Netwerk moet
multinationals in
het oog houden
[PUBLIEK
NOORDWIJK
MASSAAL
BARRICADEN
OP VOOR
DE VOGELS
Kookles voor
bejaarden
BROMSNOR IN ZIEKBED
PAGINA 4
VARIA
DINSDAG 30 JANUARI 1973
door
Herman van
Amsterdam
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
Ofschoon er de afgelopen da
gen talrijke kolommen zijn
volgeschreven over vogelac
ties her en der, wil ik van
daag toch enige regels in
ruimen voor de grootscheep
se vogelactie die thans in
Noordwijk aan de gang is.
Het vermeldenswaardige
van die actie is dat werkelijk
héél Noordwijk, van jong tot
oud, op de barricade is ge
sprongen voor de gevederde
vrienden.
Ook de gemeentepolitie helpt
doeltreffend mee. Initiatief
neemster, de stichting Voge
lasiel Noordwijk, had de poli
tie gevraagd een steentje bij te
dragen en nauwelijks een uur
later maakte de politie met
geluidswagens een ronde
door het dorp om de bewo
ners warm te maken voor de
actie.
Twee keer
Aan de oproep werd massaal
gehoor gegeven, hetgeen al
leen al moge blijken uit het
feit dat de agenten dagelijks
vele uren kwijt zijn met het
ophalen van etensresten en
ander potentieel voer. Al dat
voer gaat naar de werkschuur
van Staatsbosbeheer. Van
daaruit coördineert Arno Bos
de voederacties en de verde
ling van de vogelmaaltijden
over de diverse vocderplaat-
sen. De respons, ook van de
schoolgaande jeugd, is zo toe
reikend dat de vogels twee
keer per dag van eten kunnen
worden voorzien.
Arno Bos is vooral behept met
de vergeten vogels in de dui
nen, bossen en polders van
Noordwijk en Noordwijker-
De chef-koks van de Sassen-
heimse bejaardentehuizen De
Schutse en St. Bernardus
gaan vanaf begin februari
alleenstaande mannen van 50
jaar en ouder de beginselen
van het koken bijbrengen.
Volgens Nico van Egmond (hij
zwaait de scepter in de Ber-
nardus-keuken) wordt hier
mee in een enorme behoefte
voorzien. Dat blijkt ook wel
uit het aantal aanmeldingen
dat inmiddels is binnen ge
komen. Er is overigens per te
huis maar plaats voor 10
mannen op de kooklessen. Er
zal moeten worden geselec
teerd.
"Een alleenstaande heeft al snel
de neiging een blikje open te
trekken of gebruik te maken
van het tafeltje-dekje-sys-
teem. Terwijl het eigenlijk een
fluitje van een cent is om zelf
iets klaar te maken"zegt Van
Egmond.
"Het gaat ons niet om culinaire
hoogstandjes, maar om de
simpele bal gehakt, de moe
der-de-huisvrouw-pot. Bo
vendien: alleenstaanden
ontmoeten zo eens wat meer
Enkele bestuursleden van de stichting Vogelasiel Noordwijk bezig
met het loslaten van weer aangesterkte vogels.
hout. Daarom vormt het hak
ken van gaten in het ijs een
wezenlijk onderdeel van de
actie. Op die manier worden
de eenzame watervogels aan
een eigen plekje geholpen.
Op verhaal
Aan de opvang van zieke en
zwakke vogels wordt al het
mogelijke gedaan. Arno Bos:
"Die worden in het asiel wat
op verhaal gebracht. Maar ze
blijven zo kort mogelijk, want
dat is beter. Zoveel mogelijk
brengen we ze naar een open
vijver in Aerdenhout (zie fo
to). Daar voelen ze zich met
dit weer erg thuis".
Tussen neus en lippen doorver
telt Arno dat extra hulp zeer
welkom is. Daarvoor kan men
zich met hem in verbinding
stellen (1719-12480) of met de
Noordwijkse politie.
Men trekt er voorlopig tien
avonden voor uit om de 50-
plussers wat kneepjes van het
kookvak bij te brengen. De
kooklessen vinden plaats in
de keukens van de tehuizen.
Acteur Lou Geels uit Roelofa-
rendsveen, beter bekend als
veldwachter Bromsnor uit
de televisieserie Swiebertje,
maakt het redelijk in het
Leidse Diaconessenhuis.
Nadat hij afgelopen vrijdag
zich de hele dag al niet lek
ker en benauwd voelde is
Lou Geels op aanraden van
de dokter naar het zieken
huis gegaan. "Maar hij is er
niet minder vrolijk om, al
leen wat moe", zegt zijn
Minder prettige bijkomstig
heid is dat Bromsnor zijn
contractuele verplichtingen
op vaderlandse planken
voorlopig heeft moeten an
nuleren. Mensen, die hem
een kaartje of bloemetje wil
len sturen, kunnen die zen
den aan Diaconessenhuis,
Houtlaan 55, Leiden, kamer
217.
Het zou best kunnen dat moeder Connie Koolhoven
uit Langeraar de eerste in Nederland is die de
liedjes uit de succesvolle film Grease in onze
moerstaal vertaald heeft.
Tot die daad werd ze aangezet door haar 9-jarige
dochter Barbara en haar vriendinnen uit de vierde
klas van de Aeresteinschool in Langeraar. Im
mers, de laatste tijd deden de meisjes niets liever
dan dansen op de muziek van John Travolta en
Olivia Newton-John. En moeder Connie was dan
ook van mening dat er Nederlandse teksten op die
liedjes moesten komen. Teksten die wat meer be
grijpelijk voor de vierdeklassers waren.
Zo werd het idee geboren een Nederlandse versie
van de musical te schrijven, een versie die welis
waar veel verschilt van de Engelse. Ging het oor
spronkelijke verhaal over pubers die de geneug
ten van het latere leven leren ontdekken, het ver
haal van Connie gaat over een oud paard dat door
de eigenaar in de steek wordt gelaten, maar door
de kinderen uit de vierde klas van de ondergang
wordt gered.
Dochter Barbara en haar vriendinnen vonden het
een aardig verhaal om in te studeren en op te
voeren voor de vijfdeklassers van hun school. Za
terdag vond deze voorstelling onder grote belang
stelling plaats. De titel was "De vierde redt Bin-
ky". Vader Koolhoven zorgde voor de muzikale
omlijsting via een ingespeelde band.
AMSTERDAM - Onlangs laaide de publieke discussie over
de rol van multinationale ondernemingen in ontwikke
lingslanden weer even op, naar aanleiding van de ontvoe
ring van directeur Schuitema van Philips in El Salvador en
een ongeveer tegelijkertijd verschenen brochure van de
Industriebond NKV over Philips in de Derde Wereld. Pre
sident-directeur Rodenburg beet van zich af in een inter
view met de Philips Koerier. Hier en daar werd dat inter
view nog wel vermeld, maar daar is het eigenlijk bij geble
ven.
De publieke belangstelling voor
het reilen en zeilen van multinatio
nale ondernemingen, hier en in de
Derde Wereld, lijkt de laatste tijd
wat weg te ebben. Bij sommigen
bestaat het gevoel dat we langza
merhand wel weten wat er aan de
hand is, maar dat er zo weinig aan te
doen valt. Anderen doen er in de
huidige economische situatie liever
het zwijgen toe, zolang die onder
nemingen hier voor werkgelegen
heid zorgen en onze export op peil
helpen houden.
Een paar jaar geleden was het on
derwerp multinationale onderne
mingen (MNO's) nog aan de orde
van de dag. In de Verenigde Naties
werd een informatie- en studiecen
trum inzake „transnationale on
dernemingen" opgericht en ook
andere internationale organisaties
lieten zich niet onbetuigd. De Or
ganisatie voor Economische Sa
menwerking en Ontwikkeling
(OESO) stelde bijv. een vrijwillige
gedragscode voor MNO's op.
In Nederland leidde de politieke
discussie bijna twee jaar geleden
tot een voorstel van de fracties van
de PvdA en de PPR in de Tweede
Kamer tot het instellen van een
parlementair onderzoek „naar ef
fecten van het gedrag van multina
tionale ondernemingen". De Ka
mer heeft zich echter nog steeds
niet uitgesproken over dit voorge
stelde onderzoek en dat üjkt type
rend voor de afgenomen belang
stelling en de daarmee gepaard
gaande politieke druk.
Hier staat tegenover dat ondfrzoe-
kers en actievoerders allerminst
stilzitten. Een recent voorbeeld is
het rapport van het Oecumenisch
Studie- en Aktiecentrum voor In
vesteringen (OSACI) in Amster
dam over de buitenlandse activitei
ten van De Koninklijke Emballage
Industrie Van Leer, met name in
Zuid-Afrika. Geleidelijk komt ook
de internationale samenwerking
tussen organisaties zoals OSACI
van de grond. Een duidelijk blijk
daarvan is het deze maand ver
schenen eerste nummer van wal in
het Engels heet Transnational In
formation Exchange (uitwisseling
van informatie over transnationale
ondernemingen). Dat is een blad
door middel waarvan allerlei stu
die- en actiegroepen elkaar op de
hoogte kunnen houden van hun ac
tiviteiten. Dit nummer vermeldt
met name een hele reeks onderzoe
ken van groepen in West-Duits-
land. Frankrijk, Italië, Nederland,
Engeland en Zwitserland en van
een internationale groep, die zich in
verschillende landen tegelijk be
zighoudt met General Motors.
Conferentie
Het blad vloeit voort uit een confe
rentie, die vorig jaar mei werd ge
houden in Amsterdam en waar ver
tegenwoordigers van een dertigtal
organisaties uit acht Europese lan
den besloten een internationaal
netwerk te vormen. Als coordinator
werd aangewezen het Transnatio
nal Institute (TNI) in Amsterdam,
in de persoon van de uit Zimbabwe
(Rhodesië) afkomstige Basker
Vashee. Het TNI is een zuster-insti-
tuut van het gelijknamige instituut
in Washington, dat in 1973 werd
opgericht met het doel zich te ver
diepen in de fundamentele onge
lijkheid tussen de rijke en arme
volken en naties in de wereld.
Uitgangspunt voor de deelnemers
aan het netwerk is dat MNO's van
doorslaggevend belang zijn in de
huidige internationale economi
sche verhoudingen en dat het tot nu
toe ontbroken heeft aan voldoende
tegenwicht. Basker Vashee: „Er
bestaat in het algemeen geen te
genkracht die in de gaten houdt wat
MNO's doen en weet waartoe ze in
staat zij n. Het ligt het meest voor de
hand dat vakbonden die tegen
kracht vormen, maar zij denken
doorgaans te veel in nationale ter
men. Daarmee houden ze hun le
den eigenlijk voor de gek, want de
economie is niet nationaal meer,
maar internationaal". Op dit laatste
zijn overigens wel uitzonderingen
te maken. Vashee noemt met name
de internationale federaties van
voedings- en industriebonden,
waarvan de leiding wel inziet datje
nationaal niet veel kunt berei
ken.
De kern van de problemen die de
MNO's oproepen, is volgens Vas
hee dat hun streven naar winst
steeds meer in strijd komt met het
streven naar ontwikkeling. „Het
zijn nou eenmaal geen organisaties
met het doel de mensheid te die
nen. Ze zijn erop uit een soort we
reldwijd dorp tot stand te brengen,
maar daarin is alleen plaats voor
degenen die het geld hebben om
hun produkten te kopen, dat wil
zeggen 10 tot 20 procent van de we
reldbevolking. De rest valt erbui
ten". aldus Vashee.
Het verzet tegen MNO's is tot nu toe
vooral ontstaan in bepaalde krin
gen van de min of meer gegoede
burgerij; de middenklasse. Op
merkelijk is de rol die kerkelijke
organisaties hierin spelen. De con
ferentie in Amsterdam kon worden
gehouden dank zij geld van de We
reldraad van Kerken, en verschil
lende kerkelijke groepen hebben
zich bij het netwerk aangeslo
ten.
In grote lijnen bestaat het netwerk
uit drie soorten groepen: groepen
die zich om verschillende redenen
vooral richten op de arbeidersbe
weging, groepen die actie voeren
tegen bepaalde regeringen in de
Derde Wereld en die de banden tus
sen die regeringen en MNO's aan de
kaak stellen, en groepen die zich
bezighouden met de wapenwed
loop en de MNO's die daar belang
bij hebben, hier en in landen van de
Derde Wereld.
Samenwerking
Het netwerk is nu nog hoofdzake
lijk een Europese aangelegenheid,
maar het is de bedoeling dat het op
den duur ook groepen buiten Eu
ropa gaat omvatten. Vooral in de
Derde Wereld, waar o.a. door de
slechte communicatiemogelijkhe
den activiteiten op dit gebied erg
verbrokkeld zijn. Bovendien zijn
de groepen die daar werken vaak
aangewezen op informatie uit de
landen waar MNO's hun hoofdzetel
hebben, en wat dat betreft zou het
netwerk goede diensten kunnen
bewijzen. Instituten in Mexico. In
dia. Sri Lanka en de Filippijnen en
bevrijdingsbewegingen in Zuide
lijk Afrika hebben al belangstelling
getoond voor samenwerking.
Het op gang brengen van zo'n net
werk blijkt overigens geen kleinig
heid. Basker Vashee vertelt dat om
te beginnen bepaalde denkpatro
nen doorbroken moesten worden,
omdat vele groepen sterk gericht
waren op de situatie in hun eigen
land. Ook blijken groepen zich
soms zo sterk op een bepaald on
derwerp of een bepaalde MNO te
concentreren, dat ze het grotere
verband uit het oog verliezen. Ver
der doet zich het probleem van de
financiering van de activiteiten
voor, vooral in het geval van groe
pen die niet in het kader van een
universiteit werken. Vandaar dat
het TNI zich ook bezighoudt met
geldwerving. Het werk van het TNI
zelf wordt mogelijk gemaakt door
bijdragen van stichtingen en ande
re particuliere organisaties. Zijn
statuten laten niet toe dat het geld
aanvaardt van regeringen.
Een voorbeeld van internationaal
gecoördineerd onderzoek dat door
het netwerk wordt vergemakke
lijkt, is een studie van de industrie
op het gebied van de kernenergie.
De studie is een halljaar geleden
begonnen en moet uiteindelijk
rapporten over de Verenigde Sta
ten, West-Duitsland en Frankrijk
opleveren, naast het rapport over
Engeland dat al gepubliceerd is.
Deze nationale rapporten zijn zo
wel bestemd voor de groepen die
zich tegen kernenergie verzetten
als voor de mensen die in die indus
trietak werkzaam zijn. Tegen het
einde van dit jaar wil het TNI de
rapporten bundelen in een boek. In
een volgende fase van de studie wil
men onderzoeken hoe de ontwik
kelingen op dit gebied doorwerken
in de Derde Wereld.
Basker Vashee acht samenwerking
van het netwerk met het centrum
van de Verenigde Naties in New
York van groot belang. Vooral
vanwege de informatie die dat kan
opleveren. Door geldgebrek kan
het netwerk niet alles zelf uitzoe
ken, en is het voor een deel aange
wezen op informatie die langs der
gelijke officiële kanalen wordt ver
zameld.
Vashee wijst in dit verband wel op
een verschil in uitgangspunt tussen
het netwerk en genoemd centrum:
„Zij aanvaarden waarschijnlijk
zonder meer de MNO's als een be
langrijk deel van de wereldecono
mie en willen met ze tot een verge
lijk komen. Wij gaan er echter van
uit dat MNO's niet geschikt zijn om
ontwikkeling te bevorderen en
daarom staan we er voortdurend
kritisch tegenover".
Wat vindt Vashee van gedragsco
des voor MNO's, zoals ook het cen
trum van de VN er een voorbereidt?
„Een gedragscode is nuttig, als er
een wet achter staat op grond waar
van MNO's ook werkelijk vervolgd
kunnen worden. Bestaande codes
gaan er eigenlijk vanuit dat MNO's
op zich goed zijn. Bovendien is het
erg moeilijk een betere internatio
nale code op te stellen, omdat de
belangen van MNO's nauw verwe
ven zijn met de belangen van rege
ringen en soms zelfs met de belan
gen van vakbonden. Er zal eerst
nog heel wat onderzoek moeten
worden verricht om te weten te
komen hoe je de macht van MNO's
aan banden kunt leggen. Ik geloof
dus niet dat een werkelijk effectie
ve code op het ogenblik een haalba
re kaart is".
Voorlopig kan volgens Vashee al
leen de nationale staat ervoor zor
gen dat een eventuele gedragscode
wordt nageleefd. Democratische
instellingen zoals het parlement
kunnen daar gebruik van maken.
Daarnaast zie hij een taak wegge
legd voor de vakbonden, die dage
lijks met MNO's te maken hebben.
Wat het parlement betreft, ver
schillen de mogelijkheden van land
tot land. Basker Vashee: „In de VS
hebben ze vele mogelijkheden om
MNO's in de hand te houden. Het
Congres kan directeuren van on
dernemingen ontbieden. Kom daar
in Nederland eens om. Of kun je je
voorstellen dat de directeur van
Philips zich door deTweede Kamer
op het matje laat roepen om ver
antwoording af te leggen over wat
zijn onderneming uitspookt in Ni
caragua?1".
THEO RUYTER.
ROME - Sabrina Capucci, kleindochter van de inmiddels overleden
oud-secretaris-generaal van de Navo bij haar debuut als mannequin.
Tijdens de Romeinse modeweek toonde Sabrina de ontwerpen van haar
oom Roberto Capucci. Op de foto draagt zij een avondpak.
