VREDESVERDRAG GETEKEND
Protesten van Arabische wereld
De belangrijkste data
uit dertig jaar strijd
In Israël
geen vreugde
over vrede
Na 30 jaar oorlog tussen Egypte en Israël
CAIRO/JERUZALEM (ANP) -
Zes jaar na hun vierde oorlog
(1973) hebben Egypte en Is
raël besloten vrede te sluiten
na ruim 30 jaar strijd. Tot be
langrijke data uit die woelige
periode kunnen onder meer
worden gerekend:
29-11-1947: VN-assemblee
aanvaardt verdelingsplan
Palestina,
14-5-1948: uitroeping onaf
hankelijke staat Israël,
15-5-1948: Israël wordt aan
gevallen door de legers van
zeven Arabische landen,
24-2-1949: Israël en Egypte
tekenen wapenstilstandsak
koord,
26-7-1956: president Nasser
nationaliseert Suezkanaal,
29-10-1956: veldslag in Sinaï,
8-3-1957: Israël evacueert Si
nai en Gaza,
28-5-1964: Palestijnse Ara
bieren besluiten in Jeruzalem
tot oprichting van de PLO,
5-6-1967: begin zesdaagse
oorlog,
22-11-1967: Veiligheidsraad
aanvaardt resolutie 242,
6-10-1973: begin oktober-
oorlog die 18 dagen zal duren,
24-10-1973: Egypte, Israël en
Syrië aanvaarden bestand,
maar plaatselijk wordt weer
gevochten,
25-10-1973: Moskou treft
voorbereidingen voor zenden
van troepen naar Midden-
Oosten, VS kondigen alarm
toestand af voor militaire ba
ses. De Veiligheidsraad aan
vaardt resolutie tot vorming
vredesmacht zonder deelne
ming daaraan van grote mo
gendheden,
26-10-1973: VS beginnen met
geleidelijke opheffing alarm
toestand, de Arabische top in
Rabat wijst de PLO aan als
enige vertegenwoordiger van
de Palestijnen,
27-10-1973: Veiligheidsraad
besluit tot vorming vredes
macht van 7.000 man,
5-11-1973: begin eerste van
tien missies Henry Kissinger
naar Midden-Oosten,
7-11-1973: VS en Egypte be
sluiten tot hervatting diplo
matieke betrekkingen,
21-12-1973: opening vredes
conferentie Genève,
17-1-1974: eerste troepen
scheidingsakkoord Egypte-
Israël,
10-6-1974: Nixon bezoekt
Midden-Oosten,
16-6-1974: herstel betrekkin
gen VS-Syrië,
22-11-1974: VN-assemblee
erkent recht Palestijnen op
zelfbeschikking en op natio
nale onafhankelijkheid en
soevereiniteit,
5-6-1975: heropening
Suezkanaal,
26-10-1975: Sadat brengt als
eerste Egyptische president
bezoek aan VS,
14-3-1976: Egypte zegt
vriendschapsverdrag met
Sowjet-Unie op,
19-11-1977: president Sadat
naar Jeruzalem,
5-12-1977: Syrië, Irak, Zuid-
Jemen, Algerije en de PLO
vormen afwijzingsfront tegen
Sadat,
25-12-1977: top Sadat-Begin
in Ismailia,
5-7-1978: Egypte publiceert
vredesplan,
9-7-1978: Israël verwerpt
Egyptisch vredesplan,
7-8-1978: Carter nodigt Sadat
en Begin uit voor top in Camp
David,
5-9-1978: begin driehoekstop
Camp David,
17-9-1978: in Camp David
worden twee akkoorden be
reikt,
27-10-1978: Nobelprijs voor
de vrede toegekend aan Sa
dat en Begin,
21-2-1979: mini-top van mi
nisters in Camp David,
1-3-1979: Begin naar Was
hington voor gesprek met
Carter, die op 4 maart met
nieuwe voorstellen komt,
5-3-1979: Israëlisch kabinet
aanvaardt deze voorstellen,
8-3-1979: Carter zelf naar
Midden-Oosten om te onder
handelen,
13-3-1979: Carter lijkt met le
ge handen naar Washington
terug te keren maar op de val
reep wordt doorbraak be
reikt,
28-3-1979: Vredesverdrag
tussen Egypte en Israël wordt
in Washington ondertekend.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - „Wij ontvan
gen de vrede met gemengde
gevoelens. Er is nog onzeker
heid over de toekomst. Het is
geen totale vrede, er is ondui
delijkheid over de autonomie,
en wij hebben grote strategi
sche voordelen opgegeven."
De Israëlische president Na-
von gaf in zijn vredestoe-
spraak de stemming in Israël
heel juist weer. Geen uitbun
dige vreugde, maar toch gro
tere toekomstverwachtingen
dan bij voorbeeld een paar
dagen geleden te merken
viel.
De feestvreugde op straat werd
getemperd door het slechte
weer, regen en storm, zodat
de meeste mensen de« teke
ningsplechtigheid in ie hu is-
kamer aanschouwden. P: esi-
dent Sadat herhaalde in feite
zijn boodschap die hij ander
half jaar geleden in Jeruzalem
uitsprak: laat ons geen verder
bloed vergieten, laat ons geen
oorlog meer voeren. Het was
in de voorwaardelijke vorm,
gekoppeld aan de derde
wens: „laten we niet de rech
ten van anderen onderdruk
ken". Het was wat kryptisch,
maar de boodschap was toch
onmiskenbaar het einde van
de oorlog is afhankelijk van
een oplossing van het Pale
stijnse vraagstuk. Waarop
premier Begin eveneens een
duidelijke politieke bood
schap uitsprak door erop te
wijzen dat de „bevrijding van
Jeruzalem" na de onafhanke
lijkheid van Israël in 1948 de
tweede historische gebeurte
nis in zijn leven was geweest-
de tekening van het vredes
verdrag was de derde.
Israël heeft ter gelegenheid van
de tekening van het verdrag
een aantal gestes van goede
wil tegenover Egypte gedaan.
De belangijkste is dat het mi
litaire hoofdkwartier in de
Gazastrook wordt terugge
trokken (niet afgeschaft). In
een brief aan de Egyptische
premier Chalil belooft de Is
raëlische regering verder dat
er in de bevolkingscentra zo
min mogelijk soldaten zich
zullen vertonen, en dat de
bewoners van de bezette ge
bieden dezelfde bewegings-
en politieke vrijheid zullen
hebben als tot nu toe het geval
is geweest. Dat laatste is een
wat onduidelijke geste, want
politieke vrijheid bestaat niet
in de bezette gebieden. Voor
politieke activiteiten is toe
stemming van de militaire au
toriteiten nodig. Misschien
probeert de Israëlische rege
ring te zeggen dat er wat meer
vergunningen gegeven zullen
worden.
De ontruiming van de Sinaï is
intussen begonnen: het eerste
materieel wordt al uit de Sinaï
afgevoerd. Over twee maan
den zal de stad El Arish ont
ruimd worden, en daar zullen
ook de onderhandelingen
over de Palestijnse autono
mie plaats vinden. Optimisti
sche inwoners van El Arish
hesen gisteren al de Egypti
sche vlag, maan dat vond de
militaire gouverneur toch
niet passend. De vlag moest
neergehaald worden.
In de bezette gebieden was er
een algemene staking. Er de
den zich weinig ongeregeld
heden voor, behalve dat vlak
voor de ondertekening in
Washington in een restaurant
in Jeruzalem een granaat
werd gegooid. Er vielen ne
gen licht gewonden. Burge
meesters en notabelen op de
westoever en in Gaza hadden
eensgezind opgeroepen tot
een protest tegen de vrede
tussen Israël en Egypte, die
„verraad voor het Palestijnse
volk" betekent. Legeren poli
tie hadden zeer strenge vei
ligheidsmaatregelen geno
men. Bij de Klaagmuur in Je
ruzalem vonden gisteren
avond feestelijkheden plaats,
ondanks het slechte weer. Er
waren bijna even ve'el feest
vierders als soldaten - na
tuurlijk overdreven - die een
ieder die het plein voor de
Klaagmuur wilde betreden,
fouilleerden. Op alles was ge
rekend: brandweerauto's en
vooral ziekenauto's stonden
klaar voor eventuele aansla
gen.
Grotere feestvreugde heerste in
Tel Aviv: 70.000 mensen
kwamen naar het centrale
plein in Tel Aviv, waar en
sembles optraden, vuurwerk
werd afgestoken, maar toch
de stemming niet echt uit
bundig was. Slechts weinig
mensen hadden de vlag uit
gehangen, behalve dan op de
openbare gebouwen.
President Carter zei twee we
ken geleden in de Knesset,
dat de volken in het Midden-
Oosten klaar zijn voor vrede,
maar de leiders nog niet. Het
lijkt nu eerder omgekeerd in
Israël. Er is officiële feest
vreugde, maar nog niet bij het
volk.
DINSDAG 27 MAART 1979SHFTTTTT! V
Uiterste ernst aanvankelijk - alleen
Jimmy Carter bleef grijnzen,
maar dat is een gewoonte. Wat
kreten van demonstranten op de
achtergrond, die na verloop van
tyd toereikend werd opgevuld
met klokgelui. Soberheid vooral,
totdat Menachem Begin begon
uit te pakken met zijn verbijste
rend talent om menigten te
dwingen tot luisteren - een stem
die niet meer lijkt thuis te horen
in deze tijd, maar die tegen de
achtergrond van de Amerikaan
se, Israëlische en Egyptische
vlaggen de wereld terug leidde
naar een verleden van vervolging
en vernietiging.
Een verleden van
bittere strijd waarin deze zelfde
Menachem Begin een hoofdrol
heeft gespeeld met methoden
waarvoor geen hedendaags terro
rist zich zou behoeven te scha-
Het is vrede nu tussen Egypte en
Israël; de eerste vrede tussen Is
raël en een van zijn Arabische bu
ren; een gegeven dat verder reikt
dan eenvoudige romantiek, om
dat het vooralsnog onwaar
schijnlijk blijft dat die vrede kan
beklijven.
Hoe het ook zy: het
applaus van Sadat en Begin
maakt duidelijk dat er dit jaar
maar één kandidaat kan zijn voor
de Nobelprijs voor de vrede:
Jimmy Carter, een omstreden
man, van beperkte politieke allu
re, voor wie zo'n prijs een interes
sant gegeven is op weg naar een
nieuwe ambtsperiode in het Wit
te Huis.
Onderhandeling
Over de vrede werd tot op het al
lerlaatste moment voor de onder
tekening onderhandeld. Israël, zo
blijkt, zal zich eerder terugtrek
ken uit El Arish (min of meer Si
nai's hoofdstad) in ruil voor een
maand langer beheer van de olie
velden die het in de Sinaï heeft
ontwikkeld.
Na zeven maanden
zullen die nu worden overgedra
gen, binnen het krampachtig po
gen vooralsnog ploegscharen en
speren om te smeden tot land-
bouwwwerktuigen van beteke-
A1 die gegevens tellen zwaarder
dan de retoriek van „onze vriend
Sadat" en „Carter, de onbekende
soldaat van dit vredesverdrag" of
zelfs Begins kreet „Shalom (vre
de), salam - voor altijd".
Niettemin een verbijsterend
schouwspel: Sadat kust voorma
lig Amerikaans minister van bui
tenlandse zaken Henry Kissinger
op beide wangen - Begin schudt
lachend alle lichaamsdelen van
Egypte's premier Chalil waarop
hij de hand kan leggen, en moe
der Carter klapt in de handen als
een kind dat net een aardig ge
schenk heeft gekregen.
Om de gedachten te bepalen: bin
nen tien maanden zullen normale
diplomatieke betrekkingen tus
sen Egypte en Israël een feit zijn,
met open grenzen, vrije doorgang
in het Suezkanaal, ambassadeurs
en een einde van de „Arabische
boycot". Israël geeft over zeven
maanden de olievelden in de Si
naï op. De onderhandelingen
over Palestijnse autonomie op de
westelijke Jordaanoever begin
nen over een maand. Begin heeft
er in de afgelopen dagen geen
twijfel over laten bestaan: er
komt noch op de Jordaanoever,
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - „Hij die met tranen zaait, zal
met jubel oogsten". Met deze woorden uit Psalm
126 bezegelde Menachem Begin het feit dat hij
zojuist de vrede had getekend.met voormalig
erfvijand Egypte.
'ïa dertig jaar van voortdurende
oorlog en een reeks van onder
handelingen die nimmer leken te
zullen slagen, zetten Sadat en
Begin en Jimmy Carter hun
handtekeningen die het einde be
tekenen van „staat van oorlog"
alsmede een begin van „staat van
vrede" in de onzekerheid van een
geheel nieuwe politieke status
quo.
Het was een eenvoudige plechtig
heid, die drie regeringsleiders te
zamen bracht achter een antieke
tafel anno 1869 waaraan al eerder
(in 1898) het einde van de Spaans-
Amerikaanse oorlog werd onder
tekend en die onder andere heeft
gediend als onderlaag voor de
handtekeningen die het eerste
SALT-akkoord bezegelden.
Geen van die overeenkomsten
kan wat de wereldvrede betreft
en in emotioneel opzicht in de
schaduw staan van de plechtig
heid die gisteren te Washington
plaats greep en waarmee drie
mannen een plaats in de historie
hebben verdiend: Carter, Sadat
en Begin - het merkwaardige
driemanschap, dat ten overstaan
van 1500 genodigden uitdrukte
dat de vrede van 1979 vooralsnog
een wankele vrede is en dat men
zich (Carter) geen illusies moet
maken maar wel mag hopen.
(Van onze correspondent)
BEIROET- De vreugde in de Amerikaanse hoofdstad vond
bepaald geen weerklank in de Arabische wereld, waar
gisteren overagvteststakingen en demonstraties gehou
den werden tegen het vredesakkoord, dat algemeen als
een uitverkoop van Arabische en vooral Palestijnse be
langen wordt gezien.
In West-Beiroet en het overgrote
deel van Libanon waren alle
scholen, winkels, kantoren en
bioscopen gesloten. In Jordanië
werd voor één uur het werk neer
gelegd, en in Koeweit gebruikte
de politie traangas om demon
stranten van de Egyptische am
bassade weg te houden. In de
hoofdstad van Qatar hielden 4000
Palestijnen een „sit-in" en droe
gen portretten van PLO-chef Jas-
ser Arafat, de Iraanse leider
Chomeini en de emir van Qatar
bij zich.
Politiek gezien het belangrijkst is
het verzet in de door Israël bezet
te gebieden: de Palestijnen op de
westelijke Jordaanoever en in de
Gazastrook gaven gisteren door
winkelsluitingen en andere vor
men van lijdzaam verzet nog
maals te kennen de door Carter,
Sadat en Begin uitgedachte Pale
stijnse autonomie te verwerpen,
omdat deze beperkte vorm van
zelfbestuur nooit zal kunnen uit
groeien tot een onathankelijke
Palestijnse mini-staat in deze ge
bieden.
Palestijnen
De Palestijnen en met hen bijna alle
Arabische landen geloven een
voudig niet dat Israël zijn militai
re greep op de westoever, Gaza,
de Syrische Golan-hoogte en niet
te vergeten Oost-Jeruzalem ooit
zal opgeven en de politieke aspi
raties van de Palestijnen zal ho
noreren. Maar de Palestijnen in
de door Israël bezette gebieden -
of ze nu autonomie wensen of
niet - worden in elk geval nog in
het Egyptisch-Israëlische vre-
desdocument genoemd. Dat
geldt niet voor twee derde van het
Palestijnse volk, zo'n 2 miljoen
mensen,.die als vluchteling over
al in de Arabische wereld ver
spreid leven. Van deze vluchte
lingen wonen er 400.000 in Liba
non, de meesten in erbarmelijke
omstandigheden in vluchtelin
genkampen in de buurt van Bei
roet.
Voor deze Palestijnen ver
anderde er gisteravond met de
handtekeningen onder het vre
desverdrag in Washinton letter
lijk niets. Vandaag zijn zij, na 31
jaar, nog steeds vluchteling.
Het is niet verwonderlijk dat de
PLO grote aanhang heeft onder
de bewoners van de vluchtelin
genkampen in Libanon. Gisteren
werd in het Beiroetse kamp Cha-
tilla het bewijs geleverd dat de
Palestijnse revolutie - ondanks
het feit dat deze politieke factor
van de eerste orde gisteren in
Washington totaal werd gene
geerd - nog steeds springlevend
is. Militaire bevelen klinken, ge
weren worden gepresenteerd en
het Palestijnse volkslied wordt
door een miezerig bandje met o.a.
doedelzakken ten gehore ge
bracht, dit alles voor PLO-chef
Arafat. Arafat staat stram in de
houding, de regen valt met bak
ken uit de hemel, honderden
nieuwsgierigen kijken vanaf hun
lemen hutjes toe. Arafat wordt
meermalen omhelsd door plaat
selijke Palestijnse leiders.
In een klein zaaltje maakt Arafat
een groep van zo'n honderd gue
rilla's en politieke kaderleden
duidelijk dat het Egyptisch-Is
raëlische vredesverdrag de Pale
stijnse wil om door te gaan met de
strijd totdat een gedeelte van
Palestina zal zijn teruggewon
nen, niet kan breken: „Hst is een
valse vrede. De verrader Sadat zal
hetzelfde lot ondergaan als
Mahmoud Nakrashi, de premier
van Egypte die na een wapenstil
stand te hebben gesloten met Is
raël in 1948 werd vermoord. Eens
zal de Palestijnse vlag wapperen
boven Jeruzalem", voorspelt
Arafat onder donderend applaus,
at spoedig overgaat in het skan-
deren van de kreet „Thauwra,
thauwra, thauwra hakanash",
ruwweg vertaald: „De revolutie
gaat door tot de overwinning is
bereikt".
Het schreeuwen van de Palestijnen
wordt door de Amerikaanse pre
sident afgedaan met de constate
ring - eerder deze week uitge
sproken - dat na het tekenen van
het Egyptisch-Israëlische vre
desverdrag een korte periode van
onrust en terrorisme in het Mid
den-Oosten zal intreden. Maar
spoedig daarna hoopt Carter dat
Syrië, Jordanië en de Palestijnen
alsnog overreed kunnen worden
zich bij de Amerikaans-Egyp-
tisch-Israëlische vredesonder
handelingen aan te sluiten.
Naïef
Dit verwachtingspatroon van de
Amerikaanse president wordt in
de Arabische wereld wel erg naïef
gevonden. De korte gedwongen
landing gisteren in Syrië van een
toestel van de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij Pan Am
kan als uiting gezien worden van
de sterke anti-Amerikaanse ge
voelens, zoals die op dit moment
in bijna de gehele Arabische we
reld leven.
Het Egyptisch-Israëli
sche vredesverdag is - zo vinden
de Arabieren - onder Amerikaan
se druk tot stand gekomen. Niet
alleen de meer radicale regimes
zoals bijvoorbeeld Syrië, maar
ook traditioneel pro-westerse
Arabische landen zoals Jordanië
en Saoedi-Arabië wijzen het
Egyptisch-Israëlische vredesak
koord als ontoereikend op essen
tiële punten - vooral wat betreft
erkenning van het Palestijnse
zelfbeschikkingsrecht en Israëls
terugtrekking tot de grenzen van
1967 - van de hand.
Verwacht wordt dat de in de Ame
rikanen teleurgestelde gematig
de Arabische landen Jordanië en
Saoedi-Arabië aansluiting zullen
gaan zoeken bij de meer princi
piële afwijzers van president Sa
dat. Daartoe hebben ze de ko
mende dagen gelegenheid ge
noeg: vandaag komen de minis
ters van buitenlandse zaken en
financiën van de Arabische Liga
in de Iraakse hoofdstad Bagdad
bijeen om economische en poli
tieke strafmaatregelen tegen
Egypte te bespreken.
noch in de Gazastrip een onaf
hankelijke Palestijnse staat.
Palestijnen
De wereld krijgt dus te maken met
twee soorten van onderhandelin
gen tussen voormalige vijanden:
1de toepassing van de verdragen
die Israël en Egypte heden met de
VS als getuige hebben getekend,
en 2) de toekomst van de Pale
stijnen. De vraag is, in hoeverre
die onderhandelingen elkaar
zullen beïnvloeden nog afgezien
van het feit dat de VS om te be
ginnen vijf miljard dollar in deze
vrede investeren. Het zal op zijn
minst zes jaar duren, voordat alle
gisteren met handtekeningen be
zegelde afspraken in dagelijkse
Middenoostelijke werkelijkheid
zijn omgezet.
Het is een tragikomisch gegeven,
dat president Sadat bij het voor
lezen van zyn speech twee blad
zijden tegelijk omsloeg, zodat
onder meer de zinsnede kwam te
vervallen waarin sprake was van
de noodzaak aan de Palestijnen
werkelijke autoriteit over te dra
gen; „zonder dat", had Sadat
willen zeggen, „blijft het
probleem onopgelost".
Een handdruk van de drie 'grote mannen' bekrachtigt het vredesverdrag tussen Egypte en Israël.
PLO-leider Jasser Arafat riep gisteren in Libanon op tot verzet tegen het Israëlisch-Egyptisch vredesverdrag.
