Verwekkers
van kanker
moeten nit
de voeding
verdwijnen
Rijnsburgse IJsclub
wil van bekers af...
PAGINA 4 AD-ST
DONDERDAG 4 JANUARI 1979
lil alle vroegte werd
gistermorgen in het
Hillegomse bejaar
dentehuis Bloems-
waard het start
schot gegeven voor
de "Operatie
Noordwijk". Cen
traal daarin staan
120 bejaarden, die
vanwege de renova
tie van hun eigen
centrum voor voor
lopig een maand of
tien hun intrek ne
men in het klinken
de alternatief: Huis
ter Duin, het eens zo
vermaarde, op de
duintoppen gelegen
Noordwijkse grand-
hotel.
Toen de ijsclub Rijnsbnrg 15 jaar geleden het zilveren jubileum
vierde werden er nogal wat bekers cadeau gedaan. Na 1963 echter
hebben zich geen gelegenheden meer voorgedaan om die bekers
uit te reiken. Om de doodeenvoudige reden dat elke keer, nadat er
wedstrijden waren gepland, het promt ging dooien. De jubileum-
bekers (met gravure) zijn nooit uitgereikt, net zo goed als al die
andere bekers die men in de afgelopen vijftien jaar vlak voor
wedstrijden aanschafte. Het bestuur van de ijsclub heeft er nu
echter goede moed op dat de hele partij dit jaar van de hand kan
worden gedaan. De wedstrijden zitten er aan te komen en het
moet nu wel heel erg gek lopen wil de dooi roet in het eten gooien.
Overigens, de ijsclub Rijnsburg heeft zich net in een nieuw jasje
gestoken. Kort geleden stemde de gemeenteraad toe in een rente
loos voorschot van 40.000 gulden. Daarvoor heeft men een nieuwe
lichtinstallatie vier masten van elk 4000 watt) kunnen aanschaf
fen en een kleed- en vergaderruimte. Tot voor kort heeft de vereni
ging het met een soort varkenshok moeten stellen, waar de gaten
aan alle kanten invielen.
Hoewel het niet meezit met de winters blijkt het voor een ijsvereni-
ging als die in Rijnsburg toch verantwoord om een fikse geldle
ning af te sluiten. Bestuursleden hebben mij voorberekend dat er
slechts een aantal vanvier schaatsdagen per jaar hoeft te worden
gehaald om aan de benodigde financiën te komen. De huidige
ijsbaan tegenover de tuinbouwschool voldoet niet al te best. Ide
aal zou zijn een baan op polderpeil. Daar spuit men water op en
daar blijft het ook staan. De Rijnsburgse baan, een weiland, ligt
een stuk hoger zodat het water wegzakt. Er moet dus veel meer op
worden gespoten. Er is kans op een nieuwe baan. De gemeente
heeft medewerking toegezegd. Maar er zal tenminste nog een jaar
of vier van de oude baan gebruik moeten worden gemaakt, is de
verwachting.
De totale verhuisoperatie moet
in twee dagen zijn gepiept, zo
geeft het draaiboek aan. Gis
termorgen werden per bus de
eerste vijftig bejaarden in
Noordwijk afgeleverd en bij
na gelijktijdig arriveerde de
eerste van de vier supergrote
verhuiswagens, die elk zo'n
drie keer tot aan de nok gela
den op en neer zullen rijden.
Er is vijftien man verhuisper-
soneel ingezet om alle huis
kamer- en kantoormeubilair,
bedden, partijen kleding e.d.
zo snel mogelijk in het grand-
hotel te installeren. Vanmor
gen zijn de overige bejaarden
gearriveerd.
Degenen die gisteren kwamen
hebben eerst een halve dag in
de grote zaal moeten bivakke
ren om de verhuizers en het
verplegend personeel de ge
legenheid te geven onge
stoord de kamers in orde te
brengen. De bejaarden wer
den intussen op hun gemak
gesteld. Huis ter Duin-mana
ger Eberharter sprak een
welkomswoordje, Bloems-
waard-directeur Wamelink
deed hetzelfde en daarna was
er koffie en een borreltje.
Rond half twaalf schraapten
de Hillegomse bejaarden de
kelen voor wat vaderlandse
meedeiners.
Somber
Een pak van het hart van direc
teur Wamelink, die buiten de
zaal verzuchtte: "Gelukkig
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
Een kamer met uitzicht op zt
zeg, de stemming zit er weer
in". Die was er de dagen voor
even uit geweest. Vooral vlak
na Nieuwjaar toen in
Bloemswaard het sein "in
pakken" werd gegeven. De
aanblik van talloze volge
stouwde verhuisdozen in de
gang van het centrum zorgde
voor een zeer sombere stem
ming. "Het is ook niet niks als
bejaarden zoveel kilometers
van hun vertrouwde omge
ving nieuw onderdak krij
gen", zegt Wamelink, "maar
voor deze oplossing hebben
we met zijn allen gekozen.
Voor hetzelfde geld hadden
we nu in houten noodgebou
wen gezeten. Ik moet er niet
aan denken met dit weer".
Verschil
Huis ter Duin en Bloemswaard
verschillen nogal wat. Hoe
wel je het op het eerste ge
zicht niet zou zeggen is het
Noordwijkse grand-hotel een
stuk kleiner dan het bejaar
dencentrum. In Hillegom
hadden alle bejaarden een ei
gen kamer, op het "vakan
tieadres" heeft men slechts de
beschikking over 89 kamers,
zodat sommigen de ruimte
moeten delen met anderen.
Daar is een "tactisch plan"
voor opgesteld en men hoopt
nu dat die tien maanden (dat
is de periode om in Hillegom
de renovatie rond te krijgen)
in onderlinge vrede en har
monie zullen worden doorge
bracht. Er waren erg veel lief
hebbers voor een kamer aan
de zeekant maar niet iedereen
heeft men zijn zin kunnen ge
ven. Op de bovenste etage van
het nog niet zo lang geleden
geheel vernieuwde grand-ho
tel zijn de bedlegerigen on
dergebracht. Daar is ook een
ruimte om zieken te behan
delen. Nog een verschil met
Hillegom: voor activiteiten
als biljarten, kaarten, verga-
Iedereen is vol goede moed en bereid er het beste
deren en het bijwonen van de
mis beschikte men over apar
te ruimtes. Nu moet men het
doen met één grote zaal. Maar
volgens directeur Wamelink
is dat een kwestie van organi
seren. Net zo goed als dat het
geval is geweest met het da
gelijkse vervoer van het ver
plegend personeel van en
naar Noordwijk. Er is een
vervoersrooster opgesteld.
De komende tien maanden
zal er elke dag een busje rij
den en wie in het bezit is van
een auto neemt collega's mee.
"Bij elkaar is het een unieke
verhuizing geworden", zeer
zeker binnen de bejaarden
zorg", zegt Wamelink. "Maar
vraag niet hoeveel tijd er in is
gaan zitten. We hebben er
talloze vergaderingen tegen
aan gegooid, de laatste tijd
ook regelmatig 's nachts.
Maar we zijn er uitgekomen.
Wat ons betreft is alles nu in
kannen en kruiken in dit ho
tel. Nu maar afwachten hoe
de bejaarden aarden". Gis
termorgen zat de stemming er
in elk geval prima in. De over
stap werd nog wat dragelijker
gemaakt door familieleden
van de bejaarden, die zich al
na twee uur nadat het hotel in
Hillegomse handen was ge
komen, aan de balie meldden.
En wat het verplegend perso
neel vindt van de overstap?
Met name de ouderen hadden
liever in Hillegom gebleven.
De jonge verpleegsters echter
zien nu al uit naar de zomer.
Vanuit het hotel is het nog
geen honderd meter lopen
naar het strand en bovendien
ligt aan de zeekant een prach
tig terras on
DEN HAAG (GPD) - Kan
kerverwekkende stoffen
mogen niet in voeding en
milieu voorkomen, tenzij
zij onvermijdbaar of on
misbaar zijn. Kanker-
bevorderende stoffen mo
gen slechts in zo geringe
mate voorkomen, dat de
hoeveelheid die minimaal
voor hun werking nodig is
niet wordt overschreden.
worden gevoerd. De vaste instan
tie die over de toelaatbaarheid
moet adviseren, zou het verrichte
onderzoek moeten beoordelen en
daarover moeten adviseren, zou
de onderzochte stoffen op een rij
tje moeten zetten en zou even
tuele risicoschattingen moeten
maken.
Stoffen die nog niet volledig zijn
onderzocht maar er al wel van
verdacht worden kankerver
wekkend te zijn, dienen met
spoed nader te worden onder
zocht en voorlopig als kanker
verwekkend te worden behan
deld. Landelijke kankerregistra
tie is ook nodig om te beschikken
over betrouwbare basisgegevens
inzake het aantal nieuwe gevallen
van de verschillende vormen van
kanker bij de bevolking naar ge
slacht en leeftijdsgroep en de
veranderingen hiervan met de
tijd.
Aldus een advies van de Gezond
heidsraad aan minister Ginjaar
(volksgezondheid en milieuhy
giëne). Mede op basis van dit ad
vies zal deze bewindsman nu een
concreet beleid op dit terrein op
gang brengen.
De minister is bezig met het instel
len van een vast orgaan voor de
advisering inzake de toelaat
baarheid van chemische stoffen.
Ook werkt het ministerie aan de
uitvoering van andere aanbeve
lingen van de Gezondheidsraad,
zoals het opzetten van een lande
lijke kankerregistratie. Hierdoor
kan het onderzoek naar het op
treden van kankerverwekkende
stoffen en het voorkomen van
kanker worden verbeterd.
In de loop van 1979 komt de Ge
zondheidsraad met een advies
over de zogenaamde mutagene
stoffen, dat wil zeggen stoffen die
schade zouden kunnen toebren
gen aan het erfelijk materiaal in
menselijke cellen.
De aanvraag voor het advies over
kankerwerwekkende en kanker-
bevorderende stoffen werd eind
1973 gedaan. De Gezondheidsrad
adviseert beide groepen stoffen
verschillend te behandelen.
Kankerverwekkende stoffen
worden omschreven als stoffen
die zelfstandig kanker kunnen
doen ontstaan. Kankerbevorde-
rende stoffen doen dat niet, maar
dragen daartoe bij door het li
chaam of lichaamscellen ontvan
kelijker te maken voor stoffen die
wel kanker kunnen veroorza
ken.
De Gezondheidsraad vindt dat de
mens zowel tegen kankerver
wekkende als tegen kanker-
bevorderende stoffen beschermd
moet zijn. Over het toelaatbare
niveau van elke onvermijdbare
stof dient telkens een discussie te
GRONINGEN (GPD) - Op middelbare scholen moet
eigenlijk al begonnen worden met een opleiding voor
acute hulpverlening aan slachtoffers van hartinfarc
ten. Dit zeggen de Groninger cardioloog prof. dr. J.
Nieveen en de chef ambulancedienst van de GGD in
Groningen, de verpleegkundige Joh. Schraa.
Aanleiding vormen de plannen
van de Nederlandse Hart
stichting om jaarlijks in ons
land een miljoen mensen op
te leiden die slachtoffers, die
zijn getroffen door een hartin
farct, meteen kunnen helpen.
De Hartstichting wil dit doen
via de reanimatie-cursus. De
directeur van de stichting, de
heer E. Dekker heeft een op
roep gedaan aan deskundigen
om een bijdrage te leveren
aan massa-onderricht.
Volgens de heer Schraa heeft
men de kneepjes na vier uur
onder de knie. Wel is het
noodzakelijk dat men jaar
lijks een uur uittrekt om de
kennis nog eens te testen.
Mensen die worden getroffen
door een hartinfarct hebben
volgens de heer Nieveen on
middellijk hulp nodig.
„Het belangrijkste risico bij een
hartinfarct, dus het afsluiten
van de kransvaten is, dat het
hart ritmestoornissen krijgt.
Het hart trekt zich niet goed
meer samen en er wordt dus
geen bloed meer rondge
pompt. Duurt dit een minuut
of vijf, dan gaan de hersenen
dood. Het is dus noodzakelijk
dat er erg snel hulp wordt ge
boden", aldus de heer Nie
veen. Volgens hem ligt er op
het gebied van de opleiding
een taak voor bijvoorbeeld
het Rode Kruis. „Het Oranje
Kruis, dat zich bezig houdt
met EHBO-opleidingen, staat
nogal huiverig tegenover de
reanimatie-cursus. Men is
bang dat bij het niet goed uit
voeren van de hulpverlening
het slachtoffer bijvoorbeeld
ribben of het borstbeen zou
breken. Maar ik zeg dan op
mijn beurt dat je misschien
het leven van een patiënt redt.
En wat is nu belangrij
ker?"
Bijscholing
De heer Schraa: „Wij geven al
jaren een bijscholingscursus
voor het ambulance-perso
neel. De verschillende afde
lingen van de gemeente Gro
ningen, die ieder iemand
hebben die een EHBO-di-
ploma bezit, komen ook re
gelmatig bij de GGD terecht
als het gaat om een bijscho-
lings- of herhalingscursus. Op
een gegeven moment zijn wij
tot de conclusie gekomen dat
wij de mensen ook hartmas
sage moesten bijbrengen. De
mond-op-mond beademing
maakt al deel uit van het EH-
BO-pakket. Deze beide zaken
zijn nu juist erg belangrijk bij
de hulpverlening aan slacht
offers van een hartin
farct".
Sinds mei van dit jaar heeft een
groot aantal mensen van de
Groninger gemeentepolitie
een reanimatiecursus ge
volgd. Binnenkort wordt tij
dens een bijscholingscursus
voor ambulancepersoneel uit
de provincie ook de reanima
tie bij de kop gepakt.
De cursus van vier uur is ge
splitst in twee middagen en
wordt gegeven door ervaren
ambulance-verpleegkundi
gen, die worden bijgestaan
door artsen. Deze verpleeg
kundigen hebben een aparte
opleiding gevolgd aan de An
ne Reynvaanschool in Am
sterdam onder toezicht van
de Hartstichting. Tijdens de
lessen wordt gebruik ge
maakt van een oefenpop. De
cursisten krijgen een toelich
ting over het toepassen van
hartmassage en mond-op-
mond beademing. De anato
mie en fysiologie van de
luchtwegen maakt ook deel
uit van het cursuspakket.
De heer Schraa: „Het stellen
van de juiste indicatie (diag
nose) is natuurlijk erg belang
rijk. Niet iedereen die be
wusteloos is heeft een hartin
farct. Daarnaast is het ge
bruik van goed oefenmate
riaal natuurlijk ook een facet,
waaraan je de nodige aan
dacht moet besteden. Het
zelfde geldt voor de complica
ties die kunnen optre
den".
Emoties
Volgens de heer Schraa moet
met de cursisten ook gespro
ken worden over de emoties
die optreden als iemand ge
troffen is door een hartinfarct.
„Het is aan te raden dat dit
gebeurt door bijvoorbeeld
iemand die werkt op de inten-
sive-care afdeling van een
ziekenhuis.
De heer Schraa vindt dat er op
scholen tijd moet worden in
geruimd voor het geven van
EHBO-onderricht. Daaraan
zou dan volgens hem een rea
nimatiecursus vastgekoppeld
kunnen worden.
Behalve de politie gaat de GGD
binnenkort ook de branweer
opleiden. Een woordvoerder
van de Hartstichting zegt, dat
er momenteel erg veel be
langstelling is voor de cursus.
„Dat hebben peilingen die wij
hebben uitgevoerd wel uit
gewezen. Interesse is er ge
noeg. Het is nu natuurlijk de
vraag hoeveel verpleegkun
digen er bereid gevonden
kunnen worden om de cursus
te geven. Daar hangt momen
teel alles van af'.
In het Belgische Leuven wordt
de cursus momenteel gege
ven aan mensen van twaalf
jaar. De heer Schraa heeft
naar aanleiding van de oplei
ding die in Groningen wordt
gegeven een verslag gemaakt.
Daarin schrijft hij onder
meer „Wij hopen dat de ont
wikkeling van deze instructie
zo zal verlopen, dat geselec
teerde EHBO'ers in de gele
genheid worden gesteld de
technieken te leren met een
voor ons land gestandaardi
seerde methode met als af
sluiting een test. Minimaal
moeten twee herhalingsles-
sen per jaar verplicht worden
gesteld om de verworven
kundigheid op een aanvaard
baar peil te houden.
In de praktijk is het volgens de
heer Schraa al gebeurd dat
een politieagent dank zij de
cursus een slachtoffer van
cer. hartinfc.iv_i i..eie<_i. etrate
hulp kon bieden. Het initia
tief van de Hartstichting, naar
Amerikaans voorbeeld, is
geweldig. Maar het is de vraag
hoe men de uitwerking in de
praktijk weet te realise-
Minister Ginjaarmoet beleid op gang brengen.
