Heiden rijdt
schaatselite
geheel in puin
Leiden tweede sportstad van Nederland
Pijnlijke valpartij
Oranje -schaatsers
MAANDAG 12 FEBRUARI 1979
(Van onze speciale verslaggever)
OSLO - Zijn laatste stappen op het nog steeds
majestueus glimmende Bislet-ijs maakte Eric
Heiden als een opgebrachte misdadiger. Toen
de superkampioen al een tijdlang bij de kleed
ruimte onder de hoofdtribune vertoefde te mid
den van officials en anderen die hem per se de
hand wilden schudden, grepen een stuk op acht
stevige agenten hem plotseling in de kraag.
Bevreesd voor de opdringende
aangeschoten supporters en krij
sende vrouwelijke fans voor de
hoofdingang dreven de politie
functionarissen hem, minder
hardhandig als ze met tientallen
dronken toeschouwers hadden
gedaan, langs het ijs waarop hij
twee dagen als geen ander in de
historie had huisgehouden. In
een afgelegen hoek van het sta
dion werd Eric Heiden, sprintend
gevolgd door zijn eveneens ver
raste trainster Diane Holum snel
in een wachtende politiewagen
gestopt. Voorafgegaan door een
andere auto met zwaailicht ver
dween de streng beveiligde Ame
rikaan in de duistere straten van
Oslo, waar de gebruikelijke stoet
lallende supporters, steun zoe
kend aan gevels en lantaarnpa
len, heel wat moeizamer dan hun
idool de binnenstad probeerden
te bereiken om daar op gepaste
wijze het meest imponerende
schaatsfeest in de geschiedenis
voort te zetten.
Indrukwekkend
Zo overrompelend voor Eric Hei
den het afscheid van Bislet ver
liep, zo angstaanjagend hard
had hij gedurende twee fantas
tische schaatsdagen de comple
te hardrijderselite in puin ge
knald. De volledig overklaste
Noren, de onthutsend diep weg
gegleden Russen - en om over de
Nederlandse figuranten maar te
zwijgen - niets hadden ze kun
nen inbrengen tegen de nooit
eerder zo oppermachtige telg uit
een unieke schaatsfamilie.
De ene prestatie van Eric Heiden
was nog indrukwekkender dan
de andere, hoewel wereldre
cords, soms net, buiten zijn be
reik bleven. Alles bij elkaar opge
teld leverden de vier fonkelende
tijden een nooit eerder gereali
seerde droomscore op. Wat de
onderlinge afstanden zelf betreft
is het slechts een kwestie van een
paar weken wachten, want Hei
den heeft nog bezoek aan de re
cordwedstrijden in Inzeil op zijn
programma staan. Hopelijk arri
veert hij daar een beetje uitgerus-
ter dan een jaar geleden, want dat
het dan wereldrecords gaat rege
nen is een prognose die zelfs een
leek kan maken.
Waanzinnig
Hoe waanzinnig hard Eric Heiden
momenteel schaatst blijkt vooral
als de boeken met historisch cij
fermateriaal erbij worden ge
haald. Zijn onafgebroken reeks
triomfen in Oslo resulteerde via
drie nieuwe persoonlijke toptij
den in een reuzesprong van de
negende naar de eerste plaats op
de wereldranglijst aller tijden. Hij
neemt de koppositie in met een
alleen nog door hem zelf te over
treffen serie, die volledig buiten
de Medeowonderbaan tot stand
is gekomen, terwijl de rijders die
hij voorbij is gestreefd vrijwel
uitsluitend daar tot hun beste re
sultaten zijn gekomen.
De Russen zien er wijselijk van af
Eric Heiden naar hun ongeëve
naarde schaatsoord te halen,
want de gevolgen zijn gemakke
lijk te raden. Als de weergaloze
Amerikaan daar de ijzers onder
bindt, zullen de fantasietijden die
dan onherroepelijk uit de bus
rollen de komende generaties
Sowjet-rijders volledig frustre-
Fictief
Omdat de Russen geen belang bij
het bezoek van de familie-Heiden
hebben en zowel Eric als Beth
jaarlijks maar weinig op snelle
Europese banen rijden, is het
aantal wereldrecords tot dusver
een beetje beperkt gebleven. Eric
Heiden mag zich op dit moment
alleen 's werelds snelste noemen
op de 1000 en 3000 meter en daar
kan nu dus het kersverse punten-
record aan worden toege
voegd.
Maar alle bestaande recordlijsten
zijn, voor zover de naam Heiden
niet bovenaan staat, natuurlijk
fictief, want dat hij op alle onder
delen veruit de beste is, daaraan
hoeft geen seconde meer te wor
den getwijfeld. Driemaal moest
hij in de altijd door anderen ver
afschuwde openingsnt zijn kaar
ten op tafel leggen. Het lot had
het zo bepaald, maar het deerde
hem totaal niet.
Ook de absurd lange wachttijd die
de starter inlaste na het com
mando „ready" op de 500 meter
bracht hem niet van zijn stuk, zo
als de Noorse coach' Jóhs Ten-
mann graag had gewild. Hilbert
van der Duim kon zich een keer
niet beheersen, maar kenmer
kend voor de zelfcontrole van
Eric Heiden was dat hij zich weer
koeltjes oprichtte, terwijl de ner
veuze Nederlander een paar sla
gen weggleed.
Klagen
Zonder te klagen heeft Eric Heiden
de vernieuwde startmethode
geaccepteerd, hoewel de tijden
met name op de sprint er nadelig
door worden beïnvloed. De lange
fase van volledige stilstand, wat
voor een schaatser erg hinderlijk
en in feite onnatuurlijk is, heeft er
in Oslo wel toe geleid dat Heiden
niet dichter of zelfs onder de 38-
secondengrens kwam. Zijn tus
sentijd na 100 meter (10,3) geeft
precies aan waar hem dat in zit,
want op de oude wijze gestart zou
hij in het eerste gedeelte drie-
tiende van een seconde sneller
hebben afgeraasd.
Voor het wedstrijdverloop had het
vanzelfsprekend geen vervelen
de gevolgen, want na de 500 me
ter wist iedereen al precies waar
aan hij met Eric Heiden toe was,
voor zover daar tenminste bij
sommigen nog twijfels over be
stonden. Alleen op die afstand
kwam hij niet tot een nieuwe per
soonlijke toptijd. In Inzeil reed
hij vorig jaar 37,90 seconde.
Zijn verbijsterende show van on
gelooflijke klasse kwam op de
5000 meter pas goed op gang. Het
deskundige en uiterst goed door
de speaker geinformeerde
publiek (een cursus voor Neder
landse ijsbaan-omroepers zou in
Oslo geen kwaad kunnen) raakte
buiten zinnen toen de rondetij
den stuk voor stuk van vorstelijk
kaliber waren. Met uiterste preci
sie, zonder uitschieters naar bo
ven of beneden, reed Eric Heiden
eerst twee, later bijna vier en ten
slotte iets meer dan twee secon
den boven het schema van
Stenshemmets wereldrecord,
dat, hoe kan het anders, op Me-
deo werd gerealiseerd.
Collectie
Met een vooruitziende blik had
Diane Holum de vorige week
n jeu we schema's in elkaar gezet,
want deze bleken met een eind
tijd van onder de zeven minuten
nog niet in haar collectie voor te
komen. Iedereen die na zijn
machtsdemonstratie over het ijs
moest, wist bij voorbaat dat het
onbegonnen werk was om de
6.59,15 van Heiden te attaqueren,
maar dat de rest zo weinig ver
weer had was wel verbazingwek
kend.
Daardoor nam de voorsprong van
Heiden proporties aan die nim-
mer in een internationaal titel-
toernooi zo groot waren. Nog gro
ter werd de kloof op de 1500 me
ter, toen wereldrecordhouder
Jan-Egil Storholt aan zijn zijde
stond. Anderhalve ronde durfde
de Noor de strijd aan, vervolgens
kon hij nog maar hopen dat zijn
record (1.55,18) niet verpulverd
werd.
„Op de 1500 meter", zo vertelde
Eric Heiden naderhand, „heb ik
wel geprobeerd het wereldrecord
te breken, maar nu het niet gelukt
is zal ik het in. Inzeil proberen".
Hij bekende ook alleen voor deze
race een beetje zenuwachtig te
zijn, geweest. „Ik was heus wel
bang voor Storholt". zei hij, het
geen de Noorse schaatser naast
hem in lachen deed uitbarsten.
„Waarom?", riep de anders zo
emotieloze Storholt uit, en hij gaf
de Amerikaan daarbij een be
wonderende klap tegen de
schouders. „Deze jongen", bena
drukte hij ten overvloede, „is ge
woon fantastisch". En zijn ploeg
genoot Stenshemmet voegde er
aan toe: „Eerste worden is er vóór
ons niet meer bij. Het enige waar
op ik me nog verheug is het reisje
naar Amerika, maar niet om daar
een olympische gouden medaille
te winnen".
Ook in het 10-kilometergoud kan
eigenlijk alvast de naam Eric
Heiden worden gegraveerd.Hij
vertrok - weer als eerste - met een
gerichte eindtijd van 14.48, vol
doende voor het puntenrecord en
elf seconden onder zijn beste top
tijd, die van de WK 1977 dateert.
Het ging echter allemaal nog
sneller. En het tempo dat hij in de
slotfase ontwikkelde duidde erop
dat een nog scherpere tijd moge
lijk was geweest. Allerminst uit
geput gleed Heiden over de eind-
streeop om zich vervolgens voor
de zevende maal in totaal en drie
keer als allrounder tot de absolu
te wereldkampioen te laten kro-
Zoals het overwicht van Eric Hei
den voor iedere andere top-
schaatser ontmoedigende vor
men heeft aangenomen, zo dui
delijk werd in Oslo ook dat de
Amerikaanse schaatssport niet
bij hem (en zijn zuster) ophoudt.
Veel indruk maakte ook zijn
vriend Mike Woods, die zeer
knap tweede werd op de 5000
meter en ook de 500 en 10.000 me
ter uitstekend bleek te beheer
sen. Verder kondigde ook de 17-
jarige Graig Kressler zijn op
komst aan, hoewel hij - evenals
Woods een pupil van de ex-Ne
derlander Peter Schotting - in
een verbeten en op hoog niveau
uitgevoerde strijd op de 5000
meter om de beschikbare 16
plaatsen in het eindklassement
net uit de boot viel. Toch mogen
de Amerikanen dank zij Kress
ler het volgend jaar het maxi
male aantal van vier deelne
mers inzetten.
Japanners
Bij de winnaars, tot op zekere hoog
te dan, behoorden ook de Japan
ners, die met Yamamoto en Ka-
wahara over een verrassend sterk
koppel beschikken. Hun pro
gressie kwam vooral op de 10.000
meter als een geweldige surprise,
maar de schaatssport mag er blij
mee zijn, omdat het internatio
nale aanzien er iets door wordt
verbreed.
De verliezers waren vooral de Rus
sen, die slechts met twee man het
eindklassement bereikten, Ljos-
kin, de 10-kilometerspeciaiist, en
de onopvallende Lobanov. De
debuterende Ogloblin bracht er
niets van terecht, terwijl het toer
nooi voor de Europese kampioen
van vorig jaar, Martsjuk, een
enorme deceptie werd. De kleine.
Rus miste zaterdag de boot op de
5000 meter, maar had als enige
nog de kans om zich middels een
sterke 1500 meter te kwalificeren.
Die poging mislukte en als enige
excuus voerde hij hoofdpijn aan
en botte schaatsen.
Aan de starre trainingsopbouw van
HILVERSUM - Bij de jaarlijk
se verkiezingen tot Sport-
stad van het Jaar is Leiden
dit keer zeer hoog geëindigd.
Achter Zoetermeer werd
Leiden tweede met een to
taal van 440 punten. Haar
lem werd derde.
Zoetermeer verzamelde, bij
deze door uc «m* georga
niseerde verkiezing 1082
punten en werd daarmee
ruimschoots eerste. Het
overgrote deel van de punten
had Zoetermeer te danken
aan dc turntitels van Moni
que Bolleboom, het trampo
linekampioenschap van
Frans Verstracten en de
clubtitel van Pro Patria. In
vier takken van sport bleek
deze stad vier nationale
kampioenen te hebben.
Leiden volgde op ruime af
stand. De Sleutelstad ver
kreeg zijn punten vooral
door de landstitels van Par
ker en LKV De Spartaan en
het nationale kampioen
schap van schaker John van
der Wiel. Ook atletiekver
eniging De Bataven deed een
duit in het zakje.
Op donderdag 1 maart zullen
in een directe radio-uitzen
ding van Sportpanorama de
bij deze onderscheidingen
behorende bokalen worden
uitgereikt.
Europees kampioen Jan Egil Storholt (rechts) kwam er na de 1500 meter rond voor uit: Eric Heiden is gewoon
een paar klassen beter. Handen omhoog
de Russen blijkt nog erg veel te
schorten, hoewel ze een jaar ge
leden de problematiek behoorlijk
schenen te beheersen. Ook de
Noorse coach Johs Tènmann
moet nog maar eens terug naar de
schoolbanken, want zijn pupillen
zijn dit seizoen ook het spoor
enigszins bijster geraakt. De
klasseringen van Storholt (twee
de) en Stenshemmet (derde) ver
bloemen dat enigszins, maar de
begeleiding heeft wel degelijk ge
faald. In november kwam Stor
holt op de vijf kilometer tot 7.06,
zaterdag onder de best denkbare
Noorse omstandigheden bleef hij
daar ver van verwijderd.
Het is daarom voor Tenmann al te
gemakkelijk om alles op de ge
weldige overmacht van Heiden af
te wimpelen, zoals hij deed met
een smakeloze grap: „Die Ameri
kaan is alleen nog te verslaan als
we stiekem wat vergif in zijn soep
doen".
Heiden reist deze week naar Inzeil
waar de sprintspecialisten de
borst nat kunnen maken, want
merkte hij de afgelopen week
niet op: „De titel bij de sprinters
kan ik gemakkelijker pakken dan
bij de allrounders. Van de all-
rounders verwacht ik nog wel
concurrentie". Arme sprin
ters.
Yan 't Oever: „Toch op goede weg..."
(Van onze speciale verslaggever)
OSLO (GPD) - De blijdschap over de vermeende terug
keer van de Nederlandse schaatssport is dit seizoen een
kort leven beschoren geweest. Zag het er bij de nieuw
jaarswedstrijden in Oslo ineens een stuk florissanter
uit, op hetzelfde ijs zijn de mannen van Egbert van 't
Oever dit weekeinde met een harde smak onderuit ge
gaan.
500 m 1500 m 5000 m 10.000 m
Eric Heiden (Vst) 38.22 1) 1.56.05 1) 6.59.15 1) 14.43.11 1)
Jan Egil Storholt (Noo)39.03 2) 2.00.68 5) 7.13.18 7) 15.04.62 5)
Kay Arne Stenshjemmet (Noo)39.24 4) 1.59.60 2) 7.12.73 6) 15.10.58 8)
Mike Woods (Vst)39.83(13) 2.01.87 (11) 7.10.93(2) 14.59.03(4)
Viktor Ljoskin (Sov)40.12 (15) 2.01.18 7) 7.12.10 4) 14.58.74 2)
Masahito Yamamoto (Jap)39.64 8) 2.01.78 (10) 7.16.91(12) 14.58.93 3)
Masayoki Kawahara (Jap)39.70 (11) 2.00.67 4) 7.16.10 (11) 15.10.06 7)
Amund Sjöbrend (Noo) 40.07 (14) 2.00.92 6) 7.11.22 3) 15.14.51 (11)
Tomas Gustafsson 4Zwe)39.60 6) 2.01 61 9) 7.14.10 8) 15.19.14 (13)
Vladimir Lobanov (Sov)39.64 8) 2.00.12 3) 7.18.61(15) 15.35.98 (16)
Yep Kramer (Ned)40.24(16) 2.02.05(14) 7.15.28(10) 15.18.19(12)
Henning Kaarud (Noo)40.47(18) 2.02.94 (16) 7.17.79 (13) 15.09.33 6)
Piet Kleine (Ned) 40.93 (21) 2.01.94 (13) 7.15.23 9) 15.13.46 (10)
Colin Coates (Aus)41.03 (23) 2.03.00(17) 7.18.95(16) 15.10.63 9)
Klaas Vriend (Ned) 40.63(20) 2.03.04(18) 7.18.05(14) 15.32.68(15)
Hilbert van der Duim (Ned) 39.69(10) 2.15.69 (32) 7.12.25 5) 15.19.55(14)
162.973
167.805
167.903
168.497
168.660
168.870
169.036
169.223
169.533
170.340
170.360
170.695
170.772
171.456
172.082
174.122
Hilbert van der Duim zelfs letter
lijk. en weer was het op de 1500
meter prijs. De kopman van de
Üranje-ploeg, die na twee afstan
den een perspectiefrijke vierde
plaats innam, ziet zijn loopbaan
volledig geruineerd worden door
buitelingen over het ijs.
Steeds in wedstrijden met buiten
landse tegenstanders is het dit
seizoen met Van der Duim falie
kant fout gegaan. In de interland
tegen de Noren, zoals gezegd tij
dens de nieuwjaarswedstrijden,
èn bij de Europese kampioen
schappen in Deventer viel hij
gewoon tegen. Het is voor hem
daarom niet zozeer een kwestie
van op de been blijven, Van der
Duim lijkt in belangrijke toer
nooien té gespannen om zijn ca
paciteiten te benutten.
Recorddiepte
Bij de vorige wereldkampioen
schappen was Van der Duim als
negende nog de beste Nederlan
der, Piet Kleine volgde toen na
hem en Klaas Vriend werd zes
tiende. Joop Pasman slaagde er
niet in de beste zestien te berei
ken. Met die klasseringen was het
Nederlandse topschaatsen inter
nationaal tot recorddiepte ge
zakt, maar de prestaties waren in
Oslo in feite nog bedroevender en
bieden nauwelijks uitzicht op be
tere tijden.
Twee kandidaten voor wie nog wel
de deur naar een rooskleurige
toekomst kan worden openge
houden, dat is alles wat het be
wind van Egbert van 't Oever en
conditietrainer Tjaard Klooster
boer in twee seizoenen heeft op
geleverd. Maar Wim Pol, het eni
ge lichtpuntje bij de Europese
kampioenschappen in Deventer,
noch Yep Kramer, die in Oslo de
algehele malaise doorbrak met
een zeer verdienstelijk debuut,
zijn bij machte gebleken zich
voor beide grote kampioen
schappen te kwalificeren.
Na de ontluisterende afgang een
jaar geleden in Gothenburg ston
den de posities van het trainers
duo ter discussie, de schrijnende
oogst van Oslo rechtvaardigt de
vraag of de KNSB voor een derde
jaar in zee moet gaan met dit
koppel, dat op internationaal
topniveau onervaren is, maar
niettemin destijds erg opgewekt
van start is gegaan.
Het geeft bijvoorbeeld zeer te den
ken dat adviseur Harm Kuipers
in Oslo met Tjaard Kloosterboer
een ronde maakte langs alle
vooraanstaande buitenlandse
coaches om hem ervan te over
tuigen dat de theorieën waarvoor
de ClOS-docent maar moeilijk
toe over te halen is geweest, el
ders wel degelijk worden ge
bruikt.
Een olympisch jaar is niet het
meest ideale moment voor een
trainerswisseling, maar de alge
hele matheid die nu over de
grauwe Oranje-ploeg ligt biedt
haast geen andere oplossing.
Toch weigerde Van 't Oever ook
gisteren om de pijnlijke afgang
als zodanig in ogenschouw te
nemen. Letterlijk zei hij: „Ik wil
niet zeggen dat ik het niet meer
zie zitten. Ik weet gewoon dat we
op de goede weg zijn, al zijn de
uitslagen daar niet naar. Alleen
de tien kilometer, daar ben ik
toch wel door aangeslagen. Ik
hoop dat we in een volgende
wedstrijd waarin die afstand op
het programma staat met een
goed tegenantwoord kunnen
komen".
Terecht waren wel de prijzende
woorden voor de hoogst geëin
digde Nederlander, Yep Kramer,
die zich als debutant knap weer
de. ook in de harde sl^g op de
5000 meter. Van 't Oever „Kra
mer heeft zonder meer een knap
toernooi gereden. Met drie per
soonlijke records kan hij uiterst
tevreden zijn".
Voor de Fries kreeg de wedstrijd
echter een zeer merkwaardig be
gin, want op de 500 meter kwam
hij in botsing met de Italiaan
Marchetto. Met wat meer erva
ring had Kramer die wellicht
kunnen voorkomen door uit de
buitenbocht komend onmiddel
lijk naar de binnenbaan te koer
sen. De ruimte was er voor, maar
Kramer wilde helemaal aan het
eind van de' kruising voor langs
gaan, waardoor een aanraking
niet meer te vermijden viel. De
Italiaan werd gediskwalificeerd,
aangezien de regels zeggen dat
iemand die uit de binnenbocht
komt verantwoordelijk is voor
een eventuele botsing. En zo
doende mocht Kramer later in
zijn eentje nogmaals de 500 meter
afleggen, hetgeen hij een seconde
sneller deed. Kramer „Ik ben erg
verrast door mijn vooruit
gang".
Piet Kleine, troosteloos dertiende,
vond ronduit „Ik ben niet tevre
den en ik heb zeker niet aan myn
verwachtingen voldaan. Maar het
moet wel aan mijn ziekte hebben
gelegen. Dat is volgens mij de
enige oorzaak".
Daarentegen vond Klaas Vriend,
die pal voor de gevallen Hilbert
van der Duim aan de staart van de
ranglijst terechtkwam: „Het ging
mij erom bij de laatste zestien te
komen. Dat is me gelukt. Ik kan
nou eenmaal niet beter".
Smerig
Voor zijn derde valpartij op de 1500
meter noemde Hilbert van der
v Duim als mogelijke oorzaak: „Op
een plaats was het ijs een beetje
smerig. Al dadelijk na de start
merkte ik dat er iets niet in orde
was met mijn schaatsen. Later in
de kleedkamer bleek dat er aan
de buitenkant van mijn linker-
schaats een witte streep zat. Maar
ik wil dat niet als excuus aanvoe
ren. Je moet gewoon op de been
blijven".
Dat geldt ook voor trainers die
zichzelf overschatten en onwe
tend van wat hen te wachten staat
op glad ijs stappen en dan wel
eens zeer pijnlijk onderuit kun
nen gaan.
