Een vrouw in de bouwwereld:
Karin Daan omgevingsontwerper
Ontwerpers in actie tegen namaak in hongKong
Aart tafel
met een
buitenlander
MAANDAG 26 MAART 1979
EXTRA
PAGINA 9
"In de naoorlogse nieuwbouw
gaat het erom hoeveel huisjes,
straten en bloemperkjes er op
elke vierkante kilometer pas
sen. Dit alles wordt dan ver
volgens, patsboem, in één
keer gebaard. Het groeit niet,
zoals dat in de oude steden
wel is gebeurd. Als je goed
kijkt zie je hoe in die oude
steden alles met elkaar is
verweven. In de nieuw
bouwwijken blijft een heel
groot stuk van het aangren
zende landschap vormloos,
onontwikkeld. In mijn be
roep ben ik bezig op dat over
gangsgebied dat tussen stad
en natuur ligt", zegt Karin
Daan.
Zij is "omgevingsontwerper",
een woord dat (nog) wat on
wennig aandoet. Een
groeiend aantal beeldende
kunstenaars in Nederland is
werkzaam op dit terrein: de
vormgeving en inrichting van
de omgeving rondom nieuwe
gebouwen. "Vormgeving van
de buitenruimte" is een term
die Karin tijdens een gesprek
af en toe gebruikt. Ze is er al
een jaar of zeven mee bezig,
na een studie van vijfjaar aan
de kunstacademie, toege
spitst op de afdeling "monu
mentale vormgeving". Ook
dat is een begrip dat enige
toelichting vereist: "kunst
aan gebouwen" zou een be
knopte vertaling kunnen zijn.
Karin: "Monumentale kunst is
alles wat ter meerdere glorie
van een gebouw als zodanig
dient. Glas-in-loodramen.
plastieken voor deuren,
wandschilderingen, mozaie-
ken, reliefs. Dat zijn dus alle
maal gebonden situaties.
Maar de ontwikkeling gaat de
laatste jaren veel verder. Het
gaat niet meer om het versie
ren van architectuur met
kunst, maar om het integre
ren van onZe beeldende mid
delen (vorm. kleur enz.) bin
nen en buiten die architec
tuur, in de onmiddellijke om
geving daarvan. Mij fasci
neert vooral die buitenomge
ving"
Buitenruimte
Ze ziet haar beroep als een
groeiend beroep met nog heel
veel groeistukken, waarin
nog veel armoede aan ideeën
is en het gevaar van herhalin
gen erg groot is. Wat dit werk
inhoudt verduidelijkt ze aan
de hand van een groot aantal
opdrachten die ze in de afge
lopen jaren heeft gedaan.
Meestal zijn dat opdrachten
binnen het kader van de zgn.
"eenprocentsregeling", een
regeling die voor de bouw van
alle openbare gebouwen (in
sommige steden ook voor de
bouw van woonwijken geldt,
en die inhoudt dat eén pro
cent van de totale bouwsom
aan beeldende kunst wordt
besteed. In dat kader heeft
Karin Daan de "buitenomge
ving" (pleinen, zitplaatsen,
kleuterspeelplaatsen, decora
tieve versieringen van
schoolpleinen) ontworpen
voor een aantal scholen in
Nederland. Ze doet ook wel
interieurprojecten; op het
ogenblik werkt ze, samen met
een collega, aan een kantoor-,
lahdschap voor een groot ge
bouw in het noorden van het
land.
"Maar ik voel me vooral ge
boeid door de buitenruimte"
zegt ze. "Het ontwerpen van
een plein, een parkje, een
groenpartij. Zo heb ik bij een
kantoorgebouw in Zeist vorm
gegeven aan het hele buiten-
gebeuren. Daar heb ik drie
jaar aan-gewerkt. Het begon
met een terras bij de kantine
wat later moest er een par
keerplaats bij komen, uit het
een groeide het andere. Als je
voor scholen werkt is het een
belangrijk uitgangspunt dat
je het ontwerp toespits op het
gebruik door de leerlingen."
Ze legt uit dat die behoeften to
taal verschillend kunnen zijn
afhankelijk van het schoolty
pe. Het kan een kleuterschool
zijn, maar ook een universi
teit of een scholengemeen
schap. Op het plein van een
kleuterschool moet worden
gespeeld, op dat van een mid
delbare school moet je kun
nen slenteren, zitten, rond
hangen.
Karin: "Het hangt allemaal van
het soort schoolgebouw af. Je
begint met tekenen. Aan de
hand daarvan moeten ma
quettes worden gemaakt.
Soms doe ik dat zelf. soms
laat ik die door iemand anders
maken. Je leert dit vak uit
sluitend in de praktijk en in
het begin heb ik de plank echt
wel een aantal keren misge
slagen, bijvoorbeeld doordat
ik te dure plannen maakte.
Het is ook een vakterrein
waar je altijd gebonden bent
aan de samenwerking met
een veel groter team. Archi
tecten, deskundigen op het
gebied van stedebouw en
landschapsarchitectuur,
maar ook aannemers, en be
stuursleden van instellingen.
Wat ik ontwerp wordt door
anderen uitgevoerd. Dat be
tekent ook dat je als enige
vrouw aanbouwvergaderin-
gen deelneemt. Dat is een nog
heel ongewone situatie. Want
er zijn nog maar heel weinig
vrouwelijke omgevingsont
werpers in Nederland"
Mannenwereld
Betekent dit dat ze moeite heeft
met het (letterlijk) "aan de
man brengen" van haar ont
werpen en ideeën? Ze geeft
toe dat ze wel eens behoorlijk
wordt tegengewerkt, en ook
wel eens een opdracht heeft'
teruggegeven om deze reden.
Haar ervaring is wel dat, als er
getwijfeld wordt aan haar be
kwaamheid en visie, die twij
fel vaak niet in de eerste
plaats van architecten, aan
nemers en uitvoerders komt,
maar van de kant van be
stuurders die in zulke bouw-
vergaderingen ook hun zegje
te zeggen hebben. Maar als ze
de balans van de afgelopen ja
ren opmaakt heeft ze ook heel
goede ervaringen.
"'Wat mij betreft valt het eigen
lijk wel mee met de tegen
werking in zo n specifieke
mannenwereld als de bouw",
zegt ze. "Wat mij wel stoort, is
dat hanteren van eigen codes
in die strikte mannenwereld.
Ik reageer vanuit een totaal
andere kijk dan zij. De man
nenwereld is ook in de bouw
een wereld van: wie kan er het
beste vergaderen, met de
sfeer en gezelligheid van jon
gens onder elkaar. Er wordt
vaak oeverloos gekletst over
zaken die veel korter en
krachtiger zouden kunnen
worden behandeld. En in die
sfeer is een vrouw inderdaad
nog altijd een klein pionnetje.
Wat dat betreft zou het voor
de bouwwereld erg goed zijn
als er meer vrouwen in werk
ten".
"Ik moet er wel bij zeggen dat,
als de samenwerking in een
project eens een keer mislukt
is, het om een gevecht ging
waar ik geen zin in had. Mis
schien kun je je stempel als
beeldend kunstenaar Wel
doordrukken als je in zo'n si
tuatie bovenop de tafel
springt. Maar zulke gevech
ten liggen niet in mijn aard.
Wat niet wegneemt dat ik dan
's avonds in bed wel de mooie
volzinnen lig te herkauwen
die ik had kunnen en moeten
zeggen".
Karin omschrijft het vak "om-
gevingsvormgeving" als een
vakgebied dat sterk inhaakt
zowel op de architectuur als
op het niet gebouwde, het
landschap, en dat daarnaast
onder de noemer van de beel
dende kunst valt. Het blijkt
vaak moeilijk om die relatie
met de kunst duidelijk te ma
ken aan de buitenwereld.
Karin: "Een reactie die je vaak
hoort, is: maar waar blijft nu
die beeldende kunst. Men
verwacht nog iets, men denkt
dat de vormgeving van de
buitenruimte pas af is als er
op zo'n plein van een school
of winkelcentrum ook nog
een beeldje staat. Met de bui
tenruimte is het algemeen is
het tot nu toe nogal bedroe
vend gesteld. In de praktijk
van de bouw is het zo dat, bij
voorbeeld, een riolering be
langrijker wordt gevonden
dat het karakter van een plein
dat er straks bij komt. Dat
plein is even belangrijk als
een riolering. Maar dat plein
bestaat nog niet. heeft nog
geen vorm. En wat er nog niet
is, daar wordt in de plannen
vaak genadeloos overheen
gewalst. Terwijl het toch zo is
dat de bewoners, de gebrui
kers straks wel dat plein,
maar niet die riolering zien".
"Blijven kijken"
Praten over het werken binnen
een mannenwereld leidt naar
de feministische beweging
waar ze zich "al jaren tussen
de coulissen ophoudt". Een
actieve rol zag ze niet voor
zichzelf weggelegd, niet al
leen omdat ze zich dagrbij
gehinderd voelde door wat ze
een nogal individualistische
levenswandel noemt, maar
ook omdat ze tot voor kort
weinig raakvlakken zag met
haar vakgebied, de beeldende
kunst. In plaats van over te
gaan tot "het drammen over
belemmeringen", ziet ze meer
in het zoeken naar mogelijk
heden om op eigen werkter
rein de dingen te doen die ze
wil doen. Maar sinds enige
tijd wordt ze wel zeer geboeid
en beziggehouden door de ac
tiviteiten van de onlangs op
gerichte SVBK, de Stichting
Vrouwen in de Beeldende
Kunst, waarin ze als be-
stuurslid onder meer actief is
in het mede-organiseren van
zgn. academiedagen ter be
studering en analysering van
de specifieke problemen
waar vrouwen op de acade
mies voor beeldende kunsten
over struikelen.
Zelf geeft ze les aan de acade
mie in Den Bosch. "Bij dat
lesgeven merk ik opnieuw
wat ik zelf in mijn studietijd
heb geleerd: hoe belangrijk
het blijven kijken en observe
ren is in de beeldende kunst.
Reizen is in dit opzicht be
langrijk, maar even belang
rijk vind ik het continu ob
serveren van het wereldge
beuren via de televisie. Zo'n
toestel zou iedere beeldende
kunstenaar in huis moeten
hebben. In Den Bosch zijn ze
al weer vanuit heel andere in
valshoeken bezig dan in mijn
studietijd. Dat dwingt mij om
mijn eigen vak steeds op
nieuw te bekijken, te herzien.
Het betekent een zeer sterke
wisselwering. Ik ben ook erg
onder de indruk van de zgn.
performances die buiten
landse kunstenaressen de
laatste tijd hier in Amsterdam
in galerie De Appel hebben
gegeven. Er gaan nieuwe we
relden open als je ziet hoe die
vrouwen met hun beroep
werken".
Aan tafel met een buitenlander;
Zorn uitgeverij bv, prijs
5,90.
Bij uitgeverij Zorn in Alphen al
d Rijn is verschenen het
boekje "Aan tafel met een
buitenlander". Omdat, vol
gens de uitgever, goed en ge
zellig met iemand eten ook
meestal betekent meer begrip
voor elkaar krijgen, heeft het
Nederlands Centrum Bui
tenlanders meegewerkt aan
de totstandkoming van dit
werkje. Ideëel én smakelijk
eten dus.
In het kookboekje zijn recepten
uit Portugal, Italië, Joegosla
vië, Griekenland, Turkije en
Marokko opgenomen.
Blijkens de inleiding hopen de
samenstellers dat zij met dit
boekje wat meer inzicht ver
schaffen in de eetgewoonten
van de bewoners van de
"Middellandse Zee-landen".
Nederlanders zijn van nature
geen avonturiers op culinair
gebied en als ergens een
luchtje aan zit schrikt hen dit
al af. Met de recepten uit "Aan
tafel met een buitenlander"
kan men gaan experimente
ren in de buitenlandse keu
ken. De recepten zijn een
voudig en voor iedereen die
iets meer kan dan een ei bak
ken uit te voeren.
BAS VAN KLEEF
Het is gelukkig niet alles nauw wat de klok slaat deze zomer. Uit de
Harmony-collectie van Lampe deze changeant jurk met qrote blokruit.
Prijs 159,-.
De schoenenmode voor de ko
mende zomer:
Opvallend veel hoge hakken.
HONG KONG (AP) - Er staat dan
misschien wel Gucci, Cardin of
Dior op, de kans wordt steeds
groter dat als een artikel in Hong
Kong wordt gekocht het een imi
tatie is - Italiaans, Koreaans of
plaatselijk.
Op de reputatie van Hong Kong als
het winkelparadijs van Azië
wordt de laatste tijd een smet ge
worpen door eenreeks rechts
zaken waarbij elegante namaak
sels zijn betrokken.
Dr. Uldo Gucci, hoofd van het Ita
liaanse modehuis dat zijn naam
draagt, werd zo kwaad over alle
nagemaakte Gucci handtassen,
ceintuurs en andere lederwaren
die hij- in Hong Kong zag, dat hy
een advertentie in de kranten liet
zetten waarin hij waarschuwde
dat zijn firma gerechtelijke stap
pen zou ondernemen tegen za
kenlieden die imitaties fabriceer
den of verkochten.
"Ik kan zonder enige aarzeling zeg
gen dat wij de meest nagemaakte
mensen in de wereld zijn," zei
Gucci in een interview. "Het is
gewóón vreselijk. Maar we moe
ten er tegen blijven vechten. Het
enige wat we kunnen doen is on
ze ontwerpen steeds maar veran
deren en zo vaak mogelijk naar de
rechter stappen."
De belangrijkste namaakbestrijder
van Dior, Kenneth Boey, zei dat
zijn firma dit jaar al acht hande
laars voor de rechter had gedaagd
wegens het verkopen van imita
tie Dior tasjes en accessoires. "We
vatten dit ernstig op omdat het
publiek bedrogen wordt en we
gaan er mee door totdat ze dat be
grijpen," zei hij.
Gucci zei dat het aantal kopieën dat
hier verkrijgbaar was enorm was
gestegen sinds hij hier in 1976
was maar dat de situatie niet "zo
schandalig" was als hem was ver
teld.
In sommige Zuidamerikaanse lan
den was het volgens hem "een
grof schandaal" - erger nog dan
in Hong Kong - omdat ze gewoon
winkels openen met de naam
Gucci erop en dan doen alsof ze
ons zijn".
Y.Y. Leung, hoofdinspecteur van
het Hong Kongse bureau voor
handelsonderzoek zei dat "maar
een klein deel" van de 50 vervol
gingen die in de afgelopen drie
jaar werden ingesteld tegen fa
brikanten en verkopers van na-
maakgoederen met ontwerpers
van naam te maken had.
Hij zei in een interview dat dit aan
tal "beslist aan het stijgen is", net
als het aantal civiele rethtszaken
waarbij mode-ontwerpers be
trokken zijn.
"Het voornaamste probleem is dat
steeds meer mensen met deze'
zaak te rpaken krijgen", zei
Leung. "Maar de consumenten
worden ook slimmer en steeds
meer van hen zijn bereid naar ons
toe te komen om een klacht in te
dienen. De eigenaars van han
delsmerken en hun agenten wil
len ook steeds vaker gerechtelij
ke stappen ondernemen".
Boey, manager van het Dior-agent-
schap in Hong Kong, zei dat de
betere leren kopieën uit Italië
worden geïmporteerd en voor
bijna bijna net zoveel geld van de
hand gaan als de originelen.
"Sommige in Hong Kong ge
maakte kopieën zijn minder dan
de helft van de prijs van Dior,
maar die, en die uit Zuid Korea
komen zijn niet zo goed", zei hij.
Gucci zei dat "90 procent van de
Gucci namaaksels in Florence en
Milaan gemaakt worden". De
goedkope plastic kopieën kwa
men volgens hem meestal uit
Azië.
Vorige maand liep de plaatselijke
manager van Gucci, Kerry Obo-
nai, over het Kai Tak vliegveld
van Hong Kong toen hij een
reclamebord zag voor Gucci
handtassen en riemen - compleet
met het bekende "gg" teken. Hij
ging de winkel binnen, kocht een
paar "overduidelijke imitaties"
en diende een klacht in.
"Ik was stomverbaasd - ze warer
duurder dan echte Gucci's en van
zeer slechte kwaliteit," zei hij.
Leung zei dat zijn bureau
aanleiding van de klacht bij een
grote plaatselijke fabrikant 500
handtassen in beslag had geno
men, "en we geloven dat ze uit
Italië afkomstig waren."
Niet alleen de internationale ont
werpers zijn tot actie overgegaan.
Leung zei dat "Michel René", een
dure boetiek, verschillende ma
len was veroordeeld wegens het
als Franse producten verkopen
van in Hong Kong gemaakte kle
ren. De firma kreeg een boete van
meer dan 26.000 dollar. De das-
senfabrikant Goldlion betaalde
een recordboete van 42.500 dollar
omdat op hun dassen "Paris,
France" stond.
De maximum straf voor een enkel
voudige aanklacht wegens het
maken of verkopen van imitaties
is een boete van 21.250 dollar en
vijfjaar gevangenisstraf.
Hoe kan iemand nu zeker weten dat
hij een origineel artikel koopt?
Volgens Gucci weten zijn klanten
echt wel van onecht te onder
scheiden. Boey gaf toe dat zelfs
hij wel eens een Diorproduct naar
Parijs moet opsturen om na te la
ten gaan of het wel echt is en
raadde klanten aan om altijd even
contact op te nemen met de offi
ciële agent van de ontwerper. En
Leung zei nog: "Wij adviseren al
tijd om in bekende of grote zaken
te gaan winkelen, hoewel bij gro
te winkels ook wel eens imitaties
in beslag zijn genomen. Maar de
meeste namaakartikelen komen
van stalletjes op straat of uit klei
nere winkels."
Een chintz-kokerrok met split Cf 59,-) en een romantisch bloesje met
kanten pas (f 42,-) uit de collectie van V en D.
Een wijd vallende overall van
chintz met brede, opgevulde schou
ders en het accent op de taille. Prijs
f 139,-
