Grondwater wisselt:
bollenteelt bedreigd
'Dieven zijn goed op de hoogte geweest'
tevredenheid
over „leven"
in Alphei
Enquête naar
Meesten beseffen niet dat we 2 meter onder zee liggen
Het kan vriezen en
het kan dooien...
WOENSDAG 31 JANUARI 1979
LEIDEN/REGIO
PAGINA 19
Schilderijen en antiek weg uit Noordwijkse bar
NOORDWIJK - Tegenslagen
achtervolgen Palace-direc
teur Van Hese. Eerst de mil-
joenenbrand in het hotel aan
de Noordwijkse boulevard.
Een paar dagen later worden
de spanningen hem te veel en
moet hij met een hartaanval
in een ziekenhuis worden
opgenomen. Deze week de
derde tegenvaller: uit één
van zijn zaken, café De
Grent, worden negen schil
derijen, enkele tinnen maat-
kannen van anderhalve
eeuw oud en twee antieke
gemberpotten gestolen.
De schilderijen vertegenwoor
digen een waarde van zo'n
50.000; de andere spulletjes
tussen de 10.000 en 20.000.
Triest in deze zaak is dat geen
enkel stuk is verzekerd. Zowel
de schilderijen als de antieke
spullen zijn uit de privé ver
zameling van directeur Van
Hese.
Juist de laatste dag dat het café
zijn eigendom was slóegen de
dieven hun slag; een dag later
De deur werd gekraakt met
behulp van een koevoet.
droeg hij het onderkomen aan
De Grent aan een nieuwe ei
genaar over. Aanvankelijk
dacht Van Hese dat de inbre
kers er alleen met de negen
schilderijen vandoor waren
gegaan. Maar toen de obers
nader poolshoogte gingen
nemen, ontdekten zij dat ook
de antieke tinnen maatkan-
nen en gemberpotten waren
verdwenen.
Noordwijkers
Het verlies van de schilderijen
gaat Van Hese het meest aan
het hart. Hij kocht de stukken
van de drie Noordwijkse kun
stenaars (Noteboom, Klein
Diepholt en Berkemeier en de
Amsterdammer Kas, die nog
altijd voor het rijksmuseum
reviseert).
"De dieven zijn goed op de hoog
te geweest", zegt Van Hese.
"Ze hebben 's nachts de voor
deur met een ijzeren voorwerp
opengewrikt. En ze moeten
licht hebben aangestoken,
want als het donker is kun je
geen hand voor ogen zien. Ik
denk dat ze eerst de gordijnen
hebben dicht gedaan voor ze
hun slag sloegen. De kleine
schilderijtjes hebben ze met
rand en al meegenomen; de
grote hebben ze uitgesneden,
de rand hebben ze achtergela
ten. Volgens mij hebben ze het
allemaal heel rustig gedaan.
Toen ze klaar waren hebben
ze nog een flesje limonade aan
de bar gedronkenDe lege fles
sen stonden er de volgende
dag toen wij binnenkwa
men".
Bekenden
Van Hese denkt te weten uit
welke hoek de wind waait.
Maar bewijzen heeft hij niet.
Hoewel er iemand naar de
doeken speurt heeft hij weinig
hoop dat ze nog voor de dag
zullen komen. "Als je ze ergens
ontdekt en diegeen heeft ze uit
de derde hand, dan kun je er
wel naar fluiten"
ALPHEN AAN DEN
RIJN - In Alphen aan
den Rijn is een uitgebreid
onderzoek begonnen
naar tevredenheid van de
inwoners met hun leef
omgeving.
Zijn vrouw beaamt dit. Zij heeft
vele jaren geleden eens een
fiets gekocht die afkomstig
was van diefstal. Maar ook
deze man wist van niets. Toen
later de wettige eigenaresse
op de proppen kwam kon
niemand er wat aan doen.
Van Hese zegt het bijzonder
jammer te vinden dat hij geen
foto's van de gestolen schilde
rijen heeft. "Dat had het zoe
ken voor de politie een stuk
gemakkelijker gemaakt. Niet
dat ze dan eerder succes zou
den hebben, maar het geeft
meer houvast".
Mede-directeur Van de Anker
en een zoon van Van Hese zijn
in de bewuste nacht nog langs
café De Grent gereden. Zij
hebben niets verdachts gezien
en zijn met een gerust hart
naar huis gereden.
,JMisschien was het spul toen al
lang en breed weg denkt
Van Hese hardop. ..Kijk,als je
ziet dat de gordijnen dicht
zijn, iets dat bij ons nooit ge
beurde, of dat er een vreemde
auto voor de deur staat, dan
stap je even naar binnen.
Maar die mannen hebben niks
gezien. Dus was er voor hen
geen aanleiding om een kijkje
te gaan nemen".
Over gepraat
Achteraf bedenkt Van Hese dat
het eigenlijk helemaal niet
vreemd is dat de waardevolle
spullen zijn geroofd. "Toen de
daad was gepleegd zeiden de
obers dat er de laatste tijd
nogal eens over die mooie
schilderijen in de bar was ge
praat. Ja daar komen ze dan
mee voor de dag als het kwaad
is geschied. Ze hadden me dat
beter gelijk kunnen zeggen,
dan had ik misschien nog
maatregelen kunnen nemen".
„Ik blijf erbij", herhaalt hij nog
eens, "dat die dieven van de
situatie in de bar goed op de
hoogte zijn geweest. Neem nou
alleen maar de lichtschake
laars, die zitten in een kastje
bij de toiletten. Als je dat niet
weet, vind je ze van z'n le
vensdagen niet
de sloten tot de rand toe vol
pomp helpt dat niet meer".
'Ik heb het zekere voor het onzeke
re genomen en heb een infiltra
tiesysteem aangeschaft van zo'n
13.000 gulden, dat de grondwa
terstand prima op niveau houdt",
aldus de heer Warmerdam.
Onderzoek
Hij wil dat er op zo kort mogelijke
termijn een diepgaand hydrolo
gisch onderzoek wordt ingesteld
naar de oorzaak van het weg
vloeien van het water. "Dan denk
ik niet aan het oppervlakkige
rapport dat de provinciale water
staat heeft opgemaakt. In dat
rapport, dat is gemaakt in 1976,
trekken de samenstellers een
verkeerde conclusie", meent de
Noordwijkse bollenboer.
Er zijn volgens hem eigenlijk maar
twee mogelijkheden. Of het wa
terpompstation van de gemeente
Noordwijk onttrekt teveel
grondwater aan de duinen, óf het
water sijpelt direct weg naar het
Oosterduinse Meer. Het land van
Warmerdam ligt op twee meter
boven NAP, vlak achter de dui
nen. Het land van zijn buurman
ligt weer een stuk lager en zo
trapsgewijs zakt het land tot
NAP-hoogte. Di trapsgewijze
verloop van hot land is noodza
kelijk om zoveel mogelijk drink
water in de duinen te houden.
Zou het land achter de duinen
meteen op NAP-hoogte zijn ge
bracht, of lager, dan vloeit onder
gronds teveel water naar het lager
gelegen gebied.
Drinkwaterbei
"Het is mogelijk dat de waterlei
ding Noordwijk in de loop der ja
ren teveel water onttrokken heeft
aan de duinen, zodat de drinkwa
terbei geslonken is. Daardoor
kan er minder water doorvloeien
naar de lager gelegen gebieden
vlak achter de duinen. Een ande
re oorzaak zou kunnen zijn dat
het 12 meter diepe Oosterduinse
Meer water onttrekt aan de bo
dem. Toen van Herwaarden in
1959 met de zandwinning begon,
zei de provinciale overheid dat
het doorsijpelen van water vanaf
de duinen niet mogelijk was door
een dikke kleilaag. Wel is in het
verleden vastgesteld dat zout wa
ter terecht is gekomen in het
meer. Het is voor mij dan ook niet
uitgesloten dat ook grondwater
Het Oosterduinse meer (hier op archieffoto in zonniger tijden): oorzaak van een veranderde grondwaterstand
in de - hiervoor erg^gevoelige - bollengebieden achter de duinen?
in het meer terechtkomt", aldus
Warmerdam.
De grondwaterstand is voor de
teelt van bollen erg belangrijk.
Een wijziging van die water
stand met enkele centimeters
betekent al dat er schade op
treedt aan de gewassen. Volgens
Warmerdam voorspelde ir. Hid-
dink van het Instituut voor Cul
tuur en Watertechniek in Wage-
ningen al drie jaar geleden dat
de Langeveldpolder droger zou
worden en de Hogeveense pol
der natter.
"Die voorspelling blijkt nu uit te
komen. Het kan mij niet zoveel
schelen wie of wat de oorzaak is
van die wijziging in de grondwa
terstand in beide polders. Er
moet een diepgaand onderzoek
naar worden ingesteld. Als blijkt
dat het Oosterduinse Meer de
oorzaak is van de ellende, dan
moet dat meer zeker niet worden
vergroot, of anders gaat een goed
stuk bollengrond verloren", zo
zegt P. Warmerdam, die tevens
raadslid is voor het CDA in de
gemeente Noordwijk.
Hij heeft veel kritiek op het rapport
dat in 1976 is gemaakt door de
provincie. In dat rapport conclu
deert waterstaat dat de capaciteit
van het gemaal aan de Duinscho-
terweg is verminderd. Het ge
maal zou meer stroom moeten
gebruiken om eenzelfde hoe
veelheid water op te pompen.
Warmerdam bestrijdt deze
conclusie.
Gemaal
'Onderzoek van ons heeft uitgewe
zen dat het gemaal prima werkt.
Waterstaat heeft nota bene
slechts één proef genomen. Een
andere conclusie van provinciale
waterstaat is dat de wisseling in
de grondwaterstand te wijten is
aan het dichtslibben van de
slootwanden. maar ik geloof niet
dat dat de belangrijkste oorzaak
kan zijn". De Noord wij kerhoutse
afdeling van de Land- en Tuin-
bouwbond heeft al verschillende
keren aangedrongen op een
diepgaand onderzoek.
'We willen duidelijkheid. Als we
nu vragen of het groter maken
van het Oosterduinse Meer in
vloed zal hebben op de grond
waterstand is het antwoord nee.
Als we dan vragen of de desbe
treffende ambtenaar daar zijn
pensioen onder wil verwedden
dan is het antwoord minder ze
ker. Diepgaand onderzoek naar
de invloed van het drinkwater
pompstation van Noordwijk en
het Oosterduinse Meer is nog
nooit gedaan. We willen duide
lijke antwoorden hebben: wél of
géén invloed".
Het onderzoek, onder de naam
"Kijk op Alphen" gaat uit van
de Faculteit der Sociale Weten
schappen van de rijksuniversi
teit in Leiden. Het onderzoek is
een vervolg op het onderzoek
"Kijk op de wijk", dat in 1977
werd gehouden in de wijk Rid-
derveld naar de tevredenheid
daar.
Eén op de dertig gezinnen in Al
phen aan den Rijn krijgt een
vragenlijst aangeboden. In to
taal zullen 490 lijsten worden
uitgezet. Op die lijsten staan 58
vragen. Uit de antwoorden zal
onder meer zijn af te lezen of en
in welke mate de Alphenaar te
vreden is met de groenvoorzie
ningen, de nabijheid van scho
len en winkels, contacten met
buren, enzovoorts. Ook zal er
worden gevraagd naar leeftijd,
beroep en dergelijke. Aan de
hand van deze gegevens wil men
bekijken of er groepen mensen
zijn, die bepaalde wensen heb
ben. Naam en adres worden niet
gevraagd, de gegevens blijven
dus geheim.
De vragen zullen tot 5 februari
worden rondgebracht door le
den van padvindersgroep de
Hollandse Nachtegalen. De re
sultaten zullen deze zomer be
kend gemaakt worden. De cij
fers alleen zullen veel eerder be
kend zijn en onder meer worden
toegespeeld aan het bureau
jeugd en culturele zaken. Dit
laatste op het destijdse geuite
verzoek van het bureau, ter ge
legenheid van het onderzoek
"Kijk op de wijk".
Langs de Oostkanaalweg in Al
phen aan den Rijn en Ter Aar
staan nog de bord jes die de weg
gebruikers herinneren aan
weerstoestanden vorige week.
De mannen van de provinciale
waterstaat hebben ze nog maar
even laten staan en gelijk heb
ben ze. Het kan per slot van re
kening vriezen of dooien.
Negen schilderijen werden ontvreemd (waarde: 50.000). Lege
lijsten bleven achter. Eigenaar Van Hese was niet verzekerd
NOORDWIJK/NOORDWIJKERHOUT - De bollenteelt in
de Langeveldpolder en de Hogeveense polder dreigt ern
stig in gevaar te komen als gevolg van een verandering in
de grondwaterstand. Kwekers in de Langeveldpolder
moeten steeds meer water in de polder laten om het
grondwaterpeil op stand te houden, terwijl telers in de
Hogeveense polder steeds meer last krijgen van een hoger
grondwaterpeil.
Dat is de stellige indruk van de heer
P. Th. Warmerdam, voorzittei
van de Noordwijkerhoutse afde
ling van de Land- en Tuinbouw
bond. Warmerdam is zelf bollen
boer. Hij heeft land in de Lange
veldpolder.
"Het kost mij steeds meer moeite
om dat grondwater op peil te
houden. Ik moet steeds meer wa
ter oppompen, en dan blijkt het
water in het midden van het
land toch weg te zakken naar het
lager gelegen achterland. Als ik
Max v.d. Berg i
ALPHEN AAN DEN RIJN - Max
van der Berg, kandidaat-voorzit
ter voor de Partij van de Arbeid
komt morgenavond naar Alphen
voor een spreekbeurt in het poli
tiek café van de plaatselijke
PvdA. Van der Berg zal spreken
over de koers van de partij, de or
ganisatie van de partij en de in
ternationale politiek.
iaar Alphen
Van der Berg speelt in Alphen een
„thuiswedstrijd", want de afde
ling heeft zich in de stijd om het
voorzitterschap tussen Van der
Berg en Wim Meijer uitgespro
ken voor de Groningse oud-wet
houder. Het politiek café in de
Bron begint om 20 uur.
BOSKOOP - "We hebben te maken met het gege
ven, dat we zo'n twee meter onder de zeespiegel
liggen. Dat houdt in, dat er voortdurend gezorgd
en gewerkt moet worden om te voorkomen dat
de zaak onderloopt. Dat realiseren de meeste
mensen zich weliswaar niet, maar toch kan ik
eigenlijk alleen maar op die manier aangeven
hoe belangrijk waterschappen wel zijn. Zij heb
ben die zorg, zij doen het werk".
De man die dit zegt is dijkgraaf A.
Oudijk, de voorzitter van het be
stuur van het waterschap de
Gouwelanden, dat zijn zetel in
Boskoop heeft. Het waterschap
bekender maken bij de mensen is
een van zijn taken, ook al gezien
zijn eigen stellingname bij de bij
eenkomst op 11 januari in Alphen
aan den Rijn ter gelegenheid van
de opheffing van ruim honderd
polders in het gebied van het
hoogheemraadschap Rijnland.
De taken van al die polders liggen
nu in de handen van ondermeer
de vijf nieuwgevormde water
schappen, waarvan de Gouwe
landen er een is.
Dat waterschap bekender maken
bij de mensen is bij die samen
voeging van de polders nodig
geworden. De vroegere polder
besturen werden gekozen door
mensen die in het waterschaps
jargon worden aangeduid met ei
genaren onbebouwd. Over het
algemeen waren dat de boeren en
die hoefde je niet te vertellen van
hoeveel belang een goed functio
nerende polder is. In de huidige
waterschappen krijgen echter
ook de eigenaren bebouwd (alle
bewoners van eigen huizen) kies
recht en dat zijn nu juist de men
sen die zich het belane van een
goed functionerend waterschap
niet zo bewust zijn.
Op 11 januari signaleerde Oudijk
een negatieve kant aan die toege
nomen democratie. Juist omdat
die waterschapszaken de burger
nauwelijks interesseren zal de
opkomst bij verkiezingen erg ge
ring zijn. Zo gering zelfs, dat hij
het gevaar niet denkbeeldig acht
te, dat een actiegroep in een be
paald kiesdistrict zou kunnen
uitmaken wie in het water
schapsbestuur zou terechtko
men. Die actiegroep zou daarvoor
alleen maar "massaal" ter stem
bus hoeven te gaan. "Massaal",
bewust tussen aanhalingstekens,
want het aantal actievoerders zou
niet in de honderden behoeven te
lopen.
Oudijk: "Op die manier is het na
tuurlijk ook niet democratisch
meer. Kijk, als meer dan vijftig
procent van de mensen naar de
stembus gaat, dan kun je zeggen
het volk heeft gesproken. Als
maar zo'n vijf procent gaat, zou
een bepaalde groep door massaal
op te komen, overheersen". Een
griezelige zaak, vindt Oudijk dat,
maar die democratie acht hij des
ondanks noodzakelijk. "De men
sen betalen de taken die het wa
terschap uitoefent met z'n allen.
Het waterschap krijgt geen sub
sidies. Het is dus logisch, dat die
mensen er over mee mogen pra
ten. Maar dan wel meepraten
over dingen waar ze weet van
hebben". Waarmee dan de cirkel
rond is: het waterschap moet be
kend worden bij de mensen.
Een van de middelen is, wat Oudijk
noemt, "het tonen van een eigen
gezicht". De Gouwelanden doet
het vooralsnog op twee manie
ren. Alle klachten over de omsla
gen (betalingen die mensen moe
ten doen aan het waterschap ko
men terecht bij het waterschap.
De provincie had die taak oor
spronkelijk toebedeeld aan het
hoogheemraadschap Rijnland,
de waterschappen eisten met
succes die onaangename taak
voor zichzelf op. Oudijk: "Klach
ten mogen dan niet 't leukste zijn,
maar ze helpen wel om je gezicht
te bepalen". Verder werd afge
sproken, dat alle aanvragen voor
vergunningen bij de water
schappen geschieden, ook voor
die vergunningen die uiteindelijk
moeten worden afgegeven door
het hoogheemraadschap. "Door
die brievenbusfunctie weet men
dat men bij ons moet zijn voor
waterschapszaken", aldus Ou
dijk.
Dat er echter veel meer zal moeten
gebeuren om de waterschappen
meer bekend te maken, realiseert
ook Oudijk zich. Dat daaraan ook
gewerkt moet worden, staat voor
hem als een paal boven water.
Dat de waterschappen voorlopig
nog niet kunnen toekomen aan
activiteiten die vergroting van de
bekendheid tot doel hebben, is
echter een tweede. "We bestaan
pas sinds 1 januari. De zaak moet
nog helemaal van de grond ko
men. We zullen onze handen vol
hebben om de zaak organisato
risch goed aan de gang te krij
gen".
Drie dingen zijn in dat opzicht voor
Oudijk van belang. Het werk, dat
het normale werk is van de wa
terschappen moet doorgaan.
Werk dat de polders in hun laat
ste maanden van hun bestaan
hebben laten liggen omdat de
samenvoeging voor de deur
stond moet worden opgeknapt.
Bovendien moet op een rijtje
worden gezet, wat er allemaal valt
onder de zorg van het water
schap.
Het werk moet doorgaan. Dat bete
kent de dagelijkse zorg voor de
waterkering: het onderhoud van
de kaden en dijken. Dat is de zorg
/oor de waterbeheersing; het wa
terpeil moet gehandhaafd wor
den op een door de provincie of
ficieel vastgesteld peil. De wegen
in de polders moeten worden on
derhouden. Daarbij gaat het dan
vooral om de wegen, die vroeger
alleen maar van belang waren
voor het interne polderverkeer,
maar die inmiddels ook dienst
doen voor bijvoorbeeld recrea-
tieverkeer of doorgaand verkeer.
De waterschappen zouden het
wegenbeheer om die redenen
dan eigenlijk ook het liefst over
doen aan gemeenten of provin
cies. Het onderhoud wordt ge
heel of gedeeltelijk uitgevoerd op
kosten van de polderbewoners,
maar veel meer mensen maken er
in de dagelijkse praktijk gebruik
Van veel belang gaat ook het weer
werk worden, dat van water
schappen verwacht wordt bij
stadsuitbreiding en de aanwij
zing van recreatiegebieden.
"Zoiets heeft gevolgen voor de
polder, maar als klein poldertje
stond je vroeger vrij machteloos
tegenover dit soort ontwikkelin
gen. Tegenover je stonden des
kundigen, zelf had je die deskun
digen niet in huis. In feite bedong
je alleen bij contract, dat de wa
terhuishouding in orde moest
blijven, voor de rest stond je
langs de kant", aldus Oudijk.
Ook het inventariseren gaat tijd en
vele gesprekken kosten, vooral
waar het gaat om de mensen die
vroeger het werk opknapten en
dat nu nog doen. Het waterschap
Gouwelanden telt achttien ge
malen, die worden bemand door
achttien machinisten. Die wer
den allemaal verschillende be
loond voor het machinistenwerk.
De een had vrij wonen, de ander
had een stukje land van het pol
derbestuur gekregen, dat hij op
zijn beurt weer verhuurde als
volkstuintjes. "We moeten trach
ten in de beloning in één lijn te
krijgen. Dat kan alleen maar luk
ken door veel praten, waarbij
voorop staat, dat niemand er
minder van mag worden".
En zo weet Oudijk nog wel handen
vol problemen op te noemen, die
op het bestuur van het water
schap afkomen. Problemen
waarvan hij echter zegt "We zul
len er echt wel uitkomen, want
we moeten er gewoon uitkomen.
En als de mensen van goede wil
zjjn, dan komen we er uit ook".
