Oegstgeestse verzamelde
in 3 jaar 520 cactussen
Het begon met twee koopjesin de supermarkt
Soefibeweging
opent
lente-/zomerseizoen
DONDERDAG 15 MAART 1979
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
Wie door het slaapka
merraam bij de familie
De Jong, Celebesstraat
33 in Oegstgeest wil in
breken, wacht een ui
terst netelige verras
sing. Een ondoordring
bare barricade van 520
naaldrijke cactussen zal
de onverlaat reeds bij
de eerste confrontatie
ongetwijfeld de kuier
latten doen nemen.
Toch is dat niet de reden waar
om mevrouw J. de Jong (24)
haar 'stekelbos' zo omvang
rijk heeft laten worden. Het
ware motief ligt veel dichter
bij huis: ze is eenvoudig weg
verslaafd aan de cactus. „Met
die 520 cactussen zit ik nu
helemaal vol. Er kan er geen
meer bij. Maar ik durf er mijn
hand voor in het vuur te ste
ken dat, wanneer ik er van
daag of morgen eentje tegen
kom, ik het niet zal kunnen
laten hem mee te nemen",
zegt mevrouw De Jong.
Afstropen
Driejaar geleden is het allemaal
begonnen. Gewoon de alle
daagse boodschappen in de
supermarkt halend, viel haar
oog op een cactusje, die in één
van de rekken voor een hab-
bekrats werd aangeprezen.
„Ach, laat ik er maar twee
meenemen. Es kijken wat er
van komt", dacht ze.
Niet lang daarna raakte ze in de
ban van de.cactus. Werd vaste
klant bij cactuskoopman
^Zwaan, die trouw op de Leid-
se markt te vinden is. En anno
1979 zijn het er 520.
„Allemaal gekocht, op enkele
na", verzekert mevrouw De
Jong. „En het aardige van
mijn verzameling is dat het
520 verschillende cactussen
zijn. D'r zitten erbij van een
gulden maar ook van honderd
gulden. En die kun je niet in
elke winkel krijgen. Ik stroop
de hele omgeving af. Ik heb zo
mijn adresjes^'.
De planken voor het raam buigen door onder hun zware last
Eens in de drie weken geeft ze
water en een dompelbad. Af
en toe nog een beetje cactus-
mest en mevrouw De Jong
heeft er geen omkijken mèer
naar. Bloeien doen ze vanzelf.
Vorig jaar is er zelfs één
doodgebloeid. Die had zoveel
bloemen, dat hij werd leegge
zogen. „Tja, die legde het
loodje. Maar ze groeien ontie
gelijk hard. Soms wel eens
zó'n stuk (haar handen gaan
een halve meter uiteen)".
Ze is aangesloten bij de lande
lijke cactushoudersvereni-
ging Succulenta. „Een grote
vereniging", weet ze. „Jaah,
ik ben lang niet de enige cac
tusverzamelaar. Komt ook
omdat de cactus een paar jaar
geleden een modeverschijn
sel was. Goh, ik ken een oude
man in Leiden, die heeft 700
lobivia's. Heeft ze zelf ge
zaaid. Die man beschikt over
een kas. Op de markt kwam ik
hem altijd tegen, maar de
laatste tijd zie ik hem niet
meer. Zeker ziek".
Stekkie
„Aan de ene kant- vinden de
mensen het gek dat ik zoveel
cactussen in huis heb maar
aan de andere kant vinden ze
het ook wel leuk. D'r komen
hier anders wat mensen kij
ken hoor. Zelf doe ik het ook.
Als ik iemand weet, die cac
tussen heeft, bel ik altijd even
aan om te kijken en een stek
kie te vragen".
De slaapkamerdeur is meesten
tijds op slot. Niet zozeer om te
voorkomen dat haar dochter
tje zich bezeert aan de stekels,
eerder om de losbandige kat.
„M'n dochtertje weet wel dat
het pijn doet. Die blijft er wel
Mevrouw De Jong met een van
haar favorieten
van af maar die kat niet. Die is
zo speels dat ie alle cactussen
omver springt. En dat kan
niet hè".
Stellage
Om meer cactussen in huis te
kunnen herbergen heeft ze
het plan opgevat een rijdende
stellage te bouwen. Die moet
er eerdaags komen want ze
brandt van verlangen haar
verzameling uit te breiden.
„Als ik met een volle porte-
monnaie naar zo'n cactus
koopman ga, kom ik met een
lege terug", laat ze zich ont
glippen. In elk geval nadert
hot 'stekelwoud' steeds dich
ter het tweepersoonsbed op
de slaapkamer. Voor de fami
lie De Jong dus zaak om niet
al te frivool uit de veren te
springen.
Gemaskerd bal, Indiase lunch,
vrolijke Roemeense volksmu
ziek van de zigeunergroep
Pat jas en een dansopvoering
door kinderen.
Dat zijn ondermeer de ingre
diënten van de feestelijke
opening van het nieuwe len
te-/zomerseizoen vol activitei
ten bij de Soefibeweging in
Katwijk. Dit gebeuren is on
der de titel "Ontwaakzaam"
in het weekeinde van 23 en 24
maart in de Universel Murad
Hassail, beter bekend als de
Soefitempel aan de Sportlaan
25 in Katwijk aan Zee.
De Soefi's in een aankondiging
van dit festival: "Doorlopend
zullen dat weekeinde een
sfeervolle tentoonstelling, een
rustige ruimte met oosterse
muziek en poëzie, een spiege
lendfoto-atelier, enige spelen
en de boekhandel de geest en
een glimlach wakker houden.
Volksdansen, zang, toneel en
balmasqué zullen met geïnte
greerde maaltijden uitnodi
gen tot het vrijlaten van lach
en verstilling, aandacht en
afleiding en natuurlijk lijf en
leden."
Het festival begint op vrijdag 23
maart om 2030 uur met een
concert van het zigeuneror
kest Patjas onder leiding van
Michael Manz in de Soefitem
pel. Op de muziek zal een
Roemeense groep dansen.
De feestelijkheden gaan verder
op zaterdag 24 maart. Rond
het middaguur opent dan een
tentoonstelling. De festival
gangers kunnen om één uur
een Indiase lunch komen ge
nieten. Het orakel wijst de be
zoekers de rest van de dag de
weg naar allerlei facetten van
Ontwaakzaam binnen en bui
ten de muren van de tempel.
De spiegelkamer in de tempel
gaat om 18 uur open voor de
bezoekers om zich voor te be
reiden op het diner en het
Een van de figuren verleden
jaar op het gemaskerde bal
balmasqué. Na een typisch
Hollandse maaltijd begint het
bal. Er kan dan worden ge
danst op levende muziek van
het muzikale theater van de
Universal Music Group. "Die
zal u een ontwaakzaam mas
ker voorhouden"zo wordt
aangekondigd. Het pro
gramma wordt rond midder
nacht afgesloten met een
Frans souper.
Het festival is voor iedere be
langstellende te bezoeken.
Men kan alle onderdelen er
van bijwonen of gedeeltes
daarvan.
(Door Elly van Hoeven)
AMSTERDAM - „Het nationaliteitsgevoel en het
volksbewustzijn worden stelselmatig ondermijnd
door politicasters die partijbelangen trachten te die
nen ten koste van nationale belangen en die onder het
mom van democratie het volk verleidelijke voorspie
gelingen weten te doen welke gaarne worden aan
vaard zonder dat de ontwrichtende betekenis daar
van wordt doorgrond. Er is verwarring, onzekerheid,
overal en in alles. De vaste lijn, de krachtige hand die
redding kan brengen in de chaos van het heden,
wordt gemist".
Dat schreeft strikt vertrouwe
lijk, begin november 1930 in
genieur Anton A. Mussert. li
beraal en lid van de Vrij-
heidsbond wiens denken
steeds sterker autoritaire we
gen gingèn volgen, aan een
groep vertrouwde vrienden
en relaties, die hij wilde win
nen voor zijn gedachte: het
oprichten van de Nationaal
Socialistische Beweging. Wat
Mussert voor ogen stond was
in Nederland een autoritair en
corporatief ingerichte staat te
vestigen.
In dat streven stond hij bepaald
niet alleen. Al vanaf 1923 was
er in ons land een groot aantal
snipperpartijtjes, dat hetzelf
de doel nastreefde: een staat
naar het patroon van het fas
cisme a la Mussolini of, later,
naar het patroon van Hitiers
nationaal-socialisme. De in
vloed van die partijtjes was
niet noemenswaardig.
Mussert zei van zijn NSB toen
hij die eind 1931 aarzelend
van de grond kreeg: „De NSB
wil in de eerste plaats ver
nieuwing van de geest, op
staatkundig en economisch
terrein, in het Rijk der Ne
derlanden. Er is binnen dit
Rijk een zodanig toenemende
geest van futloosheid, on
macht, onwil, onverschillig-
- heid, ongeloof, verdeeldheid,
schotjesgeest, krakeelzucht,
dat het de spuigaten uitloopt,
dat het somtijds lijkt of de na
tie de ontbindende krachten
verzamelt om zelfmoord te
plegen". Het koningshuis, de
rijksvlag en het rijkswapen
mochten, ja moesten zelfs van
Mussert gehandhaafd blij
ven: zij waren onze onaan
tastbare symbolen van één
heid. In het - zwakke - partij
programma is nog geen spoor
van antisemitisme te vin
den.
Kleinburger
Wat was Mussert voor een man?
Een fatsoenlijke idealist en
een typisch Nederlandse
kleinburger, zoon van een
hoofdonderwijzer, op z'n 24e
cum laude afgestudeerd in
Delft, later hoofdingenieur bij
Provinciale Waterstaat in
Utrecht en bepaald geen ra
cist. Echter ook een man met
een wat onvast karakter en de
daarbij behorende onvaste
opvattingen, zo bleek la
ter.
Waarom wel zijn beweging en
niet al die andere snipperpar-
tijen naar boven kwam drij
ven, heeft men achteraf als
volgt verklaard. De autoritai
re gedachtengangen waren
met name onder invloed van
de crisisjaren voldoende ver
breid om bereidheid te wek
ken een autoritair leider te
volgen. En autoritair was
Mussert, lijdend als hij was
aan een overschreeuwd min
derwaardigheidcomplex.
Daarbij maakte Mussert ge
bruik van een uitstekende
truc: hij noemde de NSB geen
partij, maar uitdrukkelijk een
beweging, om de doodeen
voudige reden dat men in vrij
brede kring een afkeer had
van het partijwezen (we ken
den meer dan vijftig partijen
in die tijd!). Het begrip natio
naal-socialisme was tot 1936
bovendien nog bij lange na
niet zo in discrediet als la
ter.
Officieren en onderofficieren,
middenstanders en verte
genwoordigers uit de groep
vrije beroepen, mét een groot
aantal vrouwen, werden lid
van de NSB. Onder hen wa
ren aanvankelijk ook vele jo
den, zelfs nog na de macht
sovername in 1933 van Hitier
in Duitsland.
Eind 1932 richtte Mussert de
zogenaamde Weer-afdelingen
op: een soort burgerwacht in
semi-militair, Duits aan
doende kledij. Een paar
maanden later volgde het
weekblad Volk en Vaderland.
Helemaal vertrouwen deed
de regering de NSB niet. maar
er waren geen duidelijk aan
wijsbare factoren om de NSB
te verbieden. Wel werd in
1933 het aan militaire kader
leden verboden om lid te zijn
van de NSB, wat een ware uit
tocht van leden betekende.
En eind 1933 werd het voor
rijks- en gemeenteambtena
ren verboden lid te zijn van
deze beweging. Toch rappor
teerde de Centrale Inlichtin
gendienst in 1934 aan de rege
ring dat de NSB regerings-
trouw was, en een goed te
genwicht vormde tegen het
communisme en het socia-
Zelf slachtoffer
Dat Mussert, als hoofdinge
nieur bij Provinciale Water
staat, zelf het slachtoffer werd
van zijn eigen partij - hij werd
namelijk in 1934; al protes
teerde hij nog zo heftig ont
slagen - legde hem bepaald
geen windeieren. In die tijd
van grote werkloosheid zagen
zijn partijleden dit ontslag als
een soort offer, door een mar
telaar gebracht voor een hei
lige zaak. Meer en meer ont
wikkelde zich de NSB als een
politieke kracht die een be
roep deed op de gevoelens
van agressieve ontevreden
heid die bij vele leefden. Ieder
vond in het fascisme van
Mussert wel iets van zijn ga
ding: de jeugd uit de bour
geoisie hoopte via de NSB
aan het werk te kunnen ko
men, de winkeliers hoopten
op verminderd succes van de
warenhuizen en de zgn. jood
se invloed op het zakenleven,
Mussert (rechts), "lijdend aan
derwaardigheidscomplex"
anderen hoopten weer op
versterking van de weer
machtsgedachte.
Ook in Indië kwam de NSB op -
zij was èèn van de grote geld
schieters van de Nederlandse
NSB Bij de verkiezingen
voor de Provinciale Staten in
1935 wist de NSB 8 procent
van de stemmen te behalen
Langzamerhand ontpopte de
NSB zich als een politieke
hulptroep van de fascistische
agressie. Mussert begon te
verkondigen dat hij met Hit
ler en Mussolini op een lijn
streed. Dat viel niet zo goed.
De eerste geruchten over jo
denvervolging uit Duitsland
kwamen hier binnen, boven
dien was Mussolini's inval in
Abessinië hier met grote ver
ontwaardiging ontvangen.
Rond die tijd - eind 1935 -
ontstond het begin van de
grote kloof tussen welden
kende Nederlanders en de
aanhangers van de NSB.
Er kwamen rellen. De venters
van Volk en VaderlarJ wer
den vooral in het rode Am
sterdam gemolesteerd. Een
spotliedje uit die tijd gaat als
volgt:
„Op de hoek van een straat
staat een NSB'er.
't Is geen man, 't is geen
vrouw,
maar een ras-plebeeër.
Met z'n hoed in z'n hand
staat-ie daar te venten,
en verkoopt z'n vaderland
voor vijf losse centen".
Halvering
Nederland begint na te denken;
velen verlaten de partij. Bij de
verkiezingen in 1937 krijgt de
NSB nog maar 4 procent van
alle stemmen: een complete
halvering, in twee jaar tijd.
Waarom? We hadden geza
menlijk wel een afschuw van
het communisme en een be
duchtheid voor de Sowjet-
Unie, maar ook waren we va
gelijk bang voor de ontwik
kelingen in Hitler-Duitsland;
zelfs Mussert. zo gaf hij vlak
voor zijn executie toe, deelde
die angst. En tegen een Duce-
of Führersysteem verzette de
aard van de Nederlander zich
ook. Meer en meer werd de
NSB geïndentificeerd met
Hitler-Duitsland en moest
Nederland. per traditie
christelijk-humanitair, soms
hier ook beginnen aan con
centratiekampen?
Musserts nieuwe bestuurs-
schema werd bekend: Wil-
helmina moest uitgerangeerd
worden, het Oranjehuis was
overleefd en afgedaan, hij zelf
zou moeten regeren met zes
door hem gekozen staatsmi
nisters. En steeds meer richt
te de NSB zich naar de in
Duitsland oppermachtige
NSDAP. Als antwoord werd
in Nederland de EDD opge
richt, Eenheid Door Demo
cratie, een vereniging waarin
Nederlanders van alle partij
en zich de bestrijding van de
NSB ten doel stelden.
In de lente van 1936 had de NSB
weliswaar het hoogste leden
aantal in haar historie, daarna
ging het snel bergafwaarts.
Het antisemitisme in de partij
stak in alle heftigheid de kop
op. zeker na het verschijnen
van het Nationale Dablad in
eind 1936 onder hoofdredac
teurschap van Rost van Ton
ningen. een antisemiet pur
sang. Hij was het die in 1938
eiste dat de NSB gesloten zou
worden voor joden en een jaar
later het joodse volk als vij
and aanduidde.
Mussert protesteerde zwakjes,
maar had te weinig karakter
om aan de veranderende
stroming iets te kunnen doen,
bang als hij was zijn leiders
plaats af te moeten staan.
De kwalijke opzet van de NSB
had tijd nodig om zich te ma
nifesteren en eigenlijk gingen
de ogen van de meeste Ne
derlanders pas open tijdens
het begin van de Tweede We
reldoorlog, ondanks de waar
schuwingen van de geza
menlijke kerken, die óf
NSB'ers al vanaf 1936 de hei
lige sacramenten weigerden,
of hen onder kerkelijke cura
tele plaatsten.
Maar de beginjaren? Dr. L. de
Jong schrijft er in zijn eerste
deel van „Het Koninkrijk der
Nederlanden" het volgende
over: „De NSB heeft in haar
beginfase, maar ook later, le
den gehad die zich zonder
zichzelf te zoeken, voor hun
beweging, voor hun Mussert.
het vuur uit de sloffen liepen
en aan wier overtuiging en in
stelling. men moge hun effect
nog zo schadelijk achten, het
predikaat „idealistisch" niet
onthouden kan worden. De
zulken waren er in alle eer
lijkheid van overtuigd dat zij,
Mussert volgend, hun gehele
volk naar een gelukkiger toe
komst zouden leiden".
Helaas: die idealisten hebben
nooit het karakter van de be
weging kunnen bepalen.
Mussert appelleerde slechts
aan wrok en aan rancune. En
zo werd zijn partij in de oorlog
de draagster van de collabora-
