Harmonieuze
abstracties
Hetterscheid
Nog een v. d. Nat-
tentoonstelling
VRIJDAG 9 MAART 1979
Jk heb een broer in 't diepst van
mijn gedachten.
Gij kunt hem zien, gij schijnt het
niet te willen.
En als een heir van donker-wil-
de machten
Joelt aan mij op, gij die mij
graag wilt villen".
Met dank aan Willem Kloos,
Han G. Hoekstra en mijzelf.
Zo'n broer weet wat. In 1933
trad mijn vader NIET toe tot de
NSB, hoewel dat toen „een vol
strekt legale partij" was. Som
mige dingen deed je niet, ook
niet in de onopvallende kringen
waarin mijn vader zich be
woog. Maar ik geef toe: hij had
geen broer! Ik wel. Zou ik. zon
der het even bij hem te checken,
al die gegevens hebben geweten
als ik hem, zonder dat hij dat
wist, lid had willen maken van
Blauw-Wit? Wel als jullie samen
op één adres hadden gehokt, zo
als Joseph en z'n broer, zult u
zeggen. Misschien was die broer,
die het blijkbaar van groot be
lang achtte dat broer de student
lid van de NSB werd, wel expres
bij Joseph gaan wonen om
steeds als eerste bij de brieven
bus te zijn en bijtijds alle ver
enigingsblaadjes en verzoeken
om betaling te kunnen verdon
keremanen.
Zou ik dat allemaal voor mijn
broer over hebben gehad?
„Vaak ligt gij naast mij, vaag,
en ik - Begrijp het slecht, en tast
en schrik" schreef Hendrik de
Vries al in het gedicht ,Mijn
broer". Zou ik in staat zijn ge
weest dat Grote Geheim, dat al
die tijd dat wij samen in de Va-
leriusstraat woonden tussen ons
in stond, voor hem verborgen te
houden? ,Jets bangs vervolgde
ons beiden. Toch woudt gij al
leen gaan door de woestenij"...
En zou ik een antwoord paraat
hebben gehad als m'n broer het
toch ontdekt had en verbaasd
gevraagd had: „Waarom heb je
dat geheel buiten mij om ge
daan, Blauw-Wit is toch een vol
strekt legale voetbalclub?".
Stom.
In De Tijd van deze week zegt
hoofdredacteur Arie Kuiper da t
er niets aan de hand zou zijn
„Inderdaad, in het begin van de
jaren dertig ben ik driejaar lid
geweest van de NSB. So what?
In het voorjaar van 1936 ben ik
er vol walging uitgelopen, twee
en een half jaar vóór de
Kristallnacht, lang voor de eer
ste buitenlandse agressie van
Hitler. Ik geef toe, het was stom
van me. Een jeugdzonde. Neem
me niet kwalijk".
Maar in Vrij Nederland van de
ze week heeft Martin van Ame-
rongen Luns' handel en wandel
in die jaren dertig eens zorg
vuldig uitgepluisd, als een ar
cheoloog die wist waar hij al die
onderaardse gangen zoeken
moest: in het studentenblad
Propria Cures, in de academi
sche jaarboeken en in de biblio
theek van het Scheepvaartmu
seum (omdat Luns lid was van
de vereniging „Onze Vloot").
Wat vond Luns van de muiterij
op de .Zeven Provinciën", die
op 10 februari 1933 bedwongen
werd doordat een bom op het
schip werd gegooid die aan 23
man het leven kostte? Op 18 fe
bruari gaf Luns in Propria Cu
res het volgende commentaar:
Men kan zich verheugen dat
het tot bloedvergieten is geko
men, daar dit hopelijk een rem
zal zijn tegen een dergelijke ge
zag sverkr achting. De groote
schuldigen loopen helaas nog
los. Dat zijn de lieden, die ,jeen
minuut eerbiedige stilte aan de
gevallen helden wijden". Dat
zijn de lieden die ongestraft met
hun hersenschimmige utopieën
de arbeidersmassa mogen ver
giftigen. Dat zijn de lieden die
in Italië het fascisme, in
Duitschland het nationaal-so-
cialisme, als reactie opriepen en
noodzakelijk maakten en er ook
hier om roepen".
Enkele maanden later werd de
broer van Luns z'n broer inge
schreven als lid van de NSBeen
legale organisatie, die kort te-
ivoren in het partijblad Volk en
Vaderland Adolf Hitler had
aangeprezen als „onzen fascis-
tischen geestverwant, dien ge
weldigen organisator, dien
propagandist voor een groots
ideaal etcetera". Ik vind het
toch een rustig idee dat mijn
vader geen broer had. Dat Luns
z'n broer z'n broer ruim twee
jaar voor de Kristallnacht liet
bedanken, kun je ook anders
zeggen: in maart 1936 kondig
den de Nederlandse bisschop
pen per herderlijk schrijven
aan dat NSB'ers in het vervolg
de heilige sacramenten zouden
worden geweigerd, en in april
1936 liet Luns z'n broer Luns
uitschrijven als lid van de NSB.
Twee jaar vóór de Kristallnacht
in 1938, het jaar waarin Luns
aan de Duitse diplomatenschool
in Berlijn ging studeren.
Excuses
Uit al deze en andere vreemde
bokkesprongen (schrijft Martin
van Amerongen in Vrij Neder
land) rijst niet zozeer het beeld
op van een (bewuste of onbewus
te) fascist, als wel van
tionair met ook toen al clownes
ke trekken. Zo dwong Luns, als
rector van het Amsterdamsch
Studenten Corps i n oktober 1936
de voltallige redactie van Pro
pria Cures tot aftreden nadat
ene G.P. Stomer-B ratel daarin
de volgende limerick had ge
publiceerd: .Daar was eens een
meisje uit Nunspeet - die vrijde
met een jongen die Luns heet. -
Zij gaf hem een zoen, - doch
haar ma zei: Niet doen - die
smuigerd pakt je te vuns beet".
Pas nadat de redactie in een ex
tra editie haar verontschuldi
gingen had aangeboden, werd
ze door Luns en ,jzijn" Corps
weer in genade aangeno-
LEIDEN - Het zeer sterk opkomen
van abstracte kunststromingen
na de Tweede Wereldoorlog en in
de jaren vijftig binnen de schil
derkunst zoals de COBRA-bewe-
ging in Europa, het abstract ex
pressionisme, de hard-edge, posi-
painterly abstraction schilders,
het tachisme en de Ecole de Pa
ris, is niet alleen een bijzonder
opmerkelijke gebeurtenis, maar
is tevens een belangrijke reden
geweest waarom 'abstracte
kunst' nu nog zo weinig
weerklank vindt bij het publiek.
Deze hoeveelheid uitingen, in ver
schillende landen ontstaan,
kwamen juist naar voren in een
tijd dat men alleen nog maar
dacht aan opbouw en welvaart,
evenwicht en harmonie.
Het is begrijpelijk dat men de 'niets
voorstellende' niet functionele
kunstuitingen, niet kon waarde
ren en ook niet kon begrijpen.
De kloof tussen kunst en publiek
werd hiermee allengs groter en
ondanks vele pogingen vanuit de
overheid, het opzetten van gale
ries door particulieren, de steeds
groeiende educatieve diensten in
de musea en andere initiatieven,
heeft men niet kunnen voorko
men dat het kunstgebeuren meer
en meer een aangelegenheid
werd van een bepaalde groepe
ring binnende maatschappij.
Langzaamaan lijkt hier verande
ring in te komen en raakt men
ervan overtuigd dat kunst een
meer geïntegreerd geheel moet
worden in de samenleving, zoals
dat in de 17e eeuw in Nederland
het geval was. Dat het inleven,
aanvoelen en waarderen van ab
stracte kunst een belangrijke
stap in de goede richting zal zijn,
staat buiten kijf.
Een tentoonstelling waar abstracte
kunst hangt die weinig weer
stand zal oproepen maar daaren
tegen makkelijk toetreedbaar is,
kan men vinden in galerie 'De
Oude Rijn' aan de Stille Mare
Daar exposeert tot 1 april de Am
sterdamse kunstenaar Otto Het
terscheid. Zijn abstracte compo
sities, samengesteld uit ver
schillende materialen (collage en
olieverf), bestaan voor het me
rendeel uit rechthoekige vormen
waarbinnen een bepaalde struc
turering is aangebracht, echter
zodanig dat de composities een
harmonieus geheel i
Een van de abstrakte schilderingen van Otto Hetterscheid.
De kleur speelt daarbij een belang
rijke rol, zondtr de compositie te
overheersen. Zij zorgt eerder
voor het evenwicht binnen de
rechthoekige vormen. Deze
schilderingen van Hetterscheid
pretenderen niets iets anders te
zijn of verwijzingen naar de reali
teit, de natuur, maar leiden een
zuiver zelfstandig bestaan. Het is
deze pretentieloosheid en d€
harmonieuze, esthetische uit
werking die de abstracties
Hetterscheid een verfrissende en
rustgevende indruk doen maken,
in deze tijd waar chaos op welk
terrien dan ook een overheersen
de faktor is.
JURRIAAN VAN KRANEN
DONK
Agenda
LEIDERDORP - Van 10 maart tot
en met 10 april wordt er in galerie
,De Hollandsche Tuyn', aan de
Bruggestraat in Leiderdorp, een
expositie gehouden van werk van
de Leidse schilder Willem van
der Nat (1864-1929). Naast enkele
schilderijen zijn er voornamelijk
schetsen en tekeningen van deze
bekende landschapschilder te
zien, alleen gedurende de week
einden.
W.H. van der Nat maakte rond 1900
deel uit van het artistieke leven in
Leiden, dat toen bepaald werd
door een plaatselijke nabloei van
de Haagse School.
Van der Nat was vooral een be
kwaam dierschilder. H(j verbleef
s vaak in Drente of op de
Veluwe en schilderde er schapen
op de hei met hun herder of bin
nen in de schaapskooi.
- Hoewel in opzet en techniek sterk
aan de Haagse School verwant,
heeft het werk van Van der Nat
een geheel eigen karakter, juist
door de dierfiguren en de intieme
atmosfeer en een warm coloriet,
waarin de kleur bruin overheerst.
Veel van zijn werk is geëxporteerd
naar Engeland en Amerika, waar
ook een boekje over hem is ver
schenen.
In 'De Lakenhal' in Leiden wordt
vanaf 16 maart a s. ook een ten
toonstelling aan W.H. van der Nat
gewijd.
Schepen
Aat-V 7 vn Amsterdam nr Liverpool,
Aibert-V 7 vn Rotterdam nr Kingslynn,
Calypso pass 7 Kp. Sileiro nr Leixoes,
Carebeka-5 pass 7 Ouessant nr Belfast,
Cornel is Broere 7 te Dordrecht,
Dutch Faith pass 8 Startpoint nr Le Ha-
Dutch Master 8 te Rotterdam.
Dutch Sailor pass 8 Smithknoll nr Rot
terdam,
Empire 7 te Rotterdam,
Happy Pioneer pass 7 Str. Malakka nr
Chittagong,
Hermod 7 60 wnw Oporto nr Rotterdam,
Jan pass 8 Cromer nr Rotterdam,
Mare Iratum 7 te Rotterdam,
Mare Liberum 7 vn Purfleet nr Rotter
dam,
Marinus Smits 7 1200 w Azoren nr Bre-
Neel'tje Broere pass 8 Haisboro nr Gran
gemouth,
Wickenburg pass 7 Oporto nr Gibraltar,
Grote vaart
Alamak 8 120 zw Sardinië nr Misurata,
Alkmaar 9 te Cadiz verw,
Aludra 8 te Suez verw,
Bilderdijk 7 te Rotterdam,
Britsum 8 v Rotterdam nr Amsterdam.
Buena Vista 7 te Rotterdam,
Capiluna 8 200 zo Muscat nr Perz.Golf,
Coral Rubrum 8 te Rotterdam,
Eemhaven 7 te Salvador,
European Express 7 v Zeebrugge nr
Antwerpen,
Farmsum 7 v Santos nr Rio Grande,
Fossarus 7 v Cotonou nr Lagos,
Fulgur 7 v Porto Torres nr Las Palmas,
Fusus 7 te Curasao, Gardenia 7 v Patras
nr Ancona,
Hercules 8 te Hamburg,
Hollandia 8 v Willemstad nr Oranjestad,
Kennemerland 8 te Sao Sebastiao,
Nedlloyd Baltimore 8 v Bremen nr Ant
werpen,
Nedlloyd Bovenkerk 7 240 o Gibraltar nr
Rotterdam,
Nedlloyd Ebro 7 v Rotterdam nr Kara
chi,
Nedlloyd Eems 7 v Zanzibar nr Rotter
dam,
Nedlloyd Elbe 7 te Londen,
Nedlloyd Franklin 8 860 zzw Guam nr
Manilla,
Nedlloyd Freetown 8 te Wellington
Nedlloyd Fresco 8 te Manzanillo verw,
Nedlloyd Holland 7 te Punta Arenas,
Nedlloyd Honshu 7 v Singapore nr
Hongkong.
Nedlloyd Houtman 7 V Bremerhaven nr
Rotterdam,
Nedlloyd Kimberley 8 te Singapore,
Nedlloyd Kingston 8 v San Francisco nr
Tacoma,
Nedlloyd Linge 8 v Rumais nr Suez,
Nedlloyd Nassau 8 te Kaapstad,
Nedlloyd Rio 7 v Bangkok nr Hongkong,
Nedlloyd Serooskerk 8 te Hongkong,
Nedlloyd Spaamekerk 8 te Callao verw,
Nedlloyd Talbot 7 v Gothenburg nr
Hamburg,
Nedlloyd Waalekerk 8 te Papeete verw,
Nedlloyd Wissekerk 8 te Bahrein verw,
Obelix 7 v Freeport nr Anchorage,
Patro 9 te Puerto Miranda verw,
Salland 8 t h Vlissingen nr Amsterdam,
Seatrain Amsterdam 7 te Rotterdam,
Sepia 7 150 z New Orleans,
Tagelus 8 te Rotterdam,
Viana 8 te Providence,
Leidse bioscopen
LUXOR: "The Swarm", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en 9.15 uur, 12
CAMERA- "De linker- en de rechter
hand van de duivel", da. 7.00 en 9.15 uur,
12 jr. Kindermatinee: "Popey's lachpa-
rade", woe. en za. 2.30, zo. 2.15. Nacht
voorstelling: "Rosemary's baby', vr. en
za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO: "Exit 7", da. 2.30,7.00 en 9.15 uur,
zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 2: "The magic", da. 2.30,7.00,9.15,
zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Een vrouw als Eva", da. 7.00 en
9.15 uur, ma., di., do. en vr. ook 2.30 uur,
16 jr. Kindermatinee: "Tom en Jerry",
za. en woe. 2.30 uur, zo. ook 4.45.
STUDIO: "Interriors" da. 7.00 en 9.15
uur, ma., di., do. en vr. ook 2.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Bambi", za., zo. en
woe. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
TRLANON: "Superman", da. 2.30, 7.00
en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur al.
REX: "Pomo-avonturen", da. (beh. za.
en woe.) 2.30 uur, 7.00 en 9.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Lucky Luke", za. en
woe. 2.30 uur, al. Nachtvoorstelling:
"Sexlawine in Tirol", vr. en za. 11.30 uur,
1*6 jr.
Bioscopen Alphen
EUROl: "Piranha", da. 1.30,6.30 en 9.00,
zo. ook 4.00 uur, 16 jr. Nachtvoorstelling:
"Kijk uit, we rammen je de bocht uit", za.
Ongevallendienst
-ziekenhuizen Leiden
Ziekenhuis behalve a
uur tot woensdag 13.00 x.
senhuis) en van vrijdag 13.00 u
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volqt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders en grootouders).
Dag. van 14.30-14.45 uur
en van 18.30-18.45 uur.
iezoek aan ernstige patiënteni\
'voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinder kliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:.
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
12.15 l
16 ji
EURO 2: "Force 10 from Navarone", da.
1.45, 6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, 12
jr. Nachtvoorstelling: "Kind van de
zon", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "Een vrouw als Eva", da. 2.00,
7.00 en 9.30 uur (za. en woe. niet om 2.00
uur), zo. 4.30, 7.00 en 9.30 uur, 16 jr. Kin
dervoorstelling: "Dunderklumpen". za.,
zo. en woe. 2.00 uur. Nachtvoorstelling:
"Klaar terwijl u wacht", za. 12.15 uur, 16
uur. al.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "MASH", do. zo. ma. en
woe. 8.30, vr. en za. 9.15 uur, 12 jr. "Zoltan
de hond van Dracula", vr. 7.00, za. 4.00 en
7.00,zo. 4.00en6.15uur, 12jr. Kinderma
tinee: "Toni en de groen draak", za. en
woe. 2.15, zo. 2.00 uur.
^ud^yiieuius.
- (Adv.) Leidsche Schouwburg-
Het beroemde Arabische Gezel
schap uit den stam der Beni-
Zoug-Zoug, uit 30 Leden be
staande en onder directie van
Sidi-Hadj-Ali-Ben-Mohamed
zal op zijn doortocht door deze
stad alhier twee voorstellingen
geven. Dit onvergelijkelijke ge
zelschap is het eenige dat thans
Amerika en Europa bereist.
Prijzen der plaatsen: Loges
f 1.60, Baignoires f 1.40, Parter
re fl.-, Galerij f 0,50
- Gisteravond had in den
schouwburg de eerste voorstel
ling plaats van het Arabisch ge
zelschap, dat 's middags reeds
met eene wandeling door de
stad zooveel nieuwsgierigen tot
zich getrokken had. 's Avonds
kon men er zich van overtuigen
dat er ware herculessen onder
hen waren. Dat bleek vooral uit
de pyramides, waarbij slechts
een persoon acht anderen,onder
wie niet de minst zware, moest
dragen. Ook een kleine gaf een
maal het bewijs van zijn kracht
dooreen volwassene staande op
zijn schouders op te heffen. De
dansen op het ijzerdraad, de
twee Nijlkolommende gooche
laar op den wereldbol trokken
zeer de aandacht van het
publiek, terwijl de dans door de
kinderen uit het gezelschap
groote vreugde veroorzaakte.
Vijftig jaar geleden:
- Uit Woubrugge wordt gemeld,
dat de heer Jacob Rijlaarsdam
in den Broekvelderpolder onder
Zwammerdam bij een opgra
ving op een diepte van vijf me
ter een zeer zwaar gewei heeft
opgedolven. Het is zoogoed als
ongeschonden, met zes vertak
kingen.en 75 cm hoogte. Volgens
prof. dr. Esscher. directeur van
het Rijksmuseum voor geografie
en mineralogie te Leiden, is het
een gewei van een eland en tus-
schen de 3 a 5 duizend jaren
oud.
- Boven Konstantinopel (thans
Istanboel. Red.) heeft een zware
sneeuwstorm gewoed. Verschei
dene huizen zijn ingestort en het
verkeer ligt stil. In Smyrna
(thans Izmir, Red.) valt sinds
eenigen tijd veel regen met het
gevolg dat de stad is over
stroomd. Ook hier zijn veie hui
zen en bruggen ingestort.
- Bij een poging tot ontvluch
ting uit de Mexicaansche
staatsgevangenis in Tampico
zijn zeven gevangenen door de
bewakers neergeschoten.
PAGINA 29
rseee... noem je patsowp pljp schap,
pampa? ix worp 62 pcoe mum eigen volk
uitgegooid ix gaterug maar m'jm eueis
om nog 5teenger te rbgeren
r&A buiten maar verpeIZ
uithuilen. en al-5 je echt
onze «oning0ent, maak
pan OATPlTlANP wat
veot'jxeR worpt.'imöeruxt.
poehoehoeoertoe..
niemanp weet
hoe moeiluk en
eenzaam het 15
om koning t£ z'jn.
eoe moemoe...
KONING
het mocht
wat
huh
w-wê saam
v- al... j
'ry HO
wacht éven..
het i-5heu5
allemaal
uw eigen
s. schulp...
arnold, hoe ucippe de kop tden
pe hingter van yusrine een
zeii-toohrje haakte- 'm engbcaaio?
PE eunrER'S TOCH
maai2 CHATHAM
'school-
(LLAISOEAi
SiSOlk heb er nu
v. wel genoeg
\von! y
IX zoubly zyn als we by de
eindstreep zyn en by dé
~~Qbefcer in ontvangst/
2-__ik»n nemen: fr
FRED BASSET
1roem VROEM' we 2un
jackie stewart ÓÓK
VOOR&U!
VROEM VROEM
