Gromiko geheel
onverwacht
naar
Damascus
Weer nieuwe
onthullingen
Zuidafrikaans
schandaal
Kohl herkozen
SPAAR-
8%
81%
8i%
81%
Gebied rond Witte Huis wordt zwaar bewaakt
Links wint in Frankrijk
YOORZITTER CDU
LEIDSE SPAARBANK
Bij regionale verkiezingen
MAANDAG 26 MAART 1979
I
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG - Zambia's
staatshoofd dr. Kenneth Kaunda,
die 870.000 rand (in 1975 meer dan
3,5 miljoen gulden) van Zuid-
Afrika zou hebben ontvangen,
Amerika's vroegere president
Gerald Ford, die 10.000 dollar
voor één enkele toespraak kreeg,
dr. Connie Mulder, die in een op
zienbarende verklaring de vroe
gere minister-president Vorster
een leugenaar noemt, en Vorster
zelf, van wie de oppositie thans
eist dat hij onmiddellijk zijn ont
slag indient, dat waren gisteren
de hoofdvertolkers in het nog
steeds voortdurende informatie-
drama.
In Zambia werd het Amerikaanse
weekblad Newsweek van 26
maart verboden, omdat daarin
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Vrede is een ge
vaarlijke zaak: niet alleen wordt
het Midden-Oosten op hét
ogenblik door Oost en West met
wapentuig overstroomd, nu Is
raël en Egypte, met hun legers in
staat van paraatheid op het punt
staan de vrede te tekenen, maar
het veiligheidsvertoon te Was
hington liegt er niet om. Weinig
weliswaar valt er toe te voegen
aan de bewaking die de heren
Sadat en Begin te Washington
doorgaans ten deel valt. doch
voor alle zekerheid zijn alle ver
loven van de parkpolitie die het
grondgebied van het Witte Huis
bewaakt ingetrokken en snuffe
len grimmige honden naar ver
borgen explosieven in de buurt
van de circustent waar zich het
voorname gebeuren voltrekt.
Een stijlvol vertoon zou je zeggen:
men biedt de regeringsleiders
van twee volken die in historie en
tot op de dag van vandaag ruim
schoots met woestijnen te maken
hebben een soort geperfectio
neerde bedoeinentent aan voor
de ondertekening van een vre
desverdrag waarvan de histori
sche betekenis nog maar nauwe
lijks tot de mensheid begint door
te dringen. En de Amerikaanse
president zal geenszins hebben
beseft hoe in zulke tenten op lut
tele kilometers afstand van de
grote pyramiden de volvette ko
ning Faroek zijn liederlijk leven
met ongebreidelde festijnen
placht op te luisteren.
Sadat is de politieke erfgenaam van
de mannen die Faroek hebben
verjaagd. En in dezelfde tent
waar Faroek eens gulzig feestte,
dansten ooit - na de revolutie - de
starre vrouwen en mannen die de
Sowjet-Unie naar Egypte als
raadgevers had afgevaardigd en
die per bus werden aangevoerd.
Ze dansten alleen met elkaar en
wezen beleefd doch dringend
buitenstaanders af. met hetzelfd'
onbegrip voor sociale verhou
dingen dat hun verbijstering te
weegbracht over het feit dat wa
termeloenen op de plaatselijke
markt een van dag tot dag ver
schillende prijs moesten opbren
gen.
De Russische vrouwen hebben dat
nimmer begrepen Hun afkeer
van de dagelijkse handel oogstte
van hun Egyptische bondgenoot
of althans zijn onderdanen het
soort verstilde minachting dat
een Arabier gereed kan houden
voor een vreemdeling, die het lo
kaal gebruik niet eerbiedigt en
zodoende vreet aan waarden die
reeds lang vast liggen.
Jimmy Carter heeft een gebaar
willen maken: een televisionair
gebeuren, waarvan de conse
quenties nog niet vallen te voor
zien, doch dat ruimschoots ont
snapt aan de gebruikelijke mar
ges waarbinnen de verschuivin
gen in 's werelds politieke ver
houdingen zich voltrekken. Met
een fijn gevoel voor situatie heeft
Carter dan ook zijn telefonisten
aan het werk gezet om belangrij
ke zakenlieden op te bellen, met
het verzoek om voor 5000 dollar
vijf plaatsen te kopen in het thea
ter met drie pistes waar hij zijn
mooiste konijn uit de hoge hoed
gaat halen. Twaalfhonderd geno
digden in totaal - extravagant
vertoon, maar de bedrijven die
eerlang met Egypte breedvoerig
zaken willen en kunnen gaan
doen moeten er wel even voor be
talen om zich reeds in de eerste
uren van de vrede oog in oog te
bevinden met Sadat, die meer
nodig heeft dan wapens om zijn
land ietwat levensvatbaar te ma
ken in een geheel nieuwe politie
ke constellatie.
Zodoende was het ook geheel toe
passelijk dat het televisiebedrijf
ABC aan de vooravond van de te
kening van de verdragen en bij
komende papieren die vrede
moeten bevestigen tussen Egyp
te en Israël, de aloude rolprent
„De tien geboden", vertoonde,
waarin Charlton Heston, bij die
gelegenheid zijnde Mozes, uit
roept: „Hoor o Israël - gedenkt
deze dag waarop de Heer u uit
slavernij bevrijdt". Die bevrij
ding vindt te Washington weder
om plaats. En zakenlieden mogen
voor duizend dollar per stoel
vooraan zitten. HENK KOLB
(Van onze correspondent)
KIEL - Het partijcongres van de
Christen-Democratische Unie
(CDU) heeft Helmut Kohl als
voorzitter herkozen. Hij kreeg
echter maar 83 procent van de
stemmen, wat maar liefst 11 pro
cent minder is dan bij zijn verkie
zing in Mannheim twee jaar gele
den. Dit was door vrijwel nie
mand verwacht. Voor het con
gres hadden belangrijke politici
van de CDU in interviews ver
klaard dat „Kiel" de oppositie
nieuwe impulsen zou geven en
dat daarvoor een gesloten front
achter Kohl noodzakelijk was.
Niets is minder waar geworden.
Op het congres liepen CDU-leden
rond die openlijk verklaarden dat
dit „het begin van het einde" voor
Helmut Kohl betekende.
Als een van de vele plaatsvervan
gers van Kohl werd de minister
president van Nedersachsen,
Ernst Albrecht. gekozen. Hij zat
tot nu niet in het presidium. Kurt
Biedenkopf, die de laatste maan
den herhaaldelijk kritiek op het
fungeren van oppositiechef Kohl
had geleverd, werd herkozen. De
vroegere minister-president van
Baden-Wurtemberg. Hans-Karl
Filbinger, die wegens zijn om
streden oorlogsverleden moest
aftreden, is sinds zondag geen vi-
ce-voorzitter van de CDU
meer.
Kohl leidt de CDU sinds 1973. De
laatste tijd is zijn persoon voort
durend inzet van kritiek geweest.
Zijn voorganger Barzel verklaar
de dat de bondskanselier het
„nog nooit zo gemakkelijk heeft
gehad met een oppositieleider".
De Bondsdag-afgevaardigde To-
denhofer merkte op dat „men in
de slaapwagen niet aan de macht
komt". En Kurt Biedenkopf
(voorzitter van de CDU in het
belangrijke Westfalen) stelde
voor dat de ambten van partij
voorzitter en oppositieleider
moesten worden gescheiden.
Daarbij liet hij er nauwelijks twij
fel over bestaan dat Kohl weg
moest als oppositiechef en niet
als CDU-voorzitter.
De rede waarmee Helmut Kohl het
congres opende, was zwak. Er
werd nauwelijks geapplaudi-
seerd. Kohl kreeg geen bloemen
en geen zoenen. Hij riep op de in
terne kritiek te beëindigen en eis
te solidariteit, gemeenschappe
lijke verantwoordelijkheid en
zelfvertrouwen.
Palestijnse vrouwen protesteer
den gisteren in Oost-Jeruzalem te
gen het Israêlisch-Egyptisch ver
drag
(Van onze correspondent)
BEIROET - Terwijl in
vrijwel de gehele Arabi
sche wereld wordt gepro
testeerd en gedemon
streerd tegen het eenzij
dige vredesverdrag tus
sen Egypte en Israël, dat
vandaag in Washington
ondertekend moet wor
den, wordt het politieke
sfeerbeeld in de Arabi
sche landen gekenmerkt
door een mengeling van
een gefrustreerd uiting
geven van verzet tegen de
opgelegde „Pax Ame
ricana", voorbereidingen
tot pan-Arabische stel-
lingname en gemeen-
minimum
inleg
f 1.000,-
voor 2 jaar vast
voor 3 jaar vast
voor 4 jaar vast
voor 5 jaar vast
deel uitmakend van de Nutsspaarbank te 's-Gravenhage
schappelijke actie tegen
Egypte, en een groots-
scheeps diplomatiek of
fensief van de Sowjet-
Unie.
Het afgelopen weekeinde kwam de
Russische minister van buiten
landse zaken Andrei Gromiko
geheel onverwacht in de Syrische
hoofdstad Damascus aan Behal
ve met Syrische leiders sprak
Gromiko daar met PLO-chef Jas-
ser Arafat.
De aanwezigheid van de Russische
minister in Syrië en de aankondi
ging dat Arafat deze week naar
Moskou zal gaan, wijzen op een
duidelijke coördinatie van de
Russen en hun Arabische vrien
den teneinde het bilaterale ka
rakter van het Egyptisch-Israëli-
sche vredesakkoord - door Mos
kou omschreven als een „Israë-
lisch-Amerikaans dictaat" - en de
„rampzalige gevolgen ervan voor
het Midden-Oosten" aan te to
nen.
Dit diplomatiek offensief kan sa
menvallen met sancties tegen
Egypte van de Arabische landen,
en met „straf-acties" van de zijde
van de Palestijnse guerillaorga-
nisaties tegen Egyptische en
Amerikaanse belangen in de re
gio. De Sowjet-Unie - hogelijk
geïrriteerd voor de zoveelste
maal door toedoen van Egypte en
de Verenigde Staten buiten het
vredesproces gehouden te zijn -
lijkt vastbesloten de tenuitvoer
legging van het Egyptisch-Israe-
lische vredesverdrag te willen
saboteren.
Waarnemers in Damascus sluiten
de mogelijkheid uit dat Gromiko
de Syrièrs tot militaire avonturen
heeft aangespoord. Aan de ande
re kant zijn er berichten over een
nieuwe wapenleverantie-over-
eenkomst tussen de Sowjet-Unie
en Syrië, een overeenkomst die
meer betekenis zal geven aan het
vergevorderde Syrisch-Iraakse
eenheidsstreven. Nu Egypte de
finitief militair wegvalt uit de
Arabische gelederen, onderne
men de Syriërs al maanden lang
pogingen om het - wat zij noemen
- strategische evenwicht ten op
zichte van Israël te herstellen. Dit
zal een nieuwe injectie vereisen
van Sowjet-wapentuig.
Tot op heden is Moskou zeer terug
houdend geweest om nieuwe mi
litaire beloftes aan Syrië te doen,
dit tot grote (ingehouden) woede
van Damascus. Maar nu de hand
tekeningen onder het Egyptisch-
Israëlische vredesakkoord bijna
gezet zijn, is het best mogelijk dat
de Russen tot de conclusie zijn
gekomen dat hun geloofwaar
digheid in de Arabische wereld
ernstig zal worden aangetast
wanneer nu niet tegemoet geko
men wordt aan het wapenbood
schappenlijstje van Damas
cus.
Toch is het niet de militaire optie
van de Arabieren waar Moskou
de nadruk op legt. Dit omdat ie
dere Arabische stafofficier weet
dat geen enkele combinatie van
Arabische legers het tegen Israël
kan opnemen alle misleidende
tabellen van zoveel Arabische te
genover zoveel Israëlische tanks,
vliegtuigen en manschappen ten
spijt. Nee, het Russische diplo
matieke offensief is behalve op
het militair tevredenstellen maar
niet aanmoedigen) van Syrië en
Irak, ook gericht op het verster
ken van de duidelijke anti-Sadat-
trend in heel de Arabische we
reld. De verfoeide Egyptische
leider is - in Moskous ogen - door
Amerika aangewezen als „be
schermer van Uncle Sams belan
gen in de regio", nu de sjah van
Iran niet meer als zodanig kan op
treden.
Teleurgesteld
Maar de Russische berekeningen
gaan verder. Moskou tracht, via
Syrië (dat goede relaties onder
houdt met bijvoorbeeld Jorda
nië) gematigde, traditioneel pro-
westerse, Arabische landen zoals
Jordanië en Saoedi-Arabie in te
palmen. Ondanks het fervent an-
ti-communisme van Amman en
Riad een niet bij voorbaat mis
lukte politiek, omdat koning
Hoessein van Jordanië en koning
Chaled van Saoedi-Arabië" diep
teleurgesteld zijn in de Ameri
kaanse Midden-Oostenpolitiek.
Hoessein is verbitterd door de
Amerikaanse politieke chantage
(missie Brzezin§ki) die neerkomt
op dreigen met verminderde
Amerikaanse diplomatieke en
militaire steun aan Jordanië in
het geval Hoessein mocht vol
houden in zijn weigering mee te
gaan doen aan de Egyptisch-Is-
raëlische vredesconstructie. Ook
de Saoedi's voelen zich verne
derd door Amerikaanse dreige
menten van onthouding van mili
taire steun - Riad is doodsbe
nauwd voor de ontwikkelingen
in de buurlanden Iran en Zuid-
Jemen - nu de olieprinsen zich
min of meer aan de zijde van de
Arabische „afwyzers" hebben
gesteld. Zowel in Jordanië als in
Saoedi-Arabië voelen de mach
thebbers zich - na dertig jaar lang
de Amerikaanse belangen (en
hun eigen tronen) te hebben ver
dedigd - door Washington in de
steek gelaten
Het is daarom niet verwonderlijk,
dat de Jordaans-Palestijnse ver
zoening in een sneltreinvaart
wordt afgerond. Koning Hoes
sein is sinds kort voor een onaf
hankelijke Palestijnse staat op de
westelijke Jordaanoever en in
Gaza. De PLO weet zich ook door
Jordanië en Saoedi-Arabië ge
steund wanneer het Carters aan
bod afwijst van onderhandelin
gen met de PLO (indien Arafat
VN-resolutie 242 en daarmee Is
raël erkent). Politieke waarne
mers in de Arabische wereld me
nen dat Carters „opening" naar
de PLO een „leeg. al eerder ge
daan gebaar" is. omdat resolutie
242 het Palestijnse probleem
slechts in termen van „vluchte
lingen" noemt, niet als politiek
probleem. Een PLO-woordvoer-
der in Beiroet gaf als reactie:
„Wat er werkelijk zou moeten ge
beuren, is dat Amerika en Israël
erkennen dat er een Palestijns
volk is dat recht op zelfbeschik
king heeft': niet de beledigende
formule van Carter".
wordt beweerd dat president
Kaunda een bedrag van 870.000
rand van Zuid-Afrika kreeg om
dat hij deelnam aan de conferen
tie op de Zambesi-brug in augus
tus 1975, die gehouden werd om
een vreedzame oplossing voor
het Rhodesische probleem te
vinden.
Voor deze conferentie stelden d^e
Zuidafrikanen een speciale trein
ter beschikking, waarin de ont
moeting plaatsvond tussen Ian
Smith, Joshua Nkomo, bisschop
Abel Muzorewa, dominee Nda-
biningi Sithole, John Balthazar
Vorster en.dr. Kenneth Kaunda.
Reeds een dag later (op 26 augus
tus 1976) was deze bijeenkomst
mislukt.
De Zuidafrikaanse correspondent
van Newsweek, Peter Young-
husband, schrijft dat, volgens de
Johannesburgse zakenman Jo-
sias van Zijl. dr. Rhoodie over ta
pes beschikt waaruit blijkt dat
Afrikaanse staatshoofden steek
penningen van Zuid-Afrika heb
ben ontvangen.
Een van deze staatshoofden zou dr.
Kaunda zijn geweest. Aan Gerald
Ford, de vroegere president van
de USA, werd 10.000 dollar be
taald voor een toespraak die hij
tijdens een lunch op een econo
misch seminar over Zuid-Afrika
in Houston hield. De bijeen
komst werd door de Amerikaan
se maatschappij Sydney Baron in
opdracht van de Zuidafrikaanse
Foreign Trade Association geor
ganiseerd. Sydney Baron (code
naam De Rode Baron) behartigt
ie public-relationsbelangen van
'uid-Afrika in de VS voor een
jiarlijks bedrag van 500.000 rand,
h opdracht van het departement
vrn informatie.
In Johannesburg wordt gezegd dat
de 10.000 dollar echter niet van
he departement van informatie
afkomstig was, maar van ver
scheidene Zuidafrikaanse fir
ma'», zoals de Zuidafrikaanse
brouwerijen, de Zuidafrikaanse
luchtvaartmaatschappij. Barlow
Rand er Union Corporation, die
grote economische belangen in
Ameriké hebben.
De meest iramatische gebeurtenis
is echtemog steeds de verklaring
van de staatspresident Vorster
voor enlele journalisten, en een
opzienbarende verklaring van dr.
Connie Nulder, die in het Afri
kaanse veekblad Rapport uit-
drukkelij: zegt dat Vorster een
leugenaar is.
Dr. Mulder oeweert dat Vorster als
minister-jresident wel degelijk,
en vroege' dan door hem aange
geven, op je hoogte was van het
zgn. „Citèen-project" (de aan
koop van ten regeringsblad voor
rond 32 niljoen rand door het
ministerie van informatie). Ook
de ministei van financiën, Owen
Hoorwood.was geïnformeerd.
(Van onze correspondent
PARIJS - De socialisten van
Francois Mitterrand zijn gisteren
als overwinnaars uit regionale
verkiezingen in Frankrijk te
voorschijn gekomen. Het ging
om de verkiezing van vertegen
woordigers van 1789 kantons, die
samen de regionale besturen van
de Franse departementen uitma
ken. Ook de communisten gin
gen enigszins, maar veel minder
opzienbarend, vooruit. De gaul
listen en de aanhangers van pre
sident Giscard verloren zetels,
maar behielden de absolute
meerderheid in het totaal van
kantonale zetels.
Evenals in de eerste ronde van
deze verkiezingen, vorige week,
was de opkomst hoog. Ze werd
op 66 procent gerekend. Dit
wordt uitgelegd als een bewijs
dat deze op zich „regionale" ver
kiezingen een sterker politiek ka
rakter hebben gekregen dan
voorheen, een verpolitisering die
samenhangt met de ernst van de
economische en sociale toestand
in het gehele land.
Communistenleider Georges
Marchais was niet ontevreden
over de kleine vooruitgang van
zijn partij. Socialistenleider Mit
terrand stelde vast dat de Franse
kiezer zijn hoop op de linkse op
positie is blijven behouden. Bei
de linkse oppositieleiders kon
den er echter niet onderuit dat
geen van hen - een jaar na de ne
derlaag in de parlementsverkie
zingen - voor het voetlicht was
getreden met een nieuw hand
vest en partijprogram. Ook van
de oorspronkelijke samenwer
king tussen socialisten en com
munisten kan na de ineenstorting
vorig jaar maart als gevolg van de
verkiezingsnederlaag nog niets
worden hersteld.
De regeringspartijen wijzen erop
dat de vooruitgang van de socia
listen en in mindere mate van de
communisten het gevolg is van
algemene onrust en ontevreden
heid.
Frankrijk telt 96 departementen
en vijf overzeese departementen.
De algemene raad van ieder de
partement wordt voor zes jaar
gekozen, terwijl de helft van de
gekozenen iedere driejaar verko
zen worden. Terwijl ieder depar
tement in kantons is verdeeld, is
ieder kanton door één enkel
raadslid in de departementale
raad vertegenwoordigd. Omdat
kantons enorm in bevolkings
aantal en oppervlakte kunnen
verschillen, doen zich hier in het
oog lopende onrechtvaardighe
den voor.
In de min of meer koloniale ma
nier waarop de departementen
vanuit Parijs worden bestuurd, is
de macht in handen van de pre
fect, die direct valt onder de mi
nister van binnenlandse zaken.
De prefect is echter zonder de
medewerking van zijn raadsle
den machteloos. Deze wissel
werking van machten is karakte
ristiek voor het Franse regionale
bestuur.
Een jonge mangraait een tas weg uit een van de vernielde etalages aan de Parijse Place de VOpêra.
Zo'n 54 winkelswarden in Parijsvernielden geplunderd tijdens botsingen lussen de politie en anarchisten aan het
slot van een demoistratie van staalarbeiders
