"Dolmatov beter,
maar het was
mijn toernooi
Bange dagen voor Reinier Paping
J ohn Washington
„Met deze ploeg
wordt P/Leiden
weer kampioen"
EUROPESE JEUGDTITEL VAN DER WIEL
Feyenoord wil
Jezek nog 2
jaar houden
Reinier Paping: op "kinderpap" winnaar van de Elfstedentocht.
ZATERDAG 6 JANUARI 1970
Dit moeten bange dagen zijn voor
Reinier Paping. Zijn status van
Eeuwige Elfstedenwinnaar
wordt plotseling bedreigd door
een ongekende kou. Op 2 januari
1979 vroor het ergens in Neder
land (Noordoost-Groningën om
precies te zijn) niet minder dan 23
graden, en we moeten tot 16 fe
bruari 1956 teruggaan om een la
gere temperatuur te meten: 26
graden onder nul, in het Oostbra
bantse Volkel. De laagste tempe
ratuur die deze eeuw in ons land
gemeten werd, was min 27,4 gra
den Celsius op 27 januari 1942 te
Winterswijk (de naam zegt het
al).
Zowel in 1942 als in 1956 werd de
Elfstedentocht verreden. Die van
1956 werd gewonnen-verloren
door een kolchoz van vijf koprij-
ders: J. van der Hoorn, A. J. P. de
Koning, M. Wijnhout, A. Verhoe
ven en J. Nauta, die hand-in-
hand-kameraden als een met één
man extra uitgebreide wieler
ploeg-achtervolging tegelijker
tijd over de finish gingen. Een
dracht maakt macht, macht cor
rumpeert, ik vond het tamelijk
aandoenlijk en kameraadschap
pelijk, maar zo is het spel niet,
dus zo dient het ook niet gespeeld
te worden. Dan moet je je niet als
wedstrijdrijder opgeven, maar
als tochtrijder. Dat zou, in een
volgend leven, mijn ideaal zijn:
als later gestarte tochtrijder arri
veren vóór de eerste wedstrijd
rijder!
Ook in 1942 werd de Elfstedentocht
verreden. Sietske de Groot uit
Weidum wist zich bijtijds los te
maken van D. de Jong en Van der
Bij en won de tocht van 1942. En
als er in die jaren met recordkou
gereden werd, waarom dan niet
ook in 1979, nu er opnieuw zeer
lage temperaturen werden ge
klokt? Zestien jaar is het nu al
weer geleden dat de laatste Elf
stedentocht verreden kon wor
den, en volgens de insiders had
het ook toen eigenlijk niet ge
kund. In ..Tien jaar Topschaat-
sen" beschrijft Theo Koomen de
voorafgaande weersgesteldheid,
zoals hij die op 17 januari 1963 in
de Volkskrant beschreef:
.Morgenochtend om vijf uur zal het
omtrent zestien graden vriezen.
De oostenwind zal als een gesel
over het besneeuwde land jagen.
In deze omstandigheden nu zul
len duizenden door de Friese ijs
woestijn kruipen. Een worsteling
wordt het, nooit een schaat
stocht. Nietwaar, wat is er deze
winter gebeurd? Eerst heeft het
gevrorenlekker hardToen is het
gaan dooien, heel even, gewoon
voor een plasje op het ijs. Vervol
gens viel er een pak sneeuw, don
zig dik. De natuur bereiddeer, ge
trouw aan haar vrouwelijke nei
gingen. een smeuiig papje van,
kostelijk beslag in de sloten, zo te
bakken tot pannekoek. En ten
slotte stroomde de kou weer bin
nen, eerst traag, weldra krakend
over het land. Het beslag, hoog
opgebold, verstijfde tot een rau
we woestijn, waarin nex-gens de
oase van een heuse ijsvloer op
blonk. Welnu: op deze poolkap
zullen morgen zo'n 8000 mensen
voortstrompelen...!"
Theo Koomen was toen nog te jong
om te overdrijven, zijn beschrij
ving vooraf klopte met de werke
lijkheid. De man die deze barre
omstandigheden het beste trot
seerde, was Reinier (Brinta) Pa
ping. Hij won met een minuut of
twintig voorsprong op nummer
twee, de befaamde Jeen van den
Berg. die de Elfstedentocht van
1954 in de recordtijd van 7 uur 35
minuten won. In zijn onschuld
vertelde Reinier Paping dat hij 's
ochtends voor de start Brinta had
gegeten, de kinderpap met de
daadkrachtige zemelen en het
Droste-cacaobuseffect op het
pak, een ongevraagde reclame
tekst die Johan Cruijff zoniet
miljonair dan toch zeker tonnair
zou hebben gemaakt. Brinta
kreeg toen in Nederland opeens
hetzelfde imago als spinazie voor
alle Popeve-aanhangers, je moest
het gegeten hebben om de Elf
stedentocht te kunnen win-
Sinds die roemruchte 18de januari
1963 zijn nu bijna zestien jaar
verlopen, de baby's die op insti
gatie van Reinier Paping conse
quent met Brinta werden gevoed,
zijn nu vijftien jaar. en als je ze
vraagt wie Reinier Paping is we
ten ze het niet. Ik herinner me de
foto's en interviewtjes nog. in
1964, 1965, 1966, 1967, zodra het
maar even gevroren had. Ja, Rei
nier Paping was al weer enige
maanden in training, op de fiets,
duurlopen. met halters, weet ik
veel, en ja. hij zou zeker weer van
de partij zijn als de Elfsteden
tocht weer van start ging. en in
derdaad, de voorzitter van de
Vereniging „De Friese Elf Ste
den" had, zodra zijn bril beslagen
was toen hij uit de vergaderzaal
de droge vrieskou instapte, via de
Commissaris van de Koningin
alle scheepvaart in de Friese wa
teren verboden, maar wat er ook
kwam, geen Elfstedentocht. Zes
tien jaar is het nu al weer'gele
den.
Is er ooit eerder zo'n lang interreg
num geweest tussen twee Elfste
dentochten. sinds de eerste offi
ciële Elfstedentocht in 1912 van
start ging? De tweede was in 1917
(vijf jaar pauze dus), de derde in
1929 (twaalf jaar ertussen), de
vierde in 1933 (vier jaar ertussen),
de vijfdein 1940 (zeven jaar ertus
sen). de zesde in 1941 (één jaartje
maar), de zevende in 1942 (weer
maar één jaar, het leken wel de
PAGINA 11
wereldkampioenschappen op de
baan die juist in die oorlogsjaren
niet verreden werden), de achtste
in 1947 (vijf jaar ertussen), de ne
gende in 1954 (zeven jaar ertus
sen), de tiende in 1956 (twee jaar
ertussen) en de elfde in 1963 (ze
ven jaar ertussen).
Gemiddeld heeft er steeds vijfjaar
en één maand tussen twee Elf
stedentochten gezeten, die zes
tien jaar sinds 1963 zijn dus in
derdaad uitzonderlijk lang. Puur
toeval? Zoals het ook puur toeval
was dat er achter elkaar in 1940,
1941 en 1942 gereden kon wor
den. alleen maar omdat van ho
gerhand getracht werd de Duitse
opmars te bemoeilijken? Als we
het van die kant bekijken, en er
zijn hele religies die het van die
kant bekijken, dan mogen we al
leen maar blij zijn met dat inter
regnum van zestien jaar, want dat
zou betekenen dat er althans in
de schaatsenrijdende landen
geen reden is voor noodweerach
tige tegendruk. Ik zelf behoor
overigens niet tot die groeperin
gen die overal de onfeilbare hand
van hogerhand in zien, dus wat
mij betreft is het gewoon een
kwestie dat het kan vriezen of
dooien. De theorie dat de Friese
wateren minder makkelijk be
vriezen doordat het vriespunt la
ger is komen te liggen door alle
watervervuiling, klinkt aantrek
kelijk (de boze mens die moeder
natuur een beentje licht), maar
lijkt niet erg houdbaar nu blij
kens de rapporten het water in
Nederland geleidelijk aan steeds
zuiverder, althans minder vuil
wordt. En waar blijft eigenlijk dat
plan van Carel Bnels om tussen
de Elf Steden een kunstijsbaan
aan te leggen?
GRONINGEN - Met een even flitsende als dodelijke combinatie weerlegde
John van der Wiel gistermiddag in de Groningse Martinihal de zwartgalli
ge schaakanalyses van Gert Ligterink. "Van der Wiel zal danig op zijn
tellen moeten passen, wil hij tegen die Muire niet de boot ingaan had de
Groningse schaakmeester aan een ieder die het horen wilde toegeroepen.
ROTTERDAM - Feyenoord
heeft de Tsjechische autori
teiten vrijdag toestemming
gevraagd om trainer Vaclav
Jezek nóg twee seizoenen in
de Maasstad te mogen hou
den. Jezek verklaarde zich
eerder deze week bereid om
nog twee jaar bij Feyenoord te
blijven trainen.
Zonder de toestemming van
Prago Sport, de officièle in
stantie die in Tsjechoslowa-
kije beslist over de visa van
topsporters, gaat het echter
niet, aldus Feyenoord-direc-
teur Stephan.
De tweede trainer van Feye
noord, de Arnhemmer Cle
mens Westerhof, onderte
kende vrijdag een nieuw con
tract voor de duur van een
jaar.
De vriendschappelijke voet
balwedstrijd tussen Italië en
Nederland, zal op zaterdag 24
februari in het San Siro sta
dion van Milaan worden ge
speeld. De wedstrijd begint
om drie uur 's middags, zoals
gebruikelijk is in de winter
maanden omdat het 's avonds
in Milaan vaak mist.
Voor het Nederlands elftal is de
ontmoeting met Italië de eni
ge oefenwedstrijd voor het
tweede deel van de kwalifica
tiewedstrijden voor het Eu
ropees kampioenschap, dat
op 18 maart wordt ingezet met
het duel tegen Zwitserland in
Eindhoven.
'Hij heeft die variant op die Sici-
liaan niet actief genoeg gespeeld,
trouwens, ik zou die toren ook
niet naar a7 hebben geschoven",
liet Ligterink de vele schaaktoe
schouwers belerend weten.
De aanvankelijk zo opperbeste
stemming ("Van der Wiel pakt
die titel wel") zakte ver beneden
het nulpunt, nu de door het
publiek aangedragen 'winstvoe
ringen' ("Van der Wiel kan met de
dame op b2 inslaan; speelt hij de
loper naar f5 dan kan Muire wel
opgeven") door de hautaine
'schaakschoolmeester' als niet
terzakedoende afgedaan.
In een onwaarschijnlijk hoog tem
po joeg Ligterink de stukken
over het demonstratiebord, vond
telkens nieuwe wendingen, die
vervolgens steeds dezelfde ont
nuchterende conclusie "ook dit
wint niet" opleverden. Op het
moment evenwel dat ook bij de
meeste onverbeterlijke optimist
de mening had postgevat dat
"Van der Wiel zijn titel wel kan
vergeten", raakte Muire bevan
gen door een spontaan opko
mende' aanval van schaakblind-
heid.
De Schot die tevoren, wellicht
dankzij zijn vooroorlogse (geen
gezicht '79) bril, zoveel zicht op de
partij had, ging tot tweemaal toe
op bedenkelijke wijze in de fout.
Iets dat hem regelrecht op stuk
verlies kwam te staan. Blunders,
die voor John van der Wiel niet op
beter moment hadden kunnen
komen, nu zijn Russische con
current Sergei Dolmatov inmid
dels de Israëliër Grinberg had
verslagen. "En daardoor heb ik
me toch wel even akelig ge
voeld", biechtte Van der Wiel la
ter op. Vertrouwelijk: "Op zo'n
moment zie je die titel toch nog
aan je neus voorbijgaan. Geluk
kig wist ik mijn hoofd verder koel
te houden, kon ik toch nog de
winst pakken nadat Muire had
geblunderd".
'Die Schot was trouwens wel een
taaie", aldus de Leidenaar, "hij
speelde expres eem moeilijke va
riant. Was echt op remise uit"
Waarna John van der Wiel zijn
onbegrip ventileerde met be
trekking tot Ligterinks vaststel
ling, als zou Muire op een bepaald
ogenblik winstkansen hebben
gehad. "Geen sprake van", luidde
het resolute verweer, "ik had een
beter functionerend loperpaar,
stond daarom steeds iets beter, al
moet ik toegeven dat Muire remi
se had kunnen halen"
Nu die speler de kans op die deling
niet aangreep kon Van der Wiel
na afloop opgelucht de verzuch
ting slaken "dat er een 'stuk
spanning van mij is afgevallen"
"Met dit kampioenschap heb ik
een doorbraak naar de schaaktop
geforceerd, al moet ik bekennen
dat Dolmatcv beter schaakt dan
ikzelf', stelde de Leidse schaker
nuchter vast. „Maar het was wel
mijn toernooi, omdat ik het na die
zesde ronde opeens zo verschrik
kelijk op mijn heupen heb gekre
gen"
De Europese jeugdtitel leverde Van
der Wiel meteen een aantal toer-
nooi-invaties op. Onmiddellijk na
afloop van zijn zo succesvol vol
tooide klus tegen Muire werd hij
uitgenodigd om te participeren in
de tweede grootmeestergroep
van het IBM-toernooi, terwijl de
Volmac-speler ook in een Nij
meegs schaakevenement acte de
présence zal geven.
Als geen ander beseft Van der Wiel
dat één en ander ten koste van
zijn rechtenstudie zal gaan. Zegt
dan ook "dat ik dit jaar nog wel
afmaak, maar daarna toch wel
voor het schaken zal gaan kie
zen". Een keuze, die door
schaakminnend Nederland in
hoge mate op prijs gesteld zal
worden, getuige de luide bijval
die Van der Wiel tijdens de prijs
uitreiking ten deel viel. Huldeb
lijken, die hij overigens met frisse
tegenzin onderging. Zuchtend:
"Ik hou nu eenmaal niet zo van al
Van der Wiel: "Die Schot was wel een taaie'
dat gedoe; speel liever niet voor
feestvarken. Maar het is wel de
prijs die ik voor dit kampioen
schap graag wil betalen"
Uitslagen
De uitslagen van de dertiende en
laatste ronde zijn:
Muir (Sch) - Van der Wiel (Ned) 0-1
Dolmatov (Sov) - Grinberg (Isr)
1-0, Swoboda (Oos) - Plaskett
(Eng) 0-1, Nikolic (Jsl) - Peturs-
son (IJsl) 1-0, Hawelko (Pol) -
Vaelkesalmi (Fin) afgebroken,
Mateu (Spa) - Gazik (Tsj) 0-1, Ka-
rolyi (Hon) - Dos Santos (Por) 0-1
Levacic (Fra) - Pedersen (Den)
0-1, Tiller (Noo) - Cramling (Zwe)
remise, Neunschwander (Zwi) -
McCarthy (Ier) 0-1, Heaven (Wal)-
De Boer (Ned) 1-0. Ratti (Ita) -
Natsis (Gri) remise, Yurtseven
(Tur) - Hessenbruch (Lux) remi
se, Zimmermann (Bel) - Arnold
(Wdl) 1-0.
Eindstand is:
1. Van der Wiel 11 punten, 2. Dol
matov 10,5.- 3. Plaskett 9. 4. Pe-
tursson en Nikolic 8, 19. De Boer
5,5 .-.
GERARD VAN PUTTEN
Ui'! -VI iU'.'V.T-;
ZATAAPA6 6 JANUAR/ 19
li £ËN UU/? VOO/? P£ AFTRAP VAN
1 TAA!£ TOG£/?S— VASToX/A-2
LEIDEN - Meer dan een maand
had Parker Leiden nodig om een
geschikte opvolger voor de weg
gestuurde Bartholeme te vinden.
In eerste instantie contracteerde
men Dave Kyle, maar deze bleek
niet aan de eisen van coach Hen-
nie Blom te voldoen. Twee dagen
voor het sluiten van de transfer
periode kwamen de Leidenaars
uiteindelijk bij John Washington
terecht. Washington moest dé
center worden die Leiden voor
ogen had. De 2.10 m. lange Ame
rikaan heeft inmiddels zijn eerste
wedstrijd op Nederlandse bodem
al achter de rug en kan samen met
de supporters van Leiden terug
blikken op een zeer geslaagd de
buut. Een aantal dunks voor de
wedstrijd tegen Rotterdam Zuid,
enkele fraaie rebounds en blocks
en een dertiental punten oogstten
veel good will.
Ook Washington was meer dan te
vreden na afloop van het met
114-81 door Leiden gewonnen
duel tegen Rotterdam. Maar het
kon nog beter, zo stelden hij en
zijn coach Hennie Blom, want
zijn conditie was nog niet op peil.
De laatste competitiewedstrijd
die hij speelde was zo'n zes
maanden geleden voor het Belgi
sche Elite Gent. Een sterfgeval in
zijn familie noodzaakte Washing
ton vroegtijdig (en voorgoed)
België te verlaten. In de periode
daarna, speelde Washington geen
enkele wedstrijd van betekenis
meer. Het gevolg was dat zijn
conditie zienderogen minder
werd. totdat spelersmakelaar
Glinder Torain Leiden met hem
in contact bracht. In twee dagen
was alles geregeld. Vervolgens
trainde Washington driemaal en
speelde hij een paar dagen later
zijn eerste wedstrijd in de Vijf-
meihal. Washington: Ze hadden
mij namelijk een vliegticket toe
gezonden waarvan de geldig
heidsduur vier uur later afliep.Ik
moest dus snel een beslissing
nemen. Ik wist niets van Leiden.
Ik had ze alleen een paar keer op
de tv gezien in België. Ik wilde
graag weër spelen en Leiden
heeft dit jaar een erg goede ploeg,
daarom ben ik gegaan. Ik heb er
geen spijt van. Met deze ploeg
worden we kampioen Dat weet ik
zeker. De ploeg is uitgebalan
ceerd."
Onbekendheid
"Ik kende geen enkele speler toen
ik in Nederland aan kwam. Ik
kon me alleen herinneren dat een
oud ploeggenoot van mij ooit
eens in Nederland heeft ge-,
speeld. Dat was Fred Horten. Hij
heeft het niet lang volgehouden,
want in de tweede wedstrijd die
hij hier speelde sloeg hij de
scheidsrechter k.o. Nee, ik ben
niet zo agressief'.
De 23-jarige center die in Amerika
voor het college team van the
Universiteit van Memphis uit
kwam, ervaart het als prettig dat
hij al eens in Europa heeft ge
speeld. "De bal wordt hier heel
anders opgebracht dan in Ameri
ka. Doordat ik in België gespeeld
heb, ben ik daar nu al aan ge
wend". Maar ook tussen België
en Nederland constateert Was
hington een hemelsbreed ver
schil. Lachend vraagt hij of deze
krant ook in Belgie verschijnt,
want hij is bang dat zijn kritiek
doorsijpelt naar de clubbestuur
ders van zijn oude vereniging. "In
België kunnen ze er niets van. De
scheidsrechters zijn heel slecht
en de spelers zijn ook niet zo best.
Bij Leiden wordt tenminste ge
bogen. Daardoor kun je als center
de bal gemakkelijker kwijt. Bo
vendien wordt hier mede door de
vele Amerikanen veel sneller en
agressiever gespeeld. Door de
komst van de Amerikanen gaan
de Nederlanders ook beter spe
len."
Als Washington, die met het college
team van Memphis een divisie la
ger dan de profs heeft gespeeld,
niet naar Leiden was gekomen,
dan had Blom al een alternatief
achter de hand: de 250 pond zwa
re Felton Young. Blom hoefde
echter geen beroep op Young te
doen nu Washington voor Leiden
tekende. Als Washington in het
verdere verloop van de competi
tie net zo goed of zoals hij zelf
zegt. nog beter gaat spelen als in
het duel tegen Rotterdam dan
kan Blom nog veel plezier van
hem beleven. Vanavond tegen
Donar (aanvang 21.00) kan Was
hington in de duels met Fopma
bewijzen dat hij ook fysiek erg
sterk is. Zijn enorme sprong
kracht en zijn redelijke wend
baarheid staan verder borg voor
kwaliteit Het is precies de speler
die de coach van Leiden zocht.
Een aanvallend ingestelde cen
ter. Washington weet dat. In
Amerika blonk hij al uit in het
pakken van rebounds en zijn ge
middelde score lag daar ongeveer
op zestien punten. Leiden weet
inmiddels echter dat dat nog niet
alles zegt. Kyle is daar het pak
kende voorbeeld van. Gezien de
cijfers in het grote jaarboek
moest Kyle een uitstekende spe
ler zijn. Bij Leiden kwam hij ech
ter niet uit de verf.
Washington zal dat 'een zorg zijn.
Hij heeft te maken met een nieuw
Leiden. Dat wil zeggen zonder
Hagens en Kyle, maar met Huub
Oost veen én Johan Washington.
HERMAN POOS
John Washinglc
ADVERTENTIE
Zondag 7/1
BADMINTON 1E KLASSE
VEGLO 1
tegen
AVANTI 1
Aanvang 2 uur
Universiteit-Sporthal
Wassenaarseweg
Aangeboden door
FA. VOETLICHT
klassieke verlichting
Haarlemmerstraat 15. Leiden.
M/SSCA/FN MC£T
[0£ u/èpstpop u/o/?-
CAN 0'T6£ST£LD
\N~oT MOPT5B/J J
I
Noo/? oor
/s 'tZCMMO!
AK£T£N U/A T
TJA/P£/? ONZ£
A/OO/T- CA>-ZO/V0£X5-S7££
B£A/ OS &/V44A/T
