Chomeini in Iran aan de voorzichtige kant Het ongenoegen van Moskou Milieuschandaal in Duitsland NAAST HET NIEUWS Ook nieuw bewind in Kampuchea gaat heropvoeden Paus laat in Puebla gemengde gevoelens achter VRIJDAG 2 FEBRUARI 1979 BUITENLAND PAGINA 9 LONDEN (Reuter/DPA) - Het sta- I kende huishoudelijk personeel in de Britse gezondheidszorg heeft gisteren ook kinderziekenhuizen tot doelwit van stakingsacties gemaakt. Vakbondsfunctionarissen riepen gisteren op tot een staking van vier uur van de portiers en het keukenpersoneel in het Londen- se kinderziekenhuis aan de Great ,7 Ormond Street. Dit is het groot ste kinderziekenhuis in Enge land, waar chronisch zieke kin deren worden behandeld. De nationale vakbond voor over heidspersoneel (NUPE) kondig de aan dat er vanaf gistermiddag in dit ziekenhuis en een kinder ziekenhuis in het oosten van Londen een vierentwintig uurs staking wordt gehouden. De NUPE, die anderhalf miljoen, laagbetaalde, werknemers in overheidsdienst vertegenwoor digt, eist een loonsverhoging van 45 procent. Premier Callaghan wil de loonsverhogingen beper ken tot vijf procent en voor de laagst betaalden eventueel tot maximaal acht procent. Premier Callaghan deed gisteren een beroep op het ziekenhuisper soneel weer aan de slag te gaan. Geen enkele maatschappij, zo zei hij in het Lagerhuis, kan het ac cepteren dat zieke mensen ver zorging onthouden wordt. De Engelse minister van volksge zondheid, David Ennals, ver klaarde dat de situatie in de zie kenhuizen hem zorgen baarde. In de helft van de ziekenhuizen worden alleen nog maar spoed gevallen opgenomen, omdat de huishoudelijke staf staakt. Ook het personeel van de ambulances reageert in de meeste gevallen alleen nog op noodoproepen. De stakingsacties in kinderzieken huizen druist in tegen een af spraak tussen de regering en het hoofdkwartier van de vakbon den, dat in elk geval kinderen be spaard blijven voor de loonstrijd. In Liverpool, waar de doodgravers en het crematoriumpersoneel in staking zijn, heeft de vakbond toestemming gegeven voor de crematie van zestig lijken, die een gevaar opleveren voor de volks gezondheid. In deze stad zijn al tweehonderd lijken opgeslagen in een niet meer in gebruik zijnde fabriek. De vuilnismannen in zeker veertig steden in Engeland zijn ook in staking. Het vuil stapelt zich zo hoog op dat veel straten nauwe lijks meer begaanbaar zijn. Het Lagerhuis 'houdt maandag avond aanstaande een spoedde bat over de sociale crisis in het land. De voorzitter van het La gerhuis, George Thomas, heeft dit gisteren meegedeeld. Tijdens het debat zullen met name de staking van het personeel in de gezondheidszorg en de staking van de doodgravers aan de orde komen. VRIJHEID BLIJHEID Patricia Hearst, dochter van de Amerikaanse krantenmagnaat, zwaait uitgelaten met het bevel tot invrijheidstelling, nadat zij 22 maanden van haar veroordeling tot 7 jaar gevangenisstraf we gens deelname aan een gewapende bankoverval heeft uitgezeten. Patricia gaat op 14 februari trouwen met Bernard Shaw, haar vroegere lijfwacht, die derhalve in de blijdschap mag delen. DEUR DICHT De Engelse minister voor sport- en vrijetijdszaken, Denis Howell, heeft de deur voor naar liefde hongerende stieren dichtgegooid. In het ontwerp van een nieuwe landschapswet was een „koeienclausule" opgenomen die het koeien en stieren mogelijk zou maken elkaar te ontmoeten door alle hekken, ook waar voet paden door de velden lopen, open te zetten. De makers van de clausule hoopten dat de stieren zich volledig op de koeien zouden concentreren. In dat geval zouden de wande laars geen gevaar lopen. Maar wandelverenigingen hebben ge protesteerd en minister Howell heeft de clausule moeten schrap pen. ZUIDPOOL LOOPT OVER Wetenschapsmensen maken zich er ongerust over dat het Zuid- pool-ijs gaat smelten en grote delen van Nederland en Florida daardoor onder water komen te staan en ook een groot aantal steden aan de kust door het smeltwater worden bedreigd. In een artikel in een gezaghebbende wetenschappelijk tijdschrift van deze week wordt gesteld dat een enorme vloedgolf in theorie mogelijk is, maar dat het nog wel een paar eeuwen zal duren voor een dergelijke ramp werkelijkheid wordt. Een jaar geleden schreef de natuurkundige Mercer, dat de ijslaag van de Zuidpool onder invloed van het toenemen van koolstof- dioxyde in de lucht en natuurlijke klimaatveranderingen, zou smelten. Het smeltwater, aldus Mercer, zou er toe leiden dat het zee-niveau op tamelijk korte termijn met vijf meter stijgt, met rampzalige gevolgen. En in een artikel in een wetenschappelijk tijdschrift wordt gezegd dat de waarschuwing van Mercer niet zomaar in de wind geslagen kan worden. De schrijvers zijn het er mee eens dat veranderingen in het klimaat en de hoeveelheid koolstofdioxyde in de lucht de ijslaag doen smelten, maar ver wachten niet dat dit op korte termijn een bedreiging zal vormen. Het Zuidpool-ijs heeft een soort ingebouwd afvoerssysteem, dat de stijging van het zeeniveau nog ongeveer vierhonderd jaar afremt. Ze voegen er wel aan toe dat er niet voldoende bekend is over de stabiliteit van de gletsjers op de Zuidpool onder invloed van warmte en dat nieuwe metingen dringend nodig zijn. (Van c correspondent) BONN - De Westduitse deelstaat Hessen is verwikkeld in een mi lieu-schandaal dat steeds grotere omvang dreigt aan te nemen. Bij ettelijke boeren in de plaatsen Gernsheim, Biebesheim en All- menfeld (ten zuidwesten van Darmstadt) werd hexachloor- cyclohexaan (HCH) in de melk van hun koeien ontdekt in som mige gevallen tot het 32-voudige van de hoogst toegestane hoe veelheid. Volgens deskundigen is deze stof bijna net zo gevaarlijk als het insektenverdelgingsmid- del DDT. Consumptie zou tot be schadigingen van het zenuwstel-, sel en de lever kunnen leiden. Oorzaak van de vergiftigde melk, die niemand meer mag drinken, is een bedrijf van het farmaceu tisch concern Merck in Gerns heim. Hier wordt namelijk het plantenbeschermingsmiddel Lindan geproduceerd, een gif dat helpt tegen allerlei ongedierte. Als afvalprodukt blijft echter HCH achter, dat aanvankelijk gewoon in de openlucht werd opgeslagen en nu in een omge ving van drie kilometer rondom de Merck-vestiging in koeiemelk is ontdekt. De „witte stof' is des tijds door de wind overal terecht gekomen, kennelijk ook in vee voeder. In de betreffende ge meenten vrezen de boeren dat hele boerderijen gesloten moeten worden. Inmiddels worden ook groenten en vlees onderzocht op het HCH-gehalte. Wat voor de boeren geen vraag meer is, acht de bedrijfsleiding van Merck nog lang niet bewe zen. Men probeert het publiek wijs te maken dat melk met meer HCH erin dan toegestaan, zonder gevaar voor de gezondheid een heel leven lang kan worden ge dronken. (Van onze correspondent) TEHERAN - Hoewel de viering van de aankomst van de ajatollah vandaag, de islaamse vrije dag, nog doorging, is er toch een beetje teleurstelling onder zijn miljoenen aanhangers. Chomeini heeft op het vliegveld en later op de begraafplaats van Te heran wel een hartig woordje ge sproken over de misdaden van de sjah en zijn "buitenlandse hand langers", maar hij heeft niet, zoals aangekondigd, de samenstelling van de "revolutionaire raad" be kendgemaakt. Chomeini in Iran is voorzichtiger dan Chomeini in Frankrijk. Op het vliegveld werd Chomeini verwelkomd door de leiders van de revolutie, zowel religieus als niet-religieus. Als geruststellen de geste waren ook vertegen woordigers van de minderheids groepen in Iran uitgenodigd op het vliegveld: christenen, joden en dergelijken. "Ik dank alle de len van de bevolking die de zware lasten van de laatste tijd gedra gen hebben',' zo begon Chomeini zijn toespraak. "Geestelijken, studenten en handelaren van de bazar, de mensen op de universi teiten en scholen, de juristen, de arbeiders en de boeren, ik ben hun allen zeer veel dank ver schuldigd. Maar dit is pas de eer ste stap op weg naar de overwin ning, de stap waarin de grootste misdadiger (sjah) Mohammed Reza van het toneel is verdwe nen. Buiten het land zit hij zich nu te verbijten, omdat zijn mees ters hem niet toestaan terug te keren". Chomeini legde vervolgens uit dat buitenlandse krachten hun best doen om de "voormalige sjah" weer terug te krijgen op zijn post, maar waarschuwde het volk niet te verslappen in haar taak dit te- BANGKOK (UPI) - Het Kampucheaanse bewind, dat zich op Vietnam richt, heeft gis teren bekendgemaakt een her- opvoedingscentrum in het leven te hebben geroepen voor func tionarissen van het vroegere be wind van de Rode Khmer. Meegedeeld is dat 100 functionaris sen een heropvoedingscursus krijgen. Inmiddels heeft de Rode Khmer van ex-premier Pol Pot meege deeld vorige week bij een hin derlaag in het noordwesten van Kampuchea 200 Vietnamese sol daten te hebben gedood. Volgens een radio-bericht hadden de strijdkrachten van de Rode Khmer een konvooi van tanks en vrachtwagens aangevallen. Prins Norodom Sihanoek heeft aangekondigd dat hij van plan is volgende week naar Peking te gaan, vanwaar uit hij zal deelne men aan de strijd tegen het nieu we Kampucheaanse bewind. In een interview met een Ameri kaanse journalist verklaarde het voormalige staatshoofd van Kampuchea, die eerder had ver klaard zich in Frankrijk te willen vestigen, dat hij van mening was veranderd na een onderhoud met de Chinese vice-premier Deng Xiaoping woensdagavond in Washington. Het voormalige staatshoofd ver klaarde dat de troepen van de Rode Khmer hun strijd tegen het Funsk (verenigd front voor de redding van Kampuchea) steeds effectiever kunnen voeren dank zij de levering van wapens uit China en Thailand. s Chomeini van het vliegveld r gen te houden. "Solidariteit is het geheim van onze overwinning en laat God ervoor waken dat er on enigheid in onze gelederen zou ontstaan. Ik bid God ook dat hij de handen zal afhakken van deze buitenlanders". Over deze laatste zinsnede is in Iran nogal wat ver warring ontstaan, maar de Perzi sche taal is iets bloemrijker dan de westerse vertalingen. Op het kerkhof heeft de ajatollah daar nog een aanval tegen pre mier Baktiar bovenop gegooid, maar de verwachte aankondiging van de "revolutionaire raad", die op haar beurt de "voorlopige is laamse regering" moet benoe men, is achterwege gebleven. Dit betekent niets minder dan dat Chomeini nu niet meteen zijn sterkste troef op tafel wil gooien en bereid is te onderhandelen "met de wettige" regering van premier Baktiar. De Moskou-gezinde Tudeh-partij riep gisteren op tot de "voorbe reiding en organisatie van de ge wapende strijd tegen de verra- dersregering-Baktiar". Ook het Russische persbureau Tass kwam met steunverklaringen voor Chomeini en de "progres sieve islamitische krachten in hun strijd tegen de door VS-ge- neraals gesteunde Baktiar-rege- ring". Tot nog toe had Moskou niet zo overduidelijk de kant van Chomeini gekozen en zich be perkt tot kritiek op anti-Sowjet- uitlatingen van Baktiar. Contracten Nadat dinsdag bekend werd dat de Perzische regering de door de sjah gesloten wapencontracten met de VS voor een deel wilde annuleren, is gisteren een soort gelijk verzoek aan Engeland ge daan. Iran zou de mogelijke op schorting of wijziging van alle de fensiecontracten willen bespre ken. De Britse regering heeft zich gehaast om opheldering te vra gen; met een eventuele annule ring van de contracten derft de Britse schatkist ruim een miljard gulden aan inkomsten. In de wa penindustrie komt de werkgele genheid van 20.000 arbeiders op de tocht te staan. Het vetste contract behelst de leve ring van 125 speciaal voor ge bruik in Iran aangepaste Chief- tain-tanks. Voorts waren geleide luchtdoelraketten van het type Rapier en vier bevoorradings schepen voor de marine besteld. Woordvoerders van de Israëlische regering hebben gisteren hun be zorgdheid uitgesproken over de terugkeer van Chomeini. Israël is bang dat een islamitische rege ring in Teheran een negatief ef fect heeft op de vredesbespre kingen met Egypte. Veel Arabie ren op de westoever van de Jor- daan keren terug naar de tradi tionele kledij en wenden zich meer en meer tot religieuze lei ders, zei de woordvoerder. Het wegvallen van de Iraanse olie export naar Israël is (voorlopig al thans) opgevangen door leveran ties uit andere bronnen. Welke werd niet meegedeeld; Israël heeft echter van de VS garanties gekregen dat olietekorten door Washington zullen worden aan gevuld. Hoofdredacteur vermoord ISTANBUL - De hoofdredacteur van het onafhankelijke Turkse dagblad "Milliyet", Abdi Ipecki, is gisteravond op weg naar huis in Istanbul doodgeschoten. De vijftigjarige Ipecki werd beschoten terwijl hij in zijn auto zat. Hij kreeg vier kogels in het hoofd en de borst en was onmiddellijk dood. Ipecki werd beschouwd als een van de meest vooraanstaande journalisten in Turkije. Hij was, naast hoofdredacteur van de "Milliyet" ook vice- voorzitter van het internationaal persinstituut (IPI). Hij is tevens secre taris-generaal van de internationale federatie van journalisten geweest. Vorig jaar eiste het terrorisme meer dan 1.400 levens. VATICAANSTAD (DPA/UPI) - Paus Johannes Paulus II is gisteren teruggekeerd in Va ticaanstad van zijn reis naar Mexico via de Dominicaanse zijn Republiek. Het ste reis als paus en het doel was de opening van de derde conferentie van Latijns-Ame rikaanse bisschoppen in Puebla. De paus werd bij zijn aankomst in Rome hartelijk begroet door o.a. zaakwaarnemend premier Giulio Andreotti van Italië en kardinaal-staatsse cretaris Jean Villot, die de lo pende kerkelijke zaken tij dens de afwezigheid van de paus heeft afgedaan en die de sleutels nu weer kon overdra gen. In Mexico waren de gevoelens ook gisteren, dag na het ver trek van de paus. nog verhit over de verklaringen die Jo hannes Paulus heeft afgelegd tegen een maatschappij-re volutionaire kerk. De strijd vraag vond zowel plaats op straat als op de bisschoppen vergadering in Puebla. De voorzitter van de Mexicaan se bisschoppenconferentie, aartsbisschop Ernesto Corri- pio Ahumada, wees de me ning van de hand dat paus Johannes Paulus een conser vatief standpunt heeft inge nomen. "Leest en bestudeert men z(jn rede in Puebla, dan moet men tot de conclusie komen dat hij een uitgewo gen toespraak gehouden heeft die noch conservatief noch progressief is. Men moet oog hebben voor de risico's van beide opvattingen", aldus Corripio. Andere deelnemers aan de con ferentie bestreden evenzo dat de paus de zogeheten bevrij dingstheologie, die zich inzet voor revolutionaire maat schappelijke veranderingen, geheel en al heeft verdoemd. De Braziliaanse kardinaal Avelar Brandao Vilela zei dat de stelling die elf jaar geleden op de tweede bisschoppen conferentie van het Colum- biaanse Medellin tegen de so ciale onrechtvaardigheid in Latijns-amerika genomen was, nog steeds van kracht Paus Johannes Paulus heeft de ministers van buitenlandse zaken van de vier Midden- Amerikaanse staten nog voor zijn terugreis naar Rome een 'Vredesboodschap' bezorgd. De ministers van de met el kaar in onmin levende landen Nicaragua en Costa Rica en ook Guatemala en El Salva dor hadden kort tevoren met de paus gesproken en hem hun problemen uiteengezet. Het ging daarbij ook over de toestand in Nicaragua, waar de al veertig jaar domineren de familie Somoza haar posi tie verdedigt tegen betogin gen en gewapend verzet van uit het volk. Een tweede the ma was de toekomst van de door Guatemala opgeëiste Britse kolonie Belize. De leiding van de bisschoppen conferentie in Puebla heeft de paus een dankbetuiging doen toekomen. In het stuk wordt de hoop uitgesproken dat als gevolg van zijn bezoek aan het Latijns-Amerikaanse we relddeel, de deuren van de staten en van de economische en politieke stelsels, "open gaan voor Christus". (Van c correspondent) MOSKOU - Het Kremlin heeft met groot ongenoegen het bezoek van Deng Xiaoping aan Amerika ge volgd. Nu het politieke deel van het bezoek achter de rug is, willen de Kremlin-machthebbers graag weten in hoeverre men het in Washington eens is met de zeer duidelijke anti-Moskouse uitla tingen die Deng de afgelopen da gen herhaaldelijk in het openbaar heeft geproduceerd. Nu er van Amerikaanse zijde hierop nog niet is ingegaan, wenst Moskou daarover eerst „opheldering" al vorens zich nader te beraden over de relatie tussen de Sowjet-Unie en de Verenigde Staten. Deze stellingname is een eerste aanduiding van de ergernis die niet alleen de Chinezen, maar ook de Amerikanen bij de Russische leiding hebben veroorzaakt. Een irritatie die nog verstrekkende gevolgen kan hebben voor de Amerikaans-Russische betrek kingen, die de laatste tijd al onder zware druk zijn komen te staan door de onenigheid tussen beide supermogendheden over de de finitieve voorwaarden voor het afsluiten van een tweede strate gisch (SALT-)verdrag. Na het be- kendworden van de Chinees- Amerikaanse toenadering in de cember, hebben de Russen de af ronding van deze SALT-onder- handelingen uitgesteld, in af wachting van de resultaten van Dengs bezoek aan Washington. Het bezoek van Deng Xiaoping werd al voorafgegaan en wordt nu begeleid door uitzonderlijk felle en kritische commentaren. Zo wordt China's tweede man er van beschuldigd de socialistische principes te verloochenen ter- wille van die van de "bourgeois democratie". Vooral op het eco nomische vlak zou deze manoeu vre bedoeld zijn om makkelijk tot samenwerking te komen met Westerse ondernemingen. Deze samenwerking is volgens de Chi nese leiding onontbeerlijk wan neer men wil slagen in het ambi tieuze moderniseringsprogram ma dat de Chinese Volksre publiek in het jaar 2000 een pro minente plaats onder de indus trie-naties moet garanderen. Moskou voert nu een felle campag ne, waarin elke uitspraak, elke manoeuvre, elk voorstel van Pe king in een zo agressief en daar door zo ongunstig mogelijk daglicht wordt geplaatst. Na de Vietnamese invasie in Kampu chea (met Sowjet-steun), wordt er in de Russische pers voortdurend gewaarschuwd voor de "agres sieve bedoelingen" van de Chi nese leiding. De verovering van Kampuchea zou een van Pekings prioriteiten zijn. Het wrede be wind van Pol Pot, dat nu vervan gen is door het Funsk-regime, wordt afgeschilderd als een bloe dige variant van het Chinese ma- oisme. Mensenrechten Het is daarnaast curieus dat Mos kou zich plotseling opwerpt als verdediger van de mensenrech ten, maar dan wel in China In dit verband wordt meteen ook president Carter inconsequentie en opportunisme verweten, om dat hij de Chinese leiders niet las tig valt met kritiek over schen dingen van mensenrechten in China, terwijl hij de Kremlin- machthebbers in het verleden fiks heeft geergerd met kritiek op de schending van mensenrech ten in de Sowjet-Unie. Volgens Westerse waarnemers is de be langrijkste bedoeling van al deze Russische kritiek het ondergra ven in het buitenland van het ver trouwen in de Chinese bedoelin gen. Hieraan kan gedeeltelijk een con- currentiebeginsel ten grondslag liggen. Moskou vindt het name lijk geen aangenaam idee om op de Westerse markt met de Chine zen te moeten concurreren in de jacht op gunstige projecten, die zowel de Russische als de Chine se economie broodnodig hebben voor hun modernisering. Daar naast wordt de anti-Chinese campagne in de Sowjet-Unie zonder twijfel ook ingegeven door een diepgeworteld wan trouwen van de Russen ten aan zien van de uiteindelijke bedoe lingen van hun ondoorgrondelij ke buren. Dit verklaart voor een deel Moskous achterdocht te genover de spectaculaire koers wijziging van Peking sinds de dood van Mao Zedong (Mao Tse- Toeng).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 9