'Wat je dagelijks ervaart
ook in theater opnemen'
toegeljcht
{j^\MQgramma\
Mes in de nota
Kunstuitleen
'AppeF-directeur Peter van der Linden:
Wessel Heken-
prijs voor Van
Regteren Altena
en M. Waisvisz
KAMERCOMMISSIE:
5DAGEN
ISTANBOEL
PER KLM
5 DAGEN
ROME PER
KLM
Thuis in de lucht.
DINSDAG 23 JANUARI 1979
RADIO - TV KUNST
PAGINA 5
DEN HAAG (GPD) - Hoe
wel met de nodige erva
ring achter de rug en ge
lauwerd met onderschei
dingen als de Albert-van-
Dalsumprijs en de Arle-
quino, was het voor Peter
van der Linden een moe
dige stap om het gesubsi
dieerde repertoiregezel
schap Theater te verlaten
met de wil om samen met
Carol Linssen een nieuw
klein ensemble te vormen,
dat "De Appel" zal heten.
Dat was in 1973. Peter van der Lin
den behoorde toen niet meer tot de
allerjongsten (hij was toen 51
jaar). Daarbij was het toneelkli
maat niet bijzonder gunstig om
nieuwe initiatieven onbekom
merd tot volle wasdom te laten
komen.
Peter van der Linden (W„We had
den het gevoel, dat we toch op
een anderssoortige manier crea
tief bezig wilden zijn. Carol van
Linssen en ik zijn toen met een
bewegingsprogramma begon
nen. Naar aanleiding van dat pro
gramma, dat erg veel succes
bleek te hebben, zijn we weer in
contact gekomen met Erik Vos.
We wilden op een nieuwe manier
met theater bezig zijn".
"Ik had het gevoel, dat ik een beetje
in een routine bezig was, door van
het ene stuk in het andere te zei
len, zonder dat ik precies wist,
waarom ik het nou eigenlijk
deed. Ik had het gevoel, dat het
fabrieksmatig werd. Dat we in
een systeem zaten, waar eigenlijk
weinig eigen creativiteit en initia
tief mogelijk was. Ik speelde wel
heel mooi werk, maar ik wilde
gewoon andere dingen gaan
doen. Uit die behoefte is "De Ap
pel" ontstaan".
Peer Gynt
"We hebben een bewerking van
Peer Gynt gemaakt. Daar zijn we
ook zomaar ingedoken, en heb
ben wat ons interessant leek
vorm gegeven. Kern was: de een
ling tegenover de massa, en de
massa tegenover het individu.
Het ging om die ene man Peer
Gynt, die op moet boksen tegen
zichzelf en de buitenwereld. Erik
Vos had het zo ingekleed, dat al
de tegenspelers van Peer Gynt
tevens zijn tegenstanders zijn.
Tegenkrachten die van buitenaf
op hem afkomen, maar die tege
lijkertijd in hemzelf omsloten
zijn".
"Dat is een thema, dat in veel van
ons werk is teruggekomen. Zo
wel in de improvisatieprogram
ma's, die ik hoofdzakelijk maak,
als in de vrije werkstukken zon
der scripts, die vanuit verhalen
ontstaan of vanuit teksten die ik
zelf geschreven heb, of die door
de acteurs zelf bedacht zijn".
"En aan de andere kant het werk
dat Erik Vos doet. Meer klassieke
stukken als "Oresteia", "Aga
memnon", "Storm", "Getemde
Feeks".
"Dat zijn eigenlijk twee stromingen
binnen "De Appel", die schijn
baar naast elkaar voortgaan,
maar die elkaar heel duidelijk
beïnvloeden, zowel het klassieke
als het improvisatie-werk en om
gekeerd. Dat wil niet zeggen, dat
de klassieke stukken traditioneel
worden ingestudeerd. Erik werkt
ook vanuiteen grote vrijheid naar
een steeds duidelijker vorm. Het
is steeds een gevecht vanuit al
lerlei invalshoeken om tot een
AMSTERDAM (ANP) - De grote
prijs voor jazz en geïmproviseer
de muziek in Nederland, de Wes
sel Ilckenprijs, is dit jaar toege
kend aan Maarten van Regteren
Altena en Michel Waisvisz.
De twee musici, die samenwerken
in de stichting „claxon", zijn be
kroond omdat zij volgens het ju
ry-rapport „nieuwe impulsen
hebben gegeven aan het Neder
landse muziektheater, maar ook
op dat van de audio-visuele, edu
catieve en therapeutische expe
rimenten".
De prijs, bestaande uit een plastiek
van Jan Wolkers en een geldbe
drag van 5.000 gulden, zal op 31
januari worden uitgereikt in het
Bim-huis in Amsterdam. Ter
omlijsting zullen de prijswin
naars een jazz-avond verzorgen,
waaraan o.a. als gasten meewer
ken Moniek Toebosch, Rudy
Koopmans en Maurice Horst
huis.
Peter v. d. Linden (rechts) en Hubert Fermin
vorm te komen, steeds weer op
nieuw. Dat is heel erg ver
moeiend en heel zwaar. Maar dat
geldt ook voor de improvisatie
programma's".
Dertien
"Door deze werkwijze, maar ook uit
subsidie-overwegingen kan "De
Appel" maximaal uit zo'n dertien
spelers bestaan".
"In een van onze laatste produkties
"Net Vlies" hebben Katrien Van-
steenkiste, Hubert Fermin en ik
ons beperkt tot een ruimte die
maar net genoeg is voor een man.
We hebben aanvankelijk een
week lang op een kussen ge
werkt, op onze knieën en zittend.
We noemden deze improvisatie
toen "Op de rand van het kus-
"Daarna kwam de glasplaat, waar
door we op het idee zijn gekomen
om te werken op een soort ijs
baan met licht van onderen. Maar
we bleven op onze knieën spelen.
Dat correspondeert eigenlijk heel
mooi met het feit, dat veel men
sen niet meer in staat zijn om met
hun twee benen op de grond te
gaan staan. Geestelijk gezien zijn
ze gaan kruipen, lopen ze wan
kelend als zieken rond".
"Op de uiteindelijke vorm, een
soort van ijstaart, een kitsch ding,
doden de mensen de tijd met
spelletjes, met kletsen, met gin
negappen, al worden ze steeds
geplaagd door het onbestemde
gevoel: ik wil er af, ik wil weg van
hier, naar een betere wereld".
"Net Vlies" is gebaseerd op teksten
van mezelf en op bijvoorbeeld
gedeeltes van "De Mierenmoor
denaar" en andere teksten van
Julio Cortazar. Al zijn teksten, die
we gebruiken, zijn uit de periode
waarin hij zijn verhalen vanuit
een fantasie schreef. Een bijna
Belcampo-achtige rare wereld.
Nog helemaal niet die koele, af
standelijke, vreemde wereld die
hij later beschreef'.
"De fantasie, de exactheid, de
wetmatigheden die in sprookjes
zijn, fascineren me. De wijsheid,
die er door zijn primitiviteit zo
geweldig concreet in aanwezig is.
Dat bewustzijn, dat alles in de na
tuur een groot wonder is, dat ge
creëerd is door een geest, een
schepper, die je nooit van je leven
mag en moet vergeten".
"En ik vind, dat je ook in deze tijd
met al haar moeilijkheden en
problemen dit nooit mag verge-
Klein vlakje
"Op dat verhaal hebben we doorge
fantaseerd. We spelen op een
klein vlakje, waarmee gesugge
reerd wordt, datje almaar op een
kleinere leefruimte komt te
staan, en dat de mogelijkheid om
gezond te leven voortdurend
minder wordt. Allerlei soorten
angsten grijpen ons aan. Angst
voor milieuvervuiling, vnnr
geestelijke vervuiling, angst
een wereldeinde via een
die op een knopje drukt,
maar door".
"Ik heb bij me thuis, hier
Haag, een theatertje ingericht,
waar ik elke zondag solo-voor-
stellingen geef. Ik vertel er Perzi
sche, Russische sprookjes, in
dianenverhalen, sprookjes van
Andersen. Met maskertjes, die ik
zelf heb gemaakt".
t Den
ten. En dat je best zo nu en dan
mag terugdenken hoe de dingen
ontstaan zijn, en hoe fantastisch
het is, dat er hele volken zijn ge
weest, die tot op de dag van van
daag een dergelijke wijsheid in
zich dragen. En hoe verschrikke
lijk het is, dat veel systemen op
aarde eropuit zijn om die dingen
in een volk onmogelijk te maken.
Daarom vind ik het zo verschrik
kelijk belangrijk om die sprook
jes te vertellen".
DEN HAAG (GPD) - Minister Gardeniers van CRM zal de vorige maand
gepubliceerde nota Kunstuitleen op een aantal essentiële punten moe
ten bijschaven. Dat is de strekking van een motie, die maandag bij de
behandeling van deze nota door de Vaste Tweede-Kamercommissie
voor CRM is ingediend door de heren Worrell en Kosto (beiden PvdA),
De Boer (CDA), Mertens (D'66) en mevrouw Kappeyne van de Coppello
(WD). De motie zal na de bespreking van de begroting van CRM vol
gende week in het parlement in stemming worden gebracht en zeker
worden aangenomen.
De nota Kunstuitleen, die op basis van twee eerdere nota's (de discussie
nota Artotheken-kunstuitleen en de raamnota Kunstuitleen) het over
heidsbeleid formuleert voor het distribueren van kwalitatief hoogwaar
dige kunstwerken aan een zo groot mogelijk publiek, gaat er in grote
trekken van uit dat de exploitatie van de 40 kunstuitleeneentra in han
den blijft van de gemeenten of regio's (decentralisatie) en het rijk toe
zicht houdt op de artistieke kwaliteit van het kunstaanbod.
Tot nu toe subsidieerde CRM de huurvergoedingen, die de uitleencentra
betaalden aan de kunstenaar voor het beschikbaar stellen van zijn wer
ken. Maar minister Gardeniers wil deze subsidieregeling in tien jaar
afbouwen. Jaarlijks, te beginnen op 1 januari van dit jaar. zal 10 procent
minder subsidie worden verstrekt. In plaats daarvan zullen de uitleen-
centra, die momenteel naar schatting een 20.000 abonnees hebben, kun
nen beschikken over door het rijk aan te kopen en gratis te leveren
kunstwerken.
De Dienst Verspreide Rijkscollecties zal voor het rijk de distributie en
uitwisseling van kunstwerken verzorgen. Er zal tevens een bijscho
lingsprogramma voor het personeel van de uitleencentra worden opge
zet. De uitleencentra zal niet worden voorgeschreven hoe zij kunstwer
ken werven: zowel het huren als het aankopen van werken blijft moge
lijk. De kunstwerken uit het rijksaanbod kunnen echter niet worden
verkocht. Het rijk komt in het bezit van kunstwerken via de Beeldende
Kunstenaars Regeling (contra-prestatie) en door middel van aankopen
ten behoeve van bijvoorbeeld tentoonstellingen. Het aandeel van het
BKR-werk in het totale rijksaanbod zal veruit het grootst zyn.
Hoewel minister Gardeniers er de nadruk op legde dat de nota Kunstuit
leen er slechts is om „de springlevende zaak" van de kunstuitleen nog
verder te stimuleren, werd zij van alle kanten bestookt met kritiek. De
socialist Kosto noemde haar bemoeienis met de uitleen „een dodelijke
omhelzing" en het beoordelen door het rijk van de kwaliteit van kunst
„rijkshoogmoed". Zijn partijgenoot Worrell verweet de bewindsvrouw
onduidelijkheid en gebrek aan vertrouwen in de lagere overheden.
De motie, die tenslotte werd ingediend, sprak uit dat er na al die jaren nog
steeds onvoldoende overleg is geweest met de meest betrokkenen.
Toen Worrell (PvdA) nog eens met nadruk verklaarde, dat de bedoeling
van de motie niet was de gehele nota af te wijzen maar dat het om
aanpassingen ging, bleek mevrouw Gardeniers toch bereid de nota nog
eens te bekijken. Ook wilde zij wel overwegen of kunstwerken van het
rijk toch in het bezit van particulieren kan komen. Ten slotte zegde zij
toe dat zij met staatssecretaris Hazekamp (midden- en kleinbedrijf) zou
praten over kredietmogelijkheden voor cliënten, die in galeries kunst
willen kopen.
Nieuw avontuur
"We zyn net begonnen aan een
nieuw programma. Ik wil op het
thema "Wachten" een improvisa
tie maken. Een heleboel mensen
wachten in feite constant op iets.
Al willen velen dat niet weten, en
daarom is menigeen altijd bezig.
Maar op iets wachten doen we
toch: op het examen, dat gehaald
moet worden, op het eten totdat
het gaar is, op een oplossing van
een probleem".
"Misschien zoals het ook met "Net
Vlies" is gegaan, zal het helemaal
niet dat worden wat ons aanvan
kelijke uitgangspunt is. Mis
schien wordt het toaal wat an
ders. Ik heb ook nog fragmenten
uit het Oude Testament in mijn
hoofd. Uit werk van Edgar Allen
Poe. Ze hebben allemaal te ma
ken met dansen, dodendansen
bijvoorbeeld. Misschien wordt
het een van die dingen, misschien
allemaal door elkaar. Meestal re
peteren we een maand tot drie
maanden. Een klassiek stuk ze
ker drie maanden".
"Dat is dus weer een nieuw avon
tuur. In maart ongeveer komt dat
uit. Sinds die "Appel" heb ik het
gevoel, dat ik weer helemaal op
nieuw begonnen ben en dat ik
daardoor in staat ben om nieuwe
dingen te ontdekken. Dank zij
"De Appel" ben ik steeds op zoek
naar allerlei andere zaken, waar
ik vroeger nooit zo mee bezig
"Dan deed je je werk als acteur en
voor de rest, ja, deed ik niet zo erg
veel. Behalve schilderen, teke
nen en houtsnijden. Ik heb nu er
varen, dat ik al deze.zaken meer
kan integreren in die dingen,
waar ik mee bezig ben. Carol
Linssen zei een keer: ik heb het
gevoel dat ons dagelijks leven
steeds meer te maken krijgt met
wat we op het toneel doen en dat
het niet los van elkaar moet
staan".
"Daar ben ik steeds mee bezig, dat
wat je dagelijks ervaart, ook in
het theater op te nemen".
ADVERTENTIE
INCL. HOTEL
KvsT1
H*j Net wat u_nodig
van ongekende schoonheid. Met de
Aya Sofia en het Topkapi-paleis.
Maak 'ns een boottrip over de
Bosporus. U komt ogen te kort!
INCL. HOTEL
De eeuwige stad is een bezoek
dubbel en dwars waard. Vooral
buiten het seizoen. De winkels zijn
er fantastisch, de sfeer is er inter
nationaal. Tip: huur een paarde-
koetsje met koetsier voor een tocht
langs de bezienswaardigheden.
bt-lar
BOEK BU UW KLM AGENT.
U herkent 'm aan het KLM-uit-
hangbord. Hij is uw vertrouwde
adviseur en de meest ervaren man
om uw uitstapje te regelen.
EUROPA BROCHURE.
De KLM heeft voor deze reizen
de speciale brochure „Europa-
samengesteld met jjille informatie
en talloze tips.
Ga 'm halen bij u
KI.M-agent
of KLM-kantoor.
Of stuur een
briefkaart met
f 1,- extra aan
postzegels bij-
geplakt aan
KLM Nederland, afd.i
SPL/UC. postbus 7700,1117 ZL
Schiphol.
KLM
Italianen (NOS)
NEDERLAND 1
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort, voor Joegoslaven t
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Het kleine huis, tv-serie (EO)
19.50 - Zomaar een vrouw religieus programma (EO)
20.00 - Het ontstaan van de Bijbel, documentaire serie (EO)
20.28 - Ars Musica: pianomuziek (EO)
20.50 - Tijdsein (EO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag Vandaag (NOS)
22.10 - 58 miljoen Nederlanders en hun voedsel (NOS)
22.55 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.25 - Microprocessors (13) (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Barbapapa (VARA)
19.05 - Pinokkio (VARA)
19.27 - De Ombudsman (VARA)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Onedin lijn, tv-serie (VARA)
21.17 - Hoe bestaat het (VARA)
21.42 - George en Mildred, tv-serie (VARA)
22.12 - VARA-Visic (VARA)
23.07 - Journaal (NOS)
TV-WOENSDAG
15.30 - Het rijke leven op Macguari eiland, natuurfilm (TROS)
16.25 - De dieren uit het groene woud, dierenprogramma
(TROS)
Wat zeg je van i
(TROS)
Ren je rot (TROS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region, progr. NDR: 18.00 Eine
amerikanische Familie, tv-serie.
19.25 Region, magazine. 19.29
Progr.overz.) 18.00 Heidi, tv-serie.
18.30 Tekenfilm. 18.45 Amus.progr.
19.15 Aktual. 19.45 Amus.progr.)
20.00 Journ. 20.15 Amus.progr. 21.00
Aktueel magazine. 21.45 Detektiv
Rockford: Anruf genugt, misdaad
serie. 22.30 Aktual. 23.00
Amus.show. 23.45 Journ.
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilm. 19.00 Journ. 19.30
Damals, speelfilm. 21.00 Aktual.
21.20 Reportage. 22.00 Filmrubriek.
22.45 Klass. muziek. 23.30 Journ.
DUITSLAND III WDR
.hond?, dierenprogramma
reportage. 19.45 Journal 3. 20.00
Journ. 20.15 Reportage. 21.00 Holo
caust, de geschiedenis van de fami
lie Weiss, tv-serie. Aansl. Discussie.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kleuterserie. 18.05 Kleuter-
progr. 18.30 Inform, progr. 19.00
Korte film. 19.05 Inform, progr. 19.35
Meded. en Morgen. 19.45 Journ.
20.10 Muziekprogr. 20.55 Inform,
progr. 21.45 Spelprogr. 22.10 Con
cert. 22.40 Journ.
NE.T 2
20.10 Dierenprogr. 20.35 The good
*In de televisie-actualiteitenrubriek VARA-Visie wordt van
avond een reportage uitgezonden over de stakingen en de daardoor
ontstane situatie in Engeland. De VARA heeft voorts een bijdrage
over de slechte arbeidsomstandigheden bij een kippenslachterij in
Mierlo en over het verzakken van het gebouw van het Instituut voor
Sociale Geschiedenis in Amsterdam en de gevolgen daarvan (Ne
derland 2 - 22.12 uur).
Het programma van de Ombudsman is vanavond geheel gewijd
aan de eventuele vijf gulden bijdrage in de kosten van ziekenhui-
sopneming. Naast een gesprek met Herman Bode, loondeskundige
van de FNV, geeft de VARA-televisie het resultaat van een opinie-
Pffl™9 onder het Nederlandse volk over deze kwestie. (Nederland 2 -
1927 uur).
De ver doorgevoerde automatisering heeft de werkgelegenheid
ernstig bedreigd. Maar nu de energieprijzen sterker stijgen dan de
arbeidskrachten zoals in de Engelse steenfabriek kunnen kleinere
bedrijven, waar nog een ambachtelijk produkt wordt gemaakt,
weer concurreren. De Evangelische Omroep zendt vanavond in
haar rubriek Tijdsein' een Engelse (BBC-)documentaire uit over
werkloosheid als gevolg van automatisering alsmede een filmpje
over het unieke van elk menselijk leven'.
DINSDAG 23 JANUARI
HILVERSUM I
AVRO: 18.00 Per Saldo. PP: 18.19
Uitz. van de CPN. 18.30 Nws. 18.41
Toppers van toen. NOS: 19.15 (S)
Accoord. Vandaag actual. AVRO:
20.00 (S) Van Broadway tót Carre,
musicals en zo. 20.45 (S) Liedjes en
gedichten van Erich Kastner. 21.05
(S) Blossom Dearie live. 21.20 (S)
AVRO's swing time. 22.10 Koop
avond (17), strip. 22.30 Nws. 22.40
Radiojoum. 22.50 Eurojourn. 23.00
(S) Easy listening. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
NOS: 18.00 Nws. KRO: 18.11 Echo.
18.30 (S) Op vleugels. 18.50 Vere-
kenning. Verkenning. Kerk in
meervoud: Een fruitman fruitmand
daarmee basta. 19.30 (S) Zin in mu
ziek. 20.00 Nws. 20.05 Overweging.
20.15 (S) Siegfried Palm, cello:
Klass. muziek. 21.30 .Spektakel.
22.30 (S) Muziek op het spel (16). He
dendaagse muziek. NOS: 23.00 (S)
Met het oog op morgen. 23.55
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De vacaturebank. 18.10
(S) Avondspits. VARA 19.02 (S)
TopTien Top Tien 19.30 (S) Popdon-
der. ca. 21.30 (S)and all that jazz.
22.30 (S) Elpee tuin. 0.30 (S) Nacht-
drie-draai. 2.30 (S) Groot Ücht. 5.02 HILVERSUM IV
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 Aktuall.
13.00 (S) Raad een lied...of niet. 13.30
(S) Sport na sport. 14.00 (S) De Mario
Lanza Story: De gouden stem van
Mario Lanza. 15.00 (S) Gerard de
Vries draait op verzoek. (15.30 Nws.)
16.30 (S) Kernpunt. OVERHEIDS
VOORLICHTING: 17.20 Gesprek-
HILVERSUM II
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtend
gymnastiek. 7.20 In de Roode Cirkel.
(8.00 Nws.) 8.50 Frits Bom - Om
budsman. 9.00 Even muziek. NOS:
9.20 Boerenbont. 9.35 Waterstanden.
VARA: 9.40 Waar zijn ze nou geble
ven? (3). Schoolradio. 10.00 Radio-
weekblad. (11.00 Nws.) 11.30 Zing
zomaar simpel een melodie. 12.00
Axel - Centraal. 13.00 Nws. 13.11
Dingen van de dag. 13.30 Stoomra
dio. 16.00 Nws. 16.03 Pantoffels en
pistolen. Hoorspelserie. 16.30 Lichte
grammofoonmuziek. 17.00 (S) Me-
tropole Orkest. 17.35 R.V.U. 17.55
Meded., SOS- en politieber.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. KRO: 7.02 (S)
Drie op je boterham. 9.03 (S) Pep op
drie. 11.03 (S) Drie draait op verzoek.
12.03 (S) Drie tussen de middag.
14.03 (S) De Theo Stokkink Show.
16.03 (S) Hitmeesters.
(S) Truck.
WOENSDAG 24 JANUARI
HILVERSUM I
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Rustig bij
komen. (7.30 Nws. 7.41 Aktua I.) 8.30
Nws. 8.36 Gymn. voorde vrouw. 8.45
(S) Kom er maar eens bij. 10.00 (S)
Big Band a go go. 10.30 Nws. 10.33
(S) Toerja - Toernee. 11.45 (S) Cafe-
chantant 12.26 Meded. voor land- en
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Het levende
woord. 7.10 Preludium. 9.00 Nws.
9.02 (S) Onder schooltijd. 10.00 (S)
Orkestpalet Overijssels Filharmo
nisch Orkest Klassieke muz. 11.17
(S) Platennieuws. 12.00 (S) Piano-
werken uit de Romantiek. 12.30 (S)
Opnamen van het Promenade Or
kest Klassieke muz. 13.30 (S) Mid
dagsymfonie. Werk van Sibelius.
14.00 Nws. 14.02-17.00 (S) Adriana
Lecouvrcur - Francesco Cilea, ope-
