Rij nconf erentie
gaat niet door
Zware druk op conferentie Puebla
i
Onderhandelingen tussen
'twee premiers' in Iran
Zuidafrikaans
weekblad
kreeg
mogelijk ook
overheidsgeld
Weer leden Rode Brigades
in Italië gearresteerd
Moboetoe:
Belgische
Oppositie
Duitsland
valt uit
naar SPD
troepen
gaan hier
opleiden
ISRAEL WIL WEER
ONDERHANDELEN
Slag in het gezicht Nederland
DONDERDAG 8 FEBRUARI 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG - Het
schandaal rond het voormali
ge ministerie van voorlich
ting van Zuid-Afrika staat
nog steeds in het middelpunt
van de discussies in het Zuid-
afrikaanse parlement. Giste
ren heeft de vertegenwoordi
ger van de oppositionele Pro
gressieve Partij, Harry
Schwartz, de regering be
schuldigd dat het weekblad
„To the point" - mede opge
richt met hulp van de Neder
landse uitgever Hubert G.
Jussen en de vroegere hoofd
redacteur van Elsevier, Mar
tin W. Duyzings - minstens
4,5 miljoen rand (ongeveer 10
miljoen gulden) uit de staats
kas had ontvangen.
Premier P. W. Botha verklaarde
dat hij en zijn regering on
middellijk zullen aftreden en
dat nieuwe verkiezingen zul
len worden uitgeschreven,
indien de oppositie in staat is
om te bewijzen dat de leden
van het zittende kabinet over
dezelfde informatie beschik
ken als dr. Connie Mulder, de
vroegere minister van voor
lichting en diens staatssecre
taris dr. Eschel Rhoodie.
Botha daagde de oppositie uit
om voor de commissie-Eras
mus, die het corruptie-schan
daal onderzoekt, een getui
genverklaring af te leggen.
Hij zei verder dat de oppositie
de regering voortdurend be
schuldigt dat zij bepaalde in
lichtingen over het schandaal
geheim houdt, maar zij kan
alleen deze beschuldigingen
uiten indien zij werkelijk
weet wat er achter de scher
men gebeurde. Minister-pre
sident Botha zei ten slotte dat
yhij bereid was om de leider
van de oppositionele partij
van de Nieuwe Republiek,
Raw, gelegenheid te geven
om alle verklaringen van ge
tuigen voor de commissie-Er
asmus in te zien, als hij be
looft dat hij de inlichtingen
geheim zal houden.
Botha verklaarde ook dat hij de
minister van voorlichting, dr.
Connie Mulder, had gedwon
gen om uit de politiek terug te
treden omdat deze zijn toen
malige collega's niet volledig
had geïnformeerd over de
gang van zaken binnen zijn
ministerie.
Intussen zorgt ook generaal
Hendrik van den Bergh, die
als eeh van de belangrijkste
getuigen in het gehele schan
daal wordt beschouwd, voor
nieuwe opwinding. Nadat hij
verleden week een petitie te
kende waarin geëist wordt
dat hij zelf voor een gerechts
hof wordt gedaagd, gaf hij de
laatste dagen verschillende
interviews, waarin hij onder
meer verklaarde dat hij in
staat was om Rhoodie, die in
het buitenland is ondergedo
ken, binnen drie dagen te
vinden. Gisteren werd be
kend dat de generaal, die tot
verleden jaar de chef was van
de gevreesde Zuidafrikaanse
geheime dienst BOSS, bereid
is om op een protestvergade
ring van de Progressieve Fe
derale Partij het woord te
voeren. Deze protestvergade
ring wordt gehouden om op
nieuw zijn veroordeling te ei
sen wegens medeplichtigheid
aan het informatieschan
daal.
PUEBLA (ANP) - Vooral van de
kant van de Braziliaanse bis
schoppen wordt sterke druk uit
geoefend op de conferentie van
Puebla om vast te houden aan de
lijn van Medellin en richtlijnen
uit te werken voor bestrijding
van de ongerechtigheid en ar
moede. Kardinaal Lorscheider,
een der drie presidenten van de
algemene Zuidamerikaanse bis
schoppenconferentie, noemt dit
een der voornaamste taken van
de R.K. kerk in Zuid-Amerika.
De massale armoede onder het
Zuidamerikaanse volk is volgens
hem een der grootste zorgen van
de Puebla-conferentie, vooral
omdat tegenover extreme ar
moede bij de meesten extreme
rijkdom bij enkelingen staat. Het
onbarmhartigst worden de arme
massa's volgens kardinaal Lor
scheider getroffen door de tech
nische maatschappij, door de
economische planning en door
de massamedia. Met name de
massamedia verwijt kardinaal
Lorscheider, dat zij de mensen
een nieuw levenspatroon willen
opdringen.
Hij beklemtoont dan ook dat de
conferentie van Puebla in solida
riteit met de armsten moet wer
ken voor „een nieuwe samenle
ving, waarin niemand aan de kant
wordt gedrukt". Aan dit engage
ment ontleent de conferentie van
Puebla haar betekenis, aldus
Lorscheider.
Opvallend is, dat de secretaris-ge
neraal van de Braziliaanse bis
schoppenconferentie, bisschop
Ivo Lorscheider, voor de Vati
caanse radio in de gelegenheid is
gesteld een kwestie aan te snij
den, die in de grote openingstoe-
,Het is een slag in het gezicht van
Nederland dat de conferentie is
afgezegd. Aan de vooravond van
de Europese verkiezingen is nu al
gebleken dat we ver weg zijn van
een Europees milieubeleid", liet
CD A-woord voerder Cornelissen
gisteravond weten.
spraak van de paus voor de con
ferentie van Puebla niet of nau
welijks aan de orde is gekomen:
de ideologie van de nationale
veiligheid. Bisschop Lorscheider
erkent dat iedere staat natuurlijk
veiliggesteld moet zijn, maar die
„staatsveiligheid mag niet over
schat worden".
Bisschop Lorscheider verklaarde
vanuit Puebla voor de Vaticaanse
radio, dat „het onaanvaardbaar
is, dat men omwille van de
staatsveiligheid en omwille van
het behoud van het heersende
systeem de basisrechten van de
mens inkort of schendt, waar
door de veiligheid van persoon en
gemeenschap in gevaar wordt
gebracht".
tersconferentie is in Diisseldorf,
waar ruim 30 gemeenten een
symposium houden over de ver
vuiling van de Rijn. met grote te
leurstelling ontvangen. In Diis
seldorf is het symposium „Scho
ne Rijn" juist gepland aan de
vooravond van de ministerscon
ferentie. Met een resolutie wilden
de ruim 30 Rijnoevergemeenten
druk uitoefenen op de ministers
conferentie van 19 februari. De
gemeentebestuurders verlangen
van de verantwoordelijke minis
ters van Frankrijk. Duitsland,
Zwitserland. Luxemburg en Ne
derland dat de in 1976 in Bonn
gesloten zout- en chemieverdra-
gen snel worden uitgevoerd.
TEHERAN, MOSKOU
(DPA Reuter UPI) - De
voorzitter van de opposi
tiepartij het Nationale
Front, Karim Sanjabi,
heeft gisteren verklaard
dat er tussen Bazargan en
Baktiar onderhandeld
wordt om te komen tot een
vreedzame oplossing van
de problemen in Iran.
Op een persconferentie in het
hoofdkwartier van ajatollah
Chomeini werd de residentie van
Chomeini uitgeroepen tot de ze
tel van de voorlopige regering
van Bazargan. Zodra Bazargan,
die afgelopen maandag tot pre
mier van de tegenregering werd
benoemd, zijn ministers heeft
aangesteld, zal de voorlopige re
gering aan het werk gaan. Het Na
tionale Front riep zijn aanhan
gers op de tegenregering te steu-
Aanhangers van Chomeini ver
klaarden gisteren dat de officiële
regering van Baktiar snel uiteen
valt. Een groot aantal ambtena
ren op het departement van Bak-
Carter garant
voor Thaise
veiligheid
WASHINGTON (Reuter) - Pre
sident Carter heeft Thailand
meegedeeld dat de Verenigde
Staten beslist tot actie zullen
overgaan als de gevechten in
Kampuchea de veiligheid van
Thailand bedreigen.
"De Verenigde Staten hebben
ons de verzekering gegeven
en het vertrouwen dat ze niet
lijdeloos zullen toezien als de
situatie rondom ons esca
leert", zo vertelde de Thaise
premier tijdens een perscon
ferentie. "De president heeft
dit punt herhaalde malen be
klemtoond", zo zei hij, zonder
verder uit te weiden.
Verklaringen als die van de drie
Braziliaanse deelnemers aan de
conferentie van Puebla worden
afgelegd op de dagelijkse pers
conferenties. Daarop worden
echter geen mededelingen ge
daan over het verloop van de be
sprekingen in de hermetisch voor
buitenstaanders afgesloten con
ferentieruimten.
Dit leidt tot speculaties over „harde
strijd tussen de bisschoppen" tot
berichten over „harmonische
samenwerking". Opvallend is
wel, dat in de persconferenties de
progressieve richting binnen de
Zuidamerikaanse bisschoppen
het duidelijkst uiteenzet welke
koers de conferentie moet varen.
tiar zijn in staking gegaan uit pro
test tegen de weigering van de
premier af te treden, aldus me
dewerkers van Bazargan. Dit
werd tegengesproken door een
adviseur van Baktiar, die ver
klaarde dat het departement van
de premier juist minder last on
dervindt van dit soort moeilijk
heden dan de overige ministeries.
Aanhangers van Chomeini hebben
de werkzaamheden op verschil
lende ministeries tot stilstand
gebracht en het kamp van de aja
tollah liet weten van een aantal
ministeries brieven te hebben
ontvangen waarin de ministeries
hun steun betuigen aan de voor
lopige regering. Buitenlandse di
plomaten meldden dat een
"zit"-staking het werk op het mi
nisterie van buitenlandse zaken
bijna helemaal stil heeft gelegd.
Na het Lagerhuis, heeft gisteren
ook de Senaat in Teheran het
wetsontwerp voor de opheffing
van de gehate geheime politie, de
Savak, goedgekeurd. Ook hecht
te de Senaat zijn goedkeuring aan
de wet waarbij de onschendbaar
heid van oud-ministers en af
gevaardigden wordt opgeheven.
MILAAN (UPI/AP) - Antiterreur
eenheden van de Italiaanse poli
tie hebben gisteren opnieuw een
slag toegebracht aan de stads-
guerrillero's van de Rode Briga
des met de arrestatie van twee
mannen en twee vrouwen. De
vier arrestanten worden be
schuldigd van medeplichtigheid
aan een reeks aanslagen in
Noord-Italië. Met de arrestatie is
het aantal leden dat deze week in
Milaan is opgepakt en dat wordt
verdacht van lidmaatschap van
de Rode Brigades opgelopen tot
negen.
Volgens politie-functionarissen
waren de arrestaties mogelijk
geworden doordat het oppakken
van de vijf anderen, de dag er
voor, was geheimgehouden. Bij
de eerste arrestaties waren do
cumenten in beslaggenomen
waarin de afspraak met de overi-
wil zij antwoord geven op de no
den van de mensen. Waarnemers
menen dat de meeste bisschop
pen, meestal van traditionele in
slag, nog niet goed weten welke
kant te kiezen, de geëngageerde
lijn van de 15 procent progressie
ve collega's of de voorzichtige
koers, zoals die is uitgestippeld in
het voorbereidend document van
het secretariaat-generaal. In dit
document blijft bijvoorbeeld het
liberaal-kapitalisme van de
Zuidamerikaanse regeringen, dat
door Helder Camara scherp
wordt aangevallen, practisch
helemaal buiten schot.
In elk geval hebben afgelopen zon
dag vele bisschoppen van de con-
In de Iraanse hoofdstad werd gis
termiddag door enkele honder
den aanhangers van Chomeini
gedemonstreerd. De demonstra
ties verliepen rustig. De militaire
autoriteiten van de stad hebben
de avondklok met een uur bekort
en de inwoners mogen nu tot 's
avonds twaalf uur (plaatselijke
tijd) op straat blijven.
De Sowjet-Unie verklaarde giste
ren dat de officiële regering van
Iran alleen dank zij de steun van
de VS de eisen van de overgrote
meerderheid van het volk naast
zich neer kan leggen. Het officiële
dagblad, Prawda, schreef dat je
de tegenstanders van de sjah
nauwelijks kunt omschrijven als
oppositie. Zij vertegenwoordigen
een overweldigende meerder
heid van het volk, zij vertegen
woordigen de verschillende la
gen van het volk en bepalen in
feite het dagelijkse leven. De
Prawda herhaalde zijn kritiek op
de VS "onder het mom van bui
tenlandse hulp krijgt Iran wa
pens en adviseurs, er op gericht
de volksbeweging te ondermij-
ge vier, de volgende dag, stond
aangekondigd.
In het kader van het onderzoek
naar de moord op de voormalige
Italiaanse premier Aldo Moro
heeft de politie gisteren ook de
journalist Ernesto Viglione,
werkzaam voor radio Monte
Carlo, gearresteerd. De journalist
was in een tijdschriftartikel ge
noemd als bemiddelaar tussen
christendemocratische parle
mentariërs en leden van de Rode
Brigades. Hij werd aangehouden
op beschuldiging van het aan
moedigen tot misdadige activi
teiten en het afleggen van een
valse getuigenverklaring.
De schrijver van het artikel in het in
Rome verschijnende weekblad
"l'Espresso", Gian Luigi Melega,
beweerde dat Viglione had be
middeld in een ontmoeting tus
sen een christendemocratische
ferentie tijdens predikaties in
omliggende parochies met
kracht verzekerd, dat er zo'n
broederlijk overleg was en grote
eensgezindheid. Maar de mees
ten vonden het toch wel nodig om
het gebed van de gelovigen te
vragen voor meer eenheid. Kar
dinaal Primatesta van Cordoba in
Argentinië formuleerde het heel
duidelijk in de parochiekerk van
het dorp Cholula: „Wij zijn als
vrienden en broeders. Laat ons
allemaal bidden, opdat God ons
doet groeien in geloof en een
heid".
De zeer progressieve Braziliaanse
kardinaal Paulo Evaristo Arns
legde in de plattelandsparochie
van Huexotitla de nadruk op een
ander soort eenheid, namelijk de
eenheid van problemen waar
voor alle bisschoppen in Zuid-
Amerika staan. Hij zei de gelovi
gen daar, dat de problemen in
Mexico precies dezelfde zijn als
in Brazilië. "En dat", zo zei hij,
"geeft eenheid aan ons hart, na
melijk het zoeken naar gerech
tigheid voor allen".
(Van onze correspondent)
BONN - SPD-secretaris-generaal
Egon Bahr is van mening dat er in
de Bondsrepubliek een hyste
risch debat dreigt over de ont
spanning tussen Oost en West.
Volgens Bahr is de CDU-CSU-
oppositie hiervoor verantwoor
delijk Dit zei hij gisteren in een
interview met de Duitse televi-
Bahr verwijt de oppositie SPD-
fractievoorzitter Herbert Wehner
te hebben gebombardeerd tot
„zondebok" on; te fulmineren te
gen de Duitse ontspanningspoli-
tiek. Wehner heeft verklaard dat
dc bewapening van de Sowjet-
Unie „defensief van aard" is. Bo
vendien heeft hij in een interview
gezegd dat hy het niet eens is met
de houding van minister Gen-
scher van buitenlandse zaken
(FDP) met betrekking tot ontwa
peningsonderhandelingen. De
oppositie noemde Wehner daar
op een „veiligheidsrisico".
Wehner heeft gisteren in een ver
haal in de Hamburger Anzeigen
und Nachrichten geschreven dat
de „veiligheidsdiensten nog niet
in actie zijn gekomen" om hem
„achter slot en grendel" te zetten.
In de laatste, serieus bedoelde
alinea, verwijst Wehner naar de
regeringsverklaring van bonds
kanselier Schmidt. Daarin staat
onder andere dat „realiteitszin
nodig is" en dat „een vertekend
beeld van de werkelijkheid de
blik vertroebelt". Hiermee is het
door de oppositie verspreide
beeld van de „agressieve, Russi
sche beer" bedoeld.
Volgende week beraadt het West-
duitse kabinet zich op een ant
woord op de vragen van de oppo
sitie met betrekking tot de ont-
wapenings- en veiligheidspoli
tiek. Door ziekte van minister
Genscher gebeurde dat gisteren
niet.
Volgens bondskanselier Helmut
Schmidt bestaat er tussen het
kabinet en de regeringspartijen
geen diepgaand meningsverschil
over de ontwapeningspolitiek. Er
moet echter nog over enkele za
ken worden gediscussieerd, die
nauw met elkaar verbonden zijn:
de modernisering van nucleaire
wapens, de inhoud van een mo
gelijk SALT-II I-akkoord (over
het eigen Europese kernwape
narsenaal) en de onderhandelin
gen in Wenen over een geleidelij
ke vermindering van de troepen
sterkte in Midden-Europa.
Schmidt heeft er nog eens de na
druk op gelegd dat. als het erom
gaat een tegenwicht te vormen
tegen de Russische overmacht
aan middellange afstandsraket
ten, de Bondsrepubüek niet van
haar Westeuropese bondgenoten
mag worden geisoleerd.
senator en een lid van de Rode
Brigades. De contacten beoog
den de politie in staat te stellen in
augustus vorig jaar de leiders van
de terroristen tijdens het voorge
stelde onderhoud te arresteren.
De ontmoeting werd afgezegd.
In het artikel werd tevens een lid
van de Rode Brigades geciteerd
die beweerd zou hebben dat de
ontvoering van Moro en diens
dood was uitgevoerd onder lei
ding van twee onbekende parle
mentariërs en iemand "die ban
den onderhield met het Vati-
kaan."
De magistraat die het onderzoek in
de zaak Moro leidt, Achille Ga-
lucci, ondervroeg gisteren de au
teur van het artikel. Over het on
derhoud werd niets meegedeeld,
maar Galucci zou in verband met
het artikel nog anderen onder
vragen.
KINSJASA (UPI/Reuter) - Presi
dent Moboetoe Sese Seko heeft
gisteren gezegd dat de komst van
Belgische parachutisten naar
Zaïre uitsluitend bedoeld is om
behulpzaam te zijn bij de oplei
ding van Zaïrese militairen en om
een Belgisch contingent af te los
sen dat in Zaïre is gestationeerd.
De president zei ook dat behalve
met België samenwerkingsak
koorden waren gesloten met
Frankrijk en China, op grond
waarvan elk land een brigade
voor Zaïre zal opleiden. Er zijn al
vijftig Franse instructeurs bezig
met het oefenen van Zarese para
chutisten. De Franse regering is
echter niet van plan troepen naar
Zaïre te zenden, zo heeft een
woordvoerder van de Franse pre
sident gisteren verklaard. Presi
dent Moboetoe van Zaïre heeft la
ten weten dat de situatie in zijn
land een dergelijke veronder
stelling niet rechtvaardigt, zo
voegde hij eraan toe.
De woordvoerder van het Belgi
sche ministerie van buitenlandse
zaken heeft gisteren in Brussel
categorisch ontkend dat alarme
rende berichten uit Zaïre voor de
Belgische regering de reden ge
weest zouden zijn om Belgische
para-commando's naar Zaïre te
sturen.
JERUZALEM (Reuter) - Israël is
bereid tot hervatting van de vre-
desbeperkingen met Egypte en
de Verenigde Staten, zo is giste
ren van officiële bronnen in Jeru
zalem vernomen.
Premier Menachem Begin zal van
daag met het kabinet de uitnodi
ging van president Carter be
spreken de onderhandelingen te
hervatten. De instructies voor
minister van buitenlandse zaken
Mosje Dajan, die Israël op die be
sprekingen zal vertegenwoordi
gen, worden zondag door het ka
binet opgesteld.
De uitnodiging van president Car
ter aan Israël en Egypte terug te
keren tot de onderhandelingsta
fel is de jongste Amerikaanse
Israël wil een nieuwe stad vestigen
op de bezette westelijke Jor-
daanoever. Dit heeft radio Tel
Aviv gisteren aangekondigd. De
bekendmaking kwam een paar
uur nadat Israël de uitnodiging
had ontvangen voor de hervat
ting van de vredesbesprekingen
met Egypte.
De Israëlische staatsradio deelde
mee dat de ministeriële commis
sie belast met vestigingszaken
onder leiding van de minister van
landbouw Ariel Sharon plannen
heeft goedgekeurd om een nieu
we stad 'Ephrat' te bóuwen in
Hebron, ten zuiden van Jeruza
lem.
Cornelissen wil van Tuynman pre
cies weten op welke gronden de
ministers van Duitsland, Zwit
serland en Frankrijk hebben be
sloten niet naar Luxemburg te
komen. Voorts eiste hij dat de be
trokken Nederlandse bewinds
lieden (verkeer en waterstaat,
milieu en buitenlandse zaken)
alles in het werk stellen om een
efficiënte aanpak van de sanering
van de Rijn voortgang te laten
vinden.
De volksvertegenwoordigingen in
de Rijnstaten waren vanmorgen
nog niet op de hoogte gebracht
van het niet-doorgaan van de mi
nistersbijeenkomst. Op het mi
nisterie van buitenlandse zaken
in Den Haag zijn begin deze week
de geruchten over afgelasting
van de conferentie binnengeko
men. Inmiddels heeft zowel het
departement van buitenlandse
zaken als van verkeer en water
staat bevestigd dat de Rijnstaten,
uitgezonderd Nederland, de
agendapunten in Luxemburg
„niet al te substantieel" vonden
om bij elkaar te komen.
Nu de ministers het hebben laten
afweten, overweegt het CDA
voorstellen te doen de Rijnver
vuiling op het hoogste regerings
niveau (door de premiers van de
Rijnstaten) te bespreken. Vol
gens het CDA zijn er voldoende
zaken die de ministers van de
Rijnlanden in Luxemburg had
den kunnen aanpakken. „Twee
jaar na de ondertekening van de
verdragen is nog steeds geen uit
voering gegeven aan de overeen
gekomen maatregelen ter beper
king van de vervuiling van de
Rijn. Het zout- en chemisch ver
drag dient nog nader te worden
ingevuld. Nog altijd hebben de
ministers geen overeenstemming
bereikt over het openbaar maken
van de lozingsgegevens van in
dustrieën langs de Rijn. Voorts
moet nog aan een standaardisatie
en vooral een coördinatie van me
tingen van afval in de Rijn wor
den gewerkt. En hoe staat het met
de verschillende inventarisatie
lijsten van gevaarlijke stoffen?
Allemaal zaken die om een snelle
afwerking vragen. Het is een bij
zonder slechte zaak dat de confe
rentie geen doorgang vindt",
meent Cornelissen.
De problemen rond de Franse ka-
limijnen liggen er ook nog steeds.
Frankrijk is het zoutverdrag niet
nagekomen. De Fransen zouden
voor het begin van dit jaar begin
nen met de opslag van 20 kg per
seconde. In Luxemburg werd
een beslissing verwacht over een
aanvullende overeenkomst,
waarbij de Fransen zich zouden
verplichten van het Franse kali-
zout 40 kg per seconde te gaan
opslaan.
Het niet-doorgaan van de minis-
Moboetoe Sese Seko.
Jane Fonda protesteert
(Van onze correspondent)
DEN HAAG - De uitvoering van de internationale ver
dragen ter beperking van de vervuiling van de Rijn is op
de lange baan geschoven. Geheel onverwacht gaat de
ministersconferentie, die op 19 februari in Luxemburg
zou worden gehouden, niet door.
Duitsland, Zwitserland en Frank
rijk blijken de agendapunten van
de conferentie niet belangrijk
genoeg te vinden om bijeen te
komen. Het niet-doorgaan van de
ministersconferentie is gisteren
in politiek Den Haag als een bom
ingeslagen. Het CDA zal minister
Tuynman (verkeer en waterstaat)
vandaag mondeling vragen de
Tweede Kamer zo snel mogelijk
tekst en uitleg te geven over de
plotselinge annulering van de
bijeenkomst.
LOS ANGELES - De Amerikaanse actrice Jane Fonda deelt pamfletten
in Los Angeles. Werkende vrouwen protesteerden gisteren tegen discri-
hun werk.
