Bespaar vijf procent op
verbruik
energie
Vragen rond beroep zaak-Van Dam
Kabinet tegen
stopzetten
kerncentrale
Kabinet vraagt bevolking
Inkomens van vrije beroepen worden sterker aangepakt
Bevelhebber
onderzoekt
klachten
VRIJDAG 6 APRIL 1979
DEN HAAG (GPD - Waarom is\
het Openbaar Ministerie in hoger
beroep gegaan in de zaak tegen
het Tweede-Kamerlid Marcel van
Dam (PvdA)? Met deze vraag is
oppositieleider Den Uyl vorige
week naar minister De Ruiter
(justitie) gegaan. Van Dam werd
een maand geleden veroordeeld
wegens rijden onder invloed.
Het kamerlid weigerde bij aanhou
ding de bloedproef af te leggen,
nadat een blaastest op alcoholge
bruik had gewezen. Daarvoor
kreeg hij 4000 gulden boete plus 9
maanden voorwaardelijke ont
zegging van de rijbevoegdheid
als straf. De eis tegen hem was
5000 gulden, plus voorwaardelij
ke ontzegging van de rijbe
voegdheid.
De officier van justitie ging in hoger
beroep en dat is nogal ongebrui
kelijk bij zo'n klein verschil tus
sen eis en strafmaat. Vandaar de
vragen van Den Uyl, die wil we
ten wat de gronden voor het ho
ger beroep zijn en of dat in op
dracht is geweest.
Deze vragen blijken inmiddels een
deel van hun betekenis verloren
te hebben, omdat het Openbaar
Ministerie het hoger beroep heeft
ingetrokken. Dit zou gisteren aan
Van Dam bekend worden ge
maakt.
Het raadsel is dus nu: waarom is de
officier van justitie eerst in hoger
beroep gegaan en heeft hij dat la
ter weer ingetrokken? Zeker is,
dat hij, alvorens tot intrekking
over te gaan, contact heeft gehad
met het departement van justi
tie.
Den Uyl is hier ook verbaasd over.
In de afgelopen nacht heeft hij
minister De Ruiter schriftelijk
gevraagd naar de gronden waar
op het hoger beroep is ingetrok
ken. Ook wil de socialistische
fractieleider weten in wiens op
dracht dit is gebeurd.
Een woordvoerder van justitie ont
kent, dat de beslissing van de of
ficier van justitie onder dwang
van het departement tot stand is
gekomen. „Het is per se geen op
dracht van de minister geweest",
aldus deze woordvoerder, „het is
een samenloop van omstandig
heden".
Waarom heeft dc officier van justi
tie dan wèl zijn hoger beroep in
getrokken? Volgens de woord
voerder „vanwege het individu
eel nadeel voor de verdachte,
mede in aanmerking genomen
dat de eis van de officier op een
misverstand ten aanzien van het
normale vervolgingsbeleid be
rust".
Met het „misverstand bij de eis"
wordt gedoeld op het feit, dat de
officier een voorwaardelijke ont
zegging van de rijbevoegdheid
eiste. Normaal bij dit soort zaken,
waarbij de aangehoudene de
bloedproef weigert, is een eis tot
onvoorwaardelijke ontzeg
ging.
Omdat de officier van justitie dit
„foutje" gemaakt heeft, is hij di
rect in hoger beroep gegaan. Dat
hij dat weer ongedaan heeft ge
maakt, komt omdat de officier
van justitie tot het inzicht is ge
komen, dat Van Dam niet het
slachtoffer varf zijn (de officiers)
fout mag worden, zo is ongeveer
de lezing van het ministerie van
justitie.
Minister De Ruiter zelf heeft zich
met de zaak-Van Dam niet bezig
kunnen houden. Vlak nadat de
vragen van Den Uyl hem bereik
ten, is hij naar de Verenigde Sta
ten vertrokken. Hij heeft op het
departement de opdracht achter
gelaten de zaak uit te zoeken.
DEN HAAG (GPD) - Zowel het bestaande wereldtekort
aan olie als de recente prijsverhogingen zijn voor het
kabinet aanleiding de bevolking te vragen vijf procent
te willen beperken op haar energieverbruik. In eerste
aanleg gaat het om een beroep op vrijwillige medewer
king, waartoe een publiciteitscampagne is gestart.
DEN HAAG (GPD) - De regering is
niet van plan de kerncentrale in
het Zeeuwse Borssele stil te leg
gen. Wel wil zij, aldus minister
Albeda (sociale zaken) gister
middag in de Tweede Kamer, on
derzoeken op welke manier de ef
fecten van menselijke fouten
verder beperkt kunnen worden
en de in Borssele toegepaste pro
cedures en de controle daarop
nog eens nauwgezet bekijken.
Minister Albeda legde gisteren
een kabinetsverklaring af naar
aanleiding van het ongeluk in de
kerncentrale bij het Amerikaanse
Harrisburg. De regering ver
moedt dat het ongeval in Harris
burg vooreen belangrijk deel aan
menselijk falen is te wijten.
In een reactie op de regerings
verklaring vroegen zowel PvdA-
woordvoerder Voortman als de
CDA'cr Van Houwelingen de re
gering initiatieven te ontplooien
om te komen tot een wereldwijde
evaluatie van kernenergie in al
haar facetten.
Bij alle partijen heerste uiterste te
rughoudendheid ten aanzien van
kernenergie; het ongeluk in Har
risburg vormt, zo zei
La m bers-Haq uebard
D'66, een aanzet om zich nog eens
diepgaand op toepassingen ervan
te herbezinnen.
Albeda: „Hoewel de kerncentrale
in Borssele evenals die in Harris
burg een druk waterreactor heeft,
is de vraag gerezen of het ongeval
in Harrisburg aanleiding geeft tot
het nemen van maatregelen ten
aanzien van Borssele. De rege
ring vindt dat daar op dit moment
géén aanleiding voor is".
Belangrijk argument voor de rege
ring om tot die conclusie te ko
men is het feit dat de Borsselse
reactor van een ander fabrikaat is
dan die in Harrisburg. „Met name
de voeding van de stoomgenera
toren, en daarbij inbegrepen het
nood koelsysteem, waarvan het
uitvallen de oorzaak is geweest
van het hele ongevalsgebeuren in
Harrisburg, is anders uitge
voerd".
Albeda. vergezeld van de ministers
Van Aardenne (economische za
ken). Ginjaar (volksgezondheid
en milieu) en Van der Klaauw
(buitenlandse zaken), heeft veel
vertrouwen in het Borsselse sys
teem: „De ervaringen, opgedaan
in de bedrijfsperiode van vijfjaar
waarin de systemen veelvuldig
zijn beproefd, geven geen aanlei
ding om aan hun betrouwbaar
heid te twijfelen".
Alleen het PSP-kamerlid Van der
Spek pleitte ervoor de kerncen
trale in Borssele onmiddellijk stil
te leggen. Woordvoerders van de
andere fracties wilden zover niet
gaan maar vroegen alleen om een
toetsing van de bestaande veilig
heidsstudies aan wat er zich wer
kelijk in Harrisburg heeft afge
speeld.
De regering is gisteren nog niet in
gegaan op vragen vanuit de
Tweede Kamer. Zij wil eerst de
rapporten van de deskundigen
die nu in Amerika zijn afwachten
voordat zij de Kamer, over onge
veer veertien dagen in een nota,
antwoordt.
Dan zal zij ook ingaan op vragen
rond kerncentrales in de grens
gebieden, zoals in het Belgische
Doel. Nog deze maand volgt er
een debat over Harrisburg. De
regering-Van Agt wil óók in de dit
najaar verschijnende „elektrici
teitsnota" dieper op het ongeval
ingaan. Dit najaar ook start de
„brede maatschappelijke discus
sie" over de wenselijkheid van
kernenergie.
DEN HAAG - Een aantal politi
ci, onder aanvoering van premier
Van Agt (tweede van rechts), heeft
gisteren een zogenaamd codicil ge
tekend waarmee zij te kennen geven
hun organen-weefsels ter beschik
king te stellen voor transplantatie
na hun overlijden.
Honderdduizenden Nederlanders
lopen al met een dergelijke verkla
ring op zak maar dat moeten er nog
veel meer worden.
Daarom wordt ook dit jaar de actie
"Geven na leven doet leven" ge
voerd, door een aantal orga nisaties
zoals het Rode Kruis, de Nier Stich
ting Nederland, de Nederlandse
Brandwondenstichting en de Stich
ting Eurotransplant.
In het kader van de actie zijn een
miljoen folders, waarin een codicil
is opgenomen, verspreid bij apo
thekers, drogisten en opticiens. De
bedoeling is dat zij die uitreiken
aan hun klanten.
Op de foto tekenen behalve Van Agt
ook de politici Verkerk-Terpstra
(geheel rechts), Beckers-De Bruijn
tweede t'an links) en Nijhoff (links)
het codicil.
Oud-hoofd van
bureau inlichtingen
overleden
DEN HAAG (ANP) - Op 79-jarige
leeftijd is dinsdag in Bussum
overleden dr. J. M. Somer, tijdens
de tweede wereldoorlog in En
geland hoofd van hel bureau in
lichtingen van de Nederlandse
regering in ballingschap.
Somer heeft van het begin van de
Duitse bezetting in mei 1940 tot
maart 1942 in het verzet in Ne
derland gewerkt. Daarna verliet
hij ons land en bereikte via Zwit
serland, Suriname, Curasao en de
Verenigde Staten in januari 1943
Engeland waar hij een leidingge
vende functie kreeg bij het bu
reau inlichtingen
Hij was voornamelijk belast met de
opleiding van agenten en met het
contact met het bezette Neder
land. In mei 1943 werd het Somer
duidelijk dat er met de door En
gelsen in ons land neergelaten
agenten iets aan de hand moest
zijn. Dat was de ontdekking van
wat later bleek het Englandspiel
van de Duitsers te zijn. In 1946
werd dr. Somer eervol ontheven
van zijn taak als hoofd van het
bureau inlichtingen.
„Dwang kan altijd nog als dit niet
helpt", zei premier Van Agt gis
teravond. „In ons beleid gaan wij
nu uit van het gevoel voor ver
antwoordelijkheid bij de mensen
zelf. Wij geloven dat dit vertrou
wen zal worden gehonoreerd.
Een tikje versobering in onze
leefgewoonten moet mogelijk
zijn. Die vijf procent moet er ko
men, terwille van anderen, maar
ook in ons eigen belang".
Over een breed front worden maat
regelen genomen en ge
vraagd:
- de rijksoverheid zal zelf een voor
beeld geven en vraagt dat ook aan
de provincies, gemeenten en an
dere lagere overheden;
- Het publiek wordt gemaand zich
te houden aan de maximumsnel
heden (100 km voor personenau
to's, 80 km voor vrachtwagens),
auto's zuiniger te laten afstellen
en meer gebruik te maken van
het openbaar vervoer;
- Gemeenten zal worden gevraagd
waar mogelijk openbare verlich
ting te verminderen;
- Ook van het bedrijfsleven wordt
bezuiniging verwacht op ver
warming en verlichting, maar
ook op het gebruik van motor
brandstoffen;
- Met olie-industrie en -handel is in
beginsel overeengekomen een
afleveringsbeperking van 5 pro
cent door te voeren; s
- Tevens wordt de gezinnen ge
vraagd het aardgasverbruik voor
kook- en verwarmingsdoelen en
het stroomverbruik, ook wat de
verlichting betreft, te verminde-
- Ook de olieleveringen aan de cen
trales worden met 5 procent be
perkt, bovendien schakelen zij
dit jaar voor een groot deel om
van gas op olie.
Nederland heeft zich in het kader
van internationale afspraken
verbonden om tot verbruiksbe-
perking te komen. Aanleiding tot
deze afspraken waren de gebeur
tenissen waardoor Iran. aanzien
lijk minder olie uitvoert, zodat
tekorten zijn ontstaan. Boven
dien heeft de afgelopen strenge
winter de voorraden aangetast.
herijking
De situatie is niet zo ernstig dat nu
al crisismaatregelen moeten
worden genomen. Over enkele
maanden zal worden bekeken
welke gevolgen de nu te nemen
en te vragen acties hebben gehad.
„In de zomer komt er een herij
king, ook internationaal", aldus
minister Van Aardenne (econo
mische zaken) gisteravond. „We
moeten dat met elkaar doen om te
voorkomen dat straks dient te
worden ingegrepen". In deze om
standigheden wordt dus niet ge
dacht aan autoloze zondagen en
distributie van benzine en andere
aardolieprodukten.
De rijksoverheidsdiensten hebben
strikte opdracht een voorbeeld te
geven. „We moeten zelf een flinke
inspanning leveren", aldus Van
Agt, „anders kunnen we dit be
roep ook niet doen". Beperking
moet op een zo zichtbaar moge
lijke manier worden uitgevoerd.
Na kantoortijd moeten de ge
bouwen donker blijven. De ge
middelde temperatuur in de
rijksgebouwen moet worden
verlaagd. Tot hoeveel? Op die
vraag moest minister Van Aar
denne het antwoord schuldig
blijven. Maar het wordt fris, zei
hij, ook gezien de temperatuur
van deze dagen.
Van het wegverkeer wordt een
flinke bijdrage verwacht. In de
eerste plaats wordt men gevraagd
zich aan de limieten te houden.
Daardoor zou al een verminde
ring van het olieverbruik van 0,7
procent kunnen worden bereikt.
Mogelijkheden worden bezien
om het politietoezicht te intensi
veren, maar details zijn nog niet
bekend. Bovendien bieden de ga
ragehouders een gratis „energie-
controlebeurt" aan, betrekking
hebbend op zaken als banden
spanning, afstelling carburateurs
en ontsteking.
Als automobilisten meer gebruik
van het openbaar vervoer maken,
kan dat ook flink besparen.
„Files", aldus minister Tuynman
voor het verkeer, „zijn bijzonder
energieverslindend. Als we één
op de vijf auto's met deze acties
van de weg krijgen, raken we al
grotendeels van het fileprobleem
af'. Bovendien kan de bezetting
van „één en een kwart man" per
auto door zogenaamde „carpoo
ling" (samen met één auto naar en
van het werk) worden opgevoerd.
De ministeries gaan daarmee se
rieus beginnen. Verkeer en wa
terstaat heeft al een plan voor het
eigen personeel opgesteld, aldus
Tuynman.
De gemeenten wordt verzocht te
kijken of zij de sterkte van de
openbare verlichting kunnen
aanpassen en of zij eventueel het
tijdstip van vermindering van de
verlichting (meestal nu om
streeks middernacht) kunnen
vervroegen. Het aanstellen van
speciale energie-ambtenaren, zo
als in sommige gemeenten is ge
beurd, wordt van harte aanbevo
len. De verlichting van rijks- en
provinciale wegen is in 1973 al
verminderd zonder schadelijke
gevolgen voor de verkeersveilig
heid. Daarom is nu verdere ver
mindering niet mogelijk.
DEN HAAG - Premier Van Agt
en zijn echtgenote behoorden tot de
ongeveer duizend mensen die giste
ren in Den Haag de begrafenis van
de zondag op 51-jarige leeftijd ge
storven minister Peijnenburg bij
woonden. Onder de aanwezigen
bevonden zich bijna alle ministers,
veel leden van de Eerste en Tweede
Kamer en vertegenwoordigers van
het corps diplomatique.
Premier Van Agt zei tijdens de uit
vaartdienst dal "het rijk Gods een
eind dichterbij zou zijn als er meer
mensen op deze wereld woonden als
Rinus Peijnenburg"
CD A-fractieleider in de Tweede
Kamer. Lubbers, noemde de overle
den bewindsman een gemotiveerd
bemiddelaar die overigens "geen
compromissen-maker" was. "Ver
antwoordelijkheid en dienstbaar
heid stonden hoog in het vaandel
van Peijnenburgaldus Lubbers.
Bewindsman
erg boos op
stichting
casinospelen
DEN HAAG (GPD) - De staats
secretarissen Nooteboom van
financiën en Hazekamp van
economische zaken vinden
het ontoelaatbaar dat de Na
tionale Stichting Casinospe
len eigen rechter heeft ge
speeld door te weinig loon
belasting af te dragen over de
salarissen van de buitenland
se croupiers. Daardoor is de
belastingschuld van de stich
ting al opgelopen tot drie
miljoen gulden, inclusief een
boete van 10 procent. Tijdens
de beantwoording van vragen
over deze affaire liet Haze
kamp. verantwoordelijk voor
het casinogebeuren in ons
land, duidelijk merken ge
noeg te hebben van de han
delwijze van de stichting.
„Ik ben bijzonder verontrust
over deze gang van zaken",
zei hij, „wij zijn momenteel
duidelijk bezig om samen met
de raad voor de casinospelen
het stichtingsbestuurervan te
overtuigen dat men beslist
moet handelen naar de doel
stellingen van de stichting".
Gebeurt dat niet dan is ver
dere samenwerking volgens
de bewindsman onmogelijk
en deinst hij niet terug voor
de „meest rigoreuze stap
pen".
Regeringscrisis
op de Antillen
WILLEMSTAD (ANP) - De Anti!-
liaanse regering van premier Ro
zendal heeft gisteravond haar
ontslag aangeboden aan gouver
neur Leito Op voordracht van de
premier heeft gouverneur Leito
voorts de staten ontbonden. Op 6
juli zullen nieuwe verkiezingen
worden gehouden.
Directe aanleiding voor de crisis op
de Antillen is de eis van de NVP-
U coalitiepartner van premier
Rozendals DP. dat de regering de
onderhandelingen moest voort
zetten met de bond van stakend
overheidspersoneel.
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet heeft zich
onder sterke druk van de Tweede Kamer
bereid verklaard de zeer hoge inkomens
van sommige groepen vrije-beroepsbeoe
fenaren sterker te verlagen dan zij eerst
van plan was. In plaats van een maximale
verlaging van dc inkomens met 2,5 pro
cent per jaar, verklaarde minister Van
Aardenne (economische zaken) een verla
ging met maximaal 4 procent „redelyk" te
vinden.
Minister Van Aardenne verklaarde gisteren
bij de voorzetting van het debat over de
inkomens van groepen zoals artsen, me
disch specialisten, architeclen en apothe
kers dit nieuwe regeringsstandpunt aan
de orde te zullen stellen bij het komend
overleg met de beroepsorganisaties van
deze groepen. Wanneer rekening wordt
gehouden met de inflatie betekenen de
nieuwe voorstellen dat de hoogste inko
mens het komende jaar 9 tot 10 procent in
koopkracht zullen dalen.
DEN HAAG (GPD) - De bevelheb
ber der landstrijdkrachten, luite
nant-generaal C. de Jager, gaat
morgen naar Libanon. Hij zal
daar een werkbezoek brengen
van enkele dagen aan de Neder
landse militairen van de VN-vre-
desmacht. De Jager zal daar ook
zijn licht opsteken over de
problemen die volgens sommige
belangenverenigingen zijn gere
zen met betrekking tot de leef- en
werkomstandigheden van de
soldaten. Ook staatssecretaris
Van Lent gaat deze maand (van
23 tot 27 april) op bezoek bij de
Nederlandse troepen in Liba-
Een van de belangrijkste punten
tijdens hef bezoek van generaal
De Jager zal de vraag zijn of het
Nederlandse VN-detachement
wel goed is samengesteld en of
geen veranderingen nodig zijn.
De Federatie van Algemeen
Christelijke Organisaties van Mi
litairen (FACOM) en de dienst
plichtigenbonden WDM en
AVNM, legden gisteren bij minis
ter Scholten van defensie een
waslijst met wensen van de VN-
soldaten op tafel. Naast de ge
noemde punten zouden ook
klachten bestaan over de verlof
regeling, over de vergoeding die
de soldaten ontvangen, over de
groetplicht en de haardracht.
De verlofproblemen zullen vanaf
donderdag zijn opgelost. De FA
COM had geklaagd over de ge
brekkige verlofmogelijkheden.
Maar er bestaat volgens een de
fensiewoordvoerder een Unifil-
regel dat pas na twee maanden
verlof wordt toegekend. Neder
land heeft dat weten te vervroe
gen. met als gevolg dat gisteren
voor de eerste groep van 80 solda
ten een veriof van 72 uur in is ge
gaan. Dat verlof zal in hoofdzaak
in Israël worden doorge
bracht.
De WDM en de AVNM klaagden
gisteren over het feit dat de solda
ten het drinkwater zelf moeten
betalen. Daarmee zou de helft
van hun dagtoelage verloren
gaan. Indien onderzoek uitwijst
dat dit inderdaad voor proble
men zorgt dan zal de uitkering
worden opgetrokken, aldus de
fensie.
Ook de problemen met de huisves
ting kunnen worden opgelost. De
defensiewoordvoerder tekende
daarbij wel aan dat de omstan
digheden in Libanon niet ideaal
zijn. Veel oude huizen, waarin
soldaten posten hebben inge
richt, zijn door de oorlogshande
lingen van de laatste jaren zwaar
beschadigd. Andere accommo
datie is van de Fransen overge
nomen, die duidelijk minder ho
ge eisen stelden. Wel wordt nu
begonnen met het storten vah be
tonnen vloeren om de tenten een
betere ondergrond te geven dan
de hobbelige rotsen. „Maar we
moeten wel beseffen dat het hier
niet om een oefening gaat", zo
zegt men op defensie. „Je moet
alles zien te regelen met wat je
hebt".
De soldaten vak bond WDM heeft
zich voorts beklaagd over het feit
dat in Libanon geen sprake meer
is van de grondrechten „vrije
haardracht" en geen groetplicht.
Volgens de WDM zou het in bei
de gevallen zijn gebeurd om een
betere indruk op de lokale bevol
king te maken. Volgens defensie
echter hebben veel soldaten uit
eigen beweging hun haren laten
knippen De groetplicht is weer
ingevoerd omdat die bij dc ande
re landen in de VN-vredesmacht
wel geldt. Niet-groeten zou door
de militairen uit die landen,
waarmee de Nederlanders samen
moeten werken, als hoogst-on-
fatsoenlijk worden geschouwd.
