"Watership Down"
kon uitgevers
eerst niet boeien
Flower-power
onder konijnen
"Fedora": kwaliteitsprodukt
Anne-Marie Prins maakt film
Films
deze week
Konijnen in animatiefilm
FILM
Filmprijs
voor film
criticus
Ellen Waller
DEN HAAG (ANP) - De filmrecen
sent mevrouw Ellen Waller krijgt
de eerste Cinemagia-prijs van de
audiovisuele beroepsvereniging
NBF. Een sculptuur en een geld
bedrag worden haar uitgereikt
als de NBF 7 april haar jaarverga
dering houdt, waarschijnlijk in
Amsterdam.
De prijs voor 1978 is toegekend op
advies van senarioschrijver An
ton Koolhaas, filmverhuurder
Wim van Roosmalen en filmer
Pieter Verhoeff. De NBF stelde
de prijs in bij haar 25-jarig be
staan. De prijs zal jaarlijks wor
den uitgeloofd: voor de rubriek
film, de sector televisie of voor
"overige media". De NBF omvat
meer dan 500 personen die be
roepsmatig in een creatieve func
tie werken aan audiovisuele pro-
dukties.
Met de Cinemagia-prijs erkent de
NBF opvallend goede publika-
ties die inspirerend werken op de
produktie-situatie in ons land. De
adviescommissie voor de toe
kenning oordeelde, dat het werk
van mevrouw Waller in ruime
mate beantwoordt aan de gestel
de criteria deskundigheid en be
trokkenheid. Mevrouw Waller
begon in 1945 films te resenceren
en doet dit tegenwoordig voor
NRC-Handelsblad.
Speelfilm met hulp van CRM
DEN HAAG (ANP) - Het
ministerie van CRM
heeft deze week 'geen
ontbijt' van Anne-Marie
Prins gepresenteerd. De
ze korte speelfilm van 32
minuten is haar eerste en
werd inmiddels al waard
bevonden voor aanmel
ding om te worden gese
lecteerd voor een Oscar,
een onderscheiding die
over de gehele, wereld
begeerd wordt. „Geen
ontbijt" is tot stand ge
komen met subsidie van
de rijksoverheid.
Anne-Marie Prins, die tot
nu toe theater en televi
siewerk maakte, staat te
boek als de regisseur en
de schrijver van het sce
nario. Met Ton de Graaff
maakte ze voorts het
draaiboek en met Elsa
Wijnands de dialogen.
Henk van der Meulen
schreef de muziek. Ma-
rianna Stieger vertolkt
de hoofdrol.
De film speelt zich af in een
psychiatrische inrich
ting, maar dit is toeval,
aldus de regisseuse die
naar 'lange gangen met
deuren' zocht, aanvan
kelijk in een hotel of zo.
Het gaat in de film om
een vrouw, die op een
dag geen ontbijt krijgt en
niet weet wat ze hiervan
moet denken. Er doemen
angsten op, de persoon
gaat zich verstoppen,
speelt met zichzelf ver
stoppertje, speelt met
haar angst, raakt erdoor
in een isolement en fan
taseert dat de behoefte
„Spelletjes speten om
een confrontatie met de
werkelijkheid uit de weg
te gaan in de vorm van
een uiterst gestileerde
fictie-film", zoals Anne-
Marie Prins verklaarde.
Het ministerie van CRM
presenteerde tevens - 's
morgens in Amsterdam
en 's middags in Den
Haag - de bijna veertig
minuten lange film „Gas
station art and culture"
van Bruce Gray en Frans
van Barschot, een toneel-
en een televisietechni
cus. Zij leveren commen
taar op het cultiveren van
de Amerikaanse ge
schiedenis in de be
zienswaardigheden bij
de pompstations langs
eindeloze wegen: opge
zette beesten, wassen
beelden, diarama's, e.d.,
waarmee de Amerikanen
zelfs de grootste bank
rover een culturele status
verlenen.
De scenarioschrijver, producent en
regisseur van de animatiefilm
"Watership Down' Martin Rosen
was onlangs een dag in Neder
land om iets te vertellen over deze
film over konijnen.
De Engelse auteur Richard Adams
schreef het boek, dat model stond
voor de film. Ondanks het feit,
dat Penguin-Books 'Watership
Down' oorspronkelijk op de En
gelse boekenmarkt lanceerde als
een science-fiction boek voor de
jeugd, zagen Rosen en Adams er
meer een animatiefilm voor vol
wassenen in. Rosen werd bij de
realisatie van het filmscript ge
confronteerd met dezelfde moei
lijkheden, welke de auteur
Adams bij het uitbrengen van
zijn boek eveneens had onder
vonden. Adams moest 17(!) En
gelse uitgeverijen aflopen, alvo
rens Penguin-Books, bereid
bleek tot druk en distributie over
te gaan. De in Berkshire geboren
Richard Adams is nu, mede door
het succes van 'Watership Down',
in Engeland uitgegroeid tot de
bestverkopende 'levende' auteur
van Penquin-Books. Zijn boek
verscheen in Engeland al in 1972
en het is de verdienste van regis
seur Rosen, dat hij het belang van
het boek onderkende, ver voor
dat Adams' boek een bestseller
werd in de Verenigde Staten. Al
in 1974 kocht hij de rechten voor
de verfilming van het boek via de
uitgeverij. Rosen had toen in
middels zijn naam gevestigd als
co-producent (samen met Ken
Russel) van de verfilming van het
boek van D.H. Lawrence 'Women
in Love' (met o.a. Glenda Jack
son). Daarnaast produceerde Ro
sen in het London's Royal Court
Theatre' 'Cancer', dat veel succes
oogstte. Zijn plannen om 'Wa
tership Down' te verfilmen ont
stonden in 1974, toen een produc
tie-manager Rosen in India waar
zij filmden, een exemplaar over
handigde van het boek. Rosen
werd gegrepen door de inhoud
van het boek en terug in Amerika
begon hij onmiddellijk met de
voorbereidingen voor de film.
Nadat hij de rechten had verwor
ven, verzamelde hij een ploeg van
professionele animators om zich
heen. Voornamelijk Engelsen,
omdat hij de sfeer van dit typisch
Engelse, in Berkshire spelende,
boek wilde handhaven. Alleen
Tony Guy, het hoofd van de Ani
matie-afdeling en Philip Dun
can, die zijn sporen had verdiend
in de Disney' Studio's kwamen,
evenals Rosen, uit Amerika. Maar
de stemmen van de verschillende
konijnen werden stuk voor stuk
gesproken door Engelse acteurs
en actrices. Een uitzondering
werd gemaakt voor de vogel Ke-
haar, die werd ingesproken door
Zero Mostel. Rosen maakte voor
de vervaardiging van zijn film
gebruik van acteertalenten als
John Hurt (Hazel), Richard
Briers (Fiver/Vijfje), Michael
Graham-Cox (Bigwig) en Ralph
Richardson (Chief Rabbit.) Ro
sen had verschillende mogelijk
heden tot zijn beschikking, toen
hij aan de verfilming begon. Hij
kon mensen verkleden als konij
nen; hij kon poppen gebruiken;
hij kon echte konijnen gebruiken
en hij kon een animatiefilm ma
ken. Na zorgvuldige overweging
van het voor en het tegen heeft hij
tenslotte voor animatie gekozen.
vecht tussen 'Generaal Gulden
roede' en 'Kopstuk'. De film is
een groot succes in Engeland, na
tuurlijk mede veroorzaakt door
de verkoop van het boek van
Adams. In Amerika was het boek
nauwelijks bekend, maar ook
daar blijkt de film bijzonder aan
te spreken. Rosen heeft gekozen
voor een mij onbekende filmdis
tributiemaatschappij' en niet
voor één van de groteren, omdat
hij beslist niet wil dat zijn film
opgaat in de massa. Op 3 novem
ber jl. is de film door de Ameri
kaanse filmcritici zeer gunstig
Hazelaar wordt besprongen door de kat van de boerenhoeve.
zoals dat nu met de konijnen het
geval is.
De konijnen zijn in elk geval zo
menselijk, dat geweld een be
langrijk stuk van de film bepaalt.
Het shockeert, omdat het niet
past binnen het imago van die
lieve beestjes en binnen het ka
dervan de gemiddelde tekenfilm.
Alhoewel in Tom en Jerry aan
zienlijk meer geweld wordt ge
bruikt.
Martin Rosen, de regisseur, heeft
erg veel aandacht aan de achter
grond besteed. Het zijn prachtige
natuurtekeningen geworden,
waarin de konijnen, wat gesti
leerder gevormd, af en toe weg
vallen. Het is nauwelijks storend,
ook al heb je soms het idee datje
meer naar de achtergrond kijkt
dan naar de konijnen.
Misschien dat Rosen iets te weinig
aandacht heeft besteed aan de
herkenbaarheid van de "hoofd
personen". Alleen Fiver, het
kleine onderkruipertje en de be-
kuifde ijzervreter met het gouden
hart Bigwig, zijn herkenbaar.
Voor het overige zijn de konijnen
van Hazel bijna niet van elkaar te
onderscheiden. Wat soms irrite
rend werkt.
Maar Waterschapsheuvel is een zo
knap gemaakte film, dat die irri
taties snel zijn verdwenen. En het
knappe van die film zit 'm dan,
buiten de uitzonderlijke teken
techniek, in het feit, dat het een
echte, bij tijd en wijle boeiende
speelfilm is en geen langgerekt
stripverhaal. Waterschapsheu
vel, flower-power onder de ko
nijnen met nog een waarschu
wende ecologische vinger na.
WIM SCHEURER
Fiver, een armetierig klein konijn
tje, heeft een visioen waarin hij de
ondergang ziet van het gebied
waar hij woont. Samen met en
kele andere konijnen vlucht hij.
Onder leiding van Hazel bereiken
ie de Waterschapsheuvel, een
waar paradijs. Alleen ontbreekt
het ze aan vrouwtjeskonijnen, die
ze echter helpen ontvluchten uit
Waterschapsheuvel: regie Martin
Rosen; voornaamste rollen ko
nijnen met de stemmen van be
kende acteurs; Studio; a.l.
Rosen heeft geprobeerd de sfeer
van het boek als Amerikaans re
gisseur zoveel mogelijk te bewa
ren. Daartoe laat hij de spora
disch voorkomende volwassenen
in de film (o.a. die van de 'Note-
boshoeve' met de boerenfó 2)
een Berkshire-achtig accent
spreken. Volwassenen worden in
de film slechts getoond d.m.v.
hun schaduwen. De regisseur
heeft steeds als uitgangspunt de
belevingswereld van de konijnen
genomen. De film is ook zeer
wreed. Een konijn, 'Violet', dat
door een roofvogel wordt ver
scheurd en een ander konijn,
Kopstuk, dat in een konijnen-
strik terecht komt. De kat van de
boerenhoeve, die het konijn 'Ha
zelaar' bespringt en de hond, die
verschillende 'Efrafanen' ver
scheurt. Daarnaast is er natuur
lijk nog het zeer realistische ge-
ontvangen tijdens het 'Chicago
Film Festival'. Op 19 oktober
daar aan voorafgaand werd de
film in Londen gelanceerd tij
dens de 'Royal Film Performan
ce'. 'Penguin's Pearson Long
man, die de film gefinancieerd
heeft, gooide 2 miljoen pond te
gen de film aam en zette 84% van
deze gelden uit in Engeland, Ca
nada en de Verenigde Staten.
Zodoende werd het financieel ri
sico voor Longman (c.q. Pen
guin) beperkt tot 16% van die 2
miljoen Engelse ponden. De
première in Londen kostte nog
eens 80.000 pond. Eenzelfde be
drag werd uitgegeven voor de
première tijdens het 'Chicago
Film Festival' in de U.S.A. Rosen
lijkt zijn hele cinematografische
toekomst met 'Watership Down'
verbonden te hebben. Hij vond
Art Garfunkel bereid om de Mike
Batt-compositie 'Bright Eyes'
voor de film op te nemen. Nu het
succes van 'Watership Down' ze
ker lijkt (in Australië, Canada,
U.S.A., Engeland, Zweden en
ook in Nederland werd de film
door critici zeer goed ontvangen)
is Martin Rosen van plan om de
tweede bestseller van Richard
Adams 'The Plague Dogs' te ver
filmen. De verkoop van de
Adams-roman 'Shardik', de
filmversie van het boek 'Waters
hip Down' en van 'The Plague
Dogs' (600.000 exemplaren in
twee maanden, alleen in Enge
land) geven regisseur/producer
en scenarioschrijver Martin Ro
sen het gevoel, dat hij met 'The
Plague Dogs' het succes van 'Wa
tership Down' in ieder geval kan
evenaren, zo niet overtreffen.
Efrafa, een somber land waar ko
nijnen leven onder het juk van de
tiran Woundwort.
In het kort is dit de inhoud van de
tekenfilm Waterschapsheuvel.
Een bijzondere film, dat moet
worden gezegd. Niet alleen om
dat het verhaal sterk afwijkt van
wat in tekenfilmprodukties ge
woon is, en zowaar ook nog een
verborgen boodschap heeft,
maar ook omdat de tekenstijl van
een totaal andere orde is.
Het is geen verfilmde strip gewor
den en het lijkt in de verste verte
niet op de fondantprodukties uit
de Disneystudio. Als er overeen
komsten gezocht moeten worden
in de tekenfilms die tussen 1979
en het eerste schamele produkt
van tekenfilmvader Emile Cohl
zijn verschenen, zal dat hooguit
Animal Farm zijn van Halas en
Batchelor. Een film waarin de
dieren mensen verbeelden net
Marthe Keller in "Fedora'
De frustraties van Billy Wilder
Wilder met zijn film net zo heeft
moeten leuren, als de producent
in "Fedora" dat doet. William
Holden geeft die producent ove
rigens goed gestalte. Marthe
Keller, die de hoofdrol speelt, is
geen Greta Garbo, hoewel Wilder
een dergelijke actrice voor die rol
wel nodig had gehad. Maar dat
doet niets af aan het feit dat Kei
ler de mogelijkheden die zij in
zich heeft dan ook ten volle ge
bruikt, waardoor haar aandeel
zeer aannemelijk wordt. Ze weet
een zeker medelijden op te wek
ken en dat moet eveneens de be
doeling van Wilder zijn geweest
dat je medelijden krijgt met het
sterrendom en zijn sterren.
ANNEMIEK RUYGROK
"Ik heb de pest aan mensen die hun
films verdedigen door te zeggen
dat hij zo diep en complex is. Een
film die je moet verklaren kan
niet deugen."
Billy Wilder, de grijze eminentie en
maker van films als "Irma la
Douce" en "Some like it hot" be
weerde dit onlangs in een inter
view naar aanleiding van zijn
nieuwste film "Fedora".
Toch kan men "Fedora" bepaald
niet ongecompliceerd noemen.
Al is na afloop de "boodschap"
van Wilder zo klaar als een klon
tje. Wilder brengt de toeschou
wer voortdurend van zijn stuk,
laat niet na hem steeds voor ver
rassingen te plaatsen. En aan het
slot komt men tot de prettige
conclusie dat Wilder je met een
heel ander belevenis naar huis
stuurt dan je aan het begin kon
vermoeden. Nu zijn er films van
Wilder die al in die "moeilijke"
richting wijzen. Zoals bijvoor
beeld "Sunset Boulevard" en
'Fedora"; regie: Billy Wilder;
hoofdrollen: William Holden,
Marthe Keiler, Hildegard Knef:
Trianon; 16 jr.
"Stalag 17". Toch is Fedora" een
grote verrassing. Wilder spuit al
zijn frustraties over de Holly-
wood-idiotie die sterren koste
wat kost geen greintje van hun
roem wil laten prijsgeven. De le
vende mummies die Hollywood
heeft voortgebracht worden
knap belachelijk gemaakt en
meedogenloos aan de kaak ge
steld. Wilder heeft zich echter
geen ogenblik verloren in een
klakkeloze vuilspuiterij tegen de
filmfabriek. Integendeel: "Fedo
ra" is je reinste "suspense".
Slechts langzamerhand komt de
toeschouwer tot de conclusie dat
hij niet naar een louter spannen
de film zit te kijken, maar dat er
meer aan de hand is.
Die combinatie van spanning en
kritiek op het sterrendom maken
van "Fedora" een aangenaam
kijkspel. Subtiel gebracht met
gezonde aandacht voor futulitei-
ten die later van groot belang
blijken. Een kwaliteitsfilm dus.
Triest is het dan te bedenken dat
Blijvers
"Even en oneven" Robbertjes
komisch vechten. Luxor, Lei
den, Euro 1, Alphen.
"Grease" Zeer hitgevoelig,
Camera, Leiden, Euro 3, Al
phen.
"De wraak van de roze panter"
Peter Sellers mag nog een week
in Lido 1 in Leiden blijven.
"Jaws 2" Behalve in Lido 2
(Leiden) gaat dit verschijnsel
nu ook in Alphen draaien. En
voor wie de late avondvoorstel
ling niet haalt kan in Euro 2 nog
zaterdagnacht terecht.
"An unmarried woman" Ge
trouwd geweest en toch blij, Li-
do 3, Leiden.
"Eros roulette" Altijd prijs in
Rex, Leiden.
"De Turkse non" Nog steeds
gruwelijk gestraft in Euro 4, Al
phen.
Kindermatinee
"Bambi" - Lido 3, Leiden.
"Lucky Luke" - Rex, Leiden.
"Robin Hood" - Euro 4, Alphen.
N achtvoorstelling
"Love and death" Camera, Lei
den.
"Stevige borsten, hete dijen"
Rex, Leiden.
"Fyghting Mack" Euro 1, Al
phen.
"Little big man" Euro 3, Al
phen.
"Het huis der manzieke vrou
wen" Euro 4, Alphen.
Haagse bioscopen
APOLLO 1: "Jaws 2". dag. 2. 7
en 9.30 uur, zo. 1,7 en 9.30 uur.
12 jaar.
APOLLO 2: "Django. de man
zonder genade", dag. 7.30 en
9.45 uur, do., vr., ma en di. ook
2.30 uur. 16 jaar.
ASTA: "Force 10 from Navaro-
ne", dag. 2.30, 7 en 9.30 uur, zo.
1.30, 4, 7 en 9.30 uur. 12 jaar.
BIJOU: "De vrouw die teveel
wist", dag. 2, 7 en 9.30 uur, zo.
ook 4.15 uur. 12 jaar.
CALYPSO: "Grease", dag. 2.15,
7 en 9.30 uur, zo. 1.45, 4.15, 7 en
9.30 uur. AL.
CAMERA: "Pourquoi pas",
dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo. 2,
4.30. 7.15 en 9.30 uur. 16 jaar.
CINEAC: "Midnight cowboy",
dag. 1.30,4,7 en 9.30 uur. za., zo.
en woe. 7 en 9.30 uur. 16 jaar.
CORSO: "Even en oneven",
dag. 2, 6.45 en 9.15 uur, zo. 1.45,
4.15, 6.45 en 9.15 uur. AL.
DU MIDI: "Jaws 2", dag. 8.15
uur, vr. 6.45 en 9.30 uur, zo. 3.30,
6.45 en 9.30 uur. 12 jaar.
EURO: "Dokter Zjivago", dag.
7.30 uur, za. en zo. 3.30 en 7.30
uur. 12 jaar.
METROPOLE 1: "Veel liefs uit
Moskou", dag. 2, 6.45 en 9.30
uur, zo. 1.15, 4, 6.45 en 9.30 uur.
12 iaar.
METROPOLE 2: "Water
schapsheuvel", dag. 2, 6.45 en
9.30 uur, zo. 1.15, 4, 6.45 en 9.30
uur. AL.
METROPOLE 3: "Moord op de
Ni.il". dag. 2 en 8 uur. AL.
METROPOLE 4: "Der Ameri-
kanische Freund", dag. 2, 6.45
en 9.30 uur, zo. 1.15, 4, 6.45 en
9.30 uur. 16 jaar.
METROPOLE 5: "Revenge of
the Pink Panter", dag. 2,6.45 en
9.30 uur, zo. 1.15, 4, 6.45 en 9.30
uur. AL.
ODEON 1: "Cirkel van staal",
dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur, zo.
ook 4.15 uur 16 jaar.
ODEON 2: "Waterschapsheu
vel", dag. 2, 6.45 en 9.15 uur, zo.
ook 4.30 uur. AL.
ODEON 3: "Revenge of the
Pink Panter", dag. 2,6.45 en 9.15
uur, zo. ook 4.30 uur. AL.
ODEON 4: "Fedora", dag. 1.45
(behalve za., zo en woe 6.45 en
9.30 uur, zo. 4.15, 6.45 en 9.30
uur. 16 jaar.
PASSAGE: "Even en oneven",
dag. 2, 7 en 9.30 uur, za. en zo.
1.30, 4, 7 en 9.30 uur. AL.
STUDIO 2000: "Girlfriends",
dag. 7 en 9.30 uur, do., vr., ma. en
di. ook 2 uur. AL.
DE UITKIJK: "Herfstsonate",
dag. 2, 7 en 9.30 uur. 16 jaar.
