Belgische para's
naar Zaire
„uit voorzorg"
THAISE PREMIER VRAAGT IN VS WAPENS EN HULP
Frankrijk haalt bakzeil
NAAST HET NIEUWS
Gespannen rust in Iran
Plaats
overleg
Egypte en
Israël
onzeker
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1979
"BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Wapens en hulp bü de
opvang van (voornamelijk) Vietname
se en Kampucheaanse vluchtelingen,
vormen het hoofdbestanddeel van de
verlangens waarmee de eerste minister
van Thailand Kriangsak Chomanan,
naar Amerika is getrokken. De Thaise
bewindsman, op officieel bezoek in de
VS, volgt in het nog nauwelijks afge
koelde spoor van China's Vice-premier
Deng Xiaoping die zeer tevreden naar
Japan is afgereisd, zij het deerlijk aan
getast door vermoeidheid en een ver
koudheid.
Tot op zekere hoogte lopen de zorgen die
Kriangsak Chomanan aandraagt pa-
rellel met de nadruk die Deng heeft
gelegd op het gevaar van een Zuidoost-
Azië onder Vietnamese overheersing.
Thailand heeft lange grenzen, zowel
met Kampuchea als Vietnam en heeft
in een lange reeks van jaren te stellen
gehad met onophoudelijke penetratie
van die grenzen door communistische
infiltranten. Thailand heeft zich in het
conflict tussen China en Vietnam, toe
gespitst door de inval in Kampuchea
tot nog toe neutraal opgesteld. Maar de
eerste minister heeft op zichzelf weinig
redenen om de toekomst van zijn land
optimistisch tegemoet te zien, met in
grote aantallen op zijn kusten aan
spoelende Vietnamese vluchtelingen
die een zware economische last bete
kenen en aan zijn grenzen een toeloop
van Vietnamese troepen. Is Thailand
nu aan de beurt?
President Carter heeft in een gesprek op
het Witte Huis benadrukt dat de VS
zich niet zullen onttrekken aan de ver
plichtingen die het ten
Thailands veiligheid op zich heeft ge
nomen, in bilaterale afspraken en vol
gens het verdrag van Manilla. Carter
zei erbij dat de besprekingen van groot
belang zijn ook voor de Verenigde Sta
ter., te meer in het licht van Dengs
vrijwel onverholen dreigement dat de
Vietnamezen een harde (militaire en
politieke)les moet worden geleerd. Het
is niet alleen mogelijk dat zulk een
strijd tot voorbij de Thaise grens kan
overkoken, maar bovendien dreigt dan
Russische bemoeienis terwille van zijn
Vietnamese bondgenoot.
Volgens zegslieden zou Kriangsak
Chomanan dan ook een verlanglijst op
zak hebben omtrent de wapens, vlieg
tuigen en raketten die hij van de VS wil
betrekken. Het is tamelijk zeker dat de
VS hulp zullen toezeggen bij de op
vang van de Vietnamese vluchtelin
gen, waarvan er nu 140.000 op Thaise
van wie verblijven. En Carter richtte
een duidelijke waarschuwing tot Ha
noi door te verklaren dat Amerika
„buitengewoon belang hecht aan het
waarborgen van de integriteit, de vrij
heid en veiligheid van Thailand, waar
bij de Thaise grenzen geen geweld mag
worden aangedaan".
Het verdrag van Manilla echter (uit 1954)
stelt weliswaar vast dat de onderteke
naars met elkaar zullen overleggen en
gezamenlijk agressie zullen bestrijden,
maar de tekst legt nergens automati
sche verplichtingen op tot bijstand
wanneer een van de deelnemers in het
verdrag in het nauw raakt. Kriangsak
zegt weliswaar vertrouwen te hebben
in Thailands mogelijkheden alle uitda
gingen op passende wijze te beant
woorden, maar voegde er waarschu
wend aan toe dat vrede alleen kan wor
den bereikt met essentiële Amerikaan
se steun.
Bij voorstel Europarlement in te perken
BRUSSEL (ANP) - Frankrijk is er
voorlopig niet in geslaagd de be
voegdheden van het Europees
Parlement nog meer aan banden
te leggen. Zo moet volgens Euro
pese deskundigen in Brussel
namelijk de Franse poging om
door middel van een schriftelijke
verbintenis de begrotingsproce
dure in de Europese ministerraad
"te verbeteren" worden uitge
legd. Frankrijk, dat tot juli het
voorzitterschap van de Europese
ministerraad heeft, had een her
ziening" van de Europese begro
tingsprocedure voorgesteld om
voortaan te voorkomen wat het
afgelopen jaar gebeurd is. Omdat
er toen op een bepaald moment
geen meerderheid in de Europese
budgetraad te vinden was kon
den besluiten van bet Europees
Parlement, om bepaalde posten
te verhogen, ongehinderd passe-
Het parlement verhoogde bijvoor
beeld de post voor het Europees
regionaal fonds met 2.296 miljoen
gulden. Als gevolg daarvan moe
ten de EG-lidstaten nu (in februa
ri) een hogere "EG-contributie"
betalen. Nederland, Ierland en
Italië hebben dat zonder meer
gedaan. Italië (dat veel belang
heeft bij een sterk Europees re
gionaal fonds) heeft gisteren in
Brussel in de raad meteen al laten
weten dat het niets voor het Fran
se voorstel voelt zolang niet vast
staat dat alle EG-landen bereid
zijn de voor dit jaar vastgestelde
begroting uit te voeren, dat wil
zeggen met het extra geld voor
het regionaal fonds. België,
Luxemburg en West-Duitsland
hebben onder protest hun hogere
bijdrage voor februari betaald.
Engeland, Frankrijk en Dene
marken hebben tot nu toe gewei
gerd meer te betalen.
De Franse minister, Poncet, zei gis
teren het niet onwaarschijnlijk te
achten dat nog deze maand een
extra-ministerraad over de be
grotingsperikelen gehouden
wordt. De Luxemburgse minis
ter Thorn heeft tegen de Franse
plannen gewaarschuwd door te
zeggen dat een nieuw "akkoord
van Luxemburg" voorkomen
moet worden. Dit beruchte "ak
koord" van Luxemburg werd ja
ren geleden gesloten toen Frank
rijk maandelang zijn stoel in de
ministerraad onbezet gelaten
had. Daarmee dwong dat land af
dat het gebruik ontstond dat in de
ministerraad besloten wordt met
unanimiteit, in plaats van bij
meerderheid van stemmen, dat
gebeurt zodra één lidstaat vindt
dat er voor hem een vitaal belang
op het spel staat. De besluitvor
ming in Europa is daar ernstig
door aangetast.
De Nederlandse staatssecretaris
van buitenlandse zaken, Van der
Mei, heeft het Franse document
dat gisteren ter tafel kwam, afge
wezen. De raad kan misschien
wel tot een interne werkafspraak
komen maar dat kan niet anders
dan met volledige respectering
van het verdrag, zo betoogde hij.
Vast zal moeten staan dat de be
voegdheden van het parlement
niet aangetast worden, aldus Van
der Mei, die aandrong op voor
overleg over deze kwestie tussen
de raadsvoorzitter en het Euro
pees Parlement.
HONG KONG (Reuter/ANP) -
Een Panamees vrachtschip
met minstens 2.000 Vietna
mese vluchtelingen aan
boord is gisteren voor anker
gegaan in de haven van
Hongkong zonder toestem
ming te hebben gevraagd
aan de autoriteiten.
Hongkong heeft onlangs na een
maand toestemming gege
ven aan 3.400 Vietnamese
opvarenden van het schip
Huey Fong om aan land te
komen. Het gouvernement
van Hongkong is echter van
mening dat andere landen
maar eens bij moeten sprin
gen en de stroom van Viet
namese vluchtelingen moe
ten opnemen.
Het dagelijks advies college
van het openbaar lichaam
Nieuw schip
vluchtelingen
in haven van
Hongkong
zuidelijke IJsselmeerpol-
ders voor Lelystad („burge
meester en wethouders")
heeft in principe besloten
medewerking te verlenen
aan de opvang en huisves
ting van tien Vietnamese
bootvluchtelingengezinnen
in Lelystad.
Al in 1977 heeft de adviesraad
gezegd vluchtelingen te wil
len opnemen. Het betrof toen
vluchtelingen uit Chili. Dat
ging niet door omdat de stu
die^ en werkkansen op dat
moment elders beter waren.
Eveneens in 1977 zei de raad
van Lelystad de zigeunerfa
milie Romanov te willen
huisvesten. De familie, on
geveer tachtig personen, was
in maart 1977 op het stads-
kampeerterrein van Lely
stad neergestreken. Inmid
dels is de hele familie in Le
lystad gehuisvest. Onder
meer via voorlichtingsbij
eenkomsten wordt getracht
het integratieproces zo goed
mogelijk te laten verlopen.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - De vredesonder
handelingen tussen Egypte en Is
raël zullen naar alle waarschijn
lijkheid nog eind deze maand op
ministersniveau worden hervat.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Vance heeft
de Israëlische minister van bui
tenlandse zaken, D^jan, en de
Egyptische premier Halil uitge
nodigd daartoe naar Washington
te komen. Het Amerikaanse
voorstel wordt zondag door het
Israëlische kabinet bespro
ken.
Zowel Israël als Egypte hebben al
kenbaar gemaakt akkoord te
gaan met een hervatting van de
onderhandelingen, maar Israël
heeft een technisch probleem. De
Israëlische regering heeft liever
dat de onderhandelingen niet in
Washington worden gehouden,
maar dichter bij huis. Premier
Begin heeft als mogelijke plaats
het eiland Rhodos voorgesteld,
waar ook in 1949 de wapenstil
standsonderhandelingen werden
gehouden. Reden is dat de Israë
lische onderhandelaars veelvul
dig ruggespraak moeten houden
met hun regering, omdat zij
slechts beperkte volmacht heb
ben en heen en weer vliegen naar
Washington nogal tijdrovend
Daarentegen kan Vance niet zo
lang uit Washington weg: er zijn
nog andere problemen in de we
reld dan het Midden-Oosten. De
plaats van de onderhandelingen
is niet helemaal een technische
zaak. Israël heeft eigenlijk liever
bilaterale onderhandelingen met
Egypte, zonder Amerikaanse
deelneming. Amerika deelt veel
al de mening van Egypte. Het zou
de Israëli's daarom helemaal niet
zo onwelkom zijn als Vance er
niet de hele tijd bij kan zijn. Is
raëlische voorstellen aan Egypte
om op bilaterale basis verder te
onderhandelen, zijn echter door
de Egyptische waarnemend mi
nister van buitenlandse zaken,
Butros Ghali van de hand gewe-
De Israëlische minister van land
bouw Sharon heeft een andere
suggestie gedaan om de onder
handelingen te bespoedigen. Hij
stelt voor om Egypte de stad El
Arish in de Sinai terug te geven
als gebaar van goede wil en de
onderhandelingen dan in El
Arish voort te zetten. Ook hier zit
evenwel een addertje onder het
gras. Sharon koppelt zijn vrijge
vigheid aan één voorwaarde, na
melijk dat de Israëlische regering
eerst duidelijk moet vaststellen
wat zij precies verstaat onder au
tonomie van de Palestijnen op de
Westoever. Het is een publiek ge
heim dat de regering deze auto
nomie tot een minimum wil be
perken. Een officieel Israëlisch
standpunt hierover, zoals Sharon
voorstelt, zou vrijwel zeker het
einde betekenen van de Egyp-
tisch-Israëlische onderhandelin
gen.
De regering in Jeruzalem heeft ook
nog met een aantal interne
problemen te kampen voordat de
onderhandelingen kunnen wor
den hervat. Minister van buiten
landse zaken Dajan wil de zaak
snel afwikkelen en vraagt daar
om ruimere onderhandelingsbe
voegdheden. Bevoegdheden die
de voorstanders van de „harde
lijn" niet willen geven. Zij zijn
bang dat D^jan te vrijgevig zal
zijn met concessies.
Als de onderhandelingen inder
daad eind deze maand worden
hervat, komt het bezoek van de
Nederlandse minister v§n bui
tenlandse zaken Van der Klaauw
aan Israël opnieuw op de tocht te
staan. Van der Klaauw komt van
24 tot 27 februari, een bezoek dat
in november al was gepland,
maar toen vanwege de vredeson
derhandelingen moest worden
uitgesteld. Aangezien er nog geen
datum voor het hervatten van de
vredesonderhandelingen is vast
gesteld, is ook nog niets bekend
of het bezoek van Van der
Klaauw door kan gaan.
LOOPGIDS
Enigszins verbaasd bekijkt giraffe Tennessee uit het safaripark in
Californie zijn gespalkte poot. Het dier brak zijn poot toen het
zichzelf uit een modderpoel wilde bevrijden, waarin het onver
hoeds terecht was gekomen.
„MOEDERLIEFDE
De niet onbemiddelde moeder van een ontvoerde Italiaanse vrouw
heeft gisteren gezegd dat ze zo weinig om haar dochter geeft dat
ze niet van plan is een losgeld te betalen.
Moeder, Gianna Cattaneo heeft nog geen contact gehad met de
mannen die haar dochter Eveline (46) maandagnacht in Milaan
ontvoerden. Ze zei dat het trouwens ook niets uitmaakte want ze
is niet van plan ook maar één lire losgeld te betalen. „Waarom zou
ik betalen, ik heb net genoeg om in mijn eigen levensonderhoud
te voorzien. Ik ben niet geïnteresseerd in mijn dochter", aldus ma
Cattaneo.
Ruim een uur na de bijeenkomst
bij Simonet kwam het Ameri
kaanse persbureau Associated
Press al met een bericht, waarvan
de juistheid in algemene termen
door Simonets ministerie moest
worden bevestigd.
Vorig jaar mei leidde een opstand
in Sjaba (het voormalige Katan
ga), waarbij een invasieleger van
Zaïrese rebellen uit Angola een
sleutelrol speelde, tot grote slach
tingen onder de zwarte en blanke
inwoners van deze rijke koper-
provincie in het zuiden van Zaire.
Frankrijk en België stuurden
toen parachutisten naar Sjaba om
de opstand de kop in te drukken
en de blanke bevolking te eva
cueren. Uit de kopermynstad
Kolwesi werd toen de blanke be
volking in dramatische omstan
digheden naar Brussel over
gevlogen.
Onder druk van deze gebeurtenis
sen verzoende de Zaïrese presi
dent Moboetoe zich met de links
georiënteerde regering in het aan
Sjaba grenzende Angola. Afge
sproken werd dat beide landen
zich zouden onthouden van steun
aan opstandige bewegingen, die
het op de huidige regimes in bei
de landen hebben gemunt. Te
vens moest Moboetoe instem
men met een economische
schoonmaak in zijn land.
Wantoestand
Onder druk van de westelijke
schuldeisers werd Zaïre min of
meer onder curatele geplaatst.
Deskundigen van het IMF be
gonnen aan een sanering van de
rampzalige economische wan
toestand. waarbij de aanpak van
de overal voortwoekerende cor
ruptie centraal stond. Een aantal
landen in het Westen, waaronder
Nederland, verstrekte hulp om
de ergste nood onder de straat
arme bevolking te lenigen.
In het programma van economi
sche gezondmaking past een de
valuatie van de Zaïre de nationale
munt. die vorig jaar in enkele
maanden in totaal met 80 procent
in waarde achteruit ging. Dit had
echter verstrekkende gevolgen
voor de voedselvoorziening van
de bevolking. Een groot deel van
het voedsel moet geïmporteerd
worden dn de prijzen gingen als
gevolg van de devaluaties van de
Zaïre snel omhoog, zodat voedsel
voor grote groepen Zairezen on
betaalbaar werd.
In grote delen van het land. dat
schatrijk is aan bodemschatten,
is feitelijk geen sprake meer van
een moderne economie. De be
volking leeft er van ruilhandel,
voor zover die nog mogelijk is.
Wegen zijn onbegaanbaar, benzi
ne ontbreekt, onderdelen voor
kapotte auto's worden al sinds ja
ren niet meer aangevoerd. Door
het instorten van het wankele
distributiesysteem zijn de meeste
Zaïrese aangewezen op de op
brengsten van hun schamele
landbouw en het oerwoud om te
kunnen overleven.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - België stuurt
volgende week 250 para
chutisten naar Zaïre. Of
ficieel zullen de Belgische
troepen oefeningen hou
den op de grote vliegbasis
Kituna, maar in werke
lijkheid is er sprake van
een voorzorgsmaatregel.
De economische en socia
le situatie in het voorma
lige Belgisch Congo is zó
slecht dat het elk moment
■k "Wij zijn soldaten van Chomeini" schreeuwden moslempriesters gisteren tijdens een demonstratie vóór de uitbarstingen van on
voorlopige regering van Bazargan. tevredenheid met rel
letjes en plunderingen
kan komen.
TEHERAN (DPA/UPI) -
Een dag na de benoeming
van een tegenpremier
door de ajatollah Chomei
ni is het gisteren in Iran
vrij rustig gebleven. Voor
morgen staat er echter een
massale aanhankelijk
heidsbetoging voor Cho
meini en zijn premier Ba
zargan op het programma.
Gevreesd wordt dat dan de onlus
ten opnieuw zullen oplaaien. Op
het moment dat duizenden men
sen in Teheran alvast betoogden
voor de tegenregering, liet de
"echte" premier Baktiar in het
parlement weten alleen een te
genregering "als een grap te wil
len dulden". Mocht deze tegenre
gering aanspraken willen maken
op de machtsuitvoering, dan zal
Baktiar daariegen optreden.
Hadden de betogingen in Teheran
gisteren een vreedzaam karakter,
in de Oostiraanse stad Zahedan
kwam het tot een treffen tussen
voor- en tegenstanders van Cho
meini. Dertig mensen zouden
daarbij verwondingen hebben
opgelopen. In Kermansjah aan de
grens met Irak kwamen twee
mensen om het leven bij een
bomexplosie.
De leider van de tegenregering die
van Iran een islamitische staat
wil maken, Bazargan, verklaarde
gisteren dat hij waarschijnlijk
komende vrijdag zijn politiek
program zal presenteren. Zijn
ministers wil hij pas de volgende
week voorstellen.
Premier Baktiar zei gisteren in het
parlement dat hij niets te doen
wilde hebben met die "denk
beeldige tegenregering" die hij
slechts "een grap" noemde. De
Kamer keurde gisteren twee
wetsvoorstellen goed waarin de
opheffing van de gevreesde ge
heime dienst Savak en de strijd
tegen de corruptie geregeld wor
den.
Het leger, wellicht de belangrijkste
factor in de tweestrijd tussen
Baktiar enerzijds en Chomeini en
Bazargan anderzijds, liet gisteren
nadrukkelijk blijken het bewind
van Baktiar trouw te blijven.
Toen duizenden mensen betoog
den tegen de premier en vóór Ba
zargan en Chomeini vlogen op
vallend veel straaljagers en heli
kopters boven de hoofdstad.
Volgens een militiare zegsman
een normale oefening maar vol
gens waarnemers een nieuw te
ken van machtsvertoon.
De minister van buitenlandse za
ken Ahmed Mir-Fendereski kon
digde een verandering van de
buitenlandse politiek van Iran
aan. Het land zal uit de Cento tre
den, een organisatie waarin
Groot-Brittannië, Turkije, Pakis
tan en Iran spraken over econo
mische, politieke en militaire
vraagstukken. Ook de Verenigde
Staten waren bij die organisatie
op de achtergrond sterk aanwe
zig. De minister zei dat Iran een
onafhankelijke koers wil varen
en zich niet speciaal op een be
paalde grote mogendheid wil
richten.
Kranten in Teheran maken mel
ding van gevallen waarin de "is
lamitische justitie" wordt toege
past. Zo kregen in Mesched in het
noordoosten van het land vier au
todieven elk 25 stokslagen.
De Belgische regering voelt zich
mede verantwoordelijk voor het
lot van ongeveer 30.000 Europea
nen en Amerikanen in Zaïre. On
der hen zijn zo'n 25.000 Belgen.
Uitbarstingen van ontevreden
heid onder de zwarte bevolking,
die er zeer slecht aan toe is, leiden
vaak tot plunderingen en erger,
waarbij de blanken het doelwit
zijn. Om snel in te kunnen grij
pen, worden de Belgische para
commando's naar Kituna ge
stuurd.
De economische en sociale situatie
is in Zaïre de laatste maanden
dramatisch verslechterd. In grote
delen van het land heerst hon
gersnood. Een cholera-epidemie
in het oosten van het reusachtige
land heeft al vele honderden
slachtoffers gemaakt. Met name
in en rond de hoofdstad Kinsjas-
sa zou de toestand zó slecht zijn,
dat het elk moment tot heftige
uitbarstingen zou kunnen ko-
Uitgelekt
De Belgische regering wilde haar
besluit eigenlijk geheim houden.
Minister van buitenlandse zaken
Henri Simonet lichtte de hoofd
redacteuren van de belangrijkste
Belische dagbladen gisteren ver
trouwelijk in. Hij verzocht drin
gend een stilzwijgen te bewaren
over het sturen van de para's,
maar het nieuws lekte snel uit.
