Nederland
en zijn
kerken'
VARA brengt twee onbekende Dorus-films
Zauberflöte" in vlakke
en fantasieloze regie
(W)vandssg^
toegelicht
[jy^\prggramma
the deer hurier
the deer hunter
Badkamers
meteen
ingebouwde
invitatie
bijKmyf
Katwijk.
Vijfdelige NOS-serie
VRIJDAG 13 APRIL 1979
HILVERSUM (GPD)
Cabaretier Tom Manders
heeft nooit moeite gedaan
om zijn typetje „Dorus" van zich
af te schudden. Van het moment
af dat Dorus zijn entree maakte
verdween in feite Manders zelf.
Na zijn dood in 1972 was Manders
nog een enkele keer als Dorus op
de televisie te zien. Vooral de
scène uit „Bij Dorus op schoot",
waarin een meisje moeizaam
„poesie mauw" zingt, werd nog
wel eens vertoond. Maar daar
bleef het dan ook bij.
De VARA gaat duyilte nu een
beetje doorbreken. Uit de erfenis
van Tom Manders kwam zijn
zoon Tom Manders jr. onlangs bij
de omroep waar zijn vader altijd
voor heeft gewerkt met twee
films over Dorus. Twee geheel
onbekende films overigens, die
waarschijnlijk behoren tot een
geheel van drie, die werden op
genomen in Limburg, Volendam
en Zeeland. Alleen de eerste twee
heeft de VARA weten te bemach
tigen. Waar het derde produkt
zich bevindt is niet bekend.
VARA's Adrie van Oorschot, die
Tom Manders goed heeft gekend,
vermoedt dat de films, daterend
uit de midden-jaren '60, alleen in
enkele zalen in ons land te zien
zijn geweest. Hij is tevens van
mening dat de films niet zozeer
om hun artistieke kwaliteiten
belangwekkend zijn om uitge
zonden te worden. Meer vanuit
nostalgisch oogpunt heeft de
VARA besloten Dorus nog eens
te laten herleven via de televi-
De eerste film, die morgenavond op
het scherm komt, kreeg als titel
„Dorus. De klok van Simpel
dorp". Manders deed zelf de pro-
duktie, regisseerde, speelde de
hoofdrol en tekende ook nog de
in de film voorkomende
strips.
Het verhaal is even simpel als de
naam van het dorpje. De klok van
de plaatselijke kerk is gebarsten
en er moet een nieuwe gekocht
worden. Geld is er niet en Dorus
komt op een lumineus idee om
een inzameling te houden. Alles
loopt natuurlijk niet helemaal zo
als men verwachtte en een klein
liefdesaffaire ontbreekt zelfs ook
niet. Uitermate pretentieloos
amusement uit 1964. Maar daar
gaat het natuurlijk helemaal niet
zozeer om. Het gaat om Dorus, de
„A-socialist", die altijd zijn sok
ken zelf heeft gestopt. Het man
netje van de „Twee motten".
Over Dorus heeft Tom Manders zelf
eens opgemerkt „F .us is mijn
beste vriend. Een .ïgen met een
heel eigen sfeertje, een eigen taal.
Ik zou eigenlijk best eens met hem
op vakantie willen gaan, maar
gek, daar komt het nooit van. Als
Dorus op de proppen komt is
Tom Manders in de wijde omtrek
niet meer te vinden.
„Dorus. De klok van Simpeldorp" f
is morgen te zien van 20.50 tot
21.29 uur via Nederland 1. Wan
neer de Dorus-film die in Volen- I
dam werd opgenomen wordt uit- f
gezonden is nog niet bekend.
ADVERTENTIE
Michael Cimino
zojuist
onderscheiden
met de
Oscar voor de
beste regie.
Zojuist onder
scheiden
met de
Oscar voor
kde beste film
SCHEVENINGEN - Mozart-vor-
sers als Wolfgang Hildesheimer
en regisseurs als Götz Friedrich
hebben in de afgelopen jaren een
fascinerend nieuw licht laten
schijnen op Die Zauberflöte, tot
dusver één van de onaantastbare
heilige huisjes van het interna
tionale operarepertoire.
Aan regisseur Filippo Sanjust, ver
antwoordelijk voor de nieuwe
enscenering bij de Nederlandse
Operastichting, schijnt dit stre
ven naar een frisse en herziene
interpretatie echter volledig
voorbij te zijn gegaan. Erger nog:
zijn regie alsmede de door hem
ontworpen decors en kostuums
paren een onvoorstelbare hang
naar het traditionalisme aan een
beschamende oppervlakkigheid.
Letterlijk oppervlakkig waren de
vele beschilderde canvasdoeken
waarmee elke scène werd afge
grensd en die beurtelings deden
denken aan een benadering van
enkele decennia geleden en aan
een amateurvoorstelling. Op-
ADVERTENTIE
JlLUj I '11
Ambachtsweg 3,3(Industrieterrein 'i Heen)
Telefoon: 01718-29311 Kaiw.|WZee
Openingstijden, maandag t/m vrijdag
pervlakkig was ook de wijze
waarop met koor en solisten over
het toneel werd geschoven zon
der dat uit hun bewegen en han
delen enige emotie of een andere
drijfveer sprak. Pamina en Tami-
no draaiden als ledepoppen om
elkaar heen zonder een enkele
aanwijzing voor een wederzijdse
aantrekkingskracht.
Van. kwaadaardigheid of door
traptheid was bij de rustig op en
af wandelende Koningin van de
Nacht niets te merken. Sarastro
en zijn priesters werden gede
gradeerd tot een groep clichéma
tig handelende mannen in witte
jurken die zich nauwelijks be
wust schenen van de teksten die
hen in de mond waren gelegd.
Alleen aan Papageno en Papage-
na was het gegeven nog een
beetje leven in de brouwerij te
brengen, maar dit gebeurde
meestal zonder de sprankelende
inventiviteit waar deze beide
rollen toch om vragen.
Dit alles in saaie kleuren en een on
evenwichtige belichting met en
kele opflikkeringen zoals het
schitterende, maar onlogisch
kostbaar uitgevoerde jachtkos
tuum dat Tamino in zijn eerste
scènes droeg. Een doorbreking
had ook kunnen komen van Mo
nostatos en zijn moren, als San
just in een misplaatste poging om
de indruk van racisme te vermij
den hen niet had getransfor
meerd tot aan de evolutie ont
snapte langharige mensapen.
Voor de solisten was het een vrijwel
onmogelijke opgave om binnen
dit kader tot overtuigende presta
ties te komen, maar dat zij daar
tot op zekere hoogte toch in ge
slaagd zijn, is vooral te danken
aan de grote inzet waarmee het
Residentie Orkest onder leiding
van zijn toekomstige chef-diri
gent Hans Vonk vanuit de or
kestbak probeerde het Mozart-
vaandel hoog te houden.
De humane en gave vertolking van
de partituur kon de voorstelling
als geheel niet redden, maar
bracht in ieder geval wel een aan-
tal solisten eveneens tot presta-
HILVERSUM - Terug naar Ve
ders©" is de titel van een televisie
spel dat zondag door de NCRV
wordt uitgezonden.
Het gaat over Kaj Munk, de beken
de Deense predikant-toneelschrij
ver. die in het begin van 1944 op
lafhartige wijze door de Duitse be
zetter werd omgebracht. Nu, 35 jaar
later, bezoekt een groep toeristen
de kerk, waarin hij tot zijn dood
predikant was.
Jacques Commandeur (op de foto
links) speelt de rol van K^j Munk.
Rechts Eric van Ingen.
HILVERSUM (GPD) - Nu de financiële problemen bij de
NOS in de programmasector een beetje zijn weggewerkt
door het vertonen van allerlei herhalingen (onder andere
„De Christenen" en „58 miljoen Nederlanders") kan Henk
Suèr. hoofd van de afdeling informatieve programma's bij
de NOS, eindelijk een lang geleden gedane belofte inlos
sen. Bij het voor het eerst uitzenden van „58 miljoen Ne
derlanders", alweer zo'n twee jaar geleden, beloofde Suèr
nog een aanvulling te laten maken op de serie.
ties van het vereiste niveau.
Daardoor kon er in ieder geval
nog genoten worden van een hel
der en krachtig klinkende Tami
no van de tenor Robin Leggate en
een warme, met veel gevoel ge
zongen Pamina van de sopraan
Roberta Alexander.
De bariton Benjamin Luxon is be
paald geen zanger met veel vo
cale humor, maar hij wist zijn
weinig koddige Papageno wel
een ongewoon grote graad van
menselijkheid te geven die daar
door juist aangenaam contras
teerde met de verrukkelijk speel
se en kwikzilveren Papagena van
Thea van der Putten.
Weinig zeggingskracht ging daar
entegen uit van de niet bepaald
imposante Sarastro van de bas
Dimitris Kavrakos, terwijl de
Spreker van Pieter van der Berg
de inruk wekte van een hoge
priester uit een opera van Verdi
die in de verkeerde voorstelling
verzeild was geraakt. Barbara
Carter scheen wat klein van stem,
maar kwam op enkele onzuiver
heden na tot een gave vertolking
van de beide aria's van de Konin
gin van de Nacht. Van de overi
gen valt nauwelijks iets opmer
kelijks te zeggen, of het zou moe
ten zijn dat het trio dames te lij
den had onder het onaantrekke
lijke vibrato van Urpu Nuottamo
en dat de twee geharnasten van
André Spijker en Tom Haenen
niet voor het fraaiste muzikale
moment van de avond zorgden.
In Scheveningen is Die Zauberflöte
weer te zien op 11 mei. Voordien
is er op 14 april een voorstelling in
de Rotterdamse Schouwburg
terwijl de Amsterdamse Stads-
- schouwburg met deze produktie
bezocht wordt op 18, 22 en 24
april en op 2, 6, en 14 mei.
PAUL KORENHOF
Allerlei aspecten werden in de 15-
delige serie behandeld, van land
bouw tot erotiek, maar de kerken
in ons kleine landje kwamen niet
aan bod. En als je pretendeert een
beetje overzicht te geven van ons
volkje in de loop der eeuwen, dan
kan je toch zeker de kerken niet
vergeten. Vandaar de belofte van
Suèr destijds en vandaar ook een
gloednieuwe serie „58 miljoen
Nederlanders" van vijf afleverin
gen. die de kerken in ons land
zullen behandelen.
De makers van vijf aanvullende
uitzendingen hebben zeker niet
de pretentie om in 250 minuten
alles te zeggen wat er over de ker
ken te zeggen zou kunnen zijn.
Vandaar dat men zich enigszins
heeft beperkt tot de religie en de
praktische doorwerking daarvan
in de maatschappij. Puur theolo
gische opvattingen, de verande
ringen daarin en de ontwikkeling
daarvan, heeft men zoveel moge
lijk links laten liggen, hoewel dat
natuurlijk met altijd even goed
gelukt is. Want een duidelijke
verandering van theologische
opvatting werkt zeer zeker ook
door in het maatschappelijke le-
Ingrijpend
In eerste instantie wilden de ma
kers van „58 miljoen Nederlan
ders" maar een of twee pro
gramma's aan onze kerken wij
den. Scenarioschrijver Gerard
Soeteman daarover. „Als we een
of twee uitzendingen hadden
gemaakt dan hadden we zeker de
nuances die we nu hebben ge
bruikt niet kunnen aanbrengen.
De religie is vaak zo ingrijpend
geweest, dan kun je beter geen
programma's daarover maken,
dan er in twee afleveringen van
alles in te rammen bij de kij- -
ker".
Het eerste programma van „58
miljoen Nederlanders en hun
kerken" kreeg als titel „De mid
deleeuwen tot de hei-vorming" en
gaat over een bloeitijd wat de re
ligie betreft. Enkele cijfers uit die
tijd: 16 geestelijke ordes beheren
meer dan 600 grotere en kleinere
kloosters in ons land. Van alle
grond is in sommige provincies
ongeveer 30 tot 40 procent in be
zit van de kerk. In stadjes van on
geveer 3000 inwoners (de gemid
delde grootte van toen) staan
vaak wel vier, vijf of zes ker-
Toch zijn er elementen binnen de
kerk die niet helemaal of hele
maal niet gelukkig zijn met de
gang van zaken. Er is een groot
verschil tussen de verschillende
soorten geestelijken. Er is een
priesterarbeider, die als geeste
lijke optreedt wanneer dat nodig
is en verder onder de bevolking
leeft. Daar tegenover staan de
geestelijken, die ver van het volk
leven en van de praktijk niet veel
weten omdat ze hun ambt heb
ben verpacht. Het verschil tussen
arm en rijk, ook onder de bevol
king, wordt steeds vaker aanlei
ding tot twisten. Dit alles leidde
tot de hervorming.
Staatskerk
ge minderheden in de zeventien
de eeuw, terwijl de derde afleve
ring het geloof en de sociale
vraagstukken van de negentien
de eeuw tot onderwerp heeft. In
het vierde programma wordt
aangetoond hoe het werk van de
negentiende eeuwers in het begin
van de twintigste eeuw tot een
verzuiling op elk gebied leidt. Het
laatste programma houdt zich
dan voornamelijk bezig met de
reactie op de verzuiling na
1945.
De serie „58 miljoen Nederlanders"
werd geregisseerd door Jan Bos-
driesz, de produktie was in han
den van Denise Tania, terwijl
Godelieve van de Heyde de re
search deed. Gerard Soeteman
schreef de scenario's en de we
tenschappelijke supervisie had
prof. dr. Th. van Tijn.
De eerste aflevering van „58 mil
joen Nederlanders en hun ker
ken" is dinsdagavond 17 april te
zien via Nederland 1 om 22.05
uur. Devieroverige programma's
worden vertoond op 24 april en 1,
8 en 15 mei. Steeds via Nederland
1 van 22.20 tot 23.10 uur.
Nalatenschap
Roland Holst
nu openbaar
AMSTERDAM (ANP) - Vandaag is
in het Rijksmuseum in Amster
dam de tentoonstelling geopend
van het atelier-nalatenschap van
de kunstenaar prof. R.N. Roland
Holst. De expositie is te zien tot
en met 24 juni. De staat der Ne
derlanden kwam op 31 december
1938 bij legaat in het bezit van de
ze nalatenschap, maar bepaald
werd toen dat deze veertig jaar
lang gesloten moest blijven. Eind
vorig jaar eindigde die periode.
ADVERTENTIE
NationaalComitéKoninginJuliana70jaar
S Stort uw bijdrage voor het verjaardagsgeschenk aan de koningin op ~~7
postgironr.41979 70 of op uw bankop het speciale rek.nr 7919 t.n.v. het Nationaal Comité.
NEDERLAND I
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort voor Spanjaarden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - The Nitwits (AVRO
19.10 - Wie van de drie (AVRO)
19.45 - Geheimen der zee, natuurfilmserie (AVRO)
20.25 - De stille getuige (Silent witness), documentaire (AVRO)
21.30 - Journaal (NOS)
21.40 - Voor de vuist weg (AVRO)
22.50 - Passiespel uit Zimbabwe (IKON)
23.20 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - De Bijbel, les 4 (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Er was eens.tekenfilmserie (KRO)
19.25 - De Muppet Show (KRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.20 - Centennial, tv-serie (KRO)
21.50 - Kruisweg (KRO-RKK)
22.10 - Le martyre de Saint Sebastien, oratorium van Debussy,
door Radio Philharmonisch Orkest, koren en solisten
(KRO)
23.25 - Goede Vrijdag te Rome (KRO)
23.45 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
VRIJDAG 13 APRIL
DUITSLAND I
18.15 Docum. film. 19.30 Report.
DUITSLAND II
18.25 Journ. 18.30 Paasspel. 20 00
Journ. 20.15 Inform, progr 20.30
Reportages. 21,15 Rampenlicht (Li
melight), speelfilm. 23.25 Journ.
23.30 Dialogen. 0.35 Journ.
DUITSLAND III WDR
19.00 Kleuterprogr. 19.30 Docum.
20.00 Vrijetijdsmagaz. 20.55 Journal
3. 21.00 Journ. 21.15 Literaire serie.
22.50 Religieus progr. 23.00 Ich
Claudius, tv-serie. 23.50 Religieus
BELGISCHE TV
VRIJDAG 13 APRIL
BELGIÉ VLAAMS
NET 1
18.00 Jeugdserie. 18.15 Kleuter
progr. 18.30 Open School. 19.02 Ko
mische serie. 19.07 K.T.C.R. 19.37
Meded. en Morgen. 19.45 Journ.
20.10 Weerber. 20.15 Ann der DUI
ZEND DAGEN, Engelse film.
22.35-22.45 Journ.
progr. 18.30 Open School. 19.02 Ko
mische serie. 19.07 K.T.C.R. 19.37
Meded. en Morgen. 19.45 Journ.
20.10 Weerber. 20.15-0.05 De Mat-
thaeus-Passion.
In "Er was eens wijst de kalender dit maal aan het begin het
jaar 7000 voor Chr. aan .In Europa gaat het leven tamelijk gezapig
voort,maar in het Midden-Oosten vinden er grootse ontwikkelingen
plaats. Maestro, de Dikke en Pieter bekijken de nieuwe culturen en
zijn o.m. getuige van de zondvloed Nederland 2, 18.59 u).
De Muppet-show heeft vanavond als gast: Jean Stapleton. Zij is
in Amerika een van de beroemdste actrices. In Nederland kennen
we haar vooral als Edith, de vrouw van Archie Bunker (Nederland
2, 19.25 u).
"De Stille Getuige" (oorspronkelijke titel The Silent Witness) is
een documentaire over de lijkwade van Turijn. In de Kathedraal
van Turijn hangt stevig vergrendeld achter tralies een bijzonder
stuk doek, die de beeltenis van een gekruisigde man draagt. Velen
geloven dat dit kleed de lijkwade van Jezus Christus is. Daarom
wordt het de Heilige Lijkwade van Turijn genoemd. De film laat de
historie, voor zover bekend, van dit kleed de revue passeren. In
Californië onderzocht dr. Robert Bucklin 26 jaar lang de bloedspo
ren op het doek. De meest verbazingwekkende conclusie die de we
tenschappers tot nu toe hebben geformuleerdis de theorie dat de
afbeelding op de lijkwade zou zijn ontstaan door een gigantische
energie-uitbarsting gedurende een bijna niet meetbaar deel van
een seconde. (Nederland 1, 2035 u).
„Die geleden heeft onder Pontius Pilatus". Een programma over
de kruiswegstaties van Charles Eyk in Heerlen. Gabriel Smit
schreef er een gedicht bij; hij spreekt de tekst zelf uit. (Nederland 2,
22.10 u)
"Le Martyre de Saint Sebastien". Een oratorium van Claude
Debussy. De Franse televisie maakte deze opname tijdens het festi
val te Vézelay in 1975 (Nederland 2,22.10 u).
Goede Vrijdag te Rome. Een samenvatting van de Kruisweg
zoals die eerder op de avond door Paus Johannes Paulus II werd
gebeden. (Nederland 2, 23.25 u.).
VRIJDAG 13 APRIL
HILVERSUM I
VOO: 18.00 Vervolg Info-Radio.
OVERHEIDSVOORL.: 18.40 Uitz.
voor de landbouw. VOO: 18.50 P.M.
19.00 Sportprogr. IKON: 19.30 Her
vormde kerkdienst vanuit Purme-
rend. 20.28 Wilde Ganzen. NOS:
20.30 (S) Europees Concertpodium:
klass. kamermuz. (ca. 21.20-21.45
Accoord). 22.30 Nws. 22.40 Hoor ik
hoor wat jij nietcultur. progr.
23.30 Nederland let op uw saeck.
23.55 Nws.
HILVERSUM II
KRO: 18.00 Nws. 18.10 Echo en ver
volg van het progr.: ...En zo hoort het
ook! 1
.58 Marktberichten. 19 00 Nws. 19.02
(S) Punt uit, 19.55 Overweging. 20.00
Nws. 20.02 (S) Van Oud Zeer tot Zeer
Oud. 21.00 Nws. 21.02 (S) Nine
O'clock Jazz. 22.00 Nws. 22.02 (S)
Goal. NOS: 23.00 Nws. 23.02-24.00
(S) Met het oog op morgen.
HILVERSUM III
P.P.: 18.03 Uitz. van D'66. NOS: 18.12
(S) De Avondspits met de Nationale
Hitparade. 19.02 European Music
Game: De EBU-popkwis. VPRO:
20.02 (S) Oorkussen. 21.30 (S) Black
Star Liner. 22.30-24.00 De Suite.
ZATERDAG 14 APRIL
HILVERSUM I
VOO- 00.00 Nws. 0.02 (S) Non-stop
popmuziek. (Ieder heel uur nieuws).
VARA: 7.00 Nws. 7.02 (S) Hallo hier
Hilversum! (8.00 Nws. 8.03 Dingen
van de dag. 9.00 Nws.) 9.30 (S) ZI a la
creme. (10,00 Nws.) 11.00 Nws. 11.02
(S) De VARA feliciteert, verz.platen.
12.00 Nws. 12.03 (S) Tussen strat en
finish. 13.00 Nws. 13.03 (S) Wegens
vakantie gesloten, waarin Dingen
van de dag (14.00 Nws.). 15.00 Nws.
15.02 Muziek uit Studio 1.16.00 Nws.
16.02 (S) De Speeldoos, gevar. progr.
(17.00 Nws.).
HILVERSUM II
TROS: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym.
7.20 TROS-binnenkort 7.30 Nws.
7.35 Aktua. 8.00 Nws. 8.11 Toerak-
tua. (8.30 Nws). 9.00 Gym. v.d.
vrouw. 9.10 Waterst. 9.10 Kom er
maar eens bij. 10.30 Coulissen. 11.30
Aktua-sportcafe. 12.26 Meded. voor
land- en tuinb. 12.30 Nws. 12.36 Ak
tua. 13.00 Nws. 13.11 Er zijn nog tien
wachtenden voor u14.00 Sport
na sport 14.30 Kernpunt. 15.30 Kin-
derbalie. 16.00 Aktua-extra. 17.25
Meded. 17.00 Nws. 17.36 Aktua.
HILVERSUM III
NCRV: 7.02 (S) Popfrisser. 9.03 (S)
Happy sound. 10.03 (S) Popstation
11.03 (S) Op stap. 12.03 (S) Los vast.
14.03 (S) NCRV-flits. (Tussen
17.30-18.00 Sportuitslagen).
HILVERSUM IV
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 (S) Op een
klein stationnetje, 's morgens in de
vroegte. 8.00 (S) J.S. Bach in de
vroegte, klass. muz 9 00 Nws. 9.02
(S) Concerto mattinale, klass. or-
kestmuz. 10.40 AVRO-Academie:
Blokfluit spelenderwijs. 11.00 (S)
Pistache regionaal. 12.00 Nws. 12.02
AVRO-Info. 12.15 (S) Pistache re
gionaal, vervolg. 13.00 (S) Opera
met14.00 Nws. 14.02 (S)AVRO's
Platenpubliekprijs (herh.). 14.17 (S)
Haydn in gevarieerde bezetting.
16.00 (S) Reflexie, aktiial. uit het mu
ziekleven. 16.20-17.00 (S) Jazz spec-
