Dagje op de step hl_
mocht nog net...
Herman Krekelaar was
een zachtmoedige man
Krijn
Giezen
maakt
studie
van het
leven
op zee
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1979
Sedert een paar maanden doet in een zie
kenhuis in Hilversum een autoped goede
diensten. Er wordt mee rondgetoerd door
een verpleegster, die de tweewieler van
stal haalt zodra ze de nachtdienst in gaat.
Steppend doet ze haar ronden langs de
zalen. Ze is nu nog de enige die zich zo
door de lange gangen spoedt maar de zie
kenhuis-directie heeft inmiddels het licht
op groen gezet voor de spoedige aanschaf
van nog zo n intern vervoermiddel.
Deze bescheiden en bovendien aan nachte
lijke uren gebonden introductie van de
autoped in een ziekenhuis is voor zover na
te gaan zo'n beetje het enig tastbare resul
taat van een pogen het kindervervoer
middel ook volwassenen aan te praten.
Hardnekkige pogingen in die richting zijn
vorig jaar ondernomen door drie mede
werkers aan het KRO-radioprogramma
Gort en Watergruwel. De drie vormden
tesamen het zogenaamde "step-in-step-
out team".
Hun uitgangsstelling toen: in verkeersdruk
Nederland kan de step als vervoermiddel
naast fiets, auto, trein en bus prima dien
sten verrichten. Aangepast weliswaar aan
de volwassen berijder. Dus een zwaardere
uitvoering en bijvoorbeeld ook voorzien
van een deugdelijk voor- en achterlicht.
Gedurende twee uitzendingen werd het
step-idee uitgebreid uit de doeken ge
daan. Er kwamen veel reacties van luiste
raars binnen. Meest negatieve. Weinigen
zagen heil in het stepplan. De drie ontbrak
het aan vertrouwen in elk geval niet. On
der meer mag dat blijken uit het feit dat ze
het aanvankelijke plan om na twee radio-
uitzendingen een punt te zetten achter het
onderwerp, lieten varen en het idee nog
verder uitwerkten.
Hoog Catherijne
Zo gingen ze in zee met een fietsenhersteller
uit Heiloo die op zich nam de step tech
nisch aan te passen aan volwassen ge
bruik. Een test met zo'n aangepaste step
werd onder meer gehouden in het
Utrechtse winkelcentrum Hoog Catherij
ne. Daar werd door de programmamakers
uitgebreid met de tweewieler gewinkeld.
Conclusie van de drie toen: de aangepaste
step heeft weinig nadelen, veel voordelen.
Is sportief, goed wendbaar, gezond, goed
koop en bij uitstek geschikt om er lastige
boodschappen (kratjes bier e.d.) mee te
verplaatsen.
Inmiddels meldden zich enkele vrijwilligers
die in hun beroep best eens op stap wilden
met de step. Onder hen Sassenheimer
Rob Caspers, postbode in Oegstgeest (op
de foto).
Rob stelde voor een maand lang per step de
wijk te doen. De drie van het "step-in-
step-out team" vonden het een prima idee
maar rekenden buiten de waard, de baas
van Rob. Die zag er totaal geen been in.
Gaf de postbode dan ook geen toestem
ming zich te lenen voor een dergelijk ex
periment. Alhoewel, Rob mocht het een
dagje proberen, zij het met de aanteke
ning van zijn superieuren dat ze het ge-
step, i.p.v. het gefiets per se niet
wilden
Dat was vorig jaar juli. De postbesteller ging
inderdaad per aangepaste step wat blok
jes om, sprak lovend over het alternatieve
vervoermiddel, leverde zijn test-step
weer in en heeft sedertdien vanuit Hilver
sum taal noch teken vernomen.
Dood spoor
De fietsenhersteller uit Heiloo is het net zo
vergaan. De campagne voor de autoped
lijkt op een dood spoor te zijn aangeland.
"We hebben er inderdaad voorlopig even
een punt achter gezet", zegt coördinator
Willem Davids. „Het werkt weinig inspi
rerend als je ziet dat uiteindelijk wel veel
mensen enthousiast raken voor onze
ideeën maar dat in de praktijk niemand de
stap naar de step durft te nemen.
"Dat had nog niet zo erg geweest als tenmin
ste maar een rijwielfabrikant of een fiet
senhersteller het had aangedurfd de aan
gepaste step in productie te nemen. Maar
zelfs dat niet. Dan heeft het o.i. ook niet
veel zin om er nog verder op voort te bor
duren. Hoewel de kous voor ons nog niet
af is. Komende zomer komen we er zeker
op terug. Misschien dat het klimaat voor
de step dan wat gunstiger is".
LEIDEN/HARROR WEALD-
STONE - Op 67-jarige leeftijd
overleed kortgeleden Her
man Krekelaar. Leidenaar
van geboorte maar na de oor
logsjaren uitgeweken naar
Engeland waar hij tot zijn
dood heeft gewoond. De tekst
van zijn in Nederland ver
schenen overlijdens adver
tentie, opgesteld door zijn
familie hier. was van een dui
delijk afwijkende toon. Er
sprak bitterheid uit. Herman
had een beter leven verdiend,
vond men. Vooral financieel
had hij er wat warmer bij
kunnen zitten.- Liet Neder
land wat dat betreft een kans
liggen? Ja, zegt in Leiden een
broer van de overledene.
Hij reisde in de afgelopen jaren
diverse keren naar Engeland
om zijn ongeneeslijk zieke
broer te bezoeken en wat za
ken voor hem te regelen. On
der meer ging hij achter de
zogenaamde vaartplichtver-
goeding aan. Herman Kreke
laar had daar recht op. Zoals
trouwens al die Nederlanders
die in de periode juni 1940-
augustus 1944 onder geal
lieerde vlag dienst deden op
een koopvaardijschip.
Eij elkaar waren dat er vele dui
zenden. Van hen die niet zijn
gesneuveld heeft het overgro
te deel zich aan een loket ver
voegd om aanspraak te ma
ken op die vergoeding. Aan
vankelijk bestond die uit een
jaarlijkse uitkering van 150
gulden. Echter om van veel
administratieve rompslomp
af te zijn werd in de beginja
ren zeventig bepaald dat ge
gadigden ook een uitkering
ineens konden opnemen, een
totaal bedrag van even 4000
gulden.
•k Herman Krekelaar rechtstijdens de oorlog samen met twee
maten gefotografeerd op het eiland Kreta.
Lijst
Bij biet GAK in Amsterdam,
waar dê uitkeringen worden
geregeld, zit men momenteel
nog met een lijst van onge
veer 700 zeelieden die recht
hebben op een vaarplichtver-
goeding maar ^ie nooit iets
van zich hebben laten horen.
De meesten, veronderstelt
men, vertoeven in het bui
tenland. Tezamen zijn zij
goed voor de uitkering van
bijna drie miljoen. "We heb
ben er in het verleden alles
aan gedaan om de heren op te
sporen", zegt GAK-mede-
werker Plaisier.
"We zijn zelfs zo ver gegaan om
telefoonboeken door te ne
men. Dan zochten we in de
plaats waar ze geboren waren
naar mensen met dezelfde
naam en schreven die dan aan
in de hoop dat het hier een
familielid betrof dat ons aan
een adres kon helpen".
In het geval Herman Krekelaar
is het net zo gegaan. Het GAK
stuurde een brielje naar een
Leidse Krekelaar, toevallig
een broer. Die is de zaak toen
verder gaan regelen.
"Het vreemde was", zegt deze,
"dat ze mij op de Nederlandse
ambassade in Londen, waar
ik een bewijs moest afhalen
dat mijn broer nog leefde,
binnen een minuut het adres
van Herman tevoorschijn
haalden. Dus ik snap niet
waarom het GAK daar nooit
achter is kunnen komen. Eén
telefoontje naar Londen zou
voldoende zijn geweest".
"Dat kan wel zo zijn", zegt Plai
sier van het GAK, "maar wij
hebben onze naspeuringen
laten lopen via buitenlandse
zaken. Tot twee keer toe heb
ben we daar een lijst naar toe
gestuurd met namen van zee
lieden en hun vermoedelijke
land van verblijf. De naam
Herman Krekelaar kwam
daar ook op voor. Maar vol
gens buitenlandse zaken
stond de man niet geregi
streerd. Dus onze fout is het
niet".
Van de hand van de bekende
maritieme publicist L.L. van
Muenching verscheen vorig
jaar het boek ..De Nederland
se koopvaardijvloot in de
Tweede Wereldoorlog". Hij
rekent daarin af met de nog al
eens geponeerde stelling dat
het in de oorlogsjaren varen
op een koopvaardijschip een
betrekkelijk veilige aangele
genheid zou zijn geweest. In
totaal kelderden er 252 Ne
derlandse koopvaardijsche
pen, waarbij een dikke 3000
opvarenden het leven verlo-
Klappen
De grootste klappen werden in
1941 en 1942 toegebracht op
de Atlantische Oceaan en de
Noordzee en tijdens de be
rucht geworden Moermansk-
convooien. Herman Kreke
laar maakte die convooien als
matroos mee. Uit zijn mon
sterboekje heeft men kunnen
afleiden dat net drie keer is
voorgekomen dat een schip
waarop hij voer door een tor
pedo werd geraakt. Zo was hij
een van de weinige overle
venden toen op 15 januari
1945 in de buurt van IJsland
het bekend geworden koop
vaardijschip Magdele de
grond in werd geboord.
Herman Krekelaar had vaste
plannen zich na de oorlog in
Leiden te vestigen. "Mijn
broer had zich laten vertellen
dat zeelieden zoals hij na de
oorlog hun intrek zouden
kunnen nemen in van
NSB'ers gevorderde wonin
gen. Maar toen hij en '46 in
Leiden om een huis kwam
kreeg hij nul op request. Daar
is een ruzie met de toenmalige
burgemeester over ontstaan
en hij heeft kwaad het land
verlaten. Hij was diép ge
griefd. Nederland hoefde
voor hem toen niet meer".
In Engeland trouwde hij, kreeg
er twee kinderen en leidde
een erg sober bestaan. "Wat
hij aan meubilair nog in huis
had staan zou je hier niet eens
aan de kraakwagen mee dur
ven geven", zegt zijn broer.
"Toch klaagde Herman nooit.
Ik heb hem vaak gewezen op
alle sociale voorzieningen in
Nederland. Dat het zelfs mo
gelijk was niet te werken en
toch een redelijk inkomen te
genieten. Daar kon hij met
zijn pet niet bij. Net zo min als
hij wilde geloven dat Neder
land verplicht was hem te on
derhouden als hij zou beslui
ten naar ons land terug te ke-
Spoorwegen
Na de oorlog heeft Herman
Krekelaar nog even de zeeën
bevaren. Is vervolgens bij de
Engelse spoorwegen in dienst
getreden als reparateur, van
rails en werkte later in een
ziekenhuis tot hij in 1956 ziek
werd en arbeidsongeschikt
werd verklaard. Krekelaar
(zijn vrouw stierf jaren gele
den, zijn zoon en dochter zijn
beiden getrouwd) leefde de
laatste tijd van een pensioen
van 120 gulden per week. Van
de uitkering ineens (omdat hij
in Engeland woonde hoefde
hij er niet de gebruikelijke
kwart belasting over te beta
len) heeft hij weinig meer
kunnen genieten.
"Tegenover mij heeft hij nooit
gemopperd", zegt zijn broer,"
ook al kon hij die paar dui
zend piek ontzettend goed
gebruiken. Herman was
zachtmoedig van aard. Mop
peren doet nu alleen zijn fa
milie in Leiden. Niet alleen
om 'wat hem is overkomen
maar ook in de wetenschap
dat nog honderden zeelieden
die vergoeding dreigen mis te
lopen".
UïM"
/j/.d'f ifMK
r uen pagina van de kalender
waarin Katwijkse gezegdes
zijn verwerkt.
'Ttv rrrv T*""" tW'rrVTru W rf™ "T*- 'r*
Vcm een oneven aantal schel
visbeenderen, tot een snoer
geregen en vervolgens Om de
nek gehangen, gaat een heil
zame werking uit. Best voor
het gestel is ook het dragen
van de kop van een snoek of,
als het op drinken aan komt,
het sap uit de lever van een
pijlstaartrog. Flauwekul
Feit is dat heel wat zeelieden
zeggen baat te hebben bij deze
en soortgelijke vissersmedi
cijnen.
Ze vertelden het de Noordwijkse
kunstenaar Krijn Giezen die
al jaren een studie maakt van
de leefgewoonten van lieden
op zee. Om ze wat beter te le
ren kennen ging hij menig
keer met ze de woelige baren
op. En niet alleen voor Kat
wijk. Hij was ook tijdelijk
zeeman in Marokko, Italië,
Griekenland en Joegoslavië.
Waf zijn collectie vissersmedi
cijnen betreft; momenteel zijn
er twaalf van te zien in de
Haagse Pulchri-studioaan de
Lange Voorhout. Ze maken
onderdeel uit van een groots
opgezette natuur tentoonstel
ling waaraan acht kunste
naars deelnemen. De tentoon
stelling, een initiatief van het
ministerie van CRM, is in de
komende maanden in diverse
Europese steden te zien.
Het verzamelen en kunstzinnig
verwerken van vissersmedi
cijnen is maar een kleiit on
derdeel van de activiteiten
van Giezen. Om maar eens
vlak bij huis te blijven; de
Noordwijker heeft een heel
kaartsysteem aangelegd van
typisch Kutu ijkse en Noord
wijkse uitdrukkingenWat hij
daar als kunstenaar mee
doet? Een voorbeeld is de ka
lender die hij nu al weer een
paar jaar maakt voor de gro
te Katwijkse rederij Par-
levliet. In de kalender, die
dienst doet als relatiege-
schenk,zijn talloze Katwijkse
gezegdes verwerkt, aange
vuld met door Giezen ver
vaardigde foto's.
Momenteel werkt Krijn Giezen
aan een boekwerkje over een
groep mensen die op Noord-
wijkerhouts grondgebied op
een afgelegen stuk duinter
rein bijeen wonen in afge
dankte bussen. Over deze zo
genaamde buscommune is af
gelopen jaar veel te doen ge
weest. Het beleid van de ge
meente is de busbewoners van
het duinterrein te weren. Op
dit moment is nog onduidelijk
of de communeleden een hun
door het gemeentebestuur
aangeboden alternatieve be
huizing in Noordwijkerhout
zullen accepteren.
Giezen 'ik heb een speciale
band met deze mensen") heeft
het leven en wonen in de com
mune met de fotocamera
vastgelegd. Wil die met wat
begeleidende tekst verwerken
tot een boekwerkje. Vindt het
echter te voorbarig om er nu al
de laatste hand aan te leggen
omdat hij er ook nog in wil
verwerken wat het uiteinde
lijke resultaat is van het
touwtrekken tussen q
en communebewoner
