Yance: Sjah
weg binnen
enkele dagen
Obote roept op tot opstand in Oeganda
VN-vredesmacht in Libanon: gevaar en verveling
NAAST HET NIEUWS
Pol Pot liet miljoenen vermoorden
BAKTIAR MAAKT DEMOCRATISCH REGERINGSPROGRAMMA BEKEND
VRIJDAG 12 JANUARI 1979
99
HANOI (Reuter/UPI) - "Meer dan
drie miljoen Cambodjanen zijn
sedert mei 1975 gedood door de
"kliek Pol Pot-Ieng Sary, het
schok-commando van het Chi
nese expansionisme en hegemo-
nisme". Dit heeft de algemeen
secretaris van het verenigd front
voor nationale redding van Kam
puchea (Funsk), Rua Samay, gis
teravond in Hanoi verklaard. Het
was voor het eerst dat leden van
het Funsk in het openbaar ver
schenen sedert de oprichting van
de beweging op 2 december jl.
Op een solidarileitsbijeenkomst in
een theater die georganiseerd
was door het Vietnamese vader
landsfront, legde Samay de na
druk op de "bijzondere solidari
teit" die de Vietnamese en Cam
bodjaanse volken verenigen.
In de Cambodjaanse hoofdstad
Phnom Penh vestigde het nieu
we door Vietnam gesteunde be
wind gisteren de "volksrepubliek
Kampuchea".
In Washington heeft de minister
van buitenlandse zaken, Cyrus
Vance gisteren een beroep op
"alle landen die vrede en stabili
teit in Azië wensen, gedaan dui
delijk hun verzet tegen de invasie
in Cambodja kenbaar te maken"
Op een persconferentie zei hij dat al
die landen "zouden moeten han
delen voor terugtrekking vap de
invasietroepen en voor de eer
biediging van de territoriale on
schendbaarheid van alle staten
van het betrokken gebied"
De Sowjet-Unie heeft gisteren in
de Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties een zware diplo
matieke nederlaag geleden toen
het orgaan in meerderheid be
sloot prins Norodom Sihanoek te
erkennen als vertegenwoordiger
van de Cambodjaanse regering
en hem als zodanig het woord te
laten voeren op een open bijeen
komst.
Zoals verwacht pqkte de prins fel
uit. Hij verklaarde dat Vietnam
een "Hitlerachtige Blitzkrieg"
had uitgevoerd tegen Cambodja,
"mijn arme kleine land". Hij riep
de Veiligheidsraad op Vietnam
op te dragen zich onmiddellijk en
volledig uit Cambodja terug te
trekken. Voorts vroeg hij om de
veroordeling van Vietnam, om de
beëindiging van alle internatio
nale hulp aan dit land en om ver
dere maatregelen als Hanoi in
gebreke blijft. Daarnaast drong
hij erop aan de nieuwe mach
thebbers in Phnom Penh niet te
erkennen.
De in een Mao-pak geklede prins
werd bijgevallen door de af
gevaardigde van China, die op
riep tot een scherpe veroordeling
"van de gewapende
agressie van Vietnam" tegen zijn
buurland.
In zijn toespraak viel Sihanoek ook
de Russen aan, die hij verweet het
conflict in Cambodja te hebben
aangemoedigd. Ook hier werd hij
bijgevallen.
De Vietnamese afgevaardigde, Ha
Van Lau, zette zich tegen alle be
schuldigingen af. Hij noemde de
gebeurtenissen in Cambodja het
gevolg van een massale opstand
"van het Cambodjaanse volk te
gen zijn onderdrukkers". De re
gering Pol Pot had volgens hem
het land veranderd in een enorm
concentratiekamp. Met de ver
dwijning van Pol Pot en consor
ten "is de bedreiging voor de vre
de in Indochina verdwenen"
Prins Sihanoek mocht gister
avond namens de Cambodjaanse
regering van Pol Pot zijn zegje doen
in de Veiligheidsraad. Gestoken in
Mao-pak kwam hij op voor zijn
arme kleine land". Tussen de be
drijven door had hij nog tijd om de
Amerikaanse VN-vertegenwoordi
ger Andrew Young de hand te
schudden
UITGEVOCHTEN
De Newyorker Steve Kreisler nam het niet dat (de vrouwelijke)
parkeerwacht Linda Lewis een bonnetje onder zijn ruitewisser
had gestoken. Hij besloot het uit te vechten en verloor.
Toen het stof was opgetrokken had Kreisler, volgens het politie
rapport, een kapotte bril door de handtas die Linda er tegen aan
geslingerd had en een beet "in de linker borststreek".
Steve Kreisler heeft zich in het ziekenhuis "Maria-onbevlekt-ont-
vangen" onder behandeling moeten stellen.
ROKERS
In Ierland worden deze maand nieuwe bepalingen van kracht
waarbij de tabaksfabrikanten verplicht zijn de woorden "rokers
sterven jonger" in vette letters af te drukken op pakjes sigaretten.
Voorts is de invoer van buitenlandse dagbladen en tijdschriften
waarvan de advertenties niet overeenkomstig de nieuwe bepa
lingen zijn voortaan verboden. Als het ministerie van gezondheid
zich strikt aan deze regels houdt, zal vrijwel geen blad het land
meer binnen mogen.
STERILISATIE
Mannen en vrouwen die zich willen laten steriliseren worden in de
staat Pondicherry in het zuiden van India uitbetaald met een
premie van 5 roepia's. Tot nu toe hebben vijf deelstaten besloten
premies te geven voor sterilisatie.
De premie wordt uitgeloofd omdat de bevolking weinig voelt voor
vrijwillige sterilisatie.
defensie, Djafar Sjafaquat
(Van onze correspondent)
TEHERAN-WASHINGTON-PARI.JS - De Ame
rikaanse minister van buitenlandse zaken, Cy
rus Vance, heeft gisteren op een persconferentie
in Washington met grote stelligheid aangekon
digd dat sjah Mohammed Reza Pahlevi van Iran
zijn land binnen enkele dagen zal verlaten. De
sjah zal een regentschapsraad samenstellen en
met vakantie gaan, aldus Vance
In Teheran, de Iraanse hoofdstad nig met hem samen te wer-
wordt aangenomen dat premier ken"
Sj apoer Baktiar - die gisteren zij n
regeringsprogramma presen
teerde - al Zijn politieke gewicht
in de schaal heeft moeten leggen
om het staatshoofd hiertoe te be-
Sociaal-democratisch
Volgens Sjapoer Baktiar krijgt de
nieuwe Iraanse regering een so
ciaal-democratische signatuur
Gisteren - twee dagen later dan in
de bedoeling lag - presenteerde
Baktiar zijn programma aan de
Majlis, de Iraanse Tweede Ka
mer. Baktiar vroeg het vertrou
wen voor een beleid, gebaseerd
op ontbinding van de gevreesde
geheime politie, de Savak, reha
bilitatie van alle politieke gevan
genen die onder het bewind van
de sjah gevangen zijn gezet, en
„billijke compensatie" voor alle
slachtoffers van het regime. Te
vens heeft Baktiar vrije verkie
zingen aangekondigd, wil hij de
staat van beleg (sinds september
in 12 steden) geleidelijk opheffen
en de vrijheid van meningsuiting
garanderen.
Ten aanzien van het toekomstig
buitenlands beleid verklaarde
Baktiar dat de betrekkingen met
Zuid-Afrika worden hei-zien, de
olieleverantie aan dat land en aan
Onder luid applaus van familieleden en vrienden doen deze politieke gevangenen de laatste stappen r
vrijheid. Sommigen van hen hebben jarenlang vastgezeten wegens verzet tegen de sjah
Israël zal worden stopgezeten dat
de Palestijnen steun krijgen bij
hun pogingen hun „wettige rech
ten terug te krijgen"
Applaus
De Iraanse Tweede Kamer rea
geerde met applaus op de toe
spraak van de premier. Zaterdag
zal deze in de Senaat zijn plannen
ontvouwen. Naar verwachting
zullen beide Kamers begin vol
gende week hun oordeel geven
over het nieuwe kabinet.
Een van de redenen van het uitstei
Minister Vance zei dat de sjah de
VS er van op de hoogte heeft ge
steld het land te willen verlaten
„De sjah heeft dit besloten. Wij
geloven dat het een gezond be
sluit is en kunnen het er mee eens
zijn", voegde hij er aan toe. Vance
zegde de regering-Baktiar op
nieuw de warme steun van de VS
toe.
Uit de verklaring van Vance blijkt
dat de regering-Carter van me
ning is dat het kabinet van Bak
tiar Iran de beste kansen biedt
om de toestand te normaliseren
Vance: „Wij geloven dat de nieu
we regering elke mogelijkheid
moet worden geboden om de ge
schillen in eigen land op te lossen
en tot een vreedzame politieke
regeling te komen. De sjah blijft
het grondwettelijke staatshoofd
en wij zullen doorgaan als zoda-
van Baktiars presentatie in de
Majlis was het optreden van ge
neraal Feridoem Jam, die was
aangezocht als minister van de
fensie, maar die op het laatste
moment bedankte. In zijn plaats
komt nu generaal Djafar Sjafa
quat, die geldt als een trouw aan
hanger van. de sjah.
Buiten Teheran - waar een dik pak
sneeuw ligt - is het gisteren in ze
ker veertien andere plaatsen op
nieuw tot betogingen tegen de
sjah gekomen. In de stad Shiraz,
in het zuiden van Iran, waren dui
zenden betogers op de been. Vol
gens Radio Teheran hebben zij
diverse gebouwen in brand ge
stoken, waaronder dat van de ge
heime politie, de Savak. Ook zou
het Amerikaanse consulaat zijn
aangevallen. Het gebouw zou
echter geen schade hebben op
gelopen.
Shiraz is de enige stad waar de staat
van beleg is opgeheven. In Tehe
ran zelf wordt al een begin ge
maakt met de vrijlating van poli
tieke gevangenen. Juichend
verlaten zij de gevangenissen en
zoeken zij hun familieleden, die
bij honderden bij de gevangenis
deuren staan te wachten.
■k Dr Milton Obote
DAR ES SALAAM (Reuter) - De
afgezette Oegandese leider dr
Milton Obote heeft gisteren acht
jaar politiek stilzwijgen verbro
ken en de Oegandezen in een
verklaring opgeroepen in op
stand te komen tegen het regime
van zijn opvolger, President Idi
Amin. "Er is maar één antwoord
Dat is een Oeganda-omvattende
rebellie", aldus de verklaring.
Volgens Obote, die in januari 1971
werd afgezet toen hij in Singapo
re een conferentie van het Geme
nebest bijwoonde, heeft Amin er
acht jaar voor gezorgd dat de Oe
gandezen het land ontvluchten
en heeft hij "ieder jaar weduwen
en wezen bij duizenden ge
maakt"
Obote beschuldigt Amin van
"geïnstitutionaliseerd gangster-
dom". De economie en de sociale
diensten staan op instorten. Het
leger zou in staat van ontbinding
verkeren en "velen van zijn beu
len zenden nu hun vrouwen, kin
deren en bezit Oeganda uit"
De ve-dreven president beschul
digt zijn opvolger er voorts a
niet in staat te zijn zijn agressie-
oorlog (tegen Tanzania) te beta
len en alle belangrijke functiona
rissen van de bank van Oeganda
en de staatshandelsbank te heb
ben gearresteerd en "mogelijk
Volgens Obote gedraagt Amin zich
als een voortvluchtige uit vrees
voor zijn leven en verbergt hij
zich in 30 huizen in en om Kam
pala en Entebbe en vliegt hij
soms 's nachts van de ene schuil
plaats naar de andere
Hij zegt voorts dat kort voordat Oe
gandese strijdkrachten Tanzania
(waar Obote in ballingschap ver
blijft) binnenvielen er een kom-
plot was om Amin te arresteren of
te doden omstreeks 9 oktober
Dr. Obote wijst voorts Amins be
wering van de hand dat Tanzania
hem weer aan de macht wil hel
pen en zegt niets te willen winnen
of herwinnen maar slechts van
afschuw vervuld te zijn van de
moorden in Oeganda door Amin
en zijn regime.
TROUWEN
De leeftijd waarop getrouwd
voor mannen en van 18 naar
20 jaar voor vrouwen. Dit is in
Peking vernomen. De laatste
tijd zijn er in China openlijk
bedenkingen geuit tegen het
huwelijk.
VEE
De Franse veehouder Jean
Bouhier heeft van het ge
rechtshof in Lyon een scha
devergoeding toegewezen
gekregen van 82.052 frank
(ruim 40.000 gulden). Bouhier
had een eis tot schadevergoe
ding ingediend omdat zijn
runderen totaal van streek
waren geraakt bij de strijd om
het kampioenschap voor he-
teluchtballonnen.
De aanblik van de talrijke bal
lonnen en het geruis van de
verwarmingselementen was
de dieren te veel. Zij kregen
diarree, vermagerden en
werden agressief. De vee
houder moest daardoor extra
zorg aan de dieren besteden
en maakte bij de verkoop een
slechtere prijs dan normaal.
FILMSTER
SCHMIDT
De Westduitse bondskanselier
Helmut Schmidt heeft een
aanbod om een hoofdrol te
spelen in een film afgeslagen.
Schmidt zou minister van fi
nanciën moeten spelen in een
misdaadfilm, waarbij hij het
honorarium voor een liefda
dig doel zou kunnen gebrui
ken.
De bondskanselier is inderdaad
minister van financiën ge
weest. Het verhaal draait rond
de diefstal van een fortuin aan
bankbiljetten van vijf mark.
waarna de minister besluit
om nieuwe bankbiljetten in
de omloop te brengen om zo
de dieven een voet dwars te
zetten.
Bij zijn weigering bracht
Schmidt naar voren dat hij
tegen geweld op de beeldbuis
is. De makers van de film
hebben nu aangekondigd het
^^^B/ijzigen.
Vandaag beslist de ministerraad over het verzoek
van VN-secretaris-generaal Waldheim een batal
jon Nederlandse militairen naar Libanon te stu
ren. Unifil, de VN-vredesmacht in Libanon, is
ernstig gekortwiekt door het terugtrekken van de
Franse en Iraanse contingenten. Ook aan België
en Denemarken is gevraagd troepen voor Unifil te
leveren.
Ongevaarlijk is het in Libanon niet. Vooral in het
Zuiden verscherpt de situatie zich met de dag. In
de afgelopen tien maanden vielen er tien doden en
meer dan vijftig gewonden aan Franse zijde. Onze
correspondent in Beiroet, Rienko Wilton, schetst
in bijgaand verhaal wat de Nederlandse militairen
te wachten staat wanneer het kabinet ,ja" zegt
tegen Waldheim
(Van onze correspondent)
BEIROET - Als er inderdaad Ne
derlandse troepen worden uitge
zonden om in VN-verband in
Zuid-Libanon de vrede te bewa
ren, dan komen ze in een heel
vreemde wereld terecht: een
sprookjesland met onmogelijk
ingewikkelde politieke verhou
dingen. Zuid-Libanon is qua na
tuurschoon een van de mooiste
plekjes in het Midden-Oosten
Heuvels - gedeeltelijk groen,
deels rotsachtig kaal - tot circa
800 meter hoog, valleien met
kleine riviertjes, sinaasappel
boomgaarden en af en toe een
dorpje, dat een verderop gelegen
dorpje soms naar het leven staat.
Voorts veel „ongeregelde gewa
pende elementen", die, afhanke
lijk van hun politieke kleur, je
hetzij thee aanbieden en het laat
ste voedsel dat ze hebben met je
zullen delen, hetzij een kogel op
je afschieten.
Het werk van VN-soldaten in Zuid-
Libanon bestaat uit patrouille
lopen (of -rijden), het controleren
van burgervoertuigen op wa
pens, kortom zij dragen zorg voor
de veiligheid in een bepaald ge
bied. Daarnaast zijn er gevallen
bekend van VN-mannen die hel
pen bij het graven van waterput
ten of het verbeteren van wegen
e.d.
Het contact met de lokale (onbe
wapende) bevolking is meestal
allerhartelijkst. De officieren
worden dagelijks bij de dorp
soudsten op de koffie uitgeno
digd. Amoureuze contacten tus
sen VN-personeel en dorpsscho-
nen zijn uitgesloten. Andere ge
notsmiddelen zijn er echter in
overvloed: de plaatselijke bevol
king zal een keur van drank en
sigarettenmerken te koop aan
bieden tegen naar Nederlandse
begrippen spotprijzen: een slof
sigaretten kost circa f7,50 en
whisky ongeveer f 11.
Het grootste probleem voor de
blauwhelmen is de verveling
Daarbij is van groot belang waar
in Zuid-Libanon de Nederlandse
troepen gelegerd zullen worden.
Aan de kust is het zomers heerlijk
zwemmen en zonnebaden. In de
winter kan in het hooggebergte
(ruim twee uur rijden) worden
geskied. In het binnenland van
Zuid-Libanon is evenwel weinig
vertier. De dichtstbijzijnde stad
is de door Israëlische artillerie
gedeeltelijk in puin geschoten
havenplaats Tyrus, waar één bar
Voor de werkelijke „beschaving
moet men naar Beiroet, twee uur
rijden noordwaarts. In de Liba
nese hoofdstad zijn tientallen
bioscopen, cafés, goede restau
rants, terrasjes, moderne winkel
straten (souvenirs), uitstekende
boekwinkels met literatuur en
tijdschriften in vier talen, en na
tuurlijk de kern van de Neder
landse gemeenschap in Liba-
Op het politieke vlak tenslotte zal
het Nederlandse detachement al
snel vertrouwd raken met de er
varingsfeiten van bijna alle „ou
we stompen" onder de blauw
helmen in Libanon: de proble
men zijn over het algemeen niet
met de Palestijnse commando's -
ongunstige uitzonderingen daar
gelaten -, maar veel meer met de
fanatieke, hondsbrutale, zich bo
ven de internationale machts
verhoudingen verheven voelen
de christen-rechtse militia in
Zuid-Libanon, Israëls lokale be
schermelingen.
Het Franse bataljon, 750 man sterk,
behoorde tot het elitekorps para
chutisten van de marine-infante-
rie, en werd algemeen als de beste
eenheid binnen de Unifil gezien.
Niet dat de Zweden, Noren, Fij-
ianen, Iranezen, Nepalezen, Se-
negalezen en Ieren (totaal 5000
man) slechte soldaten zijn, maar
de Franse terugtrekking bete
kent in feite een militaire degra
datie van de Unifil. Toen de Fran
sen hier tien maanden geleden
aankwamen, hoopte iedereen dat
zij doortastend zouden gaan op
treden en met geweld de situatie
in het zuiden zouden gaan aan
pakken.
Maar na een eerste confrontatie met
Palestijnse commando's, waarbij
een Frans kolonel werd gewond,
lieten de „para's" duidelijk mer
ken het niet meer op een militair
treffen met wie dan ook (Palestij
nen, christen-rechtse militia's)
aan te willen sturen. Het Perzi
sche bataljon, 550 man sterk,
wordt uit Libanon teruggetrok
ken vanwege de zeer onrustige si
tuatie in Iran zelf.
Als vervangers voor de Fransen en
Perzen zijn verschillende Zuid-
amerikaanse landen benaderd,
die het allen evenwel hebben la
ten afweten. Denemarken zou
daarentegen wel een bataljon
voor de Unifil willen leveren, en
de Nederlandse regering neemt
vandaag een beslissing over het
al dan niet zenden van Hollandse
blauwhelmen naar Zuid-Liba-
Een tweede kopzorg voor de Liba
nese regering is de verlenging
van het Unifil-mandaat zelf,
waarover de Veiligheidsraad op
15 januari een beslissing neemt.
Beiroet wil een verlenging voor
minstens zes maanden, en dé di
plomatie van Libanons minister
van buitenlandse, Fuad Butros, is
daar binnen en buiten de VN ook
helemaal op gericht.
Bovendien wil de Libanese rege
ring zeker stellen dat Unifil een
echte „militaire vredesmacht"
blijft en niet langzamerhand af
zakt tot het niveau van een
groepje bewapende „waarne
mers". Moslim- en linkse politie
ke kringen in Libanon vinden ei
genlijk dat Unifil tot een zuiver
„militaire commandomacht" zou
moeten worden omgeschakeld,
om met geweld een einde te ma
ken aan het verzet van de chris
ten-rechtse muiters in het grens
gebied.
Want dat verzet heeft de taak van de
Unifil tot nu toe onmogelijk ge
maakt de christen-rechtse mili
tia onder leiding van de uit zijn
rang ontheven ex-majoor Said
Haddad, die al drie jaar lang door
Israël militair worden gesteund
en politiek opgehitst. Haddads
mannen schieten niet alleen af en
toe op de Unifil, maar ook op ie
dere eenheid van het geregelde
Libanese leger die in het zuiden
het staatsgezag komt herstellen.
Zo zit er bij Kaukaba sinds au
gustus vorig jaar een bataljon uit
Beiroet vast, omdat het door
Haddads artillerie en Israëlische
mijnenvelden werd tegengehou
den. Deze situatie is de derde re
den voor slapeloze nachten voor
de machthebbers in Beiroet.
Volgens Unifil-officieren - zij die
het uit eigen waarneming weten
kunnen - is niet Said Haddad,
maar een Israëlische officier de
feitelijke ongekroonde koning
van Zuid-Libanon. Het gaat om
kolonel Yarun, die ter wille van
zijn Libanese „vrienden" een
schuilnaam heeft aangenomen
die meer past bij de lokale omge
ving: Aboe Jaafar. In VN-kringen
schat men het aantal Israëlische
militaire „adviseurs" dat in de
christen-rechtse militia in Zuid-
Libanon dient, op vijftig. Radio
Israël beweert dat er 6000 Pale
stijnse „terroristen" in Zuid-Li
banon aanwezig zijn en de Noor
se VN-troepen (dienstplichtigen
en daarom „links") zouden zelfs
„sympathiseren" met de Pale
stijnen, aldus Radio Israël.
Volgens Arabische diplomatieke
kringen hier ter stede, die daarbij
refereren aan hun collega's in
Den Haag en Kopenhagen, zijn
de Israëlische ambassades, sa
men met met hen sympathise
rende actiegroepen in de desbe
treffende landen, begonnen de
regeringen van Nederland en
Denemarken te „bewerken" geen
troepen voor de VN voor Zuid-
Libanon te leveren. „Israël heeft
belang bij een zwakke Unifil, on
rust in Zuid-Libanon en daardoor
in heel Libanon, zodat de twee
grote tegenspelers, de Palestij
nen en de Syriërs, bezig worden
gehouden"
