"Elk schip
is voor
mij een
uitdaging"
Zomertijd, een Europese warwinkel
Verzekeraar "gokt'
op oranje-zonnetje
PAGINA 4
VARIA
VRIJDAG 6 APRIL 1979
door
Sjak
Jansen
„Zal het regenen op koningin
nedag (30 april 1979) of niet?
Indien er op koninginnedag
tussen 9.00 en 17.00 uur 3 mm.
of meer regen-, hagel-, of
sneeuwwater wordt geregi
streerd door het weerstation
van uw keuze, ontvangt u
van ons 300 om uw verre
gende koninginnedag een
beetje goed te maken".
Ziedaar de eerste regels van een
folder die deze week in Voor
schoten huis aan huis is ver
spreid door de firma Kool
Van Wijk bv. Op de folder van
deze onderneming (in onder
meer onroerend goed. beleg
gingen en verzekeringen)
staat verder te lezen: „Hier
voor moet u het volgende
doen: Maak 30 over op onze
bank- of postgirorekening en
vul aangehecht kaartje in,
waaronder het weerstation
van uw keuze en zendt het
postvrij aan ons terug. Per
advertentie in Alleman zullen
wij enige weken later bekend
maken waar en hoeveel het in
Nederland geregend heeft.
De verzekerde schadeloos
stelling ad 300 zal aan rech
thebbende worden overge-
Na dit gelezen te hebben, is het
niet zo gek dat deze folder
enige vraagtekens oproept.
Is het een 1 april-grap? Mis
schien een tegenhanger van
de Staatsloterij? Hoe zit dat
eigenlijk?
De heer Boerhaave van Kool
Van Wijk bv wil er graag het
één en ander over vertellen.
„U moet de folder zien als een
vorm van publiciteit. We be
doelen er niets kwaads mee.
We raken er dacht ik ook niet
de wet op deJ<ansspelen mee.
Anders hadden we allang de
politie op ons dak gehad. Vo
rig jaar hadden we deze ko
ninginnedag-verzekering
trouwens al. We hebben toen
ook verscheidene mensen
uitgekeerd".
Konsumenten Kontakt in Den
Haag deelt die mening niet:
„Dit geval is een duidelijke
overtreding van de wet op de
kansspelen. Er is hier geen
sprake van een onafhankelij-
Burgemeester v.dHaar
...,jgeen enkele uitlating"
ke trekking. Wij raden de
mensen dan ook aan naar de
politie te gaan en een klacht in
te dienen. Die kan verdere
maatregelen nemen. Koop
kracht geeft overigens altijd
de raad bij onbetrouwbare lo
terijen de politie in te seinen".
Het rijkspolitiekorps van Voor
schoten was de folder ook al
opgevallen. Adjudant Van
der Vlekkert „Wij weten nog
niet of we maatregelen gaan
treffen. Daarover moet de
burgemeester, als hoofd van
de politie, maar beslissen. In
elk geval juichen wij het niet
toe aan deze 'loterij' deel te
Burgemeester dr. J. van der
Haar desgevraagd naar
diens beslissing: „Over deze
zaak wens ik aan de pers
geen enkele uitlating te
doen. Het beste lijkt me het
gesprek onmiddellijk te
beëindigen". En zo ge
schiedde.
De heer Krijnen van het KNMI
in De Bilt wist desgevraagd
tenslotte te vertellen dat de
koninginnedagen tussen 1880
en 1970 ongeveer net zoveel
regendagen als dagen met een
(oranje) zonnetje telden.
Uitgerekend balsahout -
het materiaal dat de 73-
jarige Leidenaar Jan de
Roode nodig heeft om
zijn modelschepen mee
te bouwen - is bijna
nergens meer op de kop
te tikken. Balsahout is
een soepele houtsoort
waarmee de heer De
Roode letterlijk alle
kanten op kan.
Zijn familie en kennissen weten
on derhand wel dat als je hem
een doodgewoon stukje balsa
hout in handen geeft en na een
maand of d rie terugkomthet
gewenste modelschip klaar
slaat. Maar dan wél een
scheepje waarin alles kan
bewegen.
Of. zoals De Roode het uitdrukt:
"Een scheepje zo het wezen
moet". Roer. zwaard, mast.
zeil en wat dies meer zij zijn
verstelbaar, ondanks dat één
en ander opgetrokken is uit
het tere balsahout. Je kunt
zelfs een kijkje nemen in het
dek en er is ruimte gelaten
voor het inbrengen van een
motor.
Maar daar begin ik niet aan.
zegt de bewoner van Nicolaas
Beetsstraat 44a. "Die motor
tjes zijn veel te duur. Zo'n mo
delschip is trouwens, wanneer
ik de uren in rekening zou
brengen, ook hartstikke prij
zig. Het is je reinste priegel-
werk hoor. Je moet er een hoop
geduld voor opbrengen".
Sedert hij een jaar of acht gele
den als sportveldenaanlegger
bij VJernink bv gepensioneerd
"Je hebt niets te doen als
modelschepen uit balsahout.
Roode gemaakt.
is. is de De Roode zich fana
tiek gaan bezighouden met de
modelschepen. Met geen mo
gelijkheid kan hij het aantal
met zijn handen vervaardig
de modelschepen benaderen.
"Ik heb ze allemaal weggege
ven, het zullen er heel wat ge
weest zijn".
Op de vraag hoe hij zo aan deze
hobby is begonnen,antwoordt
De Roode zonder enige aarze
ling: "je hebt niets te doen, je
gaat wat prakkizeren en
aangezien ik vroeger altijd in
de binnenvaart heb gezeten,
ga je je onbewust weer met je
je gepensioneerd bentDaarom is Leidenaar Jan de Roode (75) creatief bezig met het bouwen van
Hier een paar van de nog niet weggegeven modellen, plus enkele "naieve" schilderijen, óók door Jan de
passie bezighoudenIk ben er
in grootgebracht, ik weet pre
cies hoe het is. Ik werk dan ook
niet met tekeningen: de vorm
en bouw van een schip ken ik
als mijn broekzak. Dat gedoe
met tekeningen en ontwerpen
is allemaal zo voorgekauwd,
niets voor mij. Ik kan nu ten
minste zeggen dat elk schip
waaraan ik begin, een uitda
ging voor me is.
Alleen dat balsahout. Dat is zo
verrekte moeilijk te krijgen.
Ik koop het altijd aan de Ho-
gewoerdmaar laatst heb ik er
een jaar op moeten wachten.
Dat hout schijnt helemaal uit
die kanten van Afrika te moe
ten komen. Daar moet ik me
maar bij neerleggen. Het is
namelijk zulk fijn hout: het
laat zich zo gemakkelijk be
werken.
Broodwinning
De Roode zegt dat hij van de
modelbouw gemakkelijk een
broodwinning zou kunnen
maken. Voorlopig heeft hij
daar echter geen trek in. "Ik
ben er niet de gehele dag mee
bezig. Het is per slot zulk
Het moet gezegd: wat De Roode
aflevert ziet er werkelijk
pico bello uit. In de kajuit
heeft hij zelfs gordijntjes aan
gebracht en de pikhaken ont
breken evenmin. Het is mag
nifiek. Dat beaamt De Roode:
"Ja, ik heb vaak moeite met
het weggeven van zo'n scheep
je. Ik moet helaas wel,'omdat
ik die dingen op dit bovenhuis
niet kan herbergen. Het is
mooi spul,maar bepaald geen
speelgoed voor kinderen".
Europese Commissie wil één tijd voor alle EC-landen
HEURES D'EUROPE, D'AMERIQUE
ET D'EXTRÊME-ORIENT
IJure de VEurope Occidentale.
Heure d'A meter dam
DEN HAAG (GPD) - Sinds af
gelopen zondag in Nederland
en nog een aantal Europese
landen de klok voor de derde
achtereenvolgende zomer een
uur vooruit is gezet, vertoont de
tijdkaart van dit werelddeel de
ordeloze aanblik van twaalf
landen met zomertijd en elf
zonder, één met plaatselijke
tijd: Albanië, één waar de zo
mertijd pas op 27 mei van
mertijd is: de Sowjet-Unie. In
Groot-Brittannië en Ierland is
de zomertijd al op 18 maart in
gegaan.
Verwarrend is het tijdbeeld van
Europa in feite al honderd jaar.
Politieke veranderingen lijken
daarvan telkens de oorzaak te
zijn geweest, meer dan elders
ter wereld.
Ook de Europese Commissie
streeft, irrationeel genoeg, naar
één tijd voor alle EG-landen.
Een streven dat al lijkt te zijn
mislukt nog voor Portugal en
Griekenland, waarvoor een
zelfde tijd onaanvaardbaar
moet zijn, tot de Gemeenschap
zijn toegetreden.
Het opwekkende resultaat van
de huidige situatie is, dat het in
Portugal thans even laat is als in
het twee uur oostelijker en dus
„vroeger" gelegen Hongarije en
Joegoslavië. In Roemenië, waar
de zon in werkelijkheid ander
half uur eerder opkomt dan in
Nederland en twee uur eerder
dan aan de westelijke punt van
Spanje, La Coruna, wijst de
klok hetzelfde tijdstip aan.
Toch is het in La Coruna een
uur later dan in het ten zuiden
daarvan gelegen Portugal,
hoewel de zon er even hoog aan
de hemel staat. En om de ver
warring dicht bij huis te bezien,
in Duitsland, waar de zon een
half uur eerder opkomt dan in
Nederland, is het niet een half
uur later, maar thans een heel
uur vroeger.
In de jaren '20 is er in Europa
een redelijk uniforme tijdsin
deling geweest. Een spoorboek
van Wagons-Lits uit december
1928 toont vier klokken voor
heel Europa, van Ierland en
Portugal tot en met Moskou.
Wanneer het twaalf uur was in
West-Europa (Groot-Brittannië,
België, Frankrijk, Spanje), dan
was het één uur in Midden-Eu
ropa en twee uur in Oost-Euro
pa en Turkije.
Amsterdams tijd
In deze reeks ontbrak Neder
land. Jawel, want hier was het
tien voor half een. De vierde
klok in hei spoorboek toont de
Amsterdamse tijd, die met de
komst van de nazi's in 1940 weer
verdween. De ordelievende
Duitsers wilden klaarblijkelijk
dat in het gebied dat zij over
spoeld hadden, de zon overal
gelijktijdig onderging. Daarin
zijn zij redelijk geslaagd.
Uitgangspunt voor de tijdsin
deling die voor de Tweede We
reldoorlog gold, was de confe
rentie die in 1884 in Washington
is gehouden om een wereldom
vattende uniforme tijdsinde
ling overeen te komen op basis
van de in 1880 bepaalde Green
wich Mean Time (GMT). In
laatstgenoemd jaar legden de
Britten ten minste voor hun ei
gen land vast dat het twaalf uur
was op het moment dat boven
de over Greenwich getekende
nul-meridiaan de zon in het ze
nith stond.
Met het toenemende verkeer,
treinen vooral, was dat een logi
sche stap en een hele verbete
ring, want tot dan had elk oord
ter wereld er zijn eigen tijd op
nagehouden. Nederland ook,
zodat het in Winterswijk steeds
een beetje later was dan in Mid
delburg. Plaatselijke tijd be
staat overigens nog steeds in
Albanië, Saoedi-Arabië en in
China, wat het laatste land be
treft overigens naast de officië
le. voornamelijk voor het ver
keer aangehouden Peking-
tijd.
De vaststelling van GMT leidde
in andere landen tot overeen
komstige, het hele land omvat
tende tijdsindelingen. België
deed dat op basis van de tijd in
Brussel ten opzichte van GMT -
een verschil van vijftien minu
ten - en Nederland eveneens, al
thans (vanaf 1892) voor de grote
plaatsen langs de spoorlijnen.
Ten opzichte van GMT leverde
dat in Nederland evenwel een
tijdsverschil op van 20 minuten,
zodat het hier van 1 mei 1892 tot
22 augustus 1914 (Eerste We
reldoorlog) vijf minuten vroe
ger was dan in België.
Vooreen internationaal verkeer
waren zulke verschillen van
zelfsprekend weer even onhan
dig en onwerkzaam als de zorg
vuldigheid waarmee zij tot
stand gekomen waren. Met als
praktischer uitgangspunt dat
Het huidige beeld aan zomertijden in Europa is verwarrend
een 360 graden omvattende we
reldbol die in (nagenoeg) 24 uur
een hele omwenteling maakt,
per 15 graden een tijdsverschil
oplevert van éém uur. kwamen
in 1884 in Washington verte
genwoordigers van een groot
aantal landen bijeen om een we
reldomvattende tijdsindeling
vast te stellen.
Langdurig gesprek
Volgens de Britse ambassade
schijnt het een afschuwelijk
lange tijd te hebben geduurd
voor de zaken rond waren, maar
toen was er in elk geval iets tot
stand gekomen (de datumgrens
in de Pacific daarbij inbegre
pen) dat internationaal ha .-
teerbaar was, zelfs nog lang
voor de komst van het vlieg
tuig.
Tijdzones en de daaruit
voortvloeiende tijdverschillen
blijken in landen die nooit an
ders gewend zijn. de VS bij
voorbeeld, in het dagelijks le
ven nauwelijks problemen op te
leveren. Australië en Indonesië
hebben drie tijdzones; de VS
vier continentale en acht met
Puerto Rico, Hawaii en Alaska
erbij. Canada heeft er vijf en een
half en de Sowjet-Unie elf. Het
verdient wat nadruk dat de tijd
zones slechts in principe 15
graden breed zijn, want in de
praktijk blijken er forse afwij
kingen te bestaan. Er is echter
een relatie met de bevolkings
dichtheid. De afwijkingen zijn
groter naarmate deze gebieden
dunner bevolkt zijn. Maar in
Europa is dat precies ander-
Op Europa geprojecteerd en -
de relatief geringe oppervlak
ten van de Europese landen in
aanmerking genomen - zonder
landen in twee tijdzones te wil
len verdelen, lopen de noord
zuidgrenzen over het algemeen
zodanig parallel met de 7,5 en
22,5 oosterlengtegraden, dat
een heel redelijke noord-zuid
(en niet oost-west zoals de Eu
ropese Commissie wil) indeling
kan worden gemaakt die zoveel
mogelijk Europeanen het beste
rendement biedt van een op ze
ker moment boven de kim ver
schijnende zon.
Strikt genomen zou dat voor
Europa vier tijdzones opleve
ren: een voor Portugal; de
tweede voor Ierland, Groot-
Brittannië. Nederland, België,
Luxemburg, Frankrijk en
Spanje; de derde voor Noorwe
gen. Zweden, Denemarken, de
beide Duitslanden, Polen, Tsje-
choslowakije, Zwitserland,
Oostenrijk, Hongarije, Italië, en
Joegoslavië; en de vierde voor
Finland, de westelijke Sowjet-
Unie, Roemenië, Bulgarije en -
naar de thans geldende praktijk
- Europees Turkije, Grieken
land en Kreta.
Waarom zomertijd?
Hoe gemakkelijk zulke lijnen
op een kaart ook getrokken
kunnen worden, er zal, meer
dan een EG-richtlijn alleen, een
conferentie voor nodig zijn om
orde te scheppen in de huidige
warwinkel waarvan de hierbij
afgebeelde NS-kaart een over
duidelijk inzicht geeft.
Het kan buiten kijf blijven dat
zomertijd een nuttige zaak is,
zeker nu de prijs voor energie
met schrikbarende snelheid
omhoog gaat. De bedoeling van
zomertijd is immers, een groter
rendement te krijgen van het
daglicht tijdens onze werk
zaamheden. In de winter vallen
de daglichturen nagenoeg sa
men met die van onze werktij
den, althans in het noordwesten
van Europa. Een werkdag van
half negen tot half zes is 's win
ters redelijk in overeenstem
ming met de uren waarop de
zon boven de horizon staat (al is
daar dikwijls bitter weinig van
te merken): op de kortste dagen
van kwart voor negen tot half
vijf.
In de zomer komt de zon echter
vele uren erder op, maar is
wanneer de gemiddelde mens
naar bed pleegt te gaan, zo rond
elf uur, al een flinke tijd onder.
Ergo, de zon verschijnt en ver
dwijnt te vroeg, zonder dat wij
daar gebruik van maken en al
dus energie besparen. Door de
klok een uur op te schuiven, la
ten we in feite de zon een uur
later opkomen en ondergaan.
De Zwitsers trekken zich daar
niets van aan. Bij referendum
hebben zij vorig jaar besloten
om, evenals de Oostenrijkers,
geen zomertijd in te voeren.
In het niet zo ver van Sparta
gelegen Joegoslavië heeft de
vroege zonsopkomst in samen
hang met de hoge temperaturen
overdag, geresulteerd in werk
dagen van 's morgens zes tot 's
HOLLANDS
Hcure dc I Europe Oriental».
ALLCMAGNE, AUVRICMV. OAMEMANK
HONCRIE. ITALIË, UTHUANIE
P010GNE. SUISSE. TCHECOSIOVAOUIE
TUNIIIE, Y0UGQ3LAVIE
•ULCARlE. ÉOVPTE, EtTOMIE
FINLAN0E, CRECE, LATWIB
B0UMANIE, RUSSIE, TURQlflE
(Juoiid il eet MIDI Beure de F Europe occidentale)
Ai.: ItU-rrr, Udrique, Espainie, Fram e, Maroc, Portugal,
IL B8T
Ku Hullande (Hcure d'Amsterdam)
Kii AtS-mapue. Aotriclir, Dauemark, llongnc,
I „In f.itl.uanif, i'olotcno, Suisse. Tcliéc»«lova.juie.
Tu:iimi- et Yout'Onlavie d« Europe centrale). 1
Kn Balearic, -Egypte, Estooie. FinUude, Qrècc,
1*1* ie. Houiuanie, Aussie et Torquie (Heure de
I' Europe 1
1 beurt*.
6 heures.
4 heure».
9 beure».
.8 hftPTftJ.
Illustratie uit het spoorboek i
middags twee uur. De Sowjet-
Unie heeft, zoals eerder ge
noemd, het hele jaar door de
klok een uur later Landen zoals
Iran, Afghanistan, India, Thai
land, Maleisië en Suriname, die
bij of op de grens van een tijd
zone liggen, hebben voor het
hele land een tijd die een half
uur afwijkt van de GMT-stan-
daardtijd.
Het zijn oplossingen .die in
sommige gevallen misschien
discutabel zijn, maar in elk ge
val beter dan de op dikwijls on-
n 1928.
eigenlijke argumenten steu
nende tijdvaststellingen in de
Europese landen. Een heel Eu
ropa omvattende conferentie
kost wellicht even veel tijd als
die van 1884 in Washington,
omdat zonder twijfel opnieuw
de handel met buurlanden zal
worden aangevoerd om dezelf
de tijd als dat buurland te kun
nen aanhouden. Alsof zelfs de
handel tussen Europa en het zes
tot negen uur vroeger gelegen
Amerika van dat tijdverschil
ooit te lijden heeft gehad.
