een kop van Jut voor kabinet
Blik in de weekbla
deTijd
Bouke Beumer, CDA-lijsttrekker Europese verkiezingen:
ELSEVIERS
DONDERDAG 18 JANUARI 1979
„Ik sta daar straks niet om het kabinet te verdedigen of
te kritiseren", zegt drs. Bouke Beumer uit Hooge-
zand, lijsttrekker voor het CDA bij de verkiezingen
voor het Europese Parlement op 9 juni. De econoom
die in het Noorden bekend was als „die kleine bur
gemeester" van Midwolda en als voorzitter van de
Streekraad Oost-Groningen voelt er weinig voor om
het huidige regeringsbeleid een rol te laten spelen in
de verkiezingsstrijd die de komende maanden toch
zal moeten worden gevoerd.
„Ik zal alles doen om te voorko
men dat het straks gaat over het
huidige kabinet", meent Beu
mer die de CDA-lijst gaat aan
voeren met vlak onder hem
CHU'er Tolman en KVP'er
Vergeer.
De AR-radicaal (zoals hij zich
eind van de zestiger jaren
noemde, tegenwoordig heet zo
iemand loyalist) zonder enige
Europese ervaring, maar wel
steeds belangrijker geworden
in het Nederlandse CDA, is al
lerminst een stemmentrekker.
Toch moet hij straks in het
voorjaar de boer op, net zoals
mr. Andries van Agt vorig jaar
het volk bij de statenverkiezin
gen om stemmen smeekte.
Het CDA brokkelt - zo willen de
opiniepeilingen - de laatste tijd
wat af. Wordt nu Beumer als
loyalist en als minder bekende
CDA'er niet een soort Kop van
Jut voor het zittende kabinet?
De heer Beumer lacht wat ze
nuwachtig in zijn Haagse
werkkamer. Kijkt uit het raam
en mompelt dat dat allerminst
het geval is.
„Ik vind dat het mensbeeld tot
zijn recht moet komen. De
mens moet vrij zijn, geen hon
ger hebben, ga maar door.
Daarom moeten we in Europa
daar de structuur aan aanpas
sen. Omdat het mij om het
mensbeeld gaat, betekent dat
nog niet dat het om „zachte"
zaken gaat. Als je mensenrech
ten bekijkt, wel, dan is christe
lijke politiek wel degelijk hard
te maken. Dat ga ik ook doen.
Het is allerminst zo dat we kie
zen voor een verdedigend op
treden".
Maar Beumer heeft wel een te
genstander in de strijd die af
komstig is van de oppositie:
kamervoorzitter dr. Anne Von
deling. Al 32 jaar parlementa
riër in Den Haag, terwijl Beu
mer er pas ruim driejaar werkt.
Een bekende man, terwijl
Beumer niet zo vreselijk vaak
landelijk in de publiciteit
was.
Respectabel
speelt hij die tegen zijn eigen
wil in toch. Want met Lubbers
zorgde de AR-loyalist er voor
dat het CDA een stuk tegengas
aan de regeringsplannen onder
het kopje Bestek '81 gaf. Beu
mer: „We hadden een goed
verhaal over Bestek. Het zat vol
ideeën. De WD hing te dicht
tegen de regering aan. Wij heb
ben alternatieven aangedra
gen, goed gewerkt".
Het is toch veel mooier voor een
aankomend kamerlid om, nu
Lubbers fractieleider is en
Aantjes weg, als belangrijk
woordvoerder op sociaal-eco
nomisch gebied te functione-
Beumer: „Ik ben er ook zeker nog
niet op uitgekeken.Het is ook
niet zo dat het Europese parle
ment mijn hoogste streven al
was. Misschien later. Maar in
gesprekken in het CDA bleek
mij dat men toch graag een
econoom in de Europese fractie
wil. In de Tweede-Kamerfrac
tie blijven genoeg economen
over. Het is ook wel een beetje
een last voor me om de grote
verantwoordelijkheid voor de
verkiezingen als lijsttrekker
van het CDA in te gaan. Men
moet mij ook niet zozeer geluk
als wel sterkte wensen", aldus
Beumer.
Hij is dezer dagen als „zachtaar
dig" en „de zachte Beumer"
omschreven. Bij ieder ander
politicus volgt na deze woor
den een felle veroordeling van
die begrippen, maar Beumer
zegt bijna academisch-afstan-
delijk over zichzelf: „Ik ben
ook niet zo naar buiten gericht.
Ik vraag me ook af of ik die mo
gelijkheden wel heb. Maar men
verkijkt zich op mijn zachtheid.
Ik ben best bereid om iets te
doen voor zaken die ik van enig
belang vind. Om daarvan te
vinden wat ik wel en niet wil. Er
is ook nooit twijfel over mijn
standpunten. Het is zelden on
duidelijk. Mijn optreden was
altijd wat mild".
Loyalisme
Beumer: „Vondeling is een ui
termate respectabele tegen
stander. Maar mijn benadering
zal niet zijn: hoe boor ik die nu
het beste de grond in. Ik wil
proberen om wat ik van belang
vind, tegenover zijn opvatting
gestalte te geven. Het gaat om
Europese verkiezingen. Ik heb
ook van Vondeling begrepen
dat die ook wil voorkómen dat
het in de verkiezingstijd een
bespreking van de Nederland
se politiek wordt. Daar hebben
we beiden geen zin in. 't Gaat
om Europa. De nationale zaken
zijn voor mij niet de eerste,
tweede of zelfs maar derde
plaats. Als die ter sprake ko
men, zal ik er op in gaan, maar
het gaat niet om de Nederland
se politiek".
Bouke Beumer zou in een spel
rond de Nederlandse politiek
ook een allervervelendste rol
moeten spelen en wellicht
Hij is dus niet als Van Agt van
binnen van beton? Beumer
„Nee, zeker niet. Ik ben niet
van beton. Toch heb ik wel iets
van: dit standpunt heb ik inge
nomen en zo moet het anders
doe ik niet meer mee". Beumer
die als loyalist liever een CDA-
PvdA-regering wilde en als zo
danig in gezelschap o.m. van
Wim Aantjes, Jan van Houwe-
lingen, Hans de Boer en Sietze
Faber politiek bedreef, heeft
het loyalisme nog niet helemaal
aan de Hoogezandster wilgen
gehangen: „In de Europese
verhoudingen wil ik hetzelfde
als nu in de CDA-fractie. Geen
stemdwang, dat is nooit goed.
Wel heb ik het gevoel dat er een
grote verplichting is om tot een
eensluidend standpunt te ko
men. Het mag tenslotte geen
duiventil worden. Maar een af
wijkend standpunt van de frac
tie moet kunnen als het nodig
Door
Jan Hensema
Dat kan in Europees verband nog
aardige incidenten opleveren,
want bekend is dat Beumer
niet juichend wegloopt met
bijvoorbeeld de christen-de
mocratie zoals die zich in bij
voorbeeld de Duitse deelstaat
Beieren manifesteert onder
leiding van iemand als Josef
Strauss en in de rest van
Duitsland onder Kohl, de res
pectievelijke CSU en CDU-lei-
ders.
Beumer: „O, maar er is wel een
duidelijk verschil tussen
Strauss en Kohl". Hij beaamt
dat de een minder erg is dan de
ander. „Ik richt mijn blik wat
Duitsland betreft bijvoorbeeld
op een man als Albrecht (de
minister-president van de deel
staat Nedersaksen). Die gaat nu
wat betreft de kernenergie-
problematiek wat voorzichti
ger aan doen en dat gaat in te
gen de politiek van Helmut
Schmidt. Albrecht wil eerst
voorwaarden over de veilig
heid van opslag van kernafval.
Hij wil eerst dat probleem op
lossen voordat er beslissingen
genomen worden. Zoals wij dat
ook voor de Nederlandse situa
tie-denk aan de proefboringen
in het Noorden - willen. Ik
hoop op meer van dat soort
geluiden uit de Duitse christen
democratie", aldus Beu-
Hij heeft nooit vreselijk hard ach
ter Europa aangelopen. „Toch
heb ik me er al jaren geleden
wel degelijk voor geïnteres
seerd. Toen ik nog in Midwolda
werkte ben ik een paar keer
naar Brussel geweest naar con
ferenties over Europese zaken.
Niet als voorzitter van de
Streekraad Oost-Groningen,
gewoon omdat het mijn inte
resse had".
Oneens
Hij is het oneens met de critici
van een verenigd Europa die
zeggen dat zulk slechts in het
belang van multinationals
„Ik denk juist dat het tegendeel
het geval is", aldus Beumer.
„De multinationals maken op
het ogenblik vaak gebruik van
een verdeeld Europa. Ze spelen
tegen mekaar uit de plaatsen
waar ze zich vestigen, de ver
schillende wetgevingen, de
plaatsen waar de winsten ont
staan. Dat gebeurt allemaal
door een verdeeld Europa. Er is
om deze zaken tegen te gaan
een bestuurskracht nodig op
dezelfde schaal als de multina
tionals hebben. En die hebben
deskundigen in dienst die be
zien hoe van de verdeeldheid
geprofiteerd kan worden.
Daarop moet een antwoord
komen. De politiek kan er dan
op gericht zijn dat er meer op
behoefte in Europa wordt gelet
dan op de maximale economi
sche mogelijkheden. Europa
kan beter kijken naar maat
schappelijke effecten als werk
gelegenheid en milieu. Overi
gens kan je macht en know
how van de multinationals ook
goed gebruiken".
Een ander aspect waarom hij
voor een grotere Europese
parlementaire macht aan de
slag gaat: „Het regionale be
leid. De regeringsleiders wil
„Volksfront
AR-loyalist Bouke Beumer allerminst een stemmentrekker
den bijvoorbeeld het regionaal
fonds beperkt houden. Het
parlement zei „nee" en wilde
hogere bedragen uitgetrokken
zien voor zwakkere regio's. Het
hield voet bij stuk. De regerin
gen hebben dat geaccep
teerd".
Het uitbreiden van de budgettai
re bevoegdheden voor het Eu
ropese parlement spreekt
Beumer aan. Het parlement
krijgt, zo verwacht hij, een gro
tere grip op het budget en dat
noemt hij vrij wezenlijk. Het
geld speelt immers nog steeds
een belangrijke, zo niet de be
langrijkste rol in de (Europese)
politiek.
Het betekent wel, dat met de uit
breiding van het „verenigd Eu
ropa" met Griekenland, Spanje
en Portugal, de mogelijkheden
voor zwakke Nederlandse re
gio's als het Noorden, Twente
en Limburg er niet veel
rooskleuriger op worden, om
het maar eens voorzichtig uit te
drukken. Beumer, als noorde
lijk bekend kamerlid: „Die
landen zullen over een aantal
jaren een beroep doen op die
regionale middelen. Dat is een
zeer goede zaak dat dat ge
beurt. Maar niet alleen die lan
den doen dat dan, kijk nu maar
eens naar Italië, waar zeer ar
moedige regio's zijn. Binnen de
Europese landen zelf moeten er
ook maatregelen voor een
evenwichtige verdeling ko
men. Europa lost de problemen
niet voor de landen op. Maar
Europese middelen zijn zeker
verantwoord voor die zwakke
gebieden. Het hoort gewoon bij
goed sociaal-economisch be
leid".
De heer Beumer vermoedt dat
het regionaal beleid in de toe
komst in Europa in zijn totali
teit meer aandacht zal krijgen.
De bedragen zullen vergroot
worden. Er is een tendens het
regionaal beleid te versterken
in plaats van te verslappen.
Afgezien van de inspanning die
Beumer als noordelijk kamer
lid wil blijven geven aan de ver
sterking van dat regionale be
leid, is de „selectieve groei"
voor hem een belangrijk punt
om in Europees verband te
genaan te gaan.
Voorop
„Die selectieve groei slaat in Eu
ropa nog niet zo aan als bij ons.
Het gaat toch die kant uit. Het is
moeilijk, moet betaald kunnen
worden. Maar het is waard het
te proberen. We moeten erken
nen dat we een internationale
arbeidsverdeling krijgen die
rekening moet houden met de
activiteiten van de Derde We
reld. Nederland is binnen een
verenigd Europa een land dat
wat voorop loopt, dat zich af
vraagt wat de invloed op de
maatschappelijke structuren
zullen zijn. Dat weten we nog
niet. Als je je dat teveel af
vraagt, is er de kans dat de ont
wikkeling zo gaat datje als land
de boot mist. Het beroerde is
dat elk land dat zich druk
maakt om de maatschappelijke
effecten, dat zo'n land het het
moeilijkste krijgt in de concur
rentie. Een gelijker denken in
Europa moet daarom bevor
derd worden. Het zou geen
ramp zijn als de oude opvattin
gen over de ontwikkeling van
de groei wat matiger zouden
zijn in Europa. Dan krijg je ook
een beter evenwicht tussen de
ontwikkelingslanden en de Eu
ropese landen". Beumer erkent
dat Europa dan op den duur
gaat inleveren om de ontwik
kelingslanden te helpen, maar
meent dat zulks helemaal niet
zo erg hoeft te zijn.
Wat later in het gesprek, als „Be
stek" nog even om de hoek
komt kijken, zegt hij dat voor
op lopen (zoals Nederland ge
neigd is te doen) „ook zijn gren
zen" heeft. „We moeten wel
aansluiting houden bij de Eu
ropese ontwikkeling". De
CDA-lijsttrekker voegt er aan
toe dat hij „erg gehecht" is aan
het stelsel van sociale voorzie
ningen in Nederland dat be
scherming van de sociaal
zwakkeren biedt. „Men is daar
in ons land aan gehecht. We
moeten ons stelsel ook in Eu
ropees verband, waar die voor
zieningen minder goed zijn als
bij ons, proberen te handhaven.
Maar tegelijkertijd moeten we
ook de gevolgen van onze voor
zieningen aanvaarden. Daarom
kunnen we nu niet zomaar gaan
zeggen dat economische groei
ineens niet meer hoeft", aldus
de heer Beumer.
Hij twijfelt dan ook aan de na
druk die gelegd wordt op de
persoonlijke inkomensont
wikkeling. „Je moet rekening
gaan houden met vertraging
van die ontwikkeling en met de
gevolgen van minder groei
voor de inkomensverdeling.
Ook bereid zyn offers te bren
gen".
De vrees bij delen van de PvdA
dat Europa er voor zorgt dat er
meer „kapitalisme" ontstaat,
deelt Beumer niet. Hij verwijst
naar het antwoord van collega
Vondeling op die kritiek. „Het
hangt er helemaal van af hoe we
als parlement Europa gaan in
vullen. Er hoeft geen liberaal
kapitalisme te ontstaan, zo je
nog over die vorm wilt spreken
in deze tijd.
Beumer die niet verwacht dat het
in Europa tot een soort „Volks
front" van bijvoorbeeld socia
listische en communistische
partijen komt, zegt dat het „uit
stekend is dat ieder de ander
nodig heeft. Niet alleen in Ne
derland, ook in Europa. Ik zal
me tegen alles wat een reductie
van de democratie betekent, fel
verzetten. Als christen-demo
craten kies je als uitgangspunt
de bijbel. Daarin staan echter
geen recepten voor politiek
handelen. Maar de bijbel geeft
wel een mensbeeld aan. Daar
uit volgt een maatschappijvi
sie: de persoonlijke verant
woordelijkheid gekoppeld aan
de dienstbaarheid aan de ande
ren. Niet alleen maar voor je
zelf, een uitgangspunt dat bij
de liberalen te sterk ontwik
keld is. Overleg sterk bena
drukken, dat willen we. Een
dynamisch mensbeeld: opge
ven en inleveren van macht is
belangrijk voor Europa. Het
ibeste wat we nu kunnen
doen.
Het Noorden raakt bij de Europe
se verkiezingen deze zomer
liefst drie van de spaarzaam
aanwezige kamerleden kwijt.
Behalve Anne Vondeling ook
Teun Tolman uit Friesland en
dus Beumer uit Hoogezand.
Van die drie was Beumer het
meest uitgesproken „regiona
le" Tweede-Kamerlid. Volgens
ingewijden en eigen waarne
ming uitstekend ingevoerd bij
economische zaken waar hij
gezag geniet. Goede naam bij
zowel werkgevers als bonden
in het Noorden. Alom wordt
het jammer gevonden dat het
Noorden hem „verliest".
Beumer hoopt en verwacht dat
hij de behandeling van het In
tegraal Structuur Plan Noor
den des Lands dit voorjaar in
de Tweede Kamer nog kan
doen. „Tenzij de fractie er ie
mand anders voor aan wijst,
doe ik dat natuurlijk graag",
zegt Beumer.
Dat kan dan tot gevolg hebben
dat wanneer Beumer eens fiks
voor het Noorden „in de baan"
gaat, in andere gebieden met
een scheef oog naar zijn poli
tiek voor de drie noordelijke
provincies wordt gekeken. Met
de kans dat Beumer allerminst
optimaal als stemmentrekker -
in bijvoorbeeld Limburg of
Twente - kan functioneren. Het
CDA heeft er niets aan als een
kamerlid dat de lijst aanvoert,
buiten het Noorden weerstand
ondervindt.
Nu kan Beumer wel zeggen dat
het om Europese verkiezingen
gaat. Maar op 9 juni staan wel
alle nationale politici in de rij
om te vertellen of de verkie
zingsuitslag hen is meegeval
len of tegengevallen. De rege
ringspartijen zullen willen we
ten hoe het volk denkt en
stemt. De oppositie zal - wan
neer Vondeling bijvoorbeeld
veel stemmen trekt - dit uitleg
gen als steun aan de strijd tegen
het kabinet-Van Agt-Wiegel.
En als „veroordeling" van de
CDA-politiek.
Beumer wordt er nog niet heet of
koud van. „Het gaat om Euro
pese verkiezingen", houdt hij
dapper vol. Jawel, maar hij
blijft de Nederlandse toets
steen van de binnenlandse ver
houdingen. Daarom is de last
die de kleine Midwolder bur
gemeester op zijn schouders
nam, zwaarder dan het plezier
dat vast zit aan een Europese -
lees Brusselse -
hervormd
nederland
In het hart van Hervormd Neder
land een uitvoerige beschrijving
van de wordingsgeschiedenis
van de neutronenbom. Een
angstaanjagend relaas. Vooral als
blijkt dat het moordtuig wordt
gelanceerd als een wapen, dat
echter hoe langer hoe meer tot
speelgoed wordt in een steekspel
tussen militairen en weten
schappers, tussen Amerikaanse
departementen en tussen de su-
permogendheden.
De militairen waren tegen de neu
tronenbom, maar de weten
schappers zetten door. En hoe
groot de macht van die weten
schappers wel is bewijst het feit,
dat president Carter moest toe
geven dat "hij niets van het nieu
we wapen wist en in de krant
moest lezen dat het in zijn eigen
budget zat".
Aan de hand van een rapport van
het Oecumenisch Studie- en Ac
tiecentrum voor Investeringer
(OSACI) licht Hervormd Neder
land Van Leer door, met name de
vestigingen in Zuid-Afrika, Rho-
desië en Columbia.
Ook in dit weekblad een gesprek
met Trouw-columnist en predi
kant van de Amsterdamse Kei-
zersgrachtkerk, ds. Pijlman. Een
van zijn uitspraken: "Heel in het
groot gezien in de wereld zijn het
vooral de christenen die voor rot
zooi zorgen".
Het botert niet tussen de CDA-frac
tie en de CDA-ministers, conclu
deert VN. "De eretekens van het
CDA liggen in een links beleid",
verklaarde Sytze Faber de vice-
voorzitter van het CDA onlangs.
En dat terwijl van Agt "zich koste
wat kost erop richt het coalitie
kabinet in stand te houden". De
bewindslieden vinden dat de
fractie hen te veel voor de voeten
loopt* terwijl de fractie op haar
beurt van mening is dat er over de
ministers en staatssecretarissen
uit het christendemocratische
kamp weinig positiefs valt te
melden. En is de minister ener
giek dan blijkt hij een beleid te
voeren dat "eerder de aspiraties
van de WD tot uitdrukking
brengt dan de evangelische radi
caliteit".
De dames en heren gaan echter op
nieuw praten. Dit keer in het
comfortabel pluche van het Pro
menadehotel. CD A-secretaris
Kleisterlee: "zo'n bijeenkomst in
het Promenadehotel heeft ge
woon een informeel, plezierig ka
rakter. Er is nu eenmaal geen
vergadering van het CDA zonder
dat de kranten schrijven dat er
spanningen zijn. Maar ik drink er
echt geen borrel minder om, ge
loof me".
Natuurlijk heeft VN het over de
gewraakte gratis vliegtickets. In
een gesprek met Kamervoorzit
ter Vondeling wordt hem min of
meer onzorgvuldigheid verwe
ten. Het gaat allang niet meer al
leen om vliegtickets, maar ook
om dubbele boekhouding en ga
ten in het onderzoek van de ex
terne accountant. VN wijst op de
noodzaak van parlementaire con
trole van de KLM, maar Vonde
ling antwoordt "We hebben hele
andere taken, we moeten stimu
leren".
De oliesjeiks zijn bang. Nu de sjah
is vertrokken en daarmee de rol
van Iran als politieagent van de
Perzische Golf is uitgespeeld,
vrezen de olieheren het Iraanse
virus, waarvan de dragers sjiieten
heten, orthodoxe islamieten die
de wereldlijke macht ter discus
sie stellen. De Arabische landen
nemen maatregelen, maar of die
zullen helpen.
"De sjahs hebben geprobeerd om
de bevolking door leugens en
door verraad van de religie af te
keren en het is ook onze plicht om
daartegen te protesteren". Aan
het woord is ^jatollah Ruholla
Khomeini. In De Tijd beschrijft
Ian Murray de levensgeschiede
nis van deze man, die al vijftig
jaar de poten wegzaagt onder de
pauwentroon van de sjah.
Het bureau Lagendijk Opinieon
derzoek heeft in opdracht van De
Tijd een onderzoek ingesteld
naar het imago van het CDA. De
uitslag moet voor de CDA-politici
weinig bemoedigend zijn.
Slechts 38% weet zeker weer op
het CDA te stemmen, tegen 47%
op de PvdA en 20% op de WD.
AJs klap op de vuurpijl, slechts
12% stemt volkomen in met het
abortus-wetsontwerp.
In De Tijd komt ook prof. dr. B.
Goudzwaard aan het woord. Hij
is de man die, als Hans de Boer tot
CDA-fractievoorzitter zou zijn
gekozen, voorzitter zou worden
van de ARP. Nu zegt Goud
zwaard: "Ik heb soms wel moeite
met katholieke politiek omdat zij
te sterk op bepaalde praktische
doeleinden is gerichtVoor
een AR is dat moeilijk want die
zegt de wijze waarop je de dingen
doet is eigenlijk belangrijker dan
daar waar je terecht wil komen".
Ook in de Haagse Post aandacht
voor het CDA. De loyalisten heb
ben veel moeten inleveren.
Boersma verdween en Aantjes,
waarvoor Lubbers in de plaats
kwam, terwijl het eigenlijk Hans
de Boer had moeten worden.
Maar die wilde geen fractievoor
zitter worden, niet op deze wijze,
op basis van bloedgroepen. Het
resultaat is dat het beeld van het
CDA als vergrote KVP werd ver
sterkt met drie katholieken op de
sleutelposities binnen het CDA.
De meest populaire Belg van de
maand januari is Johan Anthie-
rens, die door de Raad van Be
heer van de BRT is ontslagen. Hij
praat met Lieve Joris over zijn
journalistieke loopbaan en zijn
abrupt geëindigde televisiecar-
riére en noemt zichzelf een echte
minderwaardige Belg. "België is
een bastaardland, een straat
hond. Een Belg is een mislukte
kruising".
Onlangs verscheen het geloofsboek
van mgr. Gijsen, bisschop van
Roermond. De titel luidt "Zeker
heid en Vrede; katholiek ge
loofsbrief'. Dit was de aanleiding
voor Elsevier eens met de zo om
streden bisschop te gaan praten.
De onderwerpen liggen voor de
hand. Het zijn de onenigheid
binnen de bisschoppenconferen
tie, homofilie, abortus, 't Eikske.
Over CDA-politici die het abortus-
wetsvoorstel zouden steunen:
"Ik denk dat wanneer een chris
ten inzake leven en dood niet een
heel stringent standpunt inneemt
- ook al weet hij dat de gemeen
schap waarin hij staat dat op dit
moment niet aanvaardt - dan
stelt hij de haalbaarheid en de.
publieke opinie hoger dan Gods
heilige wet. En dat mag hij nooit".
Waaraan de bisschop toevoegt
dat hij die politicus de sacramen
ten zou weigeren.
WIM SCHEURER
