Het Eu ropees pa riem en t
kijkt niet op een cent
Het parlement dat Europa moet gaan kiezen
Salarissen
Eurocraten
liggen
op het
eredivisie-
niveau
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1979
EXTRA
.paginal
LUXEMBURG - Debat in het
Europese parlement. Aan de
orde is de redevoering die Roy
Jenkins, voorzitter van de Eu
ropese Commissie, zojuist
heeft afgestoken. Jenkins' toe
spraak ging over het program
ma, dat het „dagelijks EG-be-
stuur" dit jaar wil uitvoeren,
een soort Troonrede dus. He
laas had de Britse commissie
voorzitter weinig opmerkelijks
te melden. Het aangekondigde
programma is vlak, ongeïnspi
reerd en anthracietgrijs als de
pakken waarin Jenkins gehuld
pleegt te gaan.
De geachte afgevaardigde Geof
frey Rippon, een Britse conser
vatief en overtuigd „Europe
aan". krijgt het woord. Met ge
paste overdrijving hekelt hij
het gebrek aan moed en beleid
bij de Europese Commissie, het
orgaan dat is bedoeld als de
„motor van de Europese inte
gratie". Smadelijk vergelijkt
Rippon de dertien Brusselse
commissarissen met "zeelie
den aan boord van de Titanic,
die op het moment van hoogste
nood de dekstoelen recht zet
ten".
De Titanic was de sjieke oceaan
stomer die zo'n 60 jaar geleden
op zijn maidentrip naar Ameri
ka op een ijsberg botste en als
gevolg daarvan snel zonk, vele
honderden passagiers in de
golven meenemend. Beroemd
is het verhaal dat het scheeps-
orkest in de salon op het luxe-
dek voortspeelde, terwijl het
schip in de diepte ging. Ik vraag
me af hoe de melodie heette die
het orkest inzette, toen bleek
dat redding toch niet mogelijk
was. De naam wil me niet te
binnen schieten, terwijl ik naar
de spreker in de Luxemburgse
vergaderzaal kijk.
Voor de woordvoerder van de
Britse conservatieve fractie
waren de leiders van andere,
grotere fracties in het parle
ment al aan het woord geweest.
Veel afgevaardigden hebben
de vergaderzaal, die hier Hemi-
cyle heet, alweer verlaten. Nu
zijn misschien nog een dikke 50
parlementariërs aanwezig.
Eenzelfde aantal van de huidi
ge 198 afgevaardigden wordt
terugverwacht in het nieuwe
Europese parlement, dat op 7
en 10 juni in de negen landen
van de Europese Gemeenschap
wordt gekozen.
Afscheid
Het Europese parlement komt in
zijn huidige samenstelling nog
maar twee keer, in maart en in
april, in plenaire vergadering
bijeen. Het afscheid is al be
gonnen. „De laatste maanden
lag het absentisme al duidelijk
hoger", vertelt een afgevaar
digde die zich zeker mag wanen
van verkiezing in de nieuwe as-
sembleè. Velen gooien er met
de pet naar en komen een kwar
tiertje bij een commissieverga
dering, zodat ze hun dagver
goeding en reiskosten kunnen
incasseren, meldt een an
der.
In de bar Des Delegues, waar de
consumpties goedkoop zijn en
het aantal gedelegeerden al
snel wordt overtroffen door dat
van ambtenaren en journalis
ten, gaan de afscheidsverhalen
ook al snel in de richting van de
pecunia. Talrijk zijn de anecdo
tes over Nederlandse Tweede-
Kamerleden die van de ver
goedingen een deugdelijk in
komen maakten door het ge
meenschappelijk gebruik van
tenten en caravans te Straats
burg, de stad in de Elzas die of
ficieel als voorlopige zetel van
het Europese parlement
geldt.
Hoe warm het was en hoe ver.
Glimlachend wordt verteld
over een schatrijke Franse af
gevaardigde die hotelkosten
uitspaarde door gebruik te ma
ken van zijn recht gratis met de
Franse spoorwegen te reizen.
De man nam de avondtrein
vanuit Straatsburg naar Parijs.
In de Franse hoofdstad werd de
wagon, waarin de Euro-parle
mentariër inmiddels een ver
kwikkende slaap genoot, toe
gevoegd aan de nachttrein Pa
rijs-Straatsburg. Tijdig voor de
vergadering begon, kon de af
gevaardigde zich melden.
Extremen
Is in dit geval nog sprake van een
zekere stijl, anders is het ge
steld met de extremen die zich
ook in het Europa van de par
lementariërs raken, want zo
mag men wel de overeenkomst
noemen tussen het gedrag van
een Nederlands kamerlid die
met regelmaat met bodes van
Eerste- en Tweede Kamer
meelift (en daarmee een ver
goeding uitspaart), als die in
hun auto naar Straatsburg of
Luxemburg gaan om er een
week dienst te doen en een Ita
liaans afgevaardigde die unver
froren de reiskosten Napels-
Brussel of Luxemburg decla
reerde als hij vanuit zijn Brus
icretariaat
selse flat naar de plaats van
vergadering was gekomen. Re
tour uiteraard.
Het Nederlandse Tweede-Ka
merlid Piet Dankert (PvdA),
sinds oktober 1977 lid van het
Europese parlement, zegt hier
over. „Het is heel gemakkelijk
om misbruik te maken. Er is
een kleine minderheid die zich
daaraan schuldig maakt. Iets
anders is dat men zich gaarne
tooit met de uiterlijke kenteke
nen van de macht, terwijl het
Europese parlement in een po
litieke leegte werkt. Het is na
melijk geen parlement, maar
een onderdeel van een inge
wikkeld besluitvormingspro-
De uiterlijke kentekenen van de
macht. Een commissie-voorzit
ter-het huidige Europese par
lement heeft 12 commissies
(waarvan drie met vrouwen als
voorzitters) - heeft recht op het
gebruik van auto met chauf
feur. Een aardige luxe voor een
politicus van het Haagse Bin
nenhof, waar nog slechts een
tamelijk gering aantal jaren
geleden de christelijk-histori-
sche leider Tilanus naam
maakte als gebruiker van een'
rijwiel voor zijn verplaatsin
gen.
Auto's met chauffeur, alsmede
kantoren en secretaresses (één
per afgevaardigde) zijn echter
gewoon voor leden van de
Duitse Bondsdag, de in deze
opzichten rijkste volksverte
genwoordiging in de negen
EG-landen. Gratis reizen met
openbaar vervoer is een ander
prerogatief van de Duitse par
lementariërs, althans voor
zover het om het territoir van
de Duitse Bondsrepubliek
gaat. Of dit voorrecht wordt
verrekend door de Duitse Eu
ro-afgevaardigden als ze zich
bij de kassa melden, mag in een
aantal gevallen ernstig worden
betwijfeld.
Prikkelend
De manier waarop materiële te
gemoetkomingen naar buiten
uit worden gebruikt, komt naar
Nederlandse maatstaven prik
kelend over. Een sprekend
voorbeeld van vertoon met de
„parafarnalia" van de macht
leverde onlangs Ludwig Fel-
lermaier, de voorzitter van de
socialistische fractie in het Eu
ropese parlement. Fellermaier,
type Duitser dat naar boven likt
en naar beneden trapt, stuurde
zijnfcuto (BMW 7.28) met chauf
feur naar Madrid, opdat hij op
gepaste wijze kon worden
rondgereden bij ziin bezoek
Stemming in het Europees parle
aan Felipe Gonzalez, de leider
van de Spaanse socialisten.
Een jonge fractie-assistent, die
kan vergelijken met zijn erva
ring in de Haagse ambtelijke
wereld, spreekt van een „fun
damenteel aspect van verspil
ling". Zo is er de verspilling van
tijd. Het Europese parlement
vergadert maandag en vrijdag
maar enkele uren, opdat alle
afgevaardigden in één dag van
en naar huis kunnen reizen.
Maandag 10 februari vermeld
de de agenda als aanvangstijd-
stip 17.20 uur. Een goed ander
half uur daarna zat de eerste
bijeenkomst er alweer op.
Avondvergaderingen zijn uit
zondering. Alleen op donder
dag wordt doorgewerkt: dan
wordt de agenda afgewerkt,
maar het aantal afgevaardigden
dat de handelingen dan bij
woont, pleegt men meestal op
de vingers van één hand te
tellen. Of de vergadering
nu lang of kort duurt, de
dagvergoeding voor de Euro
afgevaardigde blijft onveran
derd circa f225 per werkdag.
De reiskosten per trein, vlieg
tuig en minder spectaculaire
vormen van openbaar vervoer
worden volledig vergoed (eer
ste klas). De autokostenver
goeding mag zelfs riant heten:
85 cent voor de eerste 400 kilo
meter, 35 cent voor de kilome
ters daarna.
Deze gegevens moeten wel ge
zien worden in het licht van
hetgeen bij de Eurocratie als
normaal geldt. Jonge fractie
assistenten van nog geen 30
jaar die met f5000 tot f7000
schoon per maand naar hun
comfortabele huizen gaan, be
horen niet tot de uitzonderin
gen. De salarissen van de Euro
craten zijn zeer hoog. Bij de
ambtelijke staf van het Euro
pese parlement - in totaal 1700
mensen - is een snelle door
stroming naar de eredivisie in
de salarisschalen al evenmin
ongebruikelijk.
Dit alles valt echter in het niet bij
de kosten die het gevolg zijn
van het voortdurend heen en
weer trekken tussen Straats
burg (aangewezen als de voor
lopige zetel van het parlement)
en Luxemburg, waar het secre
tariaat-generaal is gevestigd en
waar het parlement ook regel-
matig bijeenkomst. Telkens als
de 198 afgevaardigden naar
Straatsburg trekken, worden
ze gevolgd door zo'n 700 amb
tenaren uit Luxemburg, die
karrevrachten papier meevoe
ren. Commissievergaderingen
vinden doorgaans in Brussel
plaats.
Het Europese parlement kost de
Europese belastingbetalers in
totaal (volgens de begroting
voor 1979) circa 310 miljoen
gulden, ongeveer evenveel als
de Duitse Bondsdag, een van
de grootste en ongetwijfeld
duurste van de volksvertegen
woordigingen in de negen EG-
landen. Van dit forse bedrag
gaat 7 procent naar de Euro
parlementariërs, 17 procent
gaat op aan de huur van de tal
rijke gebouwen (in Luxem
burg, Straatsburg en Brussel),
materiaal en andere zakelijke
uitgaven.
Het heen en weer trekken tussen
Straatsburg, Luxemburg en
Brussel vertegenwoordigt 9
procent van het parlements-
budget. Ruim 30 miljoen (10
procent) gaat naar de fracties,
en de overblijvende 55 procent
gaat op aan de post talen: het
Europees parlement kent zes
officiële talen (Engels, Frans,
Duits, Italiaans, Deens en Ne
derlands) en alle documenten
worden in deze zes talen ge
drukt. Vertalers, tolken en an
dere ambtenaren die hun func
ties danken aan deze zestalig
heid, maken 60 procent van alle
personeel uit.
In dit reizende Euro-circus is het
eigenlijke politiek-maken zo
goed als onmogelijk, zo is de
klacht van die parlementariërs,
die hun doeleinden hoger stel
len dan gezien te worden op de
talloze recepties waarmee ze in
Straatsburg worden omgeven.
Piet Dankert „Alles verstikt
hier in de zware procedures".
Wie toch buiten de platgetre
den paden treedt, wordt al
spoedig tot de orde geroepen
door het presidium - de presi
dent, twaalf vice-presidenten,
dat soms nog met de fractielei
ders wordt uitgebreid.
„Het presidium bedissëlt alle
belangrijke zaken. Je komt er
eenvoudig niet achter hoe dat
gebeurt", klaagt Annie Krou-
wel-Vlam, Tweede-Kamerlid
voor de PvdA, toekomstig full
time Europarlementariër en
sinds bijna een jaar voorzitter
van een van de twaalf commis
sies in hel huidige Europese
parlement (volksgezondheid,
milieubescherming en consu
mentenbelangen). Het presi
dium telt vergrijsde Europar
lementariërs, zoals de Frans
man Spenale, de Nederlander
Berkhouwer en de Engelsman
Sir Geoffrey de Freitas.
Dit gezelschap blinkt meer uit
door diplomatiek gescharrel
dan ferm optreden. Een illu
stratie voor deze indruk werd
geleverd aan het begin van dit
laatste zittingsjaar van het Eu
ropese parlement in zijn huidi
ge samenstelling. Het presi
dium had zich voorgenomen
wat vaker in Luxemburg en
minder in Straatsburg bijeen te
komen. Dat stuitte op een in
dreigende termen vervat pro
test van de Franse minister van
buitenlandse zaken De Guirin-
gaud. Het presidium schikte
zich prompt naar de wensen
van Parijs. Alleen de socialis
ten tekenden krachtig protest
aan.
Door dit alles is de invloed van
het Europese parlement gerin
ger dan mogelijk is, ook al zijn
de eigenlijke formele bevoegd
heden beperkt. Het parlement
verstrekt adviezen over de
voorstellen tot Europese wet
geving die de Europese Com
missie, het „dagelijks EG-be-
stuur" en uitvoerend orgaan,
aan de ministerraad van de Eu
ropese Negen voorlegt. Die ad
viezen kunnen in een latere fa
se worden omgezet in formele
amendementen. Er bestaat in
dat kader ook een ingewikkel
de overlegprocedure met de
ministerraad als de adviezen
van het parlement belangrijke
financiële gevolgen zouden
hebben.
Illusie
Controle, zoals die in nationale
Het Europees
parlementsgebouw
met op de
achtergrond
parlementen wordt uitgeoe
fend op de regeringen,
blijft in het Europese parle
ment een illusie. Annie Krou-
wel-Vlam: „Je kunt de Europe
se commissarissen controleren
zoals een gemeenteraad wet
houders controleert, tenminste
zo zie ik dat, maar de Europese
ministerraad, die de eigenlijke
besluiten neemt, valt daar he
lemaal buiten". De controle
rende taak kan beter worden
uitgeoefend - dat is de algeme
ne hoop - als het Europese
parlement, zuiver politiek ge
sproken, meer aan de weg zal
timmeren.
Dat is ook de opvatting van Hans
Nord, secretaris-generaal, de
hoogste baas van de 1700 amb
tenaren die het ambtelijk appa
raat van het Europese parle
ment vormen. Nord, mede-op
richter van de Nederlandse Eu
ropese Beweging, is liberaal
kandidaat bij de komende Eu
ropese verkiezingen. Hij zegt
„De werkmethoden moeten
worden ontbureaucratiseerd.
Door middel van openbare
commissievergaderingen en
hearings zal men de publieke
opinie in Europa kunnen mo
biliseren, meer dan nu het ge
val is".
Daarnaast ziet Nord een aangrij
pingspunt voor de strijd die het
nieuwe Europese parlement zal
moeten leveren om uitbreiding
van zijn bevoegdheden. De Eu
ropese topconferentie van re
geringsleiders van de Negen
gaf in 1974 het groene licht voor
de eerste directe Europese ver
kiezingen. In het communiqué,
waarin dat besluit werd vast
gelegd, werd gesproken over
versterking van de rol van het
parlement „met name op het
gebied van de communautaire
wetgeving". Nord: „Dat biedt
mogelijkheden".
Het Europese parlement moet te
rug naar het eigenlijke Europe
se debat, vat Nord zijn hoop
samen. Of dat zal gebeuren,
hangt in belangrijke mate af
van het politieke formaat van
de afgevaardigden die in juni
door de stemgerechtigden on
der de 250 miljoen inwoners
van de Negen zullen worden
gekozen. De vooruitzichten
zijn niet zo slecht. Er komen
politieke kopstukken als Willy
Brandt, de vroegere Duitse
bondskanselier, en waar
schijnlijk ook Marchais en Mit
terrand, leiders van de Franse
communisten en socialisten.
Groot is ook de kans dat de
Belgische oud-premier Tinde-
mans, voorzitter van de Euro
pese christen-democraten,
naar Straatsburg zal gaan.
Echo
„Nationaal herkenbare figuren
dragen er sterk toe bij dat de
politieke debatten een natio
nale echo krijgen", voorspelt
Hans Nord. Naast de „politieke
kanonnen" lijkt de kwaliteit
van het Europese parlement
ook aanmerkelijk verhoogd te
zullen worden door de inbreng
van de „gewone", en thans nog
minder bekende afgevaardig
den. De terugval van de huidige
socialistische fractieleider
Fellermaier tot nr. 24 op de
kandidatenlijst van de SPD
maakt duidelijk dat bestaande
gevestigde reputaties weinig
betekenis meer hebben.
Nu valt al te voorspellen dat de
Europese Commissie het
moeilijk zal krijgen met de di
rect gekozen Europese af
gevaardigden. Nord: „De Eu
ropese Commissie heeft het
parlement altijd beschouwd als
een applausclub in haar dienst.
In feite is de commissie de na
tuurlijke tegenstander van het
parlement. De huidige com
missie heeft onvoldoende ge
bruik gemaakt van haar recht
initiatieven te nemen. Ze
zweeft in het luchtledig. Maar
ze zou er goed aan doen zich te
realiseren dat ze beter met het
parlement kan samenwerken:
dat zou de Europese Gemeen
schap goed doen".
De middag loopt naar het einde.
In de bar Des Delegues heerst
de vrolijkheid van het Europa
der alcoholconsumenten. Een
smakelijke lach klinkt over de
laatste anecdote: de voorlich
tingsdienst van de Europese
Gemeenschappen in Washing
ton bracht in een van haar
publikaties verslag uit van het
bezoek van voorzitter Jenkins
van de Europese Commissie
eind vorig jaar aan Washington.
Het verslag was getooid met
een foto, die Jenkins schouder
aan schouder met president
Carter in beeld bracht. Het on
derschrift luidde: „Twee presi
denten".
Het is deze opgeblazenheid van
de Eurocratie waarmee menig
parlementariër goede politieke
sier zou kunnen maken. Aan
mensen die de dekstoelen
rechtzetten, bestaat gëen ge
brek. „Abide with me" - sta me
bij - was dat de naam van die
laatste melodie?
