Chomeini in Iran aan
de voorzichtige kant
Het ongenoegen van Moskou
Milieuschandaal
in Duitsland
NAAST HET NIEUWS
Ook nieuw
bewind in
Kampuchea
gaat
heropvoeden
Paus laat
in Puebla
gemengde
gevoelens
achter
VRIJDAG 2 FEBRUARI 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
LONDEN (Reuter/DPA) - Het sta-
I kende huishoudelijk personeel in
de Britse gezondheidszorg heeft
gisteren ook kinderziekenhuizen
tot doelwit van stakingsacties
gemaakt.
Vakbondsfunctionarissen riepen
gisteren op tot een staking van
vier uur van de portiers en het
keukenpersoneel in het Londen-
se kinderziekenhuis aan de Great
,7 Ormond Street. Dit is het groot
ste kinderziekenhuis in Enge
land, waar chronisch zieke kin
deren worden behandeld.
De nationale vakbond voor over
heidspersoneel (NUPE) kondig
de aan dat er vanaf gistermiddag
in dit ziekenhuis en een kinder
ziekenhuis in het oosten van
Londen een vierentwintig uurs
staking wordt gehouden.
De NUPE, die anderhalf miljoen,
laagbetaalde, werknemers in
overheidsdienst vertegenwoor
digt, eist een loonsverhoging van
45 procent. Premier Callaghan
wil de loonsverhogingen beper
ken tot vijf procent en voor de
laagst betaalden eventueel tot
maximaal acht procent.
Premier Callaghan deed gisteren
een beroep op het ziekenhuisper
soneel weer aan de slag te gaan.
Geen enkele maatschappij, zo zei
hij in het Lagerhuis, kan het ac
cepteren dat zieke mensen ver
zorging onthouden wordt. De
Engelse minister van volksge
zondheid, David Ennals, ver
klaarde dat de situatie in de zie
kenhuizen hem zorgen baarde.
In de helft van de ziekenhuizen
worden alleen nog maar spoed
gevallen opgenomen, omdat de
huishoudelijke staf staakt. Ook
het personeel van de ambulances
reageert in de meeste gevallen
alleen nog op noodoproepen.
De stakingsacties in kinderzieken
huizen druist in tegen een af
spraak tussen de regering en het
hoofdkwartier van de vakbon
den, dat in elk geval kinderen be
spaard blijven voor de loonstrijd.
In Liverpool, waar de doodgravers
en het crematoriumpersoneel in
staking zijn, heeft de vakbond
toestemming gegeven voor de
crematie van zestig lijken, die een
gevaar opleveren voor de volks
gezondheid. In deze stad zijn al
tweehonderd lijken opgeslagen
in een niet meer in gebruik zijnde
fabriek.
De vuilnismannen in zeker veertig
steden in Engeland zijn ook in
staking. Het vuil stapelt zich zo
hoog op dat veel straten nauwe
lijks meer begaanbaar zijn.
Het Lagerhuis 'houdt maandag
avond aanstaande een spoedde
bat over de sociale crisis in het
land. De voorzitter van het La
gerhuis, George Thomas, heeft
dit gisteren meegedeeld.
Tijdens het debat zullen met name
de staking van het personeel in de
gezondheidszorg en de staking
van de doodgravers aan de orde
komen.
VRIJHEID BLIJHEID
Patricia Hearst, dochter van de Amerikaanse krantenmagnaat,
zwaait uitgelaten met het bevel tot invrijheidstelling, nadat zij 22
maanden van haar veroordeling tot 7 jaar gevangenisstraf we
gens deelname aan een gewapende bankoverval heeft uitgezeten.
Patricia gaat op 14 februari trouwen met Bernard Shaw, haar
vroegere lijfwacht, die derhalve in de blijdschap mag delen.
DEUR DICHT
De Engelse minister voor sport- en vrijetijdszaken, Denis Howell,
heeft de deur voor naar liefde hongerende stieren dichtgegooid.
In het ontwerp van een nieuwe landschapswet was een
„koeienclausule" opgenomen die het koeien en stieren mogelijk
zou maken elkaar te ontmoeten door alle hekken, ook waar voet
paden door de velden lopen, open te zetten.
De makers van de clausule hoopten dat de stieren zich volledig op
de koeien zouden concentreren. In dat geval zouden de wande
laars geen gevaar lopen. Maar wandelverenigingen hebben ge
protesteerd en minister Howell heeft de clausule moeten schrap
pen.
ZUIDPOOL LOOPT OVER
Wetenschapsmensen maken zich er ongerust over dat het Zuid-
pool-ijs gaat smelten en grote delen van Nederland en Florida
daardoor onder water komen te staan en ook een groot aantal
steden aan de kust door het smeltwater worden bedreigd. In een
artikel in een gezaghebbende wetenschappelijk tijdschrift van
deze week wordt gesteld dat een enorme vloedgolf in theorie
mogelijk is, maar dat het nog wel een paar eeuwen zal duren voor
een dergelijke ramp werkelijkheid wordt.
Een jaar geleden schreef de natuurkundige Mercer, dat de ijslaag
van de Zuidpool onder invloed van het toenemen van koolstof-
dioxyde in de lucht en natuurlijke klimaatveranderingen, zou
smelten. Het smeltwater, aldus Mercer, zou er toe leiden dat het
zee-niveau op tamelijk korte termijn met vijf meter stijgt, met
rampzalige gevolgen. En in een artikel in een wetenschappelijk
tijdschrift wordt gezegd dat de waarschuwing van Mercer niet
zomaar in de wind geslagen kan worden. De schrijvers zijn het er
mee eens dat veranderingen in het klimaat en de hoeveelheid
koolstofdioxyde in de lucht de ijslaag doen smelten, maar ver
wachten niet dat dit op korte termijn een bedreiging zal vormen.
Het Zuidpool-ijs heeft een soort ingebouwd afvoerssysteem, dat
de stijging van het zeeniveau nog ongeveer vierhonderd jaar
afremt. Ze voegen er wel aan toe dat er niet voldoende bekend is
over de stabiliteit van de gletsjers op de Zuidpool onder invloed
van warmte en dat nieuwe metingen dringend nodig zijn.
(Van c
correspondent)
BONN - De Westduitse deelstaat
Hessen is verwikkeld in een mi
lieu-schandaal dat steeds grotere
omvang dreigt aan te nemen. Bij
ettelijke boeren in de plaatsen
Gernsheim, Biebesheim en All-
menfeld (ten zuidwesten van
Darmstadt) werd hexachloor-
cyclohexaan (HCH) in de melk
van hun koeien ontdekt in som
mige gevallen tot het 32-voudige
van de hoogst toegestane hoe
veelheid. Volgens deskundigen
is deze stof bijna net zo gevaarlijk
als het insektenverdelgingsmid-
del DDT. Consumptie zou tot be
schadigingen van het zenuwstel-,
sel en de lever kunnen leiden.
Oorzaak van de vergiftigde melk,
die niemand meer mag drinken,
is een bedrijf van het farmaceu
tisch concern Merck in Gerns
heim. Hier wordt namelijk het
plantenbeschermingsmiddel
Lindan geproduceerd, een gif dat
helpt tegen allerlei ongedierte.
Als afvalprodukt blijft echter
HCH achter, dat aanvankelijk
gewoon in de openlucht werd
opgeslagen en nu in een omge
ving van drie kilometer rondom
de Merck-vestiging in koeiemelk
is ontdekt. De „witte stof' is des
tijds door de wind overal terecht
gekomen, kennelijk ook in vee
voeder. In de betreffende ge
meenten vrezen de boeren dat
hele boerderijen gesloten moeten
worden. Inmiddels worden ook
groenten en vlees onderzocht op
het HCH-gehalte.
Wat voor de boeren geen vraag
meer is, acht de bedrijfsleiding
van Merck nog lang niet bewe
zen. Men probeert het publiek
wijs te maken dat melk met meer
HCH erin dan toegestaan, zonder
gevaar voor de gezondheid een
heel leven lang kan worden ge
dronken.
(Van onze correspondent)
TEHERAN - Hoewel de viering van
de aankomst van de ajatollah
vandaag, de islaamse vrije dag,
nog doorging, is er toch een
beetje teleurstelling onder zijn
miljoenen aanhangers.
Chomeini heeft op het vliegveld en
later op de begraafplaats van Te
heran wel een hartig woordje ge
sproken over de misdaden van de
sjah en zijn "buitenlandse hand
langers", maar hij heeft niet, zoals
aangekondigd, de samenstelling
van de "revolutionaire raad" be
kendgemaakt. Chomeini in Iran
is voorzichtiger dan Chomeini in
Frankrijk.
Op het vliegveld werd Chomeini
verwelkomd door de leiders van
de revolutie, zowel religieus als
niet-religieus. Als geruststellen
de geste waren ook vertegen
woordigers van de minderheids
groepen in Iran uitgenodigd op
het vliegveld: christenen, joden
en dergelijken. "Ik dank alle de
len van de bevolking die de zware
lasten van de laatste tijd gedra
gen hebben',' zo begon Chomeini
zijn toespraak. "Geestelijken,
studenten en handelaren van de
bazar, de mensen op de universi
teiten en scholen, de juristen, de
arbeiders en de boeren, ik ben
hun allen zeer veel dank ver
schuldigd. Maar dit is pas de eer
ste stap op weg naar de overwin
ning, de stap waarin de grootste
misdadiger (sjah) Mohammed
Reza van het toneel is verdwe
nen. Buiten het land zit hij zich
nu te verbijten, omdat zijn mees
ters hem niet toestaan terug te
keren".
Chomeini legde vervolgens uit dat
buitenlandse krachten hun best
doen om de "voormalige sjah"
weer terug te krijgen op zijn post,
maar waarschuwde het volk niet
te verslappen in haar taak dit te-
BANGKOK (UPI) - Het
Kampucheaanse bewind, dat
zich op Vietnam richt, heeft gis
teren bekendgemaakt een her-
opvoedingscentrum in het leven
te hebben geroepen voor func
tionarissen van het vroegere be
wind van de Rode Khmer.
Meegedeeld is dat 100 functionaris
sen een heropvoedingscursus
krijgen.
Inmiddels heeft de Rode Khmer
van ex-premier Pol Pot meege
deeld vorige week bij een hin
derlaag in het noordwesten van
Kampuchea 200 Vietnamese sol
daten te hebben gedood. Volgens
een radio-bericht hadden de
strijdkrachten van de Rode
Khmer een konvooi van tanks en
vrachtwagens aangevallen.
Prins Norodom Sihanoek heeft
aangekondigd dat hij van plan is
volgende week naar Peking te
gaan, vanwaar uit hij zal deelne
men aan de strijd tegen het nieu
we Kampucheaanse bewind. In
een interview met een Ameri
kaanse journalist verklaarde het
voormalige staatshoofd van
Kampuchea, die eerder had ver
klaard zich in Frankrijk te willen
vestigen, dat hij van mening was
veranderd na een onderhoud met
de Chinese vice-premier Deng
Xiaoping woensdagavond in
Washington.
Het voormalige staatshoofd ver
klaarde dat de troepen van de
Rode Khmer hun strijd tegen het
Funsk (verenigd front voor de
redding van Kampuchea) steeds
effectiever kunnen voeren dank
zij de levering van wapens uit
China en Thailand.
s Chomeini van het vliegveld r
gen te houden. "Solidariteit is het
geheim van onze overwinning en
laat God ervoor waken dat er on
enigheid in onze gelederen zou
ontstaan. Ik bid God ook dat hij
de handen zal afhakken van deze
buitenlanders". Over deze laatste
zinsnede is in Iran nogal wat ver
warring ontstaan, maar de Perzi
sche taal is iets bloemrijker dan
de westerse vertalingen.
Op het kerkhof heeft de ajatollah
daar nog een aanval tegen pre
mier Baktiar bovenop gegooid,
maar de verwachte aankondiging
van de "revolutionaire raad", die
op haar beurt de "voorlopige is
laamse regering" moet benoe
men, is achterwege gebleven. Dit
betekent niets minder dan dat
Chomeini nu niet meteen zijn
sterkste troef op tafel wil gooien
en bereid is te onderhandelen
"met de wettige" regering van
premier Baktiar.
De Moskou-gezinde Tudeh-partij
riep gisteren op tot de "voorbe
reiding en organisatie van de ge
wapende strijd tegen de verra-
dersregering-Baktiar". Ook het
Russische persbureau Tass
kwam met steunverklaringen
voor Chomeini en de "progres
sieve islamitische krachten in
hun strijd tegen de door VS-ge-
neraals gesteunde Baktiar-rege-
ring". Tot nog toe had Moskou
niet zo overduidelijk de kant van
Chomeini gekozen en zich be
perkt tot kritiek op anti-Sowjet-
uitlatingen van Baktiar.
Contracten
Nadat dinsdag bekend werd dat de
Perzische regering de door de
sjah gesloten wapencontracten
met de VS voor een deel wilde
annuleren, is gisteren een soort
gelijk verzoek aan Engeland ge
daan. Iran zou de mogelijke op
schorting of wijziging van alle de
fensiecontracten willen bespre
ken. De Britse regering heeft zich
gehaast om opheldering te vra
gen; met een eventuele annule
ring van de contracten derft de
Britse schatkist ruim een miljard
gulden aan inkomsten. In de wa
penindustrie komt de werkgele
genheid van 20.000 arbeiders op
de tocht te staan.
Het vetste contract behelst de leve
ring van 125 speciaal voor ge
bruik in Iran aangepaste Chief-
tain-tanks. Voorts waren geleide
luchtdoelraketten van het type
Rapier en vier bevoorradings
schepen voor de marine besteld.
Woordvoerders van de Israëlische
regering hebben gisteren hun be
zorgdheid uitgesproken over de
terugkeer van Chomeini. Israël is
bang dat een islamitische rege
ring in Teheran een negatief ef
fect heeft op de vredesbespre
kingen met Egypte. Veel Arabie
ren op de westoever van de Jor-
daan keren terug naar de tradi
tionele kledij en wenden zich
meer en meer tot religieuze lei
ders, zei de woordvoerder. Het
wegvallen van de Iraanse olie
export naar Israël is (voorlopig al
thans) opgevangen door leveran
ties uit andere bronnen. Welke
werd niet meegedeeld; Israël
heeft echter van de VS garanties
gekregen dat olietekorten door
Washington zullen worden aan
gevuld.
Hoofdredacteur vermoord
ISTANBUL - De hoofdredacteur van het onafhankelijke Turkse dagblad
"Milliyet", Abdi Ipecki, is gisteravond op weg naar huis in Istanbul
doodgeschoten.
De vijftigjarige Ipecki werd beschoten terwijl hij in zijn auto zat. Hij kreeg
vier kogels in het hoofd en de borst en was onmiddellijk dood.
Ipecki werd beschouwd als een van de meest vooraanstaande journalisten
in Turkije. Hij was, naast hoofdredacteur van de "Milliyet" ook vice-
voorzitter van het internationaal persinstituut (IPI). Hij is tevens secre
taris-generaal van de internationale federatie van journalisten geweest.
Vorig jaar eiste het terrorisme meer dan 1.400 levens.
VATICAANSTAD (DPA/UPI)
- Paus Johannes Paulus II is
gisteren teruggekeerd in Va
ticaanstad van zijn reis naar
Mexico via de Dominicaanse
zijn
Republiek. Het
ste reis als paus en het doel
was de opening van de derde
conferentie van Latijns-Ame
rikaanse bisschoppen in
Puebla.
De paus werd bij zijn aankomst
in Rome hartelijk begroet
door o.a. zaakwaarnemend
premier Giulio Andreotti van
Italië en kardinaal-staatsse
cretaris Jean Villot, die de lo
pende kerkelijke zaken tij
dens de afwezigheid van de
paus heeft afgedaan en die de
sleutels nu weer kon overdra
gen.
In Mexico waren de gevoelens
ook gisteren, dag na het ver
trek van de paus. nog verhit
over de verklaringen die Jo
hannes Paulus heeft afgelegd
tegen een maatschappij-re
volutionaire kerk. De strijd
vraag vond zowel plaats op
straat als op de bisschoppen
vergadering in Puebla.
De voorzitter van de Mexicaan
se bisschoppenconferentie,
aartsbisschop Ernesto Corri-
pio Ahumada, wees de me
ning van de hand dat paus
Johannes Paulus een conser
vatief standpunt heeft inge
nomen. "Leest en bestudeert
men z(jn rede in Puebla, dan
moet men tot de conclusie
komen dat hij een uitgewo
gen toespraak gehouden
heeft die noch conservatief
noch progressief is. Men moet
oog hebben voor de risico's
van beide opvattingen", aldus
Corripio.
Andere deelnemers aan de con
ferentie bestreden evenzo dat
de paus de zogeheten bevrij
dingstheologie, die zich inzet
voor revolutionaire maat
schappelijke veranderingen,
geheel en al heeft verdoemd.
De Braziliaanse kardinaal
Avelar Brandao Vilela zei dat
de stelling die elf jaar geleden
op de tweede bisschoppen
conferentie van het Colum-
biaanse Medellin tegen de so
ciale onrechtvaardigheid in
Latijns-amerika genomen
was, nog steeds van kracht
Paus Johannes Paulus heeft de
ministers van buitenlandse
zaken van de vier Midden-
Amerikaanse staten nog voor
zijn terugreis naar Rome een
'Vredesboodschap' bezorgd.
De ministers van de met el
kaar in onmin levende landen
Nicaragua en Costa Rica en
ook Guatemala en El Salva
dor hadden kort tevoren met
de paus gesproken en hem
hun problemen uiteengezet.
Het ging daarbij ook over de
toestand in Nicaragua, waar
de al veertig jaar domineren
de familie Somoza haar posi
tie verdedigt tegen betogin
gen en gewapend verzet van
uit het volk. Een tweede the
ma was de toekomst van de
door Guatemala opgeëiste
Britse kolonie Belize.
De leiding van de bisschoppen
conferentie in Puebla heeft de
paus een dankbetuiging doen
toekomen. In het stuk wordt
de hoop uitgesproken dat als
gevolg van zijn bezoek aan
het Latijns-Amerikaanse we
relddeel, de deuren van de
staten en van de economische
en politieke stelsels, "open
gaan voor Christus".
(Van c
correspondent)
MOSKOU - Het Kremlin heeft met
groot ongenoegen het bezoek van
Deng Xiaoping aan Amerika ge
volgd. Nu het politieke deel van
het bezoek achter de rug is, willen
de Kremlin-machthebbers graag
weten in hoeverre men het in
Washington eens is met de zeer
duidelijke anti-Moskouse uitla
tingen die Deng de afgelopen da
gen herhaaldelijk in het openbaar
heeft geproduceerd. Nu er van
Amerikaanse zijde hierop nog
niet is ingegaan, wenst Moskou
daarover eerst „opheldering" al
vorens zich nader te beraden over
de relatie tussen de Sowjet-Unie
en de Verenigde Staten.
Deze stellingname is een eerste
aanduiding van de ergernis die
niet alleen de Chinezen, maar ook
de Amerikanen bij de Russische
leiding hebben veroorzaakt. Een
irritatie die nog verstrekkende
gevolgen kan hebben voor de
Amerikaans-Russische betrek
kingen, die de laatste tijd al onder
zware druk zijn komen te staan
door de onenigheid tussen beide
supermogendheden over de de
finitieve voorwaarden voor het
afsluiten van een tweede strate
gisch (SALT-)verdrag. Na het be-
kendworden van de Chinees-
Amerikaanse toenadering in de
cember, hebben de Russen de af
ronding van deze SALT-onder-
handelingen uitgesteld, in af
wachting van de resultaten van
Dengs bezoek aan Washington.
Het bezoek van Deng Xiaoping
werd al voorafgegaan en wordt
nu begeleid door uitzonderlijk
felle en kritische commentaren.
Zo wordt China's tweede man er
van beschuldigd de socialistische
principes te verloochenen ter-
wille van die van de "bourgeois
democratie". Vooral op het eco
nomische vlak zou deze manoeu
vre bedoeld zijn om makkelijk tot
samenwerking te komen met
Westerse ondernemingen. Deze
samenwerking is volgens de Chi
nese leiding onontbeerlijk wan
neer men wil slagen in het ambi
tieuze moderniseringsprogram
ma dat de Chinese Volksre
publiek in het jaar 2000 een pro
minente plaats onder de indus
trie-naties moet garanderen.
Moskou voert nu een felle campag
ne, waarin elke uitspraak, elke
manoeuvre, elk voorstel van Pe
king in een zo agressief en daar
door zo ongunstig mogelijk
daglicht wordt geplaatst. Na de
Vietnamese invasie in Kampu
chea (met Sowjet-steun), wordt er
in de Russische pers voortdurend
gewaarschuwd voor de "agres
sieve bedoelingen" van de Chi
nese leiding. De verovering van
Kampuchea zou een van Pekings
prioriteiten zijn. Het wrede be
wind van Pol Pot, dat nu vervan
gen is door het Funsk-regime,
wordt afgeschilderd als een bloe
dige variant van het Chinese ma-
oisme.
Mensenrechten
Het is daarnaast curieus dat Mos
kou zich plotseling opwerpt als
verdediger van de mensenrech
ten, maar dan wel in China In
dit verband wordt meteen ook
president Carter inconsequentie
en opportunisme verweten, om
dat hij de Chinese leiders niet las
tig valt met kritiek over schen
dingen van mensenrechten in
China, terwijl hij de Kremlin-
machthebbers in het verleden
fiks heeft geergerd met kritiek op
de schending van mensenrech
ten in de Sowjet-Unie. Volgens
Westerse waarnemers is de be
langrijkste bedoeling van al deze
Russische kritiek het ondergra
ven in het buitenland van het ver
trouwen in de Chinese bedoelin
gen.
Hieraan kan gedeeltelijk een con-
currentiebeginsel ten grondslag
liggen. Moskou vindt het name
lijk geen aangenaam idee om op
de Westerse markt met de Chine
zen te moeten concurreren in de
jacht op gunstige projecten, die
zowel de Russische als de Chine
se economie broodnodig hebben
voor hun modernisering. Daar
naast wordt de anti-Chinese
campagne in de Sowjet-Unie
zonder twijfel ook ingegeven
door een diepgeworteld wan
trouwen van de Russen ten aan
zien van de uiteindelijke bedoe
lingen van hun ondoorgrondelij
ke buren. Dit verklaart voor een
deel Moskous achterdocht te
genover de spectaculaire koers
wijziging van Peking sinds de
dood van Mao Zedong (Mao Tse-
Toeng).