Emotieloos kijkspel
bij Haagse Comedie
Triifel
MAANDAG 19 FEBRUARI 1979
Hoogzwanger van haar derde
kind in drie jaar, liep een
vriendin van ons over de
markt. Daar werd ze blij
aangeschoten door een me
vrouw die pamfletten van de
anti-abortus-beweging van
Pater Koopman uitreikte.
Zoniet van haar gezicht, dan
straalde het toch wel van haar
buik af dat zij. onze vriendin
een „partijgenote" was,dacht
de anti-abortus-mevrouio.
Nee dank u,zei onze vriendin
dit wordt mijn derde kind,
maar ik ben tegen de anti
abortus!
Monseigneur Gijsen weet te ver
tellen dat de paus. net als hij
en pater Koopman, tegen de
nieuwe abortuswet is, omdat
het ongeboren menselijk leven
erin onvoldoende wordt be
schermd. Wat in de voor
gaande zin opvalt is, dat alle
drie tegenstanders mannen
zijn van wie mag worden
aangenomen dat zij nimmer
in hun leven hebben bijgedra
gen tot de geboorte van wat
pater Koopman „het meest
weerloze" noemt. Zij hebben
zelf op een gegeven moment
vrijwillig de keuze gedaan om
de rest van hun leven geen
kinderen te verwekkendus af
V
Door
Nico
Scheepmaker
n
te
het
datgene ivat zij nu als het
waardevolste in de menselijke
samenleving aanprijzen (en
wat mij betreft: terecht).
Maar nu willen zij wel de
banvloek uitspreken over
moeders die wie weet al drie,
vier, vijf of zes kinderen ge
baard hebben, hebben opge
voed en met al hun liefde en
zorgen hebben omringd, om
dat zij zich f ysiek en psychisch
niet in staat voelen nog een
vierde, vijfde, zesde of zeven
de kind te verzorgen. Het doet
me onweerstaanbaar denken
aan de geestelijken van de
Grieks-orthodoxe kerk die
momenteel in Griekenland
een verbitterde campagne
voeren tegen de Jehovagetui
gen die dienst weigeren en
daardoor vele jaren in de ge
vangenis terecht komen. Die
geestelijken van de Grieks-or
thodoxe kerk zijn zelf vrijge
steld van militaire
dienst....
Superman
Mijn vrouw en ik hebben twee
dochtertjes, het eerste kwam
bij verrassinghet tweede zou
je gepland" kunnen noemen.
Ik kan iedere man (tot aan ie
dere pater toe) het vaderschap
van harte aanbevelen, ik zou
het voor geen goud ter wereld
willen missen, maar dat
neemt niet weg dat wij beiden
vóór de mogelijkheid van
abortus zijn. De ene mens is
nu eenmaal de andere niet, de
een zit psychisch, fysiek en
emotioneel heel anders in el
kaar dan de ander, dat merk
je al als je in de bioscoop bij
Superman" voor een volwas
sen jongen zit die emotioneel
zo in de knoop raakt als Su
perman met zijn vriendin
netje door het luchtruim om
het Vrijheidsbeeld cirkelt dat
hij zijn gevoelens alleen nog
kan kwijtraken door hardop
.JBloemkóóluh!" te roepen.
Niet dat hij niet een uitste
kende vader zou kunnen zijn,
daarom geef ik het voorbeeld
niet, maar dat hij emotioneel
anders in elkaar zit dan ik
bijvoorbeeld, is wel duidelijk,
en daarom zou het nooit in
mijn hersens opkomen om te
redeneren: ik vind kinderen
leuk, dus moet hij ze ook maar
leuk vinden; ik kan kinderen
aan, dan moet hij Ze ook maar
aan kunnen. En dan spreek ik
nog alleen maar over de va
der. Voor de moeder geldt
zoiets in verhevigde mate.
Zelfs in de meest gunstige om
standigheden (ouders gezond,
geen geldzorgen, goede behui
zing) is een kind een grote
psychische belasting, - het zal
al gauw een kwart van je
handelen en denken in beslag
nemen, en dat kwart wordt
dus van je voorgaande be
staan afgenomen Ik vind dat
toevallig een beter en boeien
der kwart dan het kwart dat
ik had, maar ik kan me leven
dig indenken dat dit voor an
dere mensen niet geldt.
(On)gewenst
Het is overigens wel een beslis
sing je te laten aborteren! Je
weet niet wat je weg laat ma
ken: een kind dat sprekend op
je zou hebben geleken, mis
schien, een kind dat dolgeluk
kig zou zijn geworden, en dat
een welbesteed leven zou heb
ben geleid. Het tegenargu
ment. dat een ongewenst kind
een rotjeugd heeft, en dat de
statistieken uitwijzen dat on
gewenste kinderen eerder
kans hebben voor galg en rad
op te groeien, spreekt mij,
eerlijk gezegd, niet zo aan. Ik
heb vrienden wier jeugd en
kennelijke „gewenstheid" al
les te wensen over hebben ge
laten, maar die zich deson
danks tot heel normale en ge
lukkige volwassenen hebben
ontplooid. Mensen in het al
gemeen en kinderen in het bij
zonder zijn elastischer dan je
denkt, en ik geloof daarom
dat het bij een ongewenste
zwangerschap reëler is te wij
zen op de ongelukkige toe
komst van de moeder, dan op
de ongelukkige toekomst van
het kind. Waarbij er natuur
lijk nog tientallen varianten
zijn tussen „gepland" en ,pn-
gewenst". Ik heb een vier jaar
jongere broer, een twaalf jaar
jonger zusje en een veertien
jaar jonger zusje. De laatste
twee werden in 1942 en 1944
geboren, niet direct geschikte
jaren voor nakomertjes.
Laatst heb ik eens aan mijn
moeder gevraagd of mijn zus
jes eigenlijk wel „gepland"
waren. „Gepland?", vroeg
mijn moeder ironisch, jullie
waren geen van vieren ge
pland!"
'Het leven van een droom'
DEN HAAG - De parabel "Het le
ven een droom" van de Spaanse
toneelschrijver Calderón de la
Barca. die nog aan de kant van de
Spanjaarden meevocht tijdens de
Tachtigjarige Oorlog, is bedoeld
om hot publiek te waarschuwen
voor de nauwelijks merkbare
scheidslijnen tussen droom en
werkelijkheid.
'Sater' stelt
beroepsverbod
aan de orde
LEIDEN - Sater speelde zaterdag
avond in het LAK-theater het
door Peter de Baan geschreven
stuk "Het verhoor". "Het ver
hoor" dat De Baan samenstelde
naar aanleiding van improvisa
ties, bestaat uit een aamtal ge
dramatiseerde gesprekken die
een bedrijfspsycholoog voert met
een arbeider die al dertien jaar in
het bedrijf werkt en nu in aan
merking komt voor promotie. De
psycholoog probeert uit te vissen
of de arbeider wel betrouwbaar
Bij zijn onderzoek gebruikt hij alle
middelen die hem ter beschik
king staan. Hij zet de arbeider
door middel van gesprekstrucs
klem en zelfs maakt hij gebruik
van informatie die hij blijkbaar
van buiten af heeft gekregen (po
litie, BVD?). De arbeider wordt
hierdoor danig van zijn stuk ge
bracht, en geeft uiteindelijk zijn
gehele privëleven vrij. Als de ar
beider dan de methoden van an
tecedentenonderzoek in de
publiciteit brengt en de krant en
kele privézaken van de psycho
loog vermeldt gaat de promotie
door en wordt de psycholoog
ontslagen.
Het verhaal in "Het verhoor" is na
tuurlijk van ondergeschikt be
lang. Het dieper liggende thema
is het beroepsverbod. Van
Duitsland is het bekend dat daar
een uitgebreid apparaat is ont
staan om de gangen van burgers
na te gaan. In Nederland is dat
weliswaar nog niet zo sterk ont
wikkeld maar ook hier dreigt er
volgens 'Sater' een dergelijke si
tuatie te ontstaan.
Bezien we de brochure die Sater bij
de voorstelling vertrekte dan
speelt het beroepsverbod al veel
langer en is er een duidelijke
ontwikkeling te zien. Sater heeft
met behulp van de acteurs John
Leddy, die de arbeider zeer ge
loofwaardig neerzette, en Jaap
van Donselaar. die de psycholoog
eveneens treffend weergaf, een
open beeld gegeven van deze
moeilijke materie.
Het was dan ook een voorstelling
die een aanzet tot de discussie
moet geven. Een aanzet die te-
sterke waarschuwing
De Poolse koning Basilio, beang
stigd door wat hij in de sterren
meent te lezen, heeft ter be
scherming van zichzelf en zijn
land zijn zoon Segismundo op
een eenzame plek laten ketenen.
Tijdens een korte proefperiode
krijgt de kroonprins vervolgens
de kans zichzelf waar te maken,
maar zodra zijn gekrenkte trots
hem brengt tot diverse wanda
den, wordt hij weer in boeien ge
slagen en krijgt hij ingeprent dat
al het gebeurde een droom was.
Dit opent hem de ogen, en als hij
door opstandige troepen bevrijd
wordt blijkt, dat hij de werkelijke
waarde van het menselijk leven is
gaan beseffen.
Op het tweede plan speelt zich in
tussen het verhaal af van de trotse
Rosaura die in mannenkleren op
zoek gaat naar haar vroegere
minnaar, niet uit liefde, maar om
haar gekrenkte eergevoel te wre
ken. Zij bereikt uiteindelijk haar
doel, maar zowel van haar als van
de andere personages laat Calde
rón in het midden of de vervul
ling van wensen oök een zeker
geluk jpplevert.
Het is niet moeilijk zich voor te
stellen hpe Shakespeare enkele
decennia eerder een dergelijk ge
geven uitgewerkt zou hebben,
maar ook zonder zo'n vergelij
king blijkt het stuk van Calderon
dramatisch vrij mager in elkaar te
zitten met een minimum aan ka
raktertekening en een overdaad
aan omzetting in woorden van
wat beter gesuggereerd had kun-
'De kapitein van Köpeniek'
TRIOMF VOOR 'THEATER'
inhoudt.
LOUIS CORNELISSE
LEIDEN - De acteur Bernhard
Droog toonde zich zaterdag
avond zeer verrast, toen hij na
afloop van het door de uit Arn
hem afkomstige toneelgroep
"Theater" opgevoerde toneel
stuk "De kapitein van Köpeniek"
van schouwburgdirecteur Hans
van Dam een uit Oost-Berlijn
meegenomen gravure van "Der
Hauptmann von Köpeniek" in
ontvangst mocht nemen.
De voorstelling van Carl Zuck-
mayers "De Kapitein van Köpe
niek" die in een vrijwel volledig
uitverkochte Leidse Schouw
burg werd gegeven, betekende
een artistieke triomf voor de to
neelgroep "Theater". Naast
Droog waren he vooral Gees Lin-
nebank, Peter Aryans, Sjoukje
Hooymayer en Wim Kouwenho-
ven, die nadrukkelijk het niveau
van deze toneelproduktie be
paalden, terwijl acteurs als Jan
Verhoeven, René van Asten en
Henk Voges voor de artistieke
continuïteit zorgdroegen. Het is
een verademing naar dit soort to
neel te kunnen kijken en "De Ka
pitein van Köpeniek" bewees
nogmaals afdoende, waarom
"Theater" al meer dan 25 jaar be-
dere, veeal fors gesubsidiëerde,
gezelschappen.
Die toneelmatige continuïteit is
enerzijds een gevolg van een
vrijwel altijd trefzekere repertoi
rekeuze en anderzijds van het
grote en rijk getalenteerde spe
lersarsenaal, waar de "Thea-
ter"-regisseuris een keuze uit
kunnen maken. Het wekt daarom
geen enkele verwondering, dat
"Theater" veel acteurs en actrices
kent, die opvallend "lang" aan
het gezelschap verbonden blij
ven, niet in de laatste plaats om
dat zij de onzekere alternatieven
van vrije produkties en experi
mentele theatergroepen schu
wen. Het ware te wensen, dat elke
Nederlandse theatergroep moei
teloos naar dit niveau kon
groeien.
Een uiterst boeiende toneelavond,
die we in Leiden, mede door het
imposante décor, niet licht zullen
vergeten. Jammer dat Sjoukje
Hooymaayer zo'n kleine rol had.
Had schoenmaker Wilhelm Voigt
alles kunnen voorzien, dan had
hij, behalve de hulp van échte
soldaten, ook wel de assistentie
van een mooie vrouw ingeroe
pen. Daarvoor is hij blijkbaar
toch te dicht bij zijn leest geble
ven.
ONXg ICDMIMÖ
GEPPTAL IM
JACffM
AUPIËMTIE
k ME£.B
nen worden. Toch is het gegeven
op zich dermate interessant, ddat
een doordachte en actualiseren
de regieopvatting een bijzonder
boeiende voorstelling kan ople-
Van dit laatste was echter weinig te
bespeuren bij de première door
de Haagse Comedie in de tekst
bewerkingvan Dolf Verspoor. De
enscenering van regisseur Pierre
Laroche kwam nauwelijks ver
der dan een reeks achterhaalde
sjablonen en een clichématig ge
barenspel dat sterk deed denken
aan uiterst traditionele opera
voorstellingen. Blijkens zijn in
leiding in het programmaboekje
ziet hij de personages als gevan
genen van zichzelf en dit belette
hem kennelijk hun drijfveren en
emoties dusdanig aan de op
pervlakte te halen, dat zij voor het
publiek voelbaar zouden worden.
Van de spelers kan onder deze om
standigheden nauwelijks meer
gezegd worden dan dat zij binnen
de hun opgelegde beperkingen
tot goede prestaties kwamen.
Enige gedrevenheid was alleen te
bespeuren bij Marjon Brandsma
als Rosaura, die nota bene met
een ernstige keelaandoening te
kampen had, en bij vlagen bij
Carl van der Plas als de raadsheer
Clotaldo en Eddv Brugman als
Segismundo. Als deze voorstel
ling in de herinnering blijft
voortleven, dan is het door de
schitterende kostuums van Ger
minal Cassado.
PAUL KORENHOF
hTAfïétA, HC
JE AL BBAI PAAFL IA/EK
A-l mwaj K/v«J
EEAJ ooe<ez(c*fr kirt
C,6AJ I/Aa) MWKI ElKiArjCIESi
~v
De avonturen van Jommeke DE KLEINE PROFESSOR
Inderdaad, mevrouw, ik
ben volwassen En ik
moet bekennen dat ik het
zeker niet onaangenaam
vind mij zo dicht bij uw
zachte boezem te
bevindent
HE EE LP'!
HEEELPJ'.
Ongelooflijk!De wereld staat
toch helemaal op zijn kop!..Er zijn geen
kinderen meerZe zijn al groot
voor dat ze klein zijn
I Professor, u moet in 't vervolg zo'n 1
onnozele praat niet meer verkopen.
1 Wat zullen de mensen denken over u j
VAN GEITEKAAS EN
KOMKOMMER
Verwijder elk spoor van
de korst en snijd de kaas
in kleine dobbelsteen-
Schil een halve kom
kommer, halveer het
stuk in de lengte en
snijd de helften dan in
dunne plakjes. Ver
meng de komkommer
met 2 bekertjes zure
room en een snufje zout
en kruiden naar eigen
fantasie en smaak. Ge
schikt zijn; (gedroogd)
dillegroen, verse bies
look, paprikapoeder,
ragfijn gesnipperde
jonge lente-uitjes of
majoraan. Meng er als
laatste de stukjes kaas
door en laat de salade
een half uurtje staan.
Roer dan nog eens door.
U kunt deze salade
eventueel uitbreiden
met plakken hardge
kookt ei, radijsjes, of
plakken rauwe ham. Dit
alles schikt u als game-
ring om de salade heen.
Geef er dan ook nog
versgeroosterd brood
bij of stokbrood.
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: "Force ten from Naverone",
da. 2.30, 7.00 en 9.30 uur, zo. 2.00, 4.30,
7.00 en 9.30 uur, 12 jr.
CAMERA: "De klompenboom", da. 8.00
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "De nieuwe avonturen
van Pietje Bel", za. en woe. 2.30 uur, zo.
2.00 en 4.15 uur.
Nachtvoorstelling: "Taxi Driver", vr. en
za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Een
7.00 en 9.15 uur
LIDO 2: "The Buddy Holly Story'",
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, al.
LIDO 3: "An unmarried woman", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 16 jr.
Kindervoorstelling: "Bambi", woe. en
za. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
uur, 16 j;
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Een vrouw als Eva", da. 1.30,
6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur. za. ook
12.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "Force ten from Naverone", da.
1.45, 6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, 12
jr.
EURO 3: "The Buddy Hollv Story", da.
2.00,7.00 en 9.15 uur. zo ook'4.30 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Fantomas", za.
12.15 uur, 12 jr.
EURO 4: "Veel liefs uit Moskou", da.
2.15,7.15 en 9.45 uur, zo. 4.45,7.15 en 9.45
uur, 12 jr.
Kindermatinee: "De avonturen van Dik
Trom", za., zo. en woe. 2.15 uur.
Nachtvoorstelling: "Bel Ami", za. 12.15
uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "De wraak van de roze
panter", vr. 7.00 en 9.15 uur, za. 4.00,7.00
en 9.15 uur, zo. 4.00 en 6.15 uur, ma. en
woe. 8.30 uur, al.
"Don't look now" do. en zo. 8.45, di. 8.15
uur, 16 jr.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
-Dngevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
•18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur ftn van 18.30-19.30 uur.
19 februari 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- De Belgische kapitein der ge
nie Ramaeckers ondernam
verleden jaar van Tripoli uit
een tocht in de binnenlanden
van Afrika, door koning Leo
pold met eenen wetenschappe
lijke zending belast. Groote
diensten tverden hem daarbij
bewezen door een reusachtigen
neger, Bamboula genaamddie
zulk eene genegenheid voor den
blanken man opvatte, dat deze
hem op zijne terugreis niet dan
met veel moeite op Malta kon
wegzenden. Bamboula was
wanhopig en besloot eindelijk
zijn gewezen meester na te rei
zen, van wien hij wist dat hij te
Etterbeek woonde. Hij verhuur
de zich op een schip en kwam te
Marseille aan, van waar hij,
geene spoorvracht kunnende be-
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders en grootouders).
Dag. van 14.30-14.45 uur
en van 18.30-18.45 uur.
talen, zijne ontdekkingsreis te
voet voortzette, tot hij dezer da
gen plotseling voor kapitein
Ramaeckers verscheen, daarbij
blijk gevende van de uitgelaten-
ste blijdschap. Hoe het hem ge
lukt is geheel Frankrijk oi'er
den weg te doorkruisen en zich
al dien tijd te voeden, is onbe
kend, daar niemand zijne taal
verstaat. Hij was gekleed in een
dunnen kaftan en moet veel van
de koude geleden hebbenThans
volgt hij den kapitein als zijne
schaduw, en deze is niet weinig
verlegen met hetgeen hem te
doen staat.
Vijftig jaar geleden:
- Albert Thomas, directeur van
hel Internationaal Arbeidsbu
reau, die te Marseille is aange
komen na een langdurige reis in
het Verre Oosten, verklaarde
daar aan de pers, dat Neder-
landsch-Indië hem het visioen
Bezoek aan ernstige patiënten:\
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
van een grootsch werk van ko
lonisatie heeft gegeven. Java
biedt een prachtig schouwspel,
aldus Thomas, waar de geest en
de handen van den mensch de
machtige tropische natuur-
krachtenTeiden en beheerschen.
Thomas wees op de politieke en
bestuurlijke organisatie, welke
de Nederlanders tot stand heb-
ben gebracht en zeide: "Zelden
wordt zooveel nagedacht als in
dit land over de levensvoor
waarden en de politieke verte
genwoordiging der inlanders.
Natuurlijk bestaan er nog nete
lige quaesties. Mijn reis was de
aanleiding tot een nieuwe po
lemiek over de z .gpoen a le sa n c-
tie (strafbaarstelling van be
paalde schendingen van de ar
beidsovereenkomst, Red.), doch
m isschien zullen wij in de naas
te toekomst van een werkelijken
vooruitgang getuige zijn".
