Je zou
bijna dat beklemde gevoel krij
gen, waar iedereen in die tijd mee
vertrouwd was geraakt, als niet
een koortsachtige bedrijvigheid
een paar honderd meter verder
de aandacht van dit décor afleid
de. De laatste scènes voor de film
"Kort Amerikaans" moeten wor
den opgenomen en aangezien die
zich in ver 'uisteringstijd afspe
len, moeteen dergelijke lugubere
sfeer worden opgebouwd.
Film houdt een wereld van tegen
stellingen in zich. Enerzijds moet
de realiteit zo dicht mogelijk
worden benaderd, maar ander
zijds is de realiteit die zich op dat
moment achter de schermen af
speelt zo totaal anders, dat je je
afvraagt hoe alles in hemelsnaam
als écht op de toeschouwers kan
overkomen. En toch lukt het.
Telkens weer. In meerdere of
mindere mate, maar het lukt.
Want wie heeft als argeloos kijker
in de gaten, dat die wrede SS-of-
ficier met zijn Moffen-pet een
goedmoedige Leidse figurant is,
die tegen moeders thuis heeft ge
zegd dat ze niet op hoeft te blij
ven, omdat het wel een latertje zal
worden vannacht. En wie kan,
geboeid door de film, vermoeden
dat dat hondje van mijnheer
D'Ailleurs urenlang onder de be
schermende jas van het vrouwtje
een beetje zenuwachtig heeft zit
ten kleumen tot hij "op moest?"
En waarom zou je je zorgen maken
over de moeite die het heeft ge
kost om alles zo perfect mogelijk
op het celluloid te krijgen? Wie
heeft het gevloek gehoord van
cameralieden, omdat er een
reflectie in een verduisterd ven
ster zat? Dat daar bijna een uur
lang een paar jongens in een
hoogwerker met afplaktape heb
ben staan modderen om die
reflectie eruit te krijgen?
En dat er, de goeden niet te na ge
sproken, nog leukerds zijn, die
als het eenmaal zover is en de ca
mera's en de geluidsbanden ein
delijk draaien, uit het raam lallen
en keiharde muziek opzetten,
omdat ze toevallig niets beters te
doen hadden dan hardwerkende
mensen in hun werkzaamheden
te belemmeren.
Geen hond die daar, onderuitge
zakt in zijn bioscoopstoel, im
mers aan denkt. Maar o, wee als er
toevallig nèt een glimp van een
televisiemast, of een fractie van
een modern-gelijnde bolide op de
achtergrond verschijnt. Dan is de
kritiek niet misselijk. Niet dat die
filmjongens nou zo zielig zijn. We
werken er met veel plezier aan.
Soms zo'n veertien tot zestien uur
per dag. En dat gaatje natuurlijk
niet in je kouwe kleren zitten.
Zeker niet als je al zo'n 37 dagen
hebt gedraaid. Afgelopen dins
dag was het de ploeg best aan te
zien. Een beetje vermoeid, een
beetje geïrriteerd soms. Maar en
fin, de laatste loodjes.
Dan blijkt overigens maar weer
eens hoe belangrijk de "inwendi
ge mens" in zulke dagen is. Be
langrijkste vrouw achter' de
schermen was dan ook Lydia, die
elke dag weer zorgde voor voed
sel. Maaltijden, als was het voor
een heel weeshuis. Biefstukken,
frites en met Pasen echt geschil
derde eieren. "Jongens ik heb
verse kof', en dan viel de ploeg
weer aan op het koffie-apparaat.
Geen wonder dat zij met dank
baarheid wordt overladen.
dienstelijk regisseur te zijn, rookt
de ene sigaret na de. andere. Hij
heeft tenslotte een naam te ver
liezen nu. Want Jan Wolkers heeft
een bijna onbegrensd vertrou
wen in hem gesteld door zijn
"jeugdzonde" door Pieters te la
ten verfilmen. Het is trouwens
voor het eerst dat Pieters samen
werkt met zijn zus, Vivian, die
scriptgirl is.
De limiet van 37 dagen is helaas niet
gehaald. Er moest nog een scène
over. Die werd gisteren nog op
genomen in Ars Aemula aan de
Pieterskerkgracht
En dan is het wachten op 11 okto
ber. Als alles aan elkaar geplakt
gemonteerd en van het juiste ge
luid voorzien, de bioscoop in
komt. Jan Wolkers heeft al en
thousiaste geluiden laten horen
Aanvankelijk was hij niet dende
rend geestdriftig over Christel
Braak, een van de hoofdrolspeel
sters. Ze was wat aan de magere
kant, naar zijn smaak. Maar na
het zien van enkele niet-gemon-
teerde opnamen was hij helemaal
over die bezwaren heen.
Voor rasechte Leicienaars zal "Kort
Amerikaans" trouwens het weer
zien betekenen met een oude be
kende: het blauwe Oegstgeester
trammetje, dat vele harten met
heimwee zal vervullen. Opge
poetst en opgekalefaterd is het in
Rotterdam van stal gehaald. En al
moest het dan door een heden
daags automobiel worden voort
getrokken, het reed toch weer in
de rails. Overigens dreigde er een
kleine onenigheid tussen de op
name-leiding en het tramperso
neel, dat het gevalletje prachtig
schoon en glimmend had ge
boend. Want in de oorlog was er*
geen glimmend trammetje bij.
Dat was even grijs en grauw als
de tijd. Dus kwakte de opname-
t Een hoge pet op en een grijs-groen geschilderde Merdedes: alsof de oorlog herleeft
leiding er hier en daar wat vuil en
modder tegenaan om het alle
maal wat echter te doen lijken.
Tot groot verdriet van de schil
ders en poetsers die de echte glo
rie van weleer hadden willen te
rughalen.
En ach, dan zijn er de rozenperken
aan de Boerhaavelaan. Tijdelijk
veranderd in uit de kluiten ge
wassen molshopen. Want in dav
laatste oorlogsjaar was er geen
plantsoenendienst die dat bij kon
houden. Dus weg met de rozen.
Maar, beloofd is beloofd, ze ko
men spoedig weer terug.
Tegen de tijd dat de rozen terugzijn,
zal Leiden al weer bijna zijn ver
geten, dat het voor de zoveelste
keer filmstad was. Voor velen een
toch wat enerverende tijd. Al was
het alleen maar omdat zij voor het
Wie weet, hoe snel opnieuw een
filmploeg de sleutelstad tot décor
kiest. Met al die schrijvers van de
jaren zeventig, die hun domicilie
hier hebben gekozen, is het niet
ondenkbaar dat binnen afzienba
re tijd de camera's opnieuw in
Leiden zullen snorren.
ANNEMIEK RUYGROK
Blijvers
"Animal house", Amerikaanse
studentenlol, Studio, Leiden.
"De gendarme ziet ze vliegen",
Louis de Funés en de vliegende
schotels, Luxor, Leiden, Euro
IV, Alphen.
"Once upon a time in the
West", Camera, Leiden.
"The deer hunter", drie vrien
den in Vietnam, Lido I, Leiden.
Euro III, Alphen.
Nieuw in Alphen
"Juliana", Euro I en II, Alphen.
Sexfilms
Kindermatinee
Nachtfilms
"Kamermeisjes staan voor u
klaar", Euro I, Alphen.
"Magnum force", Euro II, Al
phen.
"Big bad mama", Euro III, Al
phen.
"De gendarme ziet ze vliegen",
Euro IV Alphen.
Haagse bioscopen.
APOLLO 1: "De gendarme ziet
ze vliegen", dag. 2.30, 7 en 9.30
uur, zo. 2,4.30,7 en 9.30 uur. AL.
APOLLO 2: "Midnight Ex
press", dag. 7.15 en 9.45 uur, 16
jaar; "Superman", dag. 2 uur,
zo. 1 uur. AL.
ASTA: "Doorbraak in het Wes
ten", dag. 2, 7 en 9.30 uur, zo.
1.30, 4, 7 en 9.30 uur. 16 jaar.
BIJOU: "I never promised you
a rose garden", dag. 2, 7.30 en
9.45 uur, zo. ook 4.15 uur. 16 jaar.
CALYPSO: California suite",
2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo. 1.45,
4.15, 7.15 en 9.30 uur. AL.
CAMERA: "National Lam
poon's Animal House", dag.
2.15, 7 en 9.30 uur, zo. en ma.
1.45. 4.30, 7 en 9.30 uur. AL.
CINEAC: "C'eravako tanto
amati", dag. 6.45 en 9.30 uur. 16
jaar.
CORSO: "Battlestar galactica",
dag. 2, 6.45 en 9.15 uur, zo. en
ma. 1.30, 4.15, 6.45 en 9.15 uur.
DU MIDI: "De eend en de Ca
dillac", dag. 8.15 uur, vr. en za. 7
en 9.30 uur, zo. 3.30, 7 en 9.30,
ma. 3.30 en 8.15. uur. AL.
METROPOLE 1: "Juliana",
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo. en
ma. 1.15,4,6.45 en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 2: "National
Lampoon's Animal House",
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo. en
ma. 1.15,4,6.45 en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 3: "Foul play",
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo. en
ma. 1.15,4,6.45 en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 5: "Een vrouw
als Eva", dag. 2,6.45 en 9.30 uur,
zo. en ma. 1.15, 4, 6.45 en 9.30
uur. 16 jaar.
ODEON 1: "The deerhunter",
dag. 1.45 en 7.45 uur. 12 jaar.
ODEON 2: "Andy, bloed en
blond haar", dag. 2, 6.45 en 9.15
uur, za., zo. en woe. 2 uur. 16
jaar.
ODEON 3: "Nosferatu", dag. 2,
6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.30 uur.
12 jaar.
ODEON 4: "Kentucky fried
movie", dag. 1.45, 6.45 en 9.30
uur, zo. ook 4.15 uur. 16 jaar.
PASSAGE: "The deerhunter",
dag. 2 en 8 uur. 12 jaar.
STUDIO 2000: "Ashanti", dag.
2, 7 en 9.30 uur, zo. 1, 7 en 9.30
uur. 12 jaar.
