Iran wacht met spanning op terugkeer Cliomeini Britse chaos groter Arrestaties na overlopen Oostblok-spion Vluchtelingen mochten aan land Ayatollah deze week naar huis Europa krijgt nieuwe raket met kernlading Twijfel aan schuld KLM-gezagvoerder MAANDAG 22 JANUARI 1979 LONDEN (Reuter) - De Britten kregen er vandaag nog meer problemen bij. Anderhalf mil joen werkers bij de openbare diensten zouden zich dan, zij het voor een dag, voegen bij het le ger stakers dat er de afgelopen weken voor heeft gezorgd dat de chaos steeds groter werd. De anderhalf miljoen ontevrede nen, die loonsverhogingen tot soms veertig procent eisen, be horen tot de laagbetaalden, zo als vuilophalers, wegwerkers, grafdelvers, portiers van zie kenhuizen en ambulance-chauf feurs. Hun eendagsactie is be doeld als een eerste aanzet voor de strijd om meer loon. Duizenden scholen zouden van daag gesloten blijven doordat conciërges en keukenpersoneel - loon ongeveer 32 pond (fl. 128.-) voor een werkweek van 30 uur - aan de actie meedoen. Forensen en andere reizigers stond vandaag meer misère te wachten omdat dan de treinbe stuurders hun derde eendags- staking houden, hetgeen tot ge volg zal hebben dat er nauwe lijks treinen rijden. In de startblokken voor stakingen staan nog de mijnwerkers, de onderwijzers en een half mil joen ambtenaren. Zij willen tot der tig procent meer loon, doch wachten nog even de uitwerking af van de huidige strijd aan het arbeidsfront. Twee lichtpuntjes voor de socia listische regering van premier James Callaghan, die de loonei sen tegenhoudt omdat een loon explosie onvermijdelijk een nieuwe groei van de inflatie zou meebrengen. De 2.300 ambulan ce-chauffeurs in Londen zegden toe dat zij vandaag tijdens hun staking beschikbaar zouden blijven voor noodgevallen. In andere steden, zoals Cardiff en Birmingham, moet het leger, geholpen door vrijwilligers en de politie, echter paraat blijven om in spoedgevallen zieken te vervoeren, aangezien daar de stakende chauffeurs zijn geble ven bij hun besluit niet uit te rukken. Het tweede spoortje hoop kwam van het overleg in Londen tus sen de vertegenwoordigers van honderdduizend stakende vrachtwagenbestuurders met het verbond van werkgevers in het wegvervoer. Na zes uur met elkaar gepraat te hebben gingen de partijen uiteen met de af spraak het overleg vandaag te hervatten. Regeringsbemidde laar Jim Mortimer zei "hoopvol" te zijn. Door de chauffeurssta king zijn inmiddels al 150.000 arbeiders van diverse bedrijven op nonactief gesteld, aangezien er geen goederen meer worden aan- of afgevoerd. Essentiële za ken voor het levensonderhoud van de burger bereiken volgens minister van landbouw John Silkin toch de winkels, ondanks de piketten van stakers die dit proberen te beletten. De eendagsstaking van vandaag lijkt slechts het begin te zijn van een hele reeks acties, zoals overwerkweigering, korte werkonderbrekingen en lang- zaamaanacties. TEHERAN (AFP, Reuter, AP, UPI, GPD) - De politieke spanning in Teheran stijgt naar een kookpunt nu ajatollah Chomeini heeft aangekondigd eind deze week terug te keren naar zijn vaderland. Voor het overgrote deel van de Perzen is dit niet meer dan een logische zaak. Vrijdag nog hebben ze zich massaler dan ooit hiervoor uitgesproken tijdens de betogingen. Na de aankondiging van hun hoog ste geestelijk leider was in het openbare leven van Tehe ran gisteren al enige herleving zichtbaar. OPEC vult tekort aan (Van onze correspondent) WENEN - Landen die door een olietekort worden bedreigd als gevolg van de toestand in Iran zullen door andere OPEC-landen van olie wor den voorzien. Die garantie gaf de pas benoemde secreta ris-generaal in het OPEC- hoofdkwartier in Wenen, Re- né G. Ortiz uit Equador bij het eerste optreden in zijn nieuwe functie. Ortiz gaf de verzekering dat olie-tekorten of zij nu veroor zaakt worden door het ach terblijven van de produktie in Iran of door olie-boycotten van landen als bijvoorbeeld Israël of Zuid-Afrika, worden opgelost door leveringen van andere OPEC-landen maar hij zei niet te kunnen toezeg gen dat deze olie in dergelijke gevallen zal worden geleverd tegen de door de OPEC-minis- ters vastgestelde prijzen. De onderhandelingen tussen Sa- oedi-Arabië en Zuid-Afrika over olieleveranties om het wegvallen van de aanvoer uit Iran op te vangen geven vol gens hem al een aanwijzing dat Saoedi-Arabië slechts be reid is te leveren tegen een ho gere dan de vastgestelde prijs. (Van onze correspondent) WASHINGTON - De VS, Groot- Brittannië, Frankrijk en West- Duitsland overwegen de ontwik keling van een nieuwe kernraket voor de midden-afstand, die in Centraal-Europa zou moeten worden gestationeerd en in staat moet zijn de Sowjet-Unie te tref fen. Het nieuwe wapen zou het westelijk antwoord moeten zijn op de Russische SS 20-raket en de Backfire bommenwerper (wapensystemen die buiten de nieuwe SALT-overeenkomst worden gelaten), gericht tegen West-Europa. Volgens de New York Times hebben de regering schefs van de betrokken landen de plannen besproken tijdens hun topconferentie in Guadelou pe, maar er zou nog geen defini tieve beslissing zijn geno- Momenteel beschikking de geal lieerden in West-Europa over drie raketten met kernladingen: de Pershing, de Honest John en de Lance, maar geen hunner reikt verder dan omstreeks 700 km. In Carters nieuwe budget is al 350 miljoen dollar opgenomen voor de ontwikkeling van wapens voor Europa. Zoals een Pershing- raket met een groter bereik, Crui se-raketten die zowel vanuit zee als vanaf het land kunnen wor den afgeschoten en een nieuwe ballistische raket voor de mid den-afstand. Een bereik van 1600 km zou genoeg zijn om militaire installaties in westelijk Rusland te treffen. De Amerikanen zou den ten koste van belangrijke politieke willen inspanningen voorkomen dat wederom zulk Europees tumult losbreekt als toen de VS in de jaren zestig een multilaterale kernmacht voor Europa wilden introduceren en als recentelijk ontstond naar aanleiding van de mogelijk aan maak van een voor de Europese strijdtonelen bedoelde neutro nenbom. Achter de politieke schermen wordt op dit moment echter hoog spel gespeeld, waaruit binnen veertien dagen de uitslag moet volgen. Deze zal van doorslagge vende betekenis zijn voor de toe komst van het land. De (communistische) Toudeh-par- tij van Iran is het eens met het initiatief van de ajatollah Cho meini om te komen tot oprichting van een raad voor de Islamitische revolutie, zo staat in een commu niqué dat de partij gisteren in Pa rijs heeft gepubliceerd. Het poli tieke programma van Chomeini valt in de huidige fase samen" met dat van de Toudeh-partij voor "de vooruitgang van de Iraanse samenleving", zo stond in de boodschap. De Iraanse communisten staan vooral positief tegenover de re cente verklaring van Chomeini waarin "de inmenging van de Verenigde staten" wordt veroor deeld, en het "Amerikaanse im perialisme" wordt gezien als vij and nummer één. Toudeh wil evenals Chomeini een "neutrale, nietgebonden republiek". De ajatollah Chomeini heeft in in terviews die gisteren zijn ge publiceerd in West-Duitsland deling van de macht in Iran met links afgewezen. Hij waarschuw de links in Iran niet te proberen "uit de situatie in het land munt te slaan". Hij zei dat hoewel hij niets heeft te gen "nuttige buitenlandse inves teringen" in Iran, hij tegen het verrijken van buitenlandse kapi talisten is en hij alle contracten en verdragen met het buitenland op hun waarde zal beoordelen. Gevraagd of hij de macht in Tehe- ren zou delen met marxisten, die ook hebben geholpen bij het ver drijven van de sjah, antwoordde de ajatollah in het weekblad "Der Spiegel", dat de marxisten "niet meer effect hebben dan een druppel water in De sjah van Iran zal vandaag zijn bezoek aan Egypte beëindigen en naar Marokko gaan. Hij is zes da gen in de Egyptische stad Aswan geweest voor een vakantie waar van hij vermoedelijk niet meer naar zijn land zal terugkeren. De sjah en keizerin Farah zal op het vliegveld officieel uitgeleide worden gedaan door president Anwar Sadat en zijn echtgenote. De Egyptische president, die giste ren terugkeerde uit Chartoem van besprekingen met zijn Soe- danese collega Jaafar Nimeiri, voerde zondagavond met de sjah overleg over diverse regionale en internationale problemen. Of de sjah uiteindelijk naar de Ver enigde Staten gaat staat niet meer zo vast. Geruchten willen dat hij dit land niet meer als vrijwillig ballingsoord wenst nu de rege ring in Washington van mening schijnt te zijn dat zijn rol in Iran is uitgespeeld. Een hoge regerings functionaris in Washington, die niet genoemd wil worden, zei dit weekeinde dat de Verenigde Sta ten tot de conclusie zijn gekomen dat de sjah politiek niet langer van belang is en dat er, sinds hij Iran had verlaten, geen contact meer met hem is geweest. (Van onze correspondent) BONN - Na omvangrijke spio- nageaffaires, waarbij belang rijke geheime gegevens aan de Oostduitse veiligheids dienst werden verraden, heeft de Westduitse contraspiona ge opnieuw een troef in han den gekregen. Een oberleut- nant van het Oostduitse mi nisterie voor staatsveiligheid was het vrijdagnacht gelukt met vrouw en kind naar West- Berlijn te vluchten. De veilig heidsofficier had zeer belang rijke geheime stukken bij zich, waardoor de Westduitse veiligheidsdienst een spiona- genet in de Westduitse indus trie op het spoor kwam. Reeds zaterdagochtend konden vijf van bedrijfsspionage ver dachte personen worden aangehouden. Dit succes werd echter verkleind door de ontsnapping van de 40-ja- rige boekhouder Rainer Paul Fuelle, die bij een firma voor opwerking van reactorbrand stoffen in Karlsruhe werkte. Deze agent lukte het tijdens het transport naar de gevan genis in Karlsruhe uit de rij dende politieauto te springen en tot nu toe spoorloos te ver dwijnen. Hij was niet geboeid en werd maar door één enkele rechercheur bewaakt. Procureur-generaal Kurt Reb- mann heeft inmiddels de be volking verzocht de onmid dellijk in gang gezette grote klopjacht door de politie te ondersteunen en mee te hel pen bij het opsporen van de ontvluchte Fuelle. De in Leopoldhagen bij Karls ruhe woonachtige Fuelle had persoonsbewijzen noch geld op zak. Men vermoedt dat hij zich met Oost-Berlijn in ver binding zal stellen en van daar uit van geld en nieuwe papieren wordt voorzien. Op zijn persconferentie beves tigde Rebmann dat door de niet met name genoemde overgelopen Oostduitse spion belangrijke gegevens waren verkregen. Verder wil de hij daarover op dit moment niets zeggen, om het opspo ringswerk niet te bemoeilij ken. Zeker is ondertussen dat de spionage voornamelijk op bedrijfsspionage, research op het gebied van kernenergie, reactortechnieken en chemi sche produktie was gericht. Naast de Duitse contraspionage werden ook de geallieerde in stanties op de hoogte ge bracht. Uit deze kringen ver luidt dat men met de gevluch te Oostduitse oberleutnant al eerder contact had gehad en deze vermoedelijk gescha duwd werd, hetgeen tot zijn vlucht heeft geleid. De Oost duitse officier gebruikte voor het passeren van de Oostduit se grenswacht en zogenaam de agentencode, waardoor hij zonder meer Westduits ge bied kon bereiken. Over de aangehouden spionnen werd in Karlsruhe nog mee gedeeld dat het hier welis- 1 waar niet om top-spionnen, maar toch om zeer belangrij ke personen gaat. In ieder ge val werd de Oostduitse spio nage in de Bondsrepubliek een belangrijke slag toege diend, zo werd verklaard. De grootste spionageaffaire van de Bondsrepubliek ligt vijf jaar terug, toen Gunther Guillaume als spion ontmas kerd werd. Hij was persoon lijk secretaris van de toenma lige bondskanselier Willy Brandt en kon gedurende lange jaren de meest geheime informatie aan de Oostduitse veiligheidsdienst doorspelen. Guillaume zit nu een der tienjarige gevangenisstraf uit. Sinds deze affaire werden meer dan 100 Oostduitse spionnen ontmaskerd. Rond 95 procent van hen werkte in opdracht van de Oostduitse geheime dienst, die zijn gege vens met andere spionage- centrales van het Oostblok uitwisselt. Het insluiten van Oostduitse spionnen wordt vaak daar door vergemakkelijkt dat de agenten als politieke vluch telingen naar de Bondsre publiek komen en zij bij het zoeken naar een passende baan worden geholpen. Eén van de vijf opgepakte spion nen wist te ontsnappen: Reiner Fuelle. LONDEN (AP) - De Spaanse auto riteiten hebben in hun onlangs uitgebracht rapport over de ern stigste luchtramp die ooit heeft plaatsgehad, twee jaar geleden op Tenerife, niet kunnen aantonen dat de gezagvoerder van het KLM-toestel de schuld van het ongeluk heeft gehad, zo meldt het gezaghebbende Engelse lucht- ADVERTENTIE Neveda dessin 3136, afmeting ca. 100 x 160 cm. Winkelwaarde 500,-. De Leldsche Wolspinnerij NV, fabrikante van Neveda-wol, stelt Iedere week deze prijs ter beschikking. U krijgt dan een kompleet Neveda Hobbypakket. Jarenlang zult u trots zijn op uw zelf geknoopt kleed van Neveda Smyrna wol. t.b.v. Nat. Puzzelactie „Het Gehandicapte Kind" (Van onze correspondent) JAKARTA-HONGKONG - Een oorverdovend gejuich barstte vrijdagavond los aan boord van het vluchtelingenschip Huey Fong toen het de haven van Hongkong binnenvoer nadat de autoriteiten uit humanitaire overwegingen daarvoor toe stemming hadden gegeven. Vele vluchtelingen huilden van blijd schap, bejaarden knielden op het dek neer voor een gebed en de uitgelaten kinderen dansten van vreugde toen zij de havenlichten zagen. Een maand lang heeft de Huey Fong met aan boord naar pas nu gebleken is 3400 Vietnamese vluchtelingen - aanvankelijk dacht men dat er 2500 aan boord waren - stil gelegen in de interna tionale wateren voor Hongkong. De regering van Hongkong wei gerde de vluchtelingen toe te la ten. Enerzijds omdat de overbe volkte Britse kolonie al opge scheept zit met 5000 vluchtelin gen uit Indochina, anderzijds omdat zij vond dat de Huey Fong had moeten doorvaren naar de oorspronkelijke haven van be stemming in Taiwan. Maar de Chinese kapitein Sho Shen-win durfde de ankers niet te lichten, omdat de vluchtelin gen hadden gedreigd hem te vermoorden als hij gevolg zou geven aan de eis van de Hong- kongse regering. Aan boord van het vrachtschip heerste een on beschrijfelijke ellende. De door honger en dorst geteisterde vluchtelingen leefden op het schip als sardientjes in een blik. Velen waren ziek of depressief en dreigden met zelfmoord. Onder de vluchtelingen werden anti- zelfmoordgroepen opgericht, die moesten voorkomen dat de Viet- namezen zich van het leven be namen. Het verlossende woord voor de vluchtelingen kwam vrijdag avond om vijf over half zes plaat selijke tijd toen de autoriteiten de kapitein toestemming gaven om de haven van Hongkong binnen te varen. Inmiddels zijn ruim 600 Vietnamezen van boord gehaald en naar een voormalige lucht machtbasis gebracht in afwach ting van hervestiging in een an der land. Amerika heeft toege zegd dat het er 1600 wil opnemen, Engeland 1000, West-Duitsland 350, Canada 400 en Nederland nog eens 300. Om de stroom vluchtelingen naar Hongkong in te dammen, be paalde de regering dat gezag voerders die meer dan het toege stane aantal niet-geregistreerde, betalende passagiers vervoeren, kunnen worden bestraft met vier jaar gevangenis. Eenzelfde straf geldt ook voor hen die binnen de Hongkongse territoriale wateren hun schip expres tot zinken brengen. Vluchtelingen die Hongkong binnenkomen, kun nen zonder meer worden gearres teerd. De regering van Maleisië, die ook te maken heeft met een knellend vluchtelingenprobleem (er zijn daar meer dan 50.000 vluchtelin gen uit Vietnam), heeft aange kondigd dat het van plan is de organisaties die tegen forse prij zen vluchtelingen vervoeren, uit te roeien en heeft de regeringen van Hongkong, Singapore en ook van Vietnam gevraagd om te hel pen. De Maleisische minister van binnenlandse zaken, Tan Sri Ghazaei Sjafie, verklaarde vorige week dat in de komende maan den ongeveer een half miljoen Vietnamezen naar de omliggende landen zullen vluchten. Dit komt mede door de nieuwe maatrege len die Hanoi in het vooruitzicht heeft gesteld. Vorige week werd aangekondigd dat Vietnamezen die zich met hun familie in het buitenland willen herenigen of een nieuw leven willen beginnen, legaal het land kunnen verlaten. In Manilla, waar de Tung An, een ander vluchtelingenschip, is ge strand met 2300 Vietnamezen, is nog geen officieel commentaar gegeven op de stap van de Hong kongse regering. Maar het besluit zal wellicht de hoge commissaris voor vluchtelingen van de VN kunnen helpen om de Philippijn- se regering over te halen de vluchtelingen op de Tung An voorlopig toe te laten, tot hun hervestiging is geregeld. vaartblad "Flight International Weekly" zaterdag. Bij de ramp, een botsing op de grond tussen een Boeing 747 van de KLM en een van Pan Ameri can, kwamen 583 mensen om het leven. Het ongeluk gebeurde op het vliegveld Los Rodeos op 27 maart 1977. De 61 overlevenden zaten allen in het toestel van Pa- nam. J. M. Ramsden, hoofdredacteur van het gezaghebbende weekblad, schreef dat hij en zijn medewer kers, toen zij van het ongeluk hoorden, "maar moeilijk hadden kunnen geloven dat een gezag voerder van de KLM, een van de meest ervaren piloten van de vei ligste luchtvaartmaatschappij ter wereld, en zijn tweede piloot zonder definitieve goedkeuring zouden zijn opgestegen, wetende dat de 747 van Pan American nog op de startbaan was. Volgens het Spaanse rapport hebben de KLM-gezagvoerder en zijn twee de piloot dat nu juist wel gedaan. Wij geloven het niet. Wjj denken ook niet dat de Spaanse ver keersleiders het geloven", aldus de hoofdredacteur. Ramsden verklaarde dat de Spaan se bewering als zou de gezag voerder van de KLM gespannen zijn geweest omdat hij tijd ver spilde en het zicht steeds slechter werd, "problemen zijn die een gezagvoerder van dat kaliber nauwelijks in opwinding zouden brengen". Ramsden vond dat het rapport "ernstig tekortschoot" omdat er geen getuigenverkla ringen van de overlevende Pan Am-bemanning in staan en om dat de geborgen bandopnamen van de gesprekken tussen ver keerstoren en beide vliegtuigen er niet volledig in staan vermeld. Het rapport, aldus Ramsden, hel dert niet de vraag op waarom de Pan Am 747 op de startbaan was terwijl "er absoluut geen twijfel aan is dat de verkeerstoren dat toestel had opgedragen de derde afslag te nemen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 7