Safari: een onbeschrijfelijke belevenis
ZATERDAG 13 JANUARI 1979
„Ik zou het best willen, maar ik kan het met beschrij
ven. Het is simpelweg onbeschrijflijk. Overweldi
gend"
„Ik ben blij dat ik dit heb mogen meemaken, maar ik
zal nog blijer zijn als mijn kleinkinderen deze onge
looflijke ervaring kunnen opdoen"
Twee citaatjes uit het gastenboek van de Kilaguni-Lodge.Het is een
van die vermaarde bush-hotels in het hartje van de zwarte re
publiek Kenya, u-aar je zittend op het terras de Afrikaanse die
renwereld kunt gadeslaan. Waar je 's nachts wakker wordt van
het gehuil van een hyena.het gebrul van leeuwen of het gekras van
apen aan de deur van je kamer Waar de kleurrijkste vogels de
kruimeltjes oppikken die naast je bord zijn gevallen en waar
enorme grijsgroene hagedissen met een felgele buik eigenwijs en
nieuwsgierig hun helblauwe koppeii op en neer bewegen als je
door het gras van de tuin loopt om de wondermooie cacteëen te
bewonderen
Inderdaad. onbeschrijflijk
mooi. Adembenemend, im
posant. Woorden schieten let
terlijk te kort om de ervarin
gen van een safari-ganger
weer te geven. De mengeling
van schoonheid, spanning en
avontuurzin doet de fantasie
van de jongensboeken herle
ven. De natuurfilms van de
televisie worden werkelijk
heid. Het volmaakte even
wicht van het wonder dat na
tuur heet doet alle herinne
ringen aan milieuvervuiling
vervagen. Hier, in Kenya is de
schepping nog puur.
Wildjager
De KLM dropt de bleekgeziöh-
ten iedere vrijdagmorgen
vroeg op Kenyase bodem. De
volgende morgen staan de
Volkswagenbusjes en Land
rovers klaar voor de tocht
Handig manoeuvreert - de
zwarte chauffeur zijn vehikel
door het drukke stadsver
keer, want Nairobi is een hv
permoderne wereldstad mei.
een nagelnieuw vliegveld
(inclusief de slurfen) en met
vele prachtige gebouwen
met parkeerproblemen en
veel, veel stoplichten en ro
tondes.
Maar diezelfde chauffeur ont
popt zich luttele uren later als
een wildjager van formaat
Hij stuurt zijn auto langs we
gen vol kuilen en gaten en
„ruikt" het wild als het ware
op verre afstand. Aan sporen
in het hoge gras, aan uitwerp
selen, aan bewegingen van de
bomen ontleent hij zijn ken
nis. Een excursie langs onge
baande wegen is het hoogte
punt van zo'n safari: op zoek
naar het wild, voorzichtig en
omzichtig om de dieren niet
op te schrikken. Het is een
opwindende sport met als in
zet de benadering van een
groep leeuwen of een chee-
tah-paar met jongen, ergens
luierend onder een boom, of
beter nog, kluivend aan de
restanten van een pas ver
schalkte prooi.
Zo'n safari is een avontuurlijk
gebeuren. Kenya, dat meer
aan wildbescherming doet
dan welk land ter wereld ook
is rijk aan natuurschoon en
men vindt er - zij het dat he
natuurlijk wel even zoeken
vergt-vrijwel elk dier dat ooit
het zwarte werelddeel heeft
bevolkt. Cheetah's en lui
paarden, olifanten en giraf
fen, antilopen en wratten
zwijnen, zebra's en gazelles
impala's en krokodillen, rhi-
nocerossen en apen. Bij de
vleet. Maar bovendien heeft
Kenya een fiks aantal lodges,
stuk voor stuk gesitueerd op
plaatsen waar het wild van
nature zijn drinkplaatsen
zoekt.
Tentenkampen zijn er bij. maar
ook luxueuze hotels, waarvan
een zelfs in de toppen van een
reeks bomen is gebouwd. Het
trappenklimmen wordt
evenwel rijk beloond, want
door je slaapkamerraam kijk
je op de olifanten neer en als
je geluk hebt jagen de leeu
wen voor je bed op een impa
la. In een van die lodges, de
Mount Kenya Safari Club die
werd opgericht (en nog wordt
geëxploiteerd) door de film
ster William Holden, heeft
prins Bernhard een prive-ap-
partement met eigen bar en
een badkamer als een zwem
bad. Toeristen mogen er als
het erg druk is wel eens een
keertje slapen. Ze zijn dan
van het beste kijkplaatsje op
de natuur verzekerd.
De safarigangers die op vrij
dagmorgen in Nairobi wor
den gedropt trekken met hun
busjes van lodge tot lodge en
van park tot park. Er is trou
wens zoveel verscheidenheid
dat men enkele jaren achter
een op safari kan gaan zonder
ooit in dezelfde lodge te moe
ten logeren. Er komen nog
steeds nieuwe bij, zoals vol
gend jaar in de buurt van het
Victoriameer aan de grens
van Oegandó. Het grote wach
ten is overigens op het hero
penen van de grens met Tan
zania zodat het netwerk van
parken dat zich over beide
landen verdeelt weer
gesloten is. Het zit
beide landen tot
stemming komen, want er
wordt al enkele maanden lang
intensief onderhandeld
Wekkertje
Er zijn verschillende manieren
om op safari te. gaan. De ge
woonste is die met het busje
van de reisorganisatie. Dat
brengt je naar de lodges en
verzekert je van een „game-
drive" iedere morgen en ie
dere namiddag. Het is onwe
zenlijk te zien. hoe direct na
het ochtendkrieken en kort
voor het wegzakken van de
zon de dierenwereld tot leven
komt. Alsof een wekkertje is
afgelopen staan de dieren op,
rekken zich uit en gaan op
jacht. De wilde tenminste
want de graseters zijn wel zo
ongeveer de hele dag in de
weer om 'de magen te vul
len.
De slanke impala's zijn de
huismussen van Afrika: men
ziet ze overal, soms in kud
den, een enkele keer-en dan
meestal de mannetjes - soli
tair. Vreemde bokkespron-
gen maken ze soms als ze als
vrolijke lammetjes in een
bloemrijke Hollandse voor
jaarswei dartelen, spelend el
kaar achterna hollend.
Majestueus zijn de gazellen en
vooral de giraffen, die je heus
niet alleen tijdens zo'n game
drive in de vroege morgen
ziet, maar die herhaaldelijk je
pad kruisen als je over de weg
rijdt. Dat doen trouwens ook
de kudden olifanten, die ge
lukkig nog ruimschoots voor
radig zijn, al hebben de stro
pers lelijk huisgehouden de
laatste jaren. Het is overwel
digend, zomaar onderweg te
moeten stoppen als de jum
bo's het verkiezen om dood
kalm een gebaande weg over
te steken, zich hier en daar te
goed doende aan een malse
boomtak, dan weer snoepend
van het hoge gras, altijd de
kleintjes beschermend door
hen midden in de kring te
houden
De leeuw heet de koning van de
wildernis en hij siert het na
tionale wapen van Kenya,
maar in werkelijkheid is de
olifant het symbool van de
Afrikaanse natuur, of hij nu
bijna wit is. zoals in het Ambo-
seli-park, aan de voet van dg
zelfs op de evenaar liggend al
tijd met een glinsterende
sneeuwkop getooide Kili
manjaro. of rood zoals enkele
honderden kilometers ver
derop in het Tsavo-park met
zijn geheimzinnige vulkani
sche lava-bedding.
Een bus-safari geeft je alle mo
gelijkheden om ze te bekij-
it De heel luxe safari maak je door
de lucht. Wie het kan betalen vliegt
met een sportvliegtuig naar een
lodge en overnacht daar als een
Foto rechts: Olifanten in Kenya. De
natuurfilms van de televisie wor
den werkelijkheid.
ken. Net zoals de vogels, de
logge en overdag vrijwel al
tijd onder water verblijvende
„rhino's" die alleen maar zo
nu en dan hun enorme muil
openen om loom te gapen
(hoewel... je ziet de voetstap
pen van hun enorme poten in
de smalle weggetjes langs het
water, die ze in de nachtelijke
uren banen) alsook meneer
krokodil, overdag nauwelijks
.te zien als hij roerloos ligt te
zonnen en niet of nauwelijks
is te onderscheiden van een
drijvende boomstam, door de
een of andere olifant achte
loos in het water geplonsd
Dat trouwens is een van de
hoogtepunten van een safari:
badende olifanten, de slurf
fier in de lucht, ploeterend en
spelend ermee als met een
tuinslang.
Vliegsafari's
Heel luxe safari's maak je door
de lucht. Ze zijn te bespreken
in Nairobi of in Mombasa, de
fascinerende half Arabische
havenstad aan de Indische
Oceaan. Wie het kan betalen
vliegt met een sportvlieg
tuigje naar de een of andere
lodge, overnacht daar als een
prins of prinses en maakt met
de beste game wardens de
ochtend-en middag wildzoek-
ritten per landrover door de
diepste wildernis om vervol
gens verder te vliegen naar
het kleine vliegveldje bij al
weer een andere lodge. Luxe,
gemakkelijk, niet ver
moeiend maar natuurlijk wel
even duurder.
De meest avontuurlijke safari's
maken de dapperen, die er
zelf op uit trekken naar de
wildernis. Eenvoudig is het
niet altijd, want de wegen zijn
op een uoodenkele uitzonde
ring na baren boos en je moet
je niet verbazen als (bordjes of
niet) overstekend wild je weg
verspert. En dat is dan echt
wild... als kanonskogels zwe
vend door de lucht (een de
weg over springende impala)
of als rotsblokken veranderde
olifanten. Moeilijker te ont
wijken zijn soms nog de ko
lossen van vrachtwagens die
zich van de kust spoeden naar
allerlei plaatsen en plaatsjes
in het binnenland, vaak tot
ver voorbij Nairobi en zelfs
tot in Oeganda, dal immers
voor zijn aan- en afvoer op
Mombasa is aangewezen.
Het is opmerkelijk hoeveel wa-
bij zijn die de
nale dr;
Ker
het
Tusker bie:
gens een best biertje met een
juweel van een kraag, hoog
bekroond tijdens bierwed
strijden in België en Duits
land). Hier en daar langs de
weg ligt een eenmaal veron
gelukte vracht- of tankau
to.
Masaai
Zo'n prive-safari heeft onge
kende voordelen. Je trekt op'
je eigen houtje door het land
en ziet mens en dier natuur
lijk opzijn best. Ook de mens.
de verwestelijkte Kenvaan uit
de grote stad. maar de nog al
tijd als nomaden levende Ma-
saai eveneens: lange, prachtig
gebouwde mannen en vrou
wen, die door de regering
maar zelden zijn te bewegen
om de ontwikkeling van het
beschavingspatroon te vol
gen. Ze weiden hun kudden
van soms wel 1000 stuks vee,
zoals ze altijd hebben gedaan
en accepteren de moderne
tijd alleen omdat ze hun
kraaltjes en sieraden, hun
kalebassen en speren voor
goed geld aan de toeristen
kunnen slijten.
Mooie Masaai-meisjes versper
ren dansend de weg, norse
krijgers proberen speren en
messen te verkopen en stam
hoofden nodigen desnoods
gezelschapjes uit om hun'
dorpjes te komen bekijken.
Wel tegen betaling uiteraard
en dan nog zijn veel onderda
nen niet bereid voor de came
ra's te poseren. Masaai's zijn
trotse mensen, sierlijk in hun
beweging, afstandelijk in de
deling gadeslaan. Zelfs als ze
eenzaam of met zijn tweeën
over de hoogvlakten dwalen
te midden van hun vee, altijd
gewapend met mes en speer
om bij ontmoetingen met
leeuwen niet weerloos te zijn.
Dat is Afrika nog op zijn
mooist.
Een tocht door de wildernis
confronteert je met alle mo
gelijke en onmogelijke ver
schijnselen van dierenland,
met de vreugde van het jong
geborene, maar ook met de
meedogenloosheid en
schijnbare wreedheid van de
wildernis, waarin de onher
roepelijke wet geldt van eten
en gegeten worden en waarin
alleen wat sterk en gezond is
overleeft.
Geen beeld is zo triest als dat
van dat eenzame zebraatje
midden op de weg met achter
zich de majesteitelijke
sneeuwhoed van de Kili
manjaro... Daar stond hij. nat
en huiverend met grote pgcr.
starend in de verte, verlaten
door de troep, magertjes en
niet bereid een enkel stapje
opzij te doen voor de auto.
Kennelijk niet flink genoeg
bevonden door de moeder,
die een kilometer of wat ver
derop wel te zoeken zal zijn
geweest in de daar gemoede
lijk grazende kudde. Zo stond
het diertje daar. Hulpeloos.
Nooit leek zijn gestreepte
huidje zo op de pyama van
een troost zoekende kleu
ter.
Machteloos voelt de chauffeur,
zich dan achter zijn stuur... Er
valt niet anders te doen dan
door te rijden. Straks zal er
wel die cheetah-moeder ko
men die met ook al weer twee
kleintjes lag te dromen onder
de boom waar de safaribusjes
zich heen spoedden... Het ze
braatje wacht, als vastgena
geld aan de leem van de ge
baande weg als zocht het hulp
bij voorbijgangers... prooi
voor hongerigen, die zullen
leven voor enkele nieuwe da
gen dank zij hem.
En dan komen de hyena's en de
jakhalzen, zoals de avond te
voren, toen de kok van de Se
rena Lodge in Amboseli wat
overblijfselen vlees enkele
tientallen meters voor het ter
ras neersmeet. Eerst kwamen
de huiskatten van de hotel
baas, dapper maar uiterst
waakzaam. Tot de duisternis
echt viel deden ze zich te
goed, zich daarna met ge
zwinde spoed terugtrekkend
onder de tafeltjes op het ter
ras. De gazellen kwamen
erst op het schijnsel
sch:
nnwerpers
drinkpoel verlichtten, daarna
de hyena's, jakhalzen en de
ocelot... Spookachtig in het
halfduister..
Het strand
Het ochtendkrieken, van de ene
minuut op de ander... Eerst
waren er de reigers, toen' de
maliboes. wonderlijke ge
drochten, toch sierlijk neer
strijkend bij de poel om aan
dachtig te gaan staan vissen
en ten slotte de zich in de
hoogste boomtoppen neste
lende roofvogels, klaar om op
te vliegen, teneinde een prooi
van de grond te plukken. Im
posant, een brok natuur-zo tot
leven te zien komen na een
nacht vol vreemde geluiden
en spookachtige schimmen
om je heen.
Een onvergetelijke belevenis,
zo'n safari, of je hem nu alleen
of in groepen maakt. Wel
vermoeiend. Daarom sluiten
vrijwel alle toeristen die Ke-
oya bezoeken hun avontuur
af met een bezoek aan de ha
gelwitte, zonovergote stran
den rond Mombasa. Even
mooi als die van Bali of Ha-
wai. Mooier misschien nog
dank zij alweer een andere
speling van moeder natuur.
Een anderhalve kilometer uit
de kust liggen hier namelijk
koraalriffen, die als het vloed
is de haaien uit de buurt hou
den, zodat het veilig zwem
men is en die bij eb een schit
terend nieuw natuurreservaat
vormen, dat om een ontdek
kingsreis vraagt.
De 'isvangst stelt niet veel voor
in Afrika en vissers zie je
nauwelijks. Maar des te meer
enthousiaste sierlijke jonge
kerels die hun bootjes ter be
schikking stellen van de bad
gasten. Nou ja, bootjes, het
zijn uitgeholde boomstam
men waarvan in sommige ge
vallen een soort catamarans
zijn gemaakt. Met touwen zijn
de „drijvers" aan de hoofd
romp bevestigd, een beetje
rechte stam is de mast en het
zeiltjes hangt er net zo bij als
die van een Indonesische
prauw. Een schilderachtige
stoffering vormen ze van de
horizon. Maar nog mooier zijn
die glinsterende zwarte lijven
van de mannen of de boom
stammen. die met harmo
nieuze bewegingen hun
scheepje voortbomen over
het wad. Naarmate het water
zakt springen ze vaker over
boord om de bootjes door de
slenken te trekken.
Hun passagiers leveren ze af op
het rif. waar dan een nieuwe
wereld opengaat. Een wereld
van blauwe en gele vissen,
alsof je door een aquarium
af, dit
de
loopt, een wereld met de
prachtigste zeesterren, de
overweldigende koraalfor-
maties, de adembenemend
mooie schelpen. Als de boot
jongens na een uur hun af
spraak precies nakomen en
de passagiers afhalen, hebben
die een paar fiks verbrande
armen en benen opgelopen,
maar ook deze ervaring zou
den ze voor geen geld hebben
willën missen.
Safari-ziek
Vakantie aan het strand, hartje
winter, bijna op de evenaar,
rond de 35 graden, een ananas
of een kokosnoot bij de hand -
de bomen staan tot aan het
strand - wat wil een mens nu
werkelijk nog meer, „Toch
een safari". Zegt een Neder
landse reisorganisator „Als
ze weggaan vinden heel wat
Nederlanders het toch
doodzonde dat ze niet langer
in de wildparken zijn geble
ven. Ze hebben nooit en te
nimmer spijt van de safari,
hoogstens van het strand
Want ja. als je een
maal bent verslingerd aan dat
speuren naar wild, als je een
maal rond hebt getrokken
door dat paradijselijke land...
dan ben je ongeneeslijk safa
ri-ziek".
Onbeschrijflijk. Ja, als je in het
vrieskoude Nederland terug
gekomen in lyrische bewoor
dingen erover vertelt, kijken
ongelovige ogen je aan. Kun
nen zij het helpen dat op hun
netvlies niet dat beeld is ach
tergebleven van die doodeen-
zame zebra-baby, wachtend
op de sterkere...
Als hij maar niet symbolisch is
voor Afrika. De nieuwe Ke
nyase regering heeft een
reeks maatregelen genomen
om de stropers de voet dwars
te zetten. Handel in ivoojc en
dierehuiden is ten strengste
verboden, stropers worden
"keihard aangepakt en niet
zelden pardoes neergescho
ten door de parkbewakers
Maar die parken zijn groter
dan heel Nederland en hoe
moetje daar dc jagende mens
uit weren? De Kcnyaanse mi
nister van natuurbescher
ming heeft goede hoop dat de
wildstand niet meer zal ver
minderen en dat de schade,
die de laatste tientallen jaren
is aangericht zich geleidelijk
zal herstellen. De toeristenin
dustrie is per slot van reke
ning als inkomstenbron van
groot .belang voor het
land.
En meer nog dan dat. wat zou
Afrika zijn zonder dieren? De
olifanten zijn als de kerken en
kathedralen in Europa en die
cher
ook..
Waarom zou je de onverlaten
niet te lijf gaan, die om der
wille van twee slachttanden
zo'n majestueus dier neerk
nallen? Waarom zou je niet
alles doen om de tienduizen
den flamingo's van het Naku-
ru-meer een rustige broedtijd
te gunnen, de buffels in Tsavo
niet hun weiden te laten en de
bijna uitgestorven gre
en de
et de onde
gang bedreigde sabel-antilo
pen te vangen en met vracht
wagens van de moeilijkst op
stropers te controleren par
ken over vele honderden ki
lo
'iliger plaatsen9
Kenya probeert zijn wild te
redden en het natuurlijke
evenwicht in de bush te
handhaven. De Kenyanen
elf»
ten die het land'hebben ont
dekt en z(j die het nog zullen
ontdekken zijn erbij gebaat.
Het eenzame zebraatje was
met meer te redden, maar ook
hij levert zijn bijdrage aan het
behoud van dat adembene
mende gebeuren dat rich ho
pelijk (en waarschijnlijk) nog
jaren en misschien wel eeu
wenlang zal voortzetten in dit
wonderbaarlijke land. waar
van Elspeth Huxley (een van
zijn grootste bewonderaars
die er een paar prachtige boe
ken over schreef) zegt „Ke-
the
vhule
Slapende leeuwen in de,Kenyase 'bush'. Ook te
even goedkoper.
de Beekse Bergen
avontuurlijk
