Egypte keurt vredesverdrag goed
China - weg uit Vietnam - zou
nu Laos zijn binnengevallen
Vrede kost VS tien miljard
NAAST HET NIEUWS
Tb*
IRAN STELT
CENSUUR IN
r* V
„Greenpeace" verandert van strategie
Diplomatieke missies in Arabische landen begonnen
VRIJDAG 16 MAART 1979
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - President Carter
heeft een vooraanstaande groep
Republikeinseen Democratische
leden van het Congres voorge
houden dat de aanstaande vrede
tussen Israël en Egypte de VS in
de komende vier jaar zo'n vier tot
vijf miljard dollar (8 a 10 miljard
gulden) gaat kosten. Niettemin
kreeg Carter een staande ovatie
van de politici, die uiteindelijk
zullen moeten stemmen voor een
programma van economische en
militaire bijstand voor Israël zo
wel als Egypte.
Israël verwacht Amerikaanse fi
nanciering van de aanleg van
twee nieuwe militaire vliegvel
den in de Negev, die de bases
moeten vervangen welke Israël
in de Sinaï gaat ontruimen. De
kosten daarvan alleen al worden
begroot op twee miljard dollar,
dat is bij de huidige koers om
streeks vier miljard gulden.
Voor de nieuwe Amerikaanse be
groting heeft de regering kredie
ten gevraagd van economische
en militaire hulp aan Israël ter
grootte van 1,8 miljard dollar en
van 750 miljoen dollar voor Egyp
te. Die bedragen verbleken bij de
kosten van de thans vrijwel be
reikte vrede. Het is aannemelijk
dat Israël het grootste deel van de
kosten zal vergen, omdat de VS
de joodse staat voor vijftien jaar
olieleveranties hebben gegaran
deerd, nu Iran als leverancier is
weggevallen.
Egypte wil aan Israël wel verkopen
uit de opbrengst van de olievel
den in de Sinaï die Israël heeft
ontwikkeld, maar niet in de mate
die Israël wenst. Het is waar
schijnlijk dat de VS een voor de
hand liggend compromis hebben
aangeboden: Amerika koopt de
olie en kan die dan vervolgens
aan Israël leveren, desnoods via
tussenfasen waardoor Israël wel
olie krijgt maar niet noodzakelij
kerwijs uit de Sinaï. Dit brengt
een behoedzaam heen en weer
schuiven met scheepsladingen
energie mee, waarin Nederland
als 's werelds grootste doorvoer
centrum van olie, een belangrijke
rol kan gaan spelen.
Carter heeft echter van zijn parle
ment mogen vernemen dat vrede
de hoge prijs waard is die de pre
sident wil betalen. Alle lof daar
gelaten die Carter thans oogst: de
president mag volgens Ameri
kaanse commentatoren niet ver
onderstellen dat zijn succes in het
Midden-Oosten toereikend is om
zijn herverkiezing te garanderen.
Zijn heldendaden in de schaduw
van Massada en de pyramiden
hebben wel een klimaat ge
creëerd waarin hij zijn kandida
tuur voor een verlenging van zijn
termijn in het Witte Huis bekend
kan maken. Amerikaanse waar
nemers verwachten dat dit op
korte termijn zal geschieden.
Maar kandidaat Carter, onmisken
baar gesteund door zijn riskante
onderneming, die allereerst een
bijna ongeloofwaardige hard
nekkigheid verraadt, zal zijn pre
sidentschap toch in 1980 moeten
verdienen op basis van binnen
landse overwegingen. Die zijn
kort samen te vatten in de tref
woorden die vandaag de dag de
politiek in het Westen overwe
gend bepalen: inflatie en energie.
Al de successen in het Midden-Oos
ten zullen Carter niet helpen als
zijn stemmers, volgens een Ame
rikaanse columnist, „voor benzi
ne in de rij moeten staan".
De inflatiecijfers over de eerste
maanden van 1979 wijzen niet op
succes van Carters maatregelen
ter beperking van de geldont
waarding en dc- machtige over
koepelende vakbond AFL-CIO is
inmiddels een rechtszaak begon
nen tegen de rechtmatigheid van
Carters verlangen zowel loon- als
prijsstijgingen op zogenaamd
vrijwillige basis te beperken, met
een stevige stok achter de deur.
Een stijging van meer dan 7 pro
cent in de prijzen brengt mee dat
geen regeringscontracten wor
den gegeven.
Hoewel het dus voor de hand ligt
dat Carters prestige in de opinie
peilingen zal stijgen vanwege het
Midden-Oosten, blijft de bin
nenlandse situatie van doorslag
gevend belang voor Carters kan
sen. Echter, als het uiteindelijk
aankomt op een rechtstreekse
vergelijking van Carter met een
Republikeins alternatief, maakt
hij toch de beste kansen. Wat dat
betreft verkeert Amerika en met
name de Republikeinse (minder-
heids)partij in een periode van
diepe 'inflatie waar het gaat om
politiek talent van betekenis.
NAAKT
PROTEST
Meer dan 100 leraren protesteerden gisteren met ontbloot bovenlijf
(als teken van hun armoede) voor het Indiase ministerie van
onderwijs tegen hun lage loon. Een Indiase leraar verdient ge
middeld niet meer dan 80 gulden per maand.
ONDERNEMEND
CAIRO (AFP) - Het Egyptische kabinet heeft,
zoals reeds eerder het Israëlische, op een bui
tengewone vergadering die vier uur duurde, het
voorgestelde vredesverdrag met Israël goedge
keurd. De goedkeuring was eenstemmig.
Premier Moestafa Chalil weigerde
iets los te laten over de teneur
waarin het beraad is gehouden.
Wel onderstreepte hij opnieuw
het belang van de Palestijnse
kwestie die niet kan worden ge
negeerd als men wil komen tot
een algemene vrede in het Mid
den-Oosten".
Chalil zei dat 'erkenning van de
rechten van de Palestjjnen de
kansen op stabiliteit in het Mid
den-Oosten ten goede zal ko-
De Israëlische minister van bui
tenlandse zaken Mosje Dajan be
vestigde gisteren dat de Verenig
de Staten na sluiting van het vre
desverdrag, waarschijnlijk een
dialoog openen met Jordanië en
misschien ook Syrië.
Voor het eerst sinds de bekendma
king dat een vredesverdrag is be
reikt, zijn vanmorgen twee Pale
stij nen in de bezette Arabische
gebieden om het leven gekomen
tijdens betogingen tegen het ver
drag die door het Israëlische le
ger werden onderdrukt. Maan
dag waren al vier studenten in
westelijk Jordanië door kogels
ten noorden van Jeruzalem ge
wond-
De Israëlische minister van defen
sie Ezer Weizman is gisteren ver
trokken naar Washington, om te
helpen bij het leggen van de laat
ste hand aan het Egyptisch-Is-
raëlische vredesverdrag. Zijn
Egyptische collega luitenant-ge
neraal Kamal Hassan Ali vertrekt
vandaag met dezelfde bestem
ming.
De Israëlische minister van bui
tenlandse zaken Dajan sprak te
gen dat de Verenigde Staten zijn
land een defensieverdrag hebben
aangeboden als deel van het vre-
despact. Hij zei dat Israël hoopte
dat het geen behoefte zou hebben
aan de belofte van president Car
ter, alle behoeften van zijn land
voor de komende vijftien jaar te
dekken.
Op reis
President Carters adviseur voor
veiligheidskwesties, Zbigniev
Brezinski, gaat vandaag naar
Riaad in gezelschap van de staf
chef van het Amerikaanse leger,
David Jones, om de Saoedische
leiders tekst en uitleg te gaan ge
ven van de resultaten die presi
dent Carter met zijn reis naar Cai
ro en Jeruzalem heeft bereikt.
Brezinski zou moeten trachten zo
niet Saoedische steun voor het
vredesproces te winnen danwel
Riaad te bewegen minstens een
neutraal standpunt in te nemen,
zo werd hieraan toegevoegd.
Egypte had in het kader van zijn
eigen campagne tot overreding
langs diplomatieke weg van aar
zelende gematigde Arabische
landen woensdag zijn vice-pre
sident Hosni Moebarak al naar
Saóedi-Arabië en Soedan gezon
den. Hij begon gisteren in Wenen
aan een reis door Europa om het
vredesverdrag toe te lichten.
Carter had al drie persoonlijke
brieven terzake doen toekomen
aan zeker drie Arabische leiders
en ook Amerikaanse ambassa
deurs lichtten in het hele Mid
den-Oosten het verdrag toe bij
regeringsfunctionarissen.
Egypte publiceerde gisteravond
nog een verklaring van zijn kabi
net, waarin de - overigens gro
tendeels vijandige - Arabische
wereld in zijn geheel werd opge
roepen zich aan te sluiten bij het
De 12-jarige Vincent Kelly uit Zuid-Afrika heeft het klaargespeeld
zowel op de luchthaven van Johannesburg als op die van Lon
den, door douane, immigratie en vliegbiljetcontröle te komen en
de reis van 10.000 kilometer tussen Johannesburg en Londen
zonder ontdekt te worden te maken aan boord van een vliegtuig
van British Airways.
Eenmaal in Londen slaagde Vincent Kelly er ook nog in de 72
kilometer af te leggen naar het huis van zijn grootmoeder in
Leighton Buzzard in Bedfordshire. Hij had toen nog 8 pence op
zak.
Grootmoeder mevrouw Florence Kelly heeft haar kleinzoon toch
maar aan de politie overgedragen, bang dat hij weer zou vluchten,
wat hij vroeger al eens gedaan heeft toen hij in een kindertehuis
zat. "Hij mag niet denken dat hij een heldendaad heeft verricht",
zei zij.
Vincent Kelly was van huis weggelopen omdat hij naar kostschool
VERSTEKELING
Een Britse zeeman van 22 jaar, Ronald Frederick Gadbsv uit Derby,
heeft onvrijwillig zes dagen in een gesloten goederenwagon van
de Noorse Spoorwegen gebivakkeerd. Vorige week donderdag
was hij na het passagieren in Stavange* in een wagon gekropen
en daar in slaap gevallen. Na zes dagen vonden mensen die op een
papierfabriek werken, hem op 500 km afstand van Stavanger. Hij
had zich die zes dagen en nachten alleen kunnen voeden met
sneeuw die door een gat naar binnen kwam. Men heeft hem naar
het ziekenhuis gebracht, vanwaar goede berichten komen: spoe
dig zal hij zich weer aan boord van zijn schip, de Brighton, kun
nen melden.
De Egyptische premier Chalil deelt de pers mede, dat ook het Egyptische kabinet de voorwaarden z
met Israël heeft goedgekeurd.
Ex-premier veroordeeld
Israëlisch-Egyptische vredespo-
gen, daar Arabische deelneming
zou kunnen leiden tot volledige
bevrijding van door Israël bezette
gebieden.
Geld
President Carter heeft het Ameri
kaanse Congres gisteren om het
eerste geld gevraagd, dat hij
denkt nodig te hebben voor de
uitvoering van de vredesregeling
tussen Egypte en Israël.
De eerste tranche die hij wil hebben
bedraagt 700 miljoen dollar ofwel
rond 1,4 miljard gulden.
Zeker twee Amerikaanse senatoren
zijn van oordeel dat Europa en
Japan ook zouden moeten bij
dragen in de vier a vijf miljard
dollar, die de VS volgens cle jong
ste berichten in totaal over een
aantal jaren zou moeten uittrek
ken als ware het een premie ter
verzekering van het Egyptisch-
Israëlische vredesverdrag.
Uit de eerste reacties valt op te ma
ken dat het Amerikaanse Con
gres in zijn algemeenheid bereid
is dit te betalen, maar de twee,
senator Richard Stone, voorzitter
van de subcommissie voor het
Midden-Oosten, en Larry Press-
ler, een Republikein uit Zuid-
Dakota, menen dat ..de indus
trielanden, belang hebben bij een
stabiele politiek in het Midden-
Oosten. De kosten van de vrede
zouden door deze landen moeten
worden gedeeld. Vrede is goed
koper dan oorlog en de Verenig
de Staten zouden hun bondgeno
ten in de NAVO en Japan om
hulp moeten vragen".
TOKIO (Reuter) - Premier Hua Guofeng van China heeft
verklaard dat alle Chinese troepen Vietnam hebben verla
ten, zo hebben de Japanse persmedia gemeld. Gouver
neur Ryokichi Minobe van Tokio, die gisteravond een
ontmoeting had met premier Hua Guofeng in Peking,
stelde Japanse verslaggevers van de terugtrekking op de
hoogte.
De laatste Chinese troepen hebben
Vietnam gisteravond verlaten en
hiermee is een einde gekomen
aan de inval die diende om Viet
nam te straffen voor de grens-
schendingen. zo citeerden de Ja
panse kranten de woorder, van
Hua.
De gouverneur, die in Peking was
om een overeenkomst te tekenen
waarbij Tokio en Peking twee
lingsteden worden, had Hua ge
vraagd of China Vietnam weer
zou "straffen" als Hanoi zijn
troepen niet terugtrekt uit Kam
puchea. Hierop had de premier
geantwoord: "We stellen de te
rugtrekking van Vietnam uit
Kampuchea niet als voorwaarde
voor de Chinese terugtrekking
uit Vietnam".
Vietnam heeft gisteren Hanoi als
plaats voor besprekingen met
China voorgesteld, maar bleef er
op staan dat die alleen gehouden
kunnen worden nadat de Chine
zen zich geheel uit de grensge
bieden hebben teruggetrokken.
De besprekingen zouden "een
week na volledige terugtrekking
van Chinese militairen naar de
andere kant van de historische
grens" op het niveau van onder
ministers van buitenlandse za
ken moeten worden gehouden,
aldus een verklaring van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
volgens radio Hanoi, in Londen
beluisterd.
Laos
Laos heeft vandaag verklaard dat
Chinese troepen in grensgebie
den van het land zijn doorge
drongen en van Peking, in een
scherpere nota dan ooit, onmid
dellijke terugtrekking van alle
Chinese troepen uit het land
geëist.
De nota van het Laotiaanse minis
terie van buitenlandse zaken
werd uitgezonden door de offi
ciële radio Vientiane. De term
"invasie" werd in de nota niet ge
bruikt, maar wel werd voor de
eerste maal gemeld, dat Chinese
"troepen" delen van het land be
zet houden in drie provincies aan
de uiterst zuidelijke grens van
China met Laos.
De Chinezen bereiden volgens de
Laotiaanse verklaring een staats
greep voor in Laos en blijven
troepen aanvoeren in het grens
gebied.
Gisteren had het persbureau
Nieuw China bekendgemaakt
dat China had besloten al zijn ex
perts die in Laos op verzoek van
Vientiane onder meer aan wegen
werken terug te trekken. Volgens
berichten van gisteren uit Laos
hadden regeringsfunctionarissen
verklaard, dat "verscheidene
compagniën" Chinese troepen
posities hadden ingenomen drie
a vijf kilometer op Laotiaans
grondgebied. Radio-Hanoi
meldde op dezelfde dag dat Chi
nese troepen Laos waren bin
nengetrokken ter bescherming
van munitieopslagplaatsen die
illegaal zijn aangelegd binnen het
volledig door land omsloten La
os, dat eerst een koninkrijk was.
China heeft ontkend t
Laos te hebben uitgevoerd en
heeft de eerdere eis van Vietiane
om zijn wegenbouwspecialisten
en andere technici terug Ie trek-
ken "onredelijk" genoemd.
Volgens het bericht van radio Vien
tiane beschuldigt Laos China er
van dat twee Chinese bataljons
vorige week op twee plaatsen de
grens zijn overgestoken en een
strook van tien kilometer meteen
diepte van ruim drie kilometer
hebben bezet.
De eerste grensoverschrijding zou
op 7 maart hebben plaatsgevon
den. dezelfde dag waarop Laos
van China terugtrekking van zijn
experts in Laos eiste.
TEHERAN (DPA/Reuter) - De
voorlopige Iraanse regering heeft
strenge sancties in het vooruit
zicht gesteld aan journalisten die
"zich misdragen". De plaatsver
vangend minister-president
Amir Entezam heeft gisteren
verklaard dat zowel journalisten
"die de doelen van de revolutie
tegenwerken" als verslaggevers
"die onrust stoken" het land zul
len worden uitgezet.
Televisie- en fotomateriaal zal van
af heden alleen het land nog uit
kunnen, nadat hét ministerie van
voorlichting de inhoud gecon
troleerd heeft, zo zei de vice-
premier. Aan criteria voor de con
trole wordt nog gewerkt. De
Iraanse televisie-maatschappij
"Nirt" heeft al twee dagen lang
geen gefilmd materiaal van Ame
rikaanse en Braziliaanse televi
sieploegen meer aangenomen om
door te geven naar de betrokken
landen.
De Iraanse regering is tot haar stap
gekomen, omdat de buitenlandse
correspondenten in het land de
laatste tijd voor een deel niet
meer "naar waarheid" over de
ontwikkeling in Iran schreven.
Zo zouden vooral de jongste be
richten over demonstraties van
vrouwen de nieuwe machtheb
bers hebben geïrriteerd.
Tegen de voormalige Iraanse pre
mier Amir Abbas Hoveida is gis
teren door de procureur-generaal
Hadaoi de doodstraf geëist. Ho
veida staat terecht voor een isla-
Bondgenoot
Laos is een "speciale" bondgenoot
van Vietnam, dat oO.OOO man
troepen in het land zou hebben.
ST. ANTHONY (Reuter) - Ze
ven leden van de "Greenpea
ce", de organisatie die pro
testeert tegen de jacht op
zeehonden, hebben gisteren
hun vertrek aangekondigd
van het tijdelijke hoofd
kwartier op New Foundland.
Een woordvoerder van
"Greenpeace", John Frizzel,
verklaarde dat het protest in
de toekomst andere vormen
aan zal nemen. "We zullen
ons er nu voornamelijk op
toeleggen het aan de man
brengen van zeehondenbont
te voorkomen".
Een lid van de organisatie, Ed
Chavies, vloog woensdag
naar het jachtterrein ter
hoogte van Labrador, waar
per dag ongeveer 10.000 zee
honden worden gedood. Een
jong zeehondje overgoot hij
met groene verf om de huid
zo op die manier waardeloos
te maken voor de jagers.
De Canadese regering heeft het
de betogers dit jaar erg moei
lijk gemaakt, aldus de
woordvoerder. Alleen Ed
Chavies kreeg toestemming
om, in gezelschap van twee
ambtenaren, een bezoek te
brengen aan het jachtter
rein. Zodra hij verf op het
zeehondje gooide werd deze
toestemming ingetrokken.
Het jachtterrein wordt nu zo
goed beschermd dat we daar
niet veel meer kunnen doen."
"Greenpeace" wil nu een cam
pagne gaan voeren om de
mensen te overreden geen
zeehondenbont meer te ko
pen. Hoewel de organisatie
het er nog steeds niet mee
eens is dat de quota, die door
de Canadese regering ge
steld zijn, laag genoeg zijn
om de zeehondenstand te
doen toenemen, zal zij voor
taan ook niet langer stellen
dat er sprake is van een on
middellijk gevaar van uit
sterven van zeehonden.
mitische revolutionaire recht
bank. Kranten in Teheran heb
ben dit gisteren meegedeeld.
Hoveida (60) was vele jaren lang een
zeer vertrouwde medewerker
van de sjah. Van 1963 tot 1977
stond hij aan het hoofd van de
Iraanse regering. In november
1978 werd hij op beschuldiging
van corruptie gearresteerd door
de militaire regering van Azhari.
Hij wordt nu beschuldigd van
moord, landverraad en spionage
voor het Westen.
Niet bekend is wie de rechters van
Hoveida zijn. De eerste zitting
begon om middernacht in een
gevangenis in Teheran en duurde
twee en een half uur. De oud-
premier, met een bord om zijn
hals waar zijn naam op staat,
heeft de beschuldigingen ont
kend. Hij zei dat hij slechts orders
van de sjah uitvoerde en dat "als
hij verantwoordelijk is, iedereen
dat is". Niet bekend is hoe lang de
rechtzaak zal duren.
De laatste tijd is veel verzet gerezen
tegen dergelijke processen voor
revolutionaire rechtbanken. Na
premier Bazargan, die de proces
sen een schande noemde, heeft
nu ook de orde van Iraanse advo
caten hiertegen geprotesteerd.
De orde is van mening dat iedere
verdachte het recht op verdedi
ging heeft.
Premier Bazargan is gisteravond
vertrokken naar de heilige stad
Qom voor een weekeinde van
overleg met de aldaar verblijven
de Iraanse geestelijke leider aja-
tollah Chomeini.
Het komende overleg* werd door
radio Teheran bekendgemaakt
één dag nadat Bazargan kritiek
had geuit op de volgelingen van
de islamitische leider, die naar de
mening van Bazargan zijn gezag
in het binnenland ondermijnen
en het beeld van Iran in het bui
tenland schaden.
Beëdigd
BRASILIA (DPA)- Generaal Joao
Baptista cle Figueiredo (61) is gis
teren na beëdiging door het par
lement in Brasilia de opvolger
géworden van president Ernesto
Geisel. Hij is de vijfde president
van Brazilië sinds 15 jaar geleden
de militaire dictatuur daar werd
ingesteld.
Generaal De Figueiredo was voor
dien hoofd van de staatsinlieh-
tingendienst en is, evenals zijn
voorganger, lid van de regerings
partij Arena.
