Iran wacht met spanning op
terugkeer
Cliomeini
Britse chaos groter
Arrestaties
na overlopen
Oostblok-spion
Vluchtelingen mochten aan land
Ayatollah deze week naar huis
Europa krijgt nieuwe
raket met kernlading
Twijfel aan schuld
KLM-gezagvoerder
MAANDAG 22 JANUARI 1979
LONDEN (Reuter) - De Britten
kregen er vandaag nog meer
problemen bij. Anderhalf mil
joen werkers bij de openbare
diensten zouden zich dan, zij het
voor een dag, voegen bij het le
ger stakers dat er de afgelopen
weken voor heeft gezorgd dat de
chaos steeds groter werd.
De anderhalf miljoen ontevrede
nen, die loonsverhogingen tot
soms veertig procent eisen, be
horen tot de laagbetaalden, zo
als vuilophalers, wegwerkers,
grafdelvers, portiers van zie
kenhuizen en ambulance-chauf
feurs. Hun eendagsactie is be
doeld als een eerste aanzet voor
de strijd om meer loon.
Duizenden scholen zouden van
daag gesloten blijven doordat
conciërges en keukenpersoneel -
loon ongeveer 32 pond (fl. 128.-)
voor een werkweek van 30 uur -
aan de actie meedoen.
Forensen en andere reizigers
stond vandaag meer misère te
wachten omdat dan de treinbe
stuurders hun derde eendags-
staking houden, hetgeen tot ge
volg zal hebben dat er nauwe
lijks treinen rijden.
In de startblokken voor stakingen
staan nog de mijnwerkers, de
onderwijzers en een half mil joen
ambtenaren. Zij willen tot der
tig procent meer loon, doch
wachten nog even de uitwerking
af van de huidige strijd aan het
arbeidsfront.
Twee lichtpuntjes voor de socia
listische regering van premier
James Callaghan, die de loonei
sen tegenhoudt omdat een loon
explosie onvermijdelijk een
nieuwe groei van de inflatie zou
meebrengen. De 2.300 ambulan
ce-chauffeurs in Londen zegden
toe dat zij vandaag tijdens hun
staking beschikbaar zouden
blijven voor noodgevallen. In
andere steden, zoals Cardiff en
Birmingham, moet het leger,
geholpen door vrijwilligers en
de politie, echter paraat blijven
om in spoedgevallen zieken te
vervoeren, aangezien daar de
stakende chauffeurs zijn geble
ven bij hun besluit niet uit te
rukken.
Het tweede spoortje hoop kwam
van het overleg in Londen tus
sen de vertegenwoordigers van
honderdduizend stakende
vrachtwagenbestuurders met
het verbond van werkgevers in
het wegvervoer. Na zes uur met
elkaar gepraat te hebben gingen
de partijen uiteen met de af
spraak het overleg vandaag te
hervatten. Regeringsbemidde
laar Jim Mortimer zei "hoopvol"
te zijn. Door de chauffeurssta
king zijn inmiddels al 150.000
arbeiders van diverse bedrijven
op nonactief gesteld, aangezien
er geen goederen meer worden
aan- of afgevoerd. Essentiële za
ken voor het levensonderhoud
van de burger bereiken volgens
minister van landbouw John
Silkin toch de winkels, ondanks
de piketten van stakers die dit
proberen te beletten.
De eendagsstaking van vandaag
lijkt slechts het begin te zijn van
een hele reeks acties, zoals
overwerkweigering, korte
werkonderbrekingen en lang-
zaamaanacties.
TEHERAN (AFP, Reuter, AP, UPI, GPD) - De politieke
spanning in Teheran stijgt naar een kookpunt nu ajatollah
Chomeini heeft aangekondigd eind deze week terug te
keren naar zijn vaderland. Voor het overgrote deel van de
Perzen is dit niet meer dan een logische zaak. Vrijdag nog
hebben ze zich massaler dan ooit hiervoor uitgesproken
tijdens de betogingen. Na de aankondiging van hun hoog
ste geestelijk leider was in het openbare leven van Tehe
ran gisteren al enige herleving zichtbaar.
OPEC vult
tekort aan
(Van onze correspondent)
WENEN - Landen die door een
olietekort worden bedreigd
als gevolg van de toestand in
Iran zullen door andere
OPEC-landen van olie wor
den voorzien. Die garantie
gaf de pas benoemde secreta
ris-generaal in het OPEC-
hoofdkwartier in Wenen, Re-
né G. Ortiz uit Equador bij het
eerste optreden in zijn nieuwe
functie.
Ortiz gaf de verzekering dat
olie-tekorten of zij nu veroor
zaakt worden door het ach
terblijven van de produktie in
Iran of door olie-boycotten
van landen als bijvoorbeeld
Israël of Zuid-Afrika, worden
opgelost door leveringen van
andere OPEC-landen maar
hij zei niet te kunnen toezeg
gen dat deze olie in dergelijke
gevallen zal worden geleverd
tegen de door de OPEC-minis-
ters vastgestelde prijzen. De
onderhandelingen tussen Sa-
oedi-Arabië en Zuid-Afrika
over olieleveranties om het
wegvallen van de aanvoer uit
Iran op te vangen geven vol
gens hem al een aanwijzing
dat Saoedi-Arabië slechts be
reid is te leveren tegen een ho
gere dan de vastgestelde
prijs.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - De VS, Groot-
Brittannië, Frankrijk en West-
Duitsland overwegen de ontwik
keling van een nieuwe kernraket
voor de midden-afstand, die in
Centraal-Europa zou moeten
worden gestationeerd en in staat
moet zijn de Sowjet-Unie te tref
fen. Het nieuwe wapen zou het
westelijk antwoord moeten zijn
op de Russische SS 20-raket en
de Backfire bommenwerper
(wapensystemen die buiten de
nieuwe SALT-overeenkomst
worden gelaten), gericht tegen
West-Europa. Volgens de New
York Times hebben de regering
schefs van de betrokken landen
de plannen besproken tijdens
hun topconferentie in Guadelou
pe, maar er zou nog geen defini
tieve beslissing zijn geno-
Momenteel beschikking de geal
lieerden in West-Europa over drie
raketten met kernladingen: de
Pershing, de Honest John en de
Lance, maar geen hunner reikt
verder dan omstreeks 700 km. In
Carters nieuwe budget is al 350
miljoen dollar opgenomen voor
de ontwikkeling van wapens
voor Europa. Zoals een Pershing-
raket met een groter bereik, Crui
se-raketten die zowel vanuit zee
als vanaf het land kunnen wor
den afgeschoten en een nieuwe
ballistische raket voor de mid
den-afstand. Een bereik van 1600
km zou genoeg zijn om militaire
installaties in westelijk Rusland
te treffen. De Amerikanen zou
den ten koste van belangrijke
politieke willen inspanningen
voorkomen dat wederom zulk
Europees tumult losbreekt als
toen de VS in de jaren zestig een
multilaterale kernmacht voor
Europa wilden introduceren en
als recentelijk ontstond naar
aanleiding van de mogelijk aan
maak van een voor de Europese
strijdtonelen bedoelde neutro
nenbom.
Achter de politieke schermen
wordt op dit moment echter hoog
spel gespeeld, waaruit binnen
veertien dagen de uitslag moet
volgen. Deze zal van doorslagge
vende betekenis zijn voor de toe
komst van het land.
De (communistische) Toudeh-par-
tij van Iran is het eens met het
initiatief van de ajatollah Cho
meini om te komen tot oprichting
van een raad voor de Islamitische
revolutie, zo staat in een commu
niqué dat de partij gisteren in Pa
rijs heeft gepubliceerd. Het poli
tieke programma van Chomeini
valt in de huidige fase samen"
met dat van de Toudeh-partij
voor "de vooruitgang van de
Iraanse samenleving", zo stond
in de boodschap.
De Iraanse communisten staan
vooral positief tegenover de re
cente verklaring van Chomeini
waarin "de inmenging van de
Verenigde staten" wordt veroor
deeld, en het "Amerikaanse im
perialisme" wordt gezien als vij
and nummer één. Toudeh wil
evenals Chomeini een "neutrale,
nietgebonden republiek".
De ajatollah Chomeini heeft in in
terviews die gisteren zijn ge
publiceerd in West-Duitsland
deling van de macht in Iran met
links afgewezen. Hij waarschuw
de links in Iran niet te proberen
"uit de situatie in het land munt
te slaan".
Hij zei dat hoewel hij niets heeft te
gen "nuttige buitenlandse inves
teringen" in Iran, hij tegen het
verrijken van buitenlandse kapi
talisten is en hij alle contracten en
verdragen met het buitenland op
hun waarde zal beoordelen.
Gevraagd of hij de macht in Tehe-
ren zou delen met marxisten, die
ook hebben geholpen bij het ver
drijven van de sjah, antwoordde
de ajatollah in het weekblad "Der
Spiegel", dat de marxisten "niet
meer effect hebben dan een
druppel water in
De sjah van Iran zal vandaag zijn
bezoek aan Egypte beëindigen en
naar Marokko gaan. Hij is zes da
gen in de Egyptische stad Aswan
geweest voor een vakantie waar
van hij vermoedelijk niet meer
naar zijn land zal terugkeren.
De sjah en keizerin Farah zal op het
vliegveld officieel uitgeleide
worden gedaan door president
Anwar Sadat en zijn echtgenote.
De Egyptische president, die giste
ren terugkeerde uit Chartoem
van besprekingen met zijn Soe-
danese collega Jaafar Nimeiri,
voerde zondagavond met de sjah
overleg over diverse regionale en
internationale problemen.
Of de sjah uiteindelijk naar de Ver
enigde Staten gaat staat niet meer
zo vast. Geruchten willen dat hij
dit land niet meer als vrijwillig
ballingsoord wenst nu de rege
ring in Washington van mening
schijnt te zijn dat zijn rol in Iran is
uitgespeeld. Een hoge regerings
functionaris in Washington, die
niet genoemd wil worden, zei dit
weekeinde dat de Verenigde Sta
ten tot de conclusie zijn gekomen
dat de sjah politiek niet langer
van belang is en dat er, sinds hij
Iran had verlaten, geen contact
meer met hem is geweest.
(Van onze correspondent)
BONN - Na omvangrijke spio-
nageaffaires, waarbij belang
rijke geheime gegevens aan
de Oostduitse veiligheids
dienst werden verraden, heeft
de Westduitse contraspiona
ge opnieuw een troef in han
den gekregen. Een oberleut-
nant van het Oostduitse mi
nisterie voor staatsveiligheid
was het vrijdagnacht gelukt
met vrouw en kind naar West-
Berlijn te vluchten. De veilig
heidsofficier had zeer belang
rijke geheime stukken bij
zich, waardoor de Westduitse
veiligheidsdienst een spiona-
genet in de Westduitse indus
trie op het spoor kwam.
Reeds zaterdagochtend konden
vijf van bedrijfsspionage ver
dachte personen worden
aangehouden. Dit succes
werd echter verkleind door
de ontsnapping van de 40-ja-
rige boekhouder Rainer Paul
Fuelle, die bij een firma voor
opwerking van reactorbrand
stoffen in Karlsruhe werkte.
Deze agent lukte het tijdens
het transport naar de gevan
genis in Karlsruhe uit de rij
dende politieauto te springen
en tot nu toe spoorloos te ver
dwijnen. Hij was niet geboeid
en werd maar door één enkele
rechercheur bewaakt.
Procureur-generaal Kurt Reb-
mann heeft inmiddels de be
volking verzocht de onmid
dellijk in gang gezette grote
klopjacht door de politie te
ondersteunen en mee te hel
pen bij het opsporen van de
ontvluchte Fuelle.
De in Leopoldhagen bij Karls
ruhe woonachtige Fuelle had
persoonsbewijzen noch geld
op zak. Men vermoedt dat hij
zich met Oost-Berlijn in ver
binding zal stellen en van
daar uit van geld en nieuwe
papieren wordt voorzien.
Op zijn persconferentie beves
tigde Rebmann dat door de
niet met name genoemde
overgelopen Oostduitse
spion belangrijke gegevens
waren verkregen. Verder wil
de hij daarover op dit moment
niets zeggen, om het opspo
ringswerk niet te bemoeilij
ken. Zeker is ondertussen dat
de spionage voornamelijk op
bedrijfsspionage, research op
het gebied van kernenergie,
reactortechnieken en chemi
sche produktie was gericht.
Naast de Duitse contraspionage
werden ook de geallieerde in
stanties op de hoogte ge
bracht. Uit deze kringen ver
luidt dat men met de gevluch
te Oostduitse oberleutnant al
eerder contact had gehad en
deze vermoedelijk gescha
duwd werd, hetgeen tot zijn
vlucht heeft geleid. De Oost
duitse officier gebruikte voor
het passeren van de Oostduit
se grenswacht en zogenaam
de agentencode, waardoor hij
zonder meer Westduits ge
bied kon bereiken.
Over de aangehouden spionnen
werd in Karlsruhe nog mee
gedeeld dat het hier welis-
1 waar niet om top-spionnen,
maar toch om zeer belangrij
ke personen gaat. In ieder ge
val werd de Oostduitse spio
nage in de Bondsrepubliek
een belangrijke slag toege
diend, zo werd verklaard.
De grootste spionageaffaire van
de Bondsrepubliek ligt vijf
jaar terug, toen Gunther
Guillaume als spion ontmas
kerd werd. Hij was persoon
lijk secretaris van de toenma
lige bondskanselier Willy
Brandt en kon gedurende
lange jaren de meest geheime
informatie aan de Oostduitse
veiligheidsdienst doorspelen.
Guillaume zit nu een der
tienjarige gevangenisstraf uit.
Sinds deze affaire werden
meer dan 100 Oostduitse
spionnen ontmaskerd. Rond
95 procent van hen werkte in
opdracht van de Oostduitse
geheime dienst, die zijn gege
vens met andere spionage-
centrales van het Oostblok
uitwisselt.
Het insluiten van Oostduitse
spionnen wordt vaak daar
door vergemakkelijkt dat de
agenten als politieke vluch
telingen naar de Bondsre
publiek komen en zij bij het
zoeken naar een passende
baan worden geholpen.
Eén van de vijf opgepakte spion
nen wist te ontsnappen: Reiner
Fuelle.
LONDEN (AP) - De Spaanse auto
riteiten hebben in hun onlangs
uitgebracht rapport over de ern
stigste luchtramp die ooit heeft
plaatsgehad, twee jaar geleden op
Tenerife, niet kunnen aantonen
dat de gezagvoerder van het
KLM-toestel de schuld van het
ongeluk heeft gehad, zo meldt het
gezaghebbende Engelse lucht-
ADVERTENTIE
Neveda dessin 3136, afmeting ca. 100 x 160 cm. Winkelwaarde
500,-. De Leldsche Wolspinnerij NV, fabrikante van Neveda-wol,
stelt Iedere week deze prijs ter beschikking. U krijgt dan een kompleet
Neveda Hobbypakket. Jarenlang zult u trots zijn op uw zelf geknoopt
kleed van Neveda Smyrna wol.
t.b.v. Nat. Puzzelactie „Het Gehandicapte Kind"
(Van onze correspondent)
JAKARTA-HONGKONG - Een
oorverdovend gejuich barstte
vrijdagavond los aan boord van
het vluchtelingenschip Huey
Fong toen het de haven van
Hongkong binnenvoer nadat de
autoriteiten uit humanitaire
overwegingen daarvoor toe
stemming hadden gegeven. Vele
vluchtelingen huilden van blijd
schap, bejaarden knielden op het
dek neer voor een gebed en de
uitgelaten kinderen dansten van
vreugde toen zij de havenlichten
zagen.
Een maand lang heeft de Huey
Fong met aan boord naar pas nu
gebleken is 3400 Vietnamese
vluchtelingen - aanvankelijk
dacht men dat er 2500 aan boord
waren - stil gelegen in de interna
tionale wateren voor Hongkong.
De regering van Hongkong wei
gerde de vluchtelingen toe te la
ten. Enerzijds omdat de overbe
volkte Britse kolonie al opge
scheept zit met 5000 vluchtelin
gen uit Indochina, anderzijds
omdat zij vond dat de Huey Fong
had moeten doorvaren naar de
oorspronkelijke haven van be
stemming in Taiwan.
Maar de Chinese kapitein Sho
Shen-win durfde de ankers niet
te lichten, omdat de vluchtelin
gen hadden gedreigd hem te
vermoorden als hij gevolg zou
geven aan de eis van de Hong-
kongse regering. Aan boord van
het vrachtschip heerste een on
beschrijfelijke ellende. De door
honger en dorst geteisterde
vluchtelingen leefden op het
schip als sardientjes in een blik.
Velen waren ziek of depressief en
dreigden met zelfmoord. Onder
de vluchtelingen werden anti-
zelfmoordgroepen opgericht, die
moesten voorkomen dat de Viet-
namezen zich van het leven be
namen.
Het verlossende woord voor de
vluchtelingen kwam vrijdag
avond om vijf over half zes plaat
selijke tijd toen de autoriteiten de
kapitein toestemming gaven om
de haven van Hongkong binnen
te varen. Inmiddels zijn ruim 600
Vietnamezen van boord gehaald
en naar een voormalige lucht
machtbasis gebracht in afwach
ting van hervestiging in een an
der land. Amerika heeft toege
zegd dat het er 1600 wil opnemen,
Engeland 1000, West-Duitsland
350, Canada 400 en Nederland
nog eens 300.
Om de stroom vluchtelingen naar
Hongkong in te dammen, be
paalde de regering dat gezag
voerders die meer dan het toege
stane aantal niet-geregistreerde,
betalende passagiers vervoeren,
kunnen worden bestraft met vier
jaar gevangenis. Eenzelfde straf
geldt ook voor hen die binnen de
Hongkongse territoriale wateren
hun schip expres tot zinken
brengen. Vluchtelingen die
Hongkong binnenkomen, kun
nen zonder meer worden gearres
teerd.
De regering van Maleisië, die ook te
maken heeft met een knellend
vluchtelingenprobleem (er zijn
daar meer dan 50.000 vluchtelin
gen uit Vietnam), heeft aange
kondigd dat het van plan is de
organisaties die tegen forse prij
zen vluchtelingen vervoeren, uit
te roeien en heeft de regeringen
van Hongkong, Singapore en ook
van Vietnam gevraagd om te hel
pen. De Maleisische minister van
binnenlandse zaken, Tan Sri
Ghazaei Sjafie, verklaarde vorige
week dat in de komende maan
den ongeveer een half miljoen
Vietnamezen naar de omliggende
landen zullen vluchten. Dit komt
mede door de nieuwe maatrege
len die Hanoi in het vooruitzicht
heeft gesteld. Vorige week werd
aangekondigd dat Vietnamezen
die zich met hun familie in het
buitenland willen herenigen of
een nieuw leven willen beginnen,
legaal het land kunnen verlaten.
In Manilla, waar de Tung An, een
ander vluchtelingenschip, is ge
strand met 2300 Vietnamezen, is
nog geen officieel commentaar
gegeven op de stap van de Hong
kongse regering. Maar het besluit
zal wellicht de hoge commissaris
voor vluchtelingen van de VN
kunnen helpen om de Philippijn-
se regering over te halen de
vluchtelingen op de Tung An
voorlopig toe te laten, tot hun
hervestiging is geregeld.
vaartblad "Flight International
Weekly" zaterdag.
Bij de ramp, een botsing op de
grond tussen een Boeing 747 van
de KLM en een van Pan Ameri
can, kwamen 583 mensen om het
leven. Het ongeluk gebeurde op
het vliegveld Los Rodeos op 27
maart 1977. De 61 overlevenden
zaten allen in het toestel van Pa-
nam.
J. M. Ramsden, hoofdredacteur van
het gezaghebbende weekblad,
schreef dat hij en zijn medewer
kers, toen zij van het ongeluk
hoorden, "maar moeilijk hadden
kunnen geloven dat een gezag
voerder van de KLM, een van de
meest ervaren piloten van de vei
ligste luchtvaartmaatschappij ter
wereld, en zijn tweede piloot
zonder definitieve goedkeuring
zouden zijn opgestegen, wetende
dat de 747 van Pan American nog
op de startbaan was. Volgens het
Spaanse rapport hebben de
KLM-gezagvoerder en zijn twee
de piloot dat nu juist wel gedaan.
Wij geloven het niet. Wjj denken
ook niet dat de Spaanse ver
keersleiders het geloven", aldus
de hoofdredacteur.
Ramsden verklaarde dat de Spaan
se bewering als zou de gezag
voerder van de KLM gespannen
zijn geweest omdat hij tijd ver
spilde en het zicht steeds slechter
werd, "problemen zijn die een
gezagvoerder van dat kaliber
nauwelijks in opwinding zouden
brengen". Ramsden vond dat het
rapport "ernstig tekortschoot"
omdat er geen getuigenverkla
ringen van de overlevende Pan
Am-bemanning in staan en om
dat de geborgen bandopnamen
van de gesprekken tussen ver
keerstoren en beide vliegtuigen
er niet volledig in staan vermeld.
Het rapport, aldus Ramsden, hel
dert niet de vraag op waarom de
Pan Am 747 op de startbaan was
terwijl "er absoluut geen twijfel
aan is dat de verkeerstoren dat
toestel had opgedragen de derde
afslag te nemen".