Gé Philipsen
altijd op de aanval
Socialisten zien
opknapbeurt
Haagwijk zitten
Leidenaar
bekent
diefstallen
Minister wil minder gemeenten in Limburg
DONDERDAG 15 MAART 1979
VARIA
PAGINA-13
enerzijds en van vordering
van de woning door de Huis-
vestingdienst anderzijds. Om
voor het laatste te vrijwaren,
was er met Gé Philipsen hei
melijk de overeenkomst geslo
ten. dat de woningen met ille
gale bewoners voor vordering
gespaard zouden blijven. Als
ondergeschikte ambtenaar
heeft hij aan deze overeen
komst prachtig uitvoering
gegeven. Misschien u'as er in
Nederland geen plaats, waar
alles op het gebied van huis
vesting van gezochte landge
noten zo geruisloos en met zo
veel succes verliep als Leiden.
De Sleutelstad mag hier terecht
trots op zijn. Dat dit mogelijk
was, is voor een zeer belang
rijk deel te danken aan haar
trouwe burger Gé Philipsen,
die niet graag terug ziet op
zijn periode bij de Huisves-
tingdienst, omdat hij daar
voortdurend met de meest in
grijpende tragiek en mense
lijk leed werd geconfronteerd,
waarvoor ondanks alle in
spanningen nimmer een af
doende oplossing kon worden
gevonden. Bij al de kritiek die
hij in die jaren ongewild en
onbegrepen moest ervarenis
passend woord van dank en
hulde aan hem op zijn plaats.
Leiden heeft in de loop der eeu
wen grote figuren geherbergd
op allerlei gebied. Geleerden
als Boerhaave, Hugo de
Groot, Meyers, schilders als
Rembrandt, Jan Steen, Ge
rard Dou en tientallen ande
ren. Hun namen staan op de
hoeken van de straten ge
schreven. Er werden ook stra
ten vernoemd naar Leidena-
ren, die de stad met hand en
tand verdedigd hebben tij
dens het beleg van 1574. Er
zijn ook straten vernoemd
naar Leidenaren die dat ge
daan hebben tijdens de laat
ste oorlog, maar gevallen zijn.
Misschien komt er nog eens een
blijvende herinnering aan
hen, die zich tot het einde toe
van de oorlog en daarna nog
vele jaren wisten te handha
ven en zich zoveel ontzagge
lijke verdiensten voor stad en
land wisten te verwerven.
Mr. AM.G. Bernard
LEIDEN - Het licht op
groen voor de renovatie
van het bejaardencentrum
Leids PvdA-raadslid:
„Niet zomaar
meubels uit
het stadhuis
verkopen
LEIDEN - Er mogen niet zo
maar meubelstukken door
ongecontroleerde verkopen
uit het Leidse stadhuis ver
dwijnen. Daarvoor is het
meubilair veel te waardevol.
Dat vindt het Leidse PvdA-
raadslid mevrouw Koning.
Haar is ter ore gekomen dat er
kostbare eiken bureaus en
stoelen uit het stadhuis aan
belangstellenden worden
verkocht, terwijl de gemeen
teraad daar volgens haar niets
van af weet. Mevrouw Ko
ning: "Ik wil zicht op de ver
kopen hebben. Het gaat om
prachtig met de hand ge
maakt meubilair, allemaal uit
één stijlperiode, en dat is
uniek".
Wethouder Van Dam zei gister
avond in een vergadering van
de raadsfractie van zijn partij
dat er alleen meubilair wordt
verkocht als het in verband
met de verhuizing van amb
tenaren naar het Stadsbouw-
huis overbodig is. Eerst wordt
het aangeboden aan andere
afdelingen van de gemeente,
wanneer die niet geïnteres
seerd zijn mogen particulie
ren hun slag slaan.
Mevrouw Koning is met dit
antwoord niet tevreden. Zij
gaat nu opheldering vragen in
een vergadering van een
raadscommissie.
LEIDEN - In de woning van een
50-jarige Leidenaar zijn gister
ochtend een aantal van diefstal
afkomstige goederen aangetrof
fen.
De man heeft tegenover de politie
inmiddels bekend in het afgelo
pen weekeinde enkele inbraken
te hebben gepleegd waarbij on
dermeer een radio en het nodige
kostbare gereedschap is buitge
maakt. De waarde van de gesto
len goederen bedraagt enkele
duizenden guldens.
Bij Perry Sport aan de Breestraat is
in de nacht van dinsdag op
woensdag een grote etalageruit
vernield. De ruit, die ongeveer
vierduizend gulden waard is,
werd met een straatklinker inge
gooid. Voor zover bekend is er
niets uit de winkel gestolen.
Haagwijk aan de Beetho-
venlaan in Leiden Zuid-
West. Dat wil de gemeen
teraadsfractie van de Par
tij van de Arbeid.
Enige tijd geleden heeft de ge
meenteraad geen beslissing ge
nomen over een lening van 3Va
miljoen voor het bejaardencen
trum. Van dat geld zou een reno
vatie betaald moeten worden,
waardoor Haagwijk grondig
wordt opgeknapt en het aantal
kamers teruggebracht wordt van
122 naar 106. Die kamers zijn dan
wel groter en lichter.
De gemeenteraad aarzelde om die
lening te geven, want er wachten
nog steeds zeer veel Leidse be
jaarden op een plaatsje in een
bejaardencentrum. Geschat
wordt dat er zeker 350 wachten
den zijn. Daarom wilde de ge
meenteraad eerst wel eens weten
of deze renovatie niet te veel ne
gatieve gevolgen heeft voor die
wachtlijst, en of je je niet beter
sterk kunt maken voor nieuw
bouw inplaats van deze opknap
beurt.
Raadslid mevrouw Hes kwam gis
teravond met nieuwe gegevens
over de renovatie. Zij legde er de
nadruk op, dat er voor nieuw
bouw van "Haagwijk" geen geld
is en dat het centrum er nu "be
labberd" bij zit. "Het centrum is
veel te krap, er zijn te weinig
voorzieningen en er moet dus
echt iets veranderen", stelde zij.
Haar is bovendien gebleken dat er
juist voor Haagwijk minder be
langstelling is dan voor de andere
Leidse bejaardencentra, omdat
Haagwijk er nogal slecht uitziet.
"In de toekomst zal dat nog dui
delijker merkbaar worden, om
dat mensen steeds in betere hui
zen komen te wonen, waardoor
de stap naar Haagwijk des te gro
ter wordt", aldus mevrouw Hes.
De raadsfractie ging nu dan ook
akkoord met de voorgestelde le
ning. De beslissing zal in de ge-
meentraad moeten vallen.
PVDA STEUNT
EXTRA HUIZEN
VOOR JONGEREN
LEIDEN - De gemeenteraadsfrac
tie van de Partij van de Arbeid
vindt net als de raadsleden Hoe-
kema (D'66), Beijen (PPR), Pas-
schier (PSP) en Ham (CDA) dat er
bij het bouwen van woningen in
de gemeente Leiden extra goed
kope huizen voor jongeren van 18
tot 23 jaar gebouwd moeten wor
den.
Daarom zal de fractie een motie van
deze vier raadsleden (die extra
huizen voor deze categorie be
pleit) aanstaande maandag in de
gemeenteraad ondersteunen. De
motie komt ter sprake bij de be
handeling van een "bijstellings
nota" van het Leidse volkshuis
vestingsbeleid.
Geen steun krijgt een motie van
D'66 aanstaande maandag van de
PvdA-fractie. In die motie stellen
de D'66-raadsleden dat wanneer
een onderzoek aantoont dat het te
gevaarlijk is om in de Leeuwen
hoek (bij het Academisch Zie
kenhuis) te bouwen, er naar
ruimte moet worden gezocht om
in Roomburg huizen neer te zet
ten.
De raadsfractie van de PvdA bleek
het gisteravond te ontactisch te
vinden om op het afwijzen van
Leeuwenhoek vooruit te lopen.
In zijn ambtelijke loopbaan, aan
vankelijk bij sociale zaken en
huisvesting, later bij de Sport
stichting, bracht hij die offensie
ve mentaliteit ook in de praktijk.
Vandaar dat hij liever direct be
trokken was bij de bouw van een
nieuw zwembad dan het schrij
ven van een beleidsnota. Philip
sen: "Ja, ik ben een doe-mens. Ik
nam risico's. Dat is wel eens ver
keerd uitgepakt. Maar terugkij
kend ben ik toch tevreden dat ik
het mocht doen."
Gé Philipsen, zoon van een Leidse
winkelier, geboren in 1914, volg
de de 5-jarige hbs aan de Hoge
Rijndijk en zou in 1932 verder
studeren. Als de crisistijd geen
spaak in het wiel had gestoken.
Nu kwam hij eerst op de afdeling
bevolking van de gemeente te
recht en vervolgens bij het maat
schappelijk hulpvertoon. de
voorloper van de sociale dienst.
"Dat was pure armoede. Man en
vrouw moesten rondkomen van
negen gulden per week. En ver
plicht stempelen."
Evacuatiebureau
Even zag het er naar uit dat Gé Phi
lipsen de stad Leiden, waaraan
hij gehecht raakte, de rug zou
toekeren. In 1939 stond hij op
punt een baan te accepteren in
het bedrijfsleven. Toen bleek dat
het een zustermaatschappij van
een Duitse onderneming was,
kapte hij er mee. Tot 1943 bleef hij
bij sociale zaken en werd daarna
door de toenmalige wethouder
Verweij "geronseld" voor het
evacuatiebureau.
Philipsen: "Daarmee kon ik uit
zending naar Duitsland ontlopen.
De opdracht was gezinnen uit
Scheveningen Noordwijk en
Katwijk, die daar in verband met
de kustverdediging moesten
verdwijnen, aan onderdak te hel
pen.
Bij de toewijzing van woningen
hielden we goed in de gaten dat
we geen huizen vorderden waar
joodse onderduikers zaten. En
ook niet vlak ernaast. Want dan
kon er gezegd worden: waarom
die woning hiernaast niet? Daar
is veel meer ruimte. Zo waren er
bepaalde "vlekken" in de stad die
we ontzagen.
Huisvesting
In die moeilijke tijd hebben we
leuk samengewerkt met de "jon
gens van bevolking". Zo konden
we bij de evacuatie'van Arn
hemmers een aantal onderdui
kers aan de belangrijke stam
kaart helpen. "Van de woningdis
tributie in bezettingstijd rolde
Philipsen na de oorlog in de func
tie van directeur bureau huisves
ting.
"Geen gemakkelijke job", zegt Gé
Philipsen. "Er was in vijf jaar
geen woning gebouwd. Daarna
kreeg je de geboorte-explosie. Je
stond aan enorme kritiek bloot.
Ik heb dat van me af moeten zet
ten. Anders was ik eraan kapot
gegaan. Ik heb het gedaan met
het idee: ik zit daar niet voor me
zelf, ik doe het in het belang van
de mensen. Natuurlijk leverde
dat grote spanning op. Je werd
vaak geleefd. Als ik een avond
naar de schouwburg ging, bleef
ik in de pauze met m'n vrouw in
de zaal zitten. Ging ik naar de
foyer om een kopje koffie te drin
ken, dan wist ik dat ik iemand
tegen het lijf zou lopen met wo
ningproblemen.
Soms kwamen de mensen 's
avonds aan de deur met hun ver
halen. M'n vrouw heeft in die tijd
heel wat moeten opvangen." Gé
Philipsen is ervan overtuigd dat
het huurbeleid destijds de mist is
ingegaan omdat alles opgeofferd
moest worden aan een betere ex-
portpositie. De lonen moesten
laag blijven en daardoor ook de
huren. Dat is later nooit gecorri
geerd. Vandaar die enorme ver
schillen.
Formalistisch
Het huisvestingsbeleid van dit
ogenblik vindt Gé Philipsen te
formalistisch. "Het wordt teveel
bepaald door huurquotes, draag
kracht en prijzen. Leiden heeft
een erg heterogene bevolking en
dat vereist souplesse. Ik heb de
indruk dat er te weinig rekening
wordt gehouden met specifieke
verlangens van mensen. Al weet
ik uit ervaring hoe moeilijk het is.
In 1966, Gé Philipsên was toen 20
jaar directeur huisvesting vond
hij het welletjes. Als "onderge
schoven kind" - zoals hij het zelf
noemt - kwam hij bij de Sport
stichting terecht. "Ik kwam er
juist op het ogenblik dat de eerste
kantines werden gebouwd aan de
Bosh'uizerkade. Het bouwen van
stenen clubhuizen in plaats van
houten heb ik steeds gepropa
geerd. Nu zijn het soms stenen
paleizen geworden. Voor de ver
enigingen schuilt in die luxe kan
tines een gevaar men kan er te
veel op gaan leunen".
En andere vrees die Gé Philipsen
koestert is dat de verenigingen
gebrek krijgen aan kader om de
jeugd te begeleiden. "De hele
maatschappij wordt steeds mate-
rialistischer. Overal moet voor
betaald worden. Maar in de sport
kom je er niet mee. Er moeten
mensen zijn die daarvoor hun tijd
graag willen vrijmaken. Op het
ogenblik zijn die mensen er ge
lukkig nog. Vandaar mijn grote
waardering voor het Leidse ver
enigingsleven."
De keuze tussen topsport en recrea
tiesport is voor de vertrekkende
Sportstichting-directeur geen
moeilijke: "Topsport is prachtig.
Neem het basketbal of die jon
gens van LKV "De Spartaan".
Een geweldige prestatie. Maar
topsport wordt beoefend door
een beperkt aantal mensen. Be
langrijk is dat iedereen daadwer
kelijk aan sport doet. Zo'n spotje
in NOS-sport van "Ga bewegen".
Dat spreekt me erg aan".
Fiets
Gé Philipsen trekt er in zijn vrije
tijd graag op uit met de fiets. Ge
voetbald heeft hij vroeger ook.
Eerst bij Fides Pacta, later zater
dagmiddag bij ASC. "Ik heb me
nog eens een hersenschudding
gekopt. En zwemmen deed hij
driemaal per dag. In het oude
zwembad aan de Nieuwe Vaart.
"De ervaringen die ik daar op
deed hebben me geleerd hoe je
een buitenbad moet situeren. In
"De Zijl" hebben we daarvan ge
bruik gemaakt".
In het "tijdperk-Philipsen" dat nu
wordt afgesloten heeft Leiden er
een flink aantal sportaccommo
daties bijgekregen: sportvelden
in het Vlietpark, rtieer trainings
velden, betere verlichting, velden
in de Mors, een nieuwe onder
komen voor Die Leijthe, een ver
beterde Vijf Meihal en een vloer
in de Groenoordhal die geschikt
is "voor de benen van de beesten
en de poten van de voetballers".
Gé Philipsen is ervan overtuigd dat
die verbeterde accommodaties
ertoe hebben bijgedragen dat
Leiden onlangs tweede sportstad
van ons land werd. "Neem bij
voorbeeld tennis. Met een ver
dubbeling van het aantal banen
dachten we er te zijn. Maar door
de nieuwe banen is er zo'n toe
loop dat er weer lange wachtlij
sten dreigen te ontstaan.
financieel is er de laatste jaren voor
de sport in Leiden veel verbeterd.
Philipsen: "Wie had er vijf jaar
geleden kunnen denken dat we
nu de beschikking zouden heb
ben over een combi-bad "De Zijl"
en een modern bad naast de Vijf
Meihal? Het is nog niet eens zo
heel lang gelden dat we een lek in
de ringleiding van het oude
zwembad "De Zijl" stopten met
oude fietsbanden."
"Bouwpastoor"
Het op de voet volgen van de bouw
van de beide nieuwe zwembaden
leverde Gé Philipsen de bijnaam
"bouwpastoor" op. Dankzij z'n
vorige functie bracht hij de nodi
ge ervaring op bouwgebied mee.
Tijdens de besprekingen met
bouwers probeerde hij eruit te
halen wat erin zat. Philipsen:
"Een aannemer zei eens tegen
me: het lijkt wel of je het uit je
eigen zak moeten betalen. Ik heb
toen tegen hem gezegd: nou dat is
in feite toch zo. Het zijn ook mijn
belastingcenten."
Philipsen is niet van plan zijn op
volger Duivesteijn op de vingers
te kijken. "Ik heb hem een lijstje
met veértig belangrijke punten
gegeven. Ik zet er,definitief een
punt achter. Volgende week ga ik
eerst naar Limburg, lekker flinke
stukken wandelen. En dan een
paar weekjes Spanje. Daarna zien
we wel weer..."
BRAM VAN LEEUWEN
DEN HAAG (ANP) - Het aantal
gemeenten in Zuid-Limburg
wordt van 58 teruggebracht tot
19. Alleen Maastricht en Vaals
blijven ongewijzigd.
Dat is de strekking van een wets
ontwerp dat gisteren is aangebo
den aan de Tweede Kamer. Het
ontwerp is gebaseerd op een
voorstel dat in samenwerking
tussen de minister van binnen
landse zaken en Gedeputeerde
Staten van Limburg is voorbe
reid.
De gemeentelijke indeling van
Zuid-Limburg dateert vrijwel
geheel uit de vorige eeuw en is in
tal van opzichten niet meer in
overeenstemming met de huidi
ge structuur van Zuid-Limburg,
aldus minister Wiegel in de toe
lichting op het wetsontwerp. Na
de Randstad Holland is Zuid-
Limburg (het gebied van de pro
vincie Limburg bezuiden de ge
meente Echt) het dichtst bevolk
te gebied van Nederland. Het
heeft in alle richtingen een door
snede van nauwelijks dertig ki
lometer. Van de 58 gemeenten
hebben er 31 minder dan vijfdui
zend inwoners, terwijl er 14 zijn
met een inwonertal tussen vijf-
en tienduizend.
De nieuw te vormen gemeenten
zijn: Susteren, Bom, Sittard,
Geleen, Stein, Meerssen, Eijsden,
Schinnen, Brunssum, Heerlen,
Kerkrade, Simpelveld, Voeren-
daal, Nuth, Valkenburg aan de
Geul, Margraten en Gulpen.
Maastricht en Vaals blijven on
gewijzigd.
De meeste Zuidlimburgse gemeen
ten zijn niet erg enthousiast over
het wetsontwerp van minister
Wiegel. Dit blijkt uit de eerste
reacties van gemeentebestuur
ders op het plan. Een aantal bur
gemeesters zei de Tweede Kamer
op alternatieven te zullen wijzen.
Burgemeester J. Reijnen van
Heerlen, dat de grootste Zuid
limburgse gemeente moet wor
den, toonde zich gistermiddag
niet ongelukkig met het plan
omdat Heerlen zo als duidelijk
streekcentrum een bredere basis
moet krijgen. Die basis had vol
gens hem overigens wel groter
mogen zijn dan nu het voorne
men is. Volgens hem is dat in het
belang van de oostelijke mijn
streek.
LEIDEN - "Dat verdedi
gende voetbalsysteem is
niks. Nee, geef mij het En
gelse voetbal maar. Open
spel over de vleugels, he
lemaal geconcentreerd op
de aanval. Volledige inzet
en risico's durven nemen".
Die opvatting tekent de
Leidse Sportstichting-di
recteur Gé Philipsen, van
wie vandaag afscheid ge
nomen werd in verband
met het bereiken van de
pensioengerechtigde leef
tijd.
Het gebeurt tegenwoordig maar
al te vaak, dat vooraan
staande figuren in het poli
tieke of maatschappelijk le
ven voor het voetlicht treden
in een rol, die zij achteraf be
zien liever niet gespeeld zou
den hebben.
Het gebeurt maar zelden, dat de
schijnwerpers vallen op ie
mand. die destijds, in de
moeilijkste jaren van het be
staan van het Nederlandse
volk als onopvallend figuur
onder de grote zwijgende
massa een rol zou hebben ge
speeld, die voor het leven van
ontelbare landgenoten beslis
send is geweest.
Zo'n figuur was de heer Gé Phi
lipsen.
Het past, dat vandaag bij zijn
heengaan uit het ambtelij
ke leven de figuur van Philip
sen als verzetsman in de oor
log wordt belicht.
Als gemeente-ambtenaar was
hij in die tijd belast met de
zorg voor de huisvesting van
de Leidse bevolking.
Een niet geringe opgave met de
confrontatie van een tragiek,
van menselijk leed en een ont
stellende nood, die het mense
lijk incasseringsvermogen te
boven gaat.
Die tragiekdat leed en die nood
hadden in Leiden als een van
de meest verpauperde steden
van het land met eeuwenlan
ge verkrotting een bijzondere
draagwijdte en diepgang.
Ondanks de enorme schaarste
en ellendige toestand van het
woningenbestand kreeg Lei
den in de oorlog eerst de op
vang te verwerken van men
sen, die elders van huis en hof
verdreven waren. Daarover
heen doemde het probleem op
van illegale huisvesting van
joden en andere gezochte
landgenoten.
Natuurlijk was het niet de taak
van de Huisvestingdienst om
daarin langs legale weg te
voorzien. Het was zelfs ten
strengste verboden medewer
king te verlenen aan de huis
vesting van joden. Dit werd
zelfs met de kogel bestraft.
Maar ondanks de eigen nood en
ondanks alle dreigementen
heeft Leiden honderden en
honderden mensen geher
bergd, legaal en illegaal. Het
aantal joden bedroeg in Lei
den bij het uitbreken van de
oorlog op 10 mei 1940 om pre
cies te zijn 491
Presser zegt in zijn boek "De
Ondergang"dat in het land
het gerucht ging, dat er in
Leiden honderden onderge
doken waren. Het is de enige
stad die hij als zodanig
noemt. Het gerucht was waar.
Er waren er meer dan 600,
zowel Nederlands als Duits
sprekende joden. Het is ver
leidelijk hier een paar adres
sen te noemen, waar zij hei
melijk waren onder gebracht.
Welnu, Lorentzkade 2 bood als
doorgangshuis huisvesting
aan vier tot zes mensen. In het
grachtenhuis aan de Heren
gracht nummer 11 verschafte
het echtpaar Immink perma
nent gastvrijheid aan elf of
meer personen. Jan van
Houtkade 32a, waar de fami
lie de Jongh woonde, had de
zorg voor drie joden. In het
huis ten westen van de Stads
gehoorzaal op de Breestraat
woonden er soms 24. Op de
Oude Singel 146 zwaaide zelfs
een joodse stadsgenote, die
nog in leven, maar bijna
blind is de scepter over 13 lot
genoten.Op de Witte Singel 47
had Ginsberg, de man van het
wereld-vermaarde antiqua-
riaaPde vriend van Einstein,
enige tijd zijn intrek geno
men. Impulsief als hij was be
gaf hij zich toch op straat,
werd gegrepen en gedepor
teerd om nooit weer terug te
komen.
Leiden telde in het begin van de
oorlog 79.000 inwoners. Aan
het einde waren het er 84.000,
plus de duizenden die er ille
gaal woonden.
De huisvesting van al die dui
zenden illegale stadgenoten
stond voortdurend onder de
dreiging van ontdekking
