Opbouw van Scheveningen
kost half miljard gulden
"Als vorst voorbij is, komen ze weer hier"
[PUBLIEK]
Schilders hoeven zich niet te vervelen
GEBIED
MMH
BEIJZELDE
BOSSEN NU
VERBODEN
PAGINA 4
VARIA
DONDERDAG 25 JAIPAGINA 21
Schaats(t)ers die bij het uitoe
fenen van hun sport veel
prijs stellen aan de nodige
ruimte om een pirouette te
kunnen maken, kunnen de
zer dagen bij uitstek terecht
op Ton Menkens ijsbaan aan
de Leidse Vondellaan.
Niet dat het daar nou uitge
storven is (dat zou een beetje
teveel zijn gezegd), maar het
aantal bezoekers is overdag
toch aanmerkelijk minder.
Het schaatsminnend publiek
in Leiden en omgeving zoekt
vandaag de dag zijn schaats-
vertier nou eenmaal op de
dichtgevroren sloten en sin
gels. En geef deze mensen
eens ongelijk, als zij zo van
uit de deuropening direct op
het ijs kunnen stappen, zon
der een kassa te hoeven pas
seren.
Schaatsen er op een gewone
winterse dag bij open singels
en sloten toch gauw een
kleine 5000 mensen op Ton
Menkens ijsbaan, nu rijden
er gemiddeld 250 mensen
overdag een baantje.
den merken wij er niet zo
veel van. Dan is het hier even
druk als anders", verklaart
bedrijfsleider Hans Koster.
„Het is alleen overdag en
doordeweeks. Maar dat die
dichtgevroren singels en slo
ten nou voor ons een finan
ciële aderlating betekenen,
kan ik niet zeggen. In zekere
zin wel natuurlijk, maar dat
wordt opgevangen door de
enorme hoeveelheid schaat
sen die bij ons over de toon
bank gaan. Wij hebben er nog
genoeg van in voorraad".
Oppepper
„Maar goed, de vorstperiode
duurt voor ons inderdaad
iets te lang. Van de andere
kant bezien is dat weer een
voordeel, want je moet be
denken dat de schaatssport
de afgelopen dagen een onge
looflijke oppepper heeft ge
had. Als de vorst zo meteen
voorbij is, tref je al die
schaatsers hier op de ijs
baan. En kijk, ons ijs is van
beel betere kwaliteit dan dat
op de sloten. Wij dweilen en
schaven een paar keer per
dag. Hier vind je geen weg
gezakte en opgehoogde ijs-
schotsen. Veel veiliger en
plezieriger schaatsen bete
kent dat".
Onderbemaling
„Tja, laten we het maar niet
hebben over de kwaliteit
van het ijs in de regio. On
derbemaling is daar sche
ring en inslag en als straks
dat water helemaal onder
het ijs is weggepompt, dan is
het gevaar niet meer te over
zien. Wanneer je in.die situa
tie door het ijs zakt, dan kun
je het wel vergeten. Nee, zo
rooskleurig is het echt niet
gesteld met het buitenijs.
Wij houden goede moed. We
hebben werk zat. IJshockey
en KNSB-schaatsen gaan
hier gewoon door. Geen den
ken aan dat wij vroeger naar
huis zouden kunnen. Beslist
niet", aldus een relativeren
de Hans Koster.
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
Nu we het toch nog even over ij-
zel hebben. Alle bossen die in
het beheer zijn van de stich
ting "Het Zuidhollands
Landschap"zijn niet meer
voor het publiek toegankelijk.
Door de ijzel zijn veel takken
en boomtoppen loodzwaar
geworden en met dit kwak-
kelweer is het gevaar groot
dat die ijsladingen omlaag
komen zetten. Vooral als de
wind opsteekt is het voor
wandelaars riskant zich in de
bossen te begeven. Vandaar
de "afkondiging" van de
stichting.
Het gaat wat deze regio betreft
om de volgende bossen: het
Langeveld in Noordwijk en
Noordwijkerhout, Nieuw
Leeuwenhorst in Noordwij
kerhout, het bos Huys te War-
mont in Warmond en het
wandelgebied De Haeck in het
Nieuwkoopse plassengebied.
Het toegangsverbod, zo heeft
de stichting laten weten, geldt
zolang er ijzel op de boomtak
ken ligt.
Ondanks het verbod werd giste
ren wandelaars die zich op
het landgoed Nieuw Leeu
wenhorst begaven, geen stro
breed in de weg gelegd. Toe-
zichthouwer Van Dijk vond
het niet nodig mensen terug te
sturen of te waarschuwen.
"Achter op de wandelkaart
staat onder punl 14 dat onze
stichting niet verantwoorde
lijk is voor letsel dat wande
laars in ons gebied oplopen.
De mensen moeten dus zelf
maar zo verstandig zijn die
regel goed te interpreteren"
Door dak
Aanleiding voor de stichting om
de bossen tijdelijk tot verbo
den gebied te verklaren is wat
zich jaren geleden onder pre
cies dezelfde weersomstan
digheden afspeelde in een bos
in Drente.
Daar viel toen een topzware
boom door het dak van een
boerderij.
Schilders die dit winterseizoen onvrijwillig werkloos zijn geworden, hoeven niet bij de pakken te gaan
neerzitten. Zij kunnen een 3 weken durende bijscholingscursus volgen in het moderne Waddinxveen-
se examencentrum van de stichting Vakopleiding Schilders- en Stucadoorsbedrijf, Noordeinde 94.
Eén en ander op kosten van het ministerie van sociale zaken, zónder dat de uitkering op enigerlei wijze
in gevaar komt. Zelfs over reiskosten hoeft men zich geen zorgen te maken, die worden ook vergoed.
Duidelijke veranderingen in de schildersbedrijfstak maken voor velen een heroriëntatie en een bijscho
ling op verschillende onderdelen noodzakelijk. "Neem alleen al de wandafwerking. Vroeger leerde je
niet meer dan hoe je een muur moest behangen. Maar nu plakt men al textiel op de wand, granojt die of
weet ik wat nog meer. En daar hebben de oudere schilders vaak niet genoeg kaas van gegeten", doet
Leidenaar C. van Groeningen uit de doeken.
Deze coördinator van het Waddinxveense examencentrum voegt eraan toe dat de bijscholingscursus
zoveel mogelijk individueel wordt gegeven. "We hebben er de docenten voor. We proberen de cursus
zo goed mogelijk te begeleiden. En ik moet bekennen dat we over belangstelling niet bepaald te
klagen hebben. Ofschoon we maar al te vaak stuiten op schilders die zeggen zó goed in het vak thuis te
zijn, dat ze werkelijk niets meer hoeven te leren. In veel gevallen vinden zij Waddinxveen te ver weg.
Maar ja, de deelname is vrijwillig. De keus is aan de schilder".
De heer Van Groeningen weet zich overigens meer positieve reacties dan negatieve te herinneren. "Er
zijn genoeg cursisten die vragen nog eens terug te mogen komen. En dat zegt toch wel wat. Zojuist had
ik het over die nieuwe dingen op het gebied van de wandafwerking, maar de bijscholingscursus omvat
natuurlijk veel meer dan dat. Het beglazen bijvoorbeeld maar ook het bewerkstelligen van een nog
veiliger werkmethode", aldus de heer Van Groeningen, die gaarne bereid is nadere informatie over
deze cursus te verstrekken (tel. 132389).
De Leidse ijshal biedt nu alle ruimte voor het draaien van een pirouette. De bedrijfsleider treurt echter niet: er worden nu massa's schaatsen verkocht en als het straks dooit komen al die schaatslustigen in
groter getale dan ooit, verwacht hij
SCHEVENINGEN - Scheveningen is in sneltreinvaart be- Kurhaus
zig een van de grootste en modernste pretplaatsen van
West-Europa te worden. Ruim een half miljard gulden
wordt besteed aan de wedergeboorte van Nederlands
oudste en bekendste badplaats. Een vernieuwde pier, een
casino, een gerenoveerd Kurhaus, een Golfbad en nog
veel meer moeten Scheveningen binnen afzienbare tijd
weer in het middelpunt van de belangstelling plaatsen.
Om van Scheveningen weer een in
ternationaal uitgaanscentrum te
maken, is veel inspiratie, inspan
ning, know-how en vooral erg
veel geld nodig.'iDat kapitaal
wordt vooralsnog geraamd op
500.000.000 gulden. Met dat geld
wordt een gebied gecreëerd, dat
voor een grote groep mensen aan
trekkelijk moet zijn.
Overheid en bedrijfsleven investe
ren gezamenlijk dit enorme be
drag in de wederopbouw van
Scheveningen. „Misschien", zo
zeggen de ontwikkelaars, „zullen
er veel mensen in het land zijn die
zich afvragen of al dat geld niet
beter gebruikt had kunnen wor
den dan alleen maar voor uitgaan
en vakantie. Met andere woor
den: is het niet allemaal wat
overdreven in tijden van econo
mische depressie".
Niets is volgens de ontwikkelaars
echter minder waar. „Toerisme
en recreatie zijn de laatste tien
tallen jaren uitgegroeid tot een
van de belangrijkste pijlers van
de Nederlandse economie.
Vakantie en uitgaan bezorgen het
land 158.000 manjaren werk. Dat
betekent meer werkgelegenheid
dan Philips, of Unilever of Shell
in Nederland hebben te bieden",
is het optimistische geluid van de
ontwikkelaars.
De wederopbouw van het oude vis
sersdorp neemt in totaal onge
veer tien jaar in beslag. Het her
stelprogramma is daartoe opge
deeld in een aantal fasen, die tel
kens de afronding van een zelf
standig functionerend onderdeel
vormen. Op die manier wordt
voorkomen dat de badplaats ge
durende de periode van opbouw
ontoegankelijk wordt, omdat het
gebied èèn grote bouwput zou
zijn. Het bouwprogramma be
slaat een gebied van ongeveer 12
ha.
In eerste instantie is het herstel van
het zeefront aangepakt, daarna
volgt de opbouw van meer lan
dinwaarts gelegen gebieden. De
restauratie van een van de parels
van de Noordzeestranden: het
Kurhaus, nadert dit jaar zijn vol
tooiing. Toen in 1973 het Kurhaus
onder de slopershamer dreigde te
komen, liep men te hoop om de
wereldberoemde Scheveningse
dominant niet verloren te laten
gaan. Veel mensen bonden de
strijd aan tegen de plausibel
klinkende sloopfilosofie.
De basis voor het huidige Kurhaus
werd gelegd toen twee Duitse ar
chitecten in 1884 het gebouw
ontwierpen. Na twee succesvolle
zomerseizoenen viel echter er
gens in het gebouw een spiritus-
lampje om en brandde het Kur
haus tot de grond toe af. De vraag
opbouw of sloop werd niet ge
steld. Het herstelwerk werd di
rect ingezet en in de recordtijd
van 300 dagen werd het gebouw-
uit de zanderige bodem ge
stampt. Brandgevaarlijk en inef
ficiënt, zo bleek later.
Door de Tweede Wereldoorlog
werd het Kurhaus andermaal
ontluisterd. Na de bevrijding
even wel werd het herstel weer ter
hand genomen. Er kwam zelfs
Het interieur van het golfbad, dat gelegen is op de boulevard voor het Kurhaus.
centrale verwarming, waardoor
zomer- en winterexploitatie mo
gelijk werd. JDe toeristenstroom
naar de Scheveningse kust her
stelde zich en ook het culturele
leven kwam weer op gang met
een keur aan internationale ar
tiesten.
In de jaren zestig veranderde de
keus van de vakantiegangers:
men zoekt de zon op. Door lagere
prijzen in het buitenland en de
gegarandeerde zon komt e:
massale trek van toeristen
het zonnige zuiden op gang. De
daarmee gepaard gaande nieuwe
eisen van de toerist in Nederland
maakte aanpassing van de ac
commodatie van het Kurhaus en
daardoor grote investeringen
noodzakelijk. Deze bleven echter
achterwege en Scheveningen
vervalt tot een armetierige bad
plaats en het Kurhaus vervalt
mee. In 1972 wordt het gesloten
en de inventaris wordt ge
veild.
Er worden daarna pogingen gedaan
het gebouw te verkopen. Dit
blijkt inderdaad te lukken, maar
alleen als het gebouw gesloopt
mag worden. Door allerlei acties
van de bevolking wordt het Kur
haus korte tijd later echter tot be
schermd monument verklaard.
Nadat het bestaande gebouw op
foto's is vastgelegd, worden de
vleugels gesloopt. Alleen de koe
pel blijft overeind.
Casino
In mei wordt nu een verjongd Kur
haus opgeleverd waarin het der
de en grootste casino van Neder
land wordt gevestigd. Er komen
24 speeltafels voor roulette en
black jack, en een bar en restau
rant zullen tot diep in de nacht
geopend zijn.
Dit jaar komt ook de opbouw van
het zuidelijk deel van het zeefront
gereed. Dit omvat woningbouw,
winkels, kantoren en parkeerga
rages op het voormalige Grand-
Hotelterrein, de renovatie van de
pier en de bouw van het Golfbad
Scheveningen op de Promenade.
Tevens zijn er op de boulevard
dan drie winkelobjecten gereali
seerd.
De pier, die nu is opgeknapt, is het
tweede wandelhoofd van Sche
veningen. In 1943 brandde na
melijk het in 1901 geopende
wandelhoofd „Koningin Wilhel-
mina" af. Achttien jaar geleden
werd begonnen met de bouw van
de huidige pier. Aan de drie be
tonnen eilanden uit het oor
spronkelijke ontwerp werd in
1964 nog een vierde eiland toege
voegd. Dit stalen eiland werd op
een scheepswerf gebouwd, ver
volgens te water gelaten en daar
na met het bestaande bouwwerk
verenigd.
In juli wordt op de Promenade het
Golfbad Scheveningen in ge
bruik genomen. De eerste jaren
zullen daar, hopen de ontwikke
laars, zo'n 400.000 mensen vertier
zoeken. Met de realisering van
het bad wordt de filosofie van de
nieuwe badplaats onderstreept:
„Een recreatie-voorziening, die
het hele jaar door iedereen kan
worden gebruikt".
Dagjesmensen
Wie komen er in de toekomst naar
het vernieuwde Scheveningen?
De plaatselijke WV: „Dagtoeris
ten, die voor een middagje of
avond naar Scheveningen ko
men, zullen de belangrijkste be
zoekerscategorie vormen. Men
verwacht dat over twee jaar circa
drie miljoen dagjesmensen per
jaar het gebied rondom het Kur
haus zullen bezoeken. De mees
ten van hen zullen komen uit het
gebied met een straal van 80 km
rond Scheveningen".
„Het kort-vcrblijftoerisme zal in de
nabije toekomst belangrijk wor
den", meent de WV. „Het nieu
we Scheveningen mikt vooral op
Nederlanders en Duitsers, die er
een paar dagen tussenuit willen.
In de beginjaren zal deze groep
qua aantal niet groot zijn, maar
men rekent op een spectaculaire
stijging rond 1982".
„De ruggegraat van het recreatief
verblijfstoerisme wordt nog
steeds gevormd door het één- tot
drieweekse vakantietoerisme.
Hoewel deze groep van vakantie
gangers in de afgelopen jaren
zelfs iets is afgenomen, vertrouwt
men erop dat vooral na de vol
tooiing van het appartementen
hotel deze toeristen Schevenin
gen in groten getale zullen be
zoeken. Ook de verblijfstoeristen
zullen voornamelijk uit Neder
land en Duitsland komen". Men
verwacht volgens de WV dat de
ze toeristen rond 1982 circa één
miljoen dagbezoeken aan het
nieuwe Scheveningen zullen
brengen.
In dat zelfde jaar moet de invulling
van het Kurhausplein op het
noordelijk deel van het zeefront,
te weten het gebied van het Pala-
cegebouw, klaar zijn. In dat ge
bied komen zestig winkels, vijftig
eethuisjes, bars, nachtclubs en
restaurants, vier bioscopen, een
bowlingcentrum met 18 banen,
acht squash-courts en tal van
amusementsvoorzieningen. In
1985 wordt met parkeergelegen-
heden, woningen, kantoren en
aanvullende recreatieve voorzie
ningen het project afgeslo
ten.
Op het gebied van vakantie en uit
gaan is in het afgelopen jaar in
Nederland ruim vijftien miljard
uitgegeven. Welk deel van dat
enorme bedrag naar Schevenin
gen vloeit, is niet precies te zeg
gen. „Wèl is duidelijk dat het
aandeel belangrijk is „Het strand
is", volgens de ontwikkelaars van
de badplaats, „in Nederland de
voornaamste (binnenlandse)
vakantiebestemming. Een kwart
van de Nederlanders geeft daar
aan de voorkeur en kiest voor een
badplaats. Onder die badplaatsen
speelt Scheveningen een belang
rijke rol".
„Van het totale aantal hotelover
nachtingen in Nederland (ruim
zes miljoen) komt tien procent
voor rekening van Den Haag-
Scheveningen. Daar komen nog
eens 440.735 overnachtingen bij
in de camping- en jeugdherberg-
sector. Van de dagtochten in Ne
derland heeft ruim 20 procent
Zuid-Holland als doel".
Na wat berekeningen komen de
ontwikkelaars tot de conclusie
dat veel dagbezoekers en korte
„trippers" Scheveningen be
trekken in hun bezoeken aan
Zuid-Holland.
„Het nieuwe Scheveningen kan
ook een bijdrage leveren aan het
gezonder maken van de reisver-
keersbalans. Nederlanders gaven
in 1977 tijdens buitenlandse
vakanties ruim zes miljard gul
den uit. Buitenlanders leverden
hier aan deviezen in hetzelfde
jaar 2,7 miljard gulden. Dat bete
kent een nadelige beinvloeding
van de betalingsbalans van ruim
3,3 miljard gulden. Door met na
me te mikken op Engelse en
Duitse toeristen hoopt men in
Scheveningen een bijdrage te
kunnen leveren om dit tekort te
verminderen".
THIJS JANSEN
