Buitenlanders kunnen
Iran nauwelijks uit
Rliodesië gaat heten
Zimb ab we-Rhodesië
NAAST HET NIEUWS
Nieuwe tankermoeilijkheden
BIDDEN VOOR REGEN
Turkse
minister
neemt
ontslag
Spanje opnieuw door
aanslagen opgeschrikt
WOENSDAG 3 JANUARI 1979
Twijfels over bestemming
Griekse „Andros Patria"
MADRID/LISSABON/SAN JU AN
(AFP/UPI) - De zondag in zware
storm voor de Spaanse noord
westkust lekgeslagen Griekse
olietanker Andros Patria wordt
door Wijsmuller niet speciaal
naar Lissabon, maar "in zuid
westelijke richting van de kust
weggesleept". Dit kon worden
opgemaakt uit een mededeling
van de Spaanse marine die kwam
nadat eerst was gezegd dat het
schip op weg was naar Lissabon.
Het directe gevaar voor vervuiling
van de Spaanse kust bleek te zijn
geweken, doordat de olievlekken
naar open zee dreven.
Bij de ramp met de Griekse tanker
kwamen volgens de jongste cij
fers negen mensen om. Twintig
waren gisteravond nog vermist.
Drie werden gered.
Ook uit het Spaanse La Coruna
werd gisteravond gemeld dat
functionarissen van Wijsmuller
berichten tegenspraken dat de
Andros Patrios richting zuiden
naar Lissabon dan wel richting
noorden naar Rotterdam werd
gesleept.
Terwijl Wijsmuller het schip voor
de Spaanse noordwestkust nog
steeds vasthad, werd met Madrid
onderhandeld over wat er mee
moest gebeuren, zo zeiden zij.
Er waren nog steeds
van de Nederlandse sleper aan
boord van de Griek en een
Spaans marineschip bleef in de
nabijheid, maar een plan om een
hele nieuwe bemanning op het
schip te plaatsen om het te red
den had men voorlopig moeten
laten varen. Eerst moeten we ter
plekke een onderzoek (naar de
schade) doen voordat we iets
kunnen doen, zo zei een woord
voerder van de maatschappij.
Naar zijn mening moet de Andros
Patria naar een kalme haven
worden gebracht om er de reste
rende olie uit te kunnnen pom
pen. Het zou te riskant zijn om dit
open zee te doen temeer in een
gebied dat bekend staat om het
slechte weer in dit jaargetijde.
Intussen dreef een andere tanker
brandend op zee in het Caribi
sche gebied, waar de afgelopen
dagen ook een zware storm heeft
gewoed. Het gaat volgens de
Amerikaanse kustwacht om de
ruim 3.300 brt metende Cypri
sche asfalttanker Master Michael
die volgens de laatst bekende po
sitie halverwege de Dominicaan
se Republiek en Zuid-Amerika
Vier overlevenden van de tanker
waren opgepikt door het Ita
liaanse vrachtschip Ilice, dat ver
der nog het lijk van een zeeman in
zee had zien drijven. Van de an
dere 25 der dertig opvarenden
van de Master Michael was tot
gisteravond nog geen spoor ont
dekt.
Verder is 200 mijl ten westen van
Lissabon de ruim 3.000 brt me
tende onder Cyprische vlag va
rende kustvaarder Decimum van
de rederij Baum und Co in Nor
denham in zwaar weer gezonken
doordat het water een luik van
het ruim Stuksloeg.
Zeven opvarenden werden door
een Hamburgs vrachtschip uit de
reddingboot opgepikt. De kapi
tein is verdwenen. De Decimum
was geladen op weg van Gent
naar Madeira.
Op de Noordzee twee mijl ten
noorden van Goeree, verkeerde
gisteren het Noorse vrachtschip
'Ragna Viking' in nood.
De 500-ton metende Noorse
vrachtvaarder kon later op eigen
kracht zijn reis voortzetten.
ATHENE - De Turkse minister
van binnenlandse zaken
Ozaydinli heeft gisteren ont
slag genomen, tien dagen na
het bloedbad in. de Oostturk-
se stad Marasj, waarbij in sek
tarische gevechten tussen
soennitische en sjiietische
mohammedanen minstens
honderd personen om het le
ven kwamen. Als voormalig
luchtmachtgeneraal had juist
deze minister, toen de rege-
ring-Ecevit begin vorig jaar
aantrad, hoop gewekt dat het
politiek geweld zou worden
beteugeld. Het dodencijfer
van 1978 bleek echter bijna
viermaal hoger dan de 266 van
het jaar 1977.
Ozaydinli wordt voor de wolven
geworpen van de oppositie
(letterlijk, want de uiterst-
rechtse jeugdbeweging
noemt zich Grijze Wolven) om
de regering als geheel te red
den, waartegen oppositielei
der Demirel een motie van
wantrouwen heeft ingediend,
die waarschijnlijk begin vol
gende week in behandeling
zal komen. De oppositie richt
zich echter niet op Ozaydinli,
maar op de premier zelf, die
ervan wordt beschuldigd zich
nog te veel te bemoeien met
het werk van de „ervaren ge
neraals", die zijn belast met
de ordehandhaving jn de der
tien provincies, waar na het
bloedbad van Marasj de staat
van beleg is uitgeroepen.
Ecevit is voorzitter van een
klein college, waarin hij met
twee generaals dagelijks het
functioneren van die staat
van beleg coördineert. Hij wil
daarmee duidelijk laten blij
ken dat hij geen stroman
TEHERAN (GPD) - Voor de ongeveer 100.000 buitenlan
ders in Iran, die zondag van hun ambassades het advies
kregen het land te verlaten, is het praktisch onmogelijk
te vertrekken. Dit is het gevolg van de maandag begon
nen staking van de luchtverkeersleiders en het andere
grondpersoneel van het vliegveld van de hoofdstad Te
heran, waar lange rijen buitenlanders staan te wachten
in de hoop een vliegticket te bemachtigen. Inmiddels is
de Iraanse kabinetsformateur Sjapoer Baktiar bijna
klaar met de vorming van een burgerregering.
Imnese demonstranten bestookten gisteren in het Amerikaanse Beverly
Hills de woning van de zuster van de sjah. De politie maakte een einde aan
de demonstratie
Vliegverkeer van en naar Teheran
was gisteren slechts mondjes
maat mogelijk. Over de toestand
als geheel kon geen duidelijke in
formatie worden verkregen. Ook
de wachtende reizigers kregen
niet officieel te horen of de lucht
haven nu gesloten was of niet.
Een toestel van de Westduitse
maatschappij Lufthansa kon
normaal landen, evenals een ma
chine van Air France. De passa
giers voor beide vluchten konden
na de gebruikelijke formaliteiten
gewoon vertrekken. Een
lijnvliegtuig van Air India kreeg
echter geen toestemming te lan
den.
Volgens ooggetuigen stonden gis
teren in de vroege ochtend al 600
tot 1000 mensen te wachten en
kwamen er met de minuut meer
bij. Bewakers hielden de toe
gangsdeuren tot de vertrekhal
gesloten, meestal ook voor dege
nen die wel in het bezit waren van
tickets. In de nacht van maandag
op dinsdag zouden 1200 Ameri
kanen Iran hebben kunnen verla
ten aan boord van twee militaire
transportvliegtuigen.
Inmiddels wordt een aarzelend be
gin gemaakt met de organisatie
van speciale vluchten voor de
evacuatie van buitenlanders. De
Iraanse autoriteiten hebben drie
Canadese militaire vliegtuigen
toestemming gegeven woensdag
in Teheran te landen om onge
veer 600 buitenlanders op te pik
ken. Volgens de Canadese am
bassade in Teheran gaat het om
350 Canadezen, 200 Westduitsers
en een aantal Australiërs, Britten
en Finnen.
De meeste buitenlanders op het
vliegveld zeggen dat ze willen
vertrekken omdat ze niet meer
kunnen werken door de massale
stakingen in de Iraanse industrie.
Sommigen zouden drie of vier
maanden geen salaris meer heb
ben ontvangen. Niemand beriep
zich op de ongeregeldheden in
het land.
kleine groep welgestelden en dat
de landbouw de afgelopen 25 jaar
door een „corrupte heerschap
pij" is vernietigd. Hij beloofde de
in de Grondwet vastgelegde vrij
heidsrechten van het volk te zul
len toepassen en alles te doen ter
bescherming van de Islam en alle
andere religies in Iran.
Hoewel de formatiepoging van
Baktiar zowel door Ajatollah
Khoemeini de geestelijk leider
van Iran, die in Parijs in balling
schap leeft, als door Karim San-
jabi, leider van het Nationaal
Front, bij voorbaat is veroor
deeld, geven politieke waarne
mers in Iran Baktiar toch een
goede kans van slagen, omdat hij
kan rekenen op de steun van veel
plaatselijke islamitische leiders
en van gematigde ambtenaren en
militairen.
Baktiar heeft een dringend beroep
op de bevolking gedaan om hem
de nodige tijd te geven en de mas
sale stakingen voorlopig te
beëindigen, opdat hij het land
zou kunnen „redden". De oproep
van de formateur lijkt echter
weinig effect gesorteerd te heb
ben.
In de „heilige stad" Masjad in Oost-
Iran hebben zich gisteren weer
bloedige botsingen voorgedaan.
Uit oppositiekringen wordt ge
meld dat zeker 22 mensen door
leden van de veiligheidsdienst
van de sjah (SAVAK) waren
neergeschoten. Het afgelopen
weekeinde heeft in Masjad een
bloedbad plaatsgevonden, toen
demonstranten tegen de sjah en
militairen in botsing kwamen.
Volgens de Iraanse staatstelevi
sie zijn daarbij ongeveer 170 do
den gevallen, maar de oppositie
spreekt over zeker 700 doden en
duizenden gewonden.
SALISBURY (Reuter) Een ont-
werp-grondwet voor een zwart
meerderheidsbewind in Rhode-
sië, met een blijvend grote mate
aan blanke invloed, bevat slechts
één belangrijke verrassing - de
naam van het nieuwe land wordt
volgens het ontwerp Zimbabwe-
Rhodesie. De ontwerp-grondwet
werd gisteren in Salisbury ge
publiceerd.
De naam alleen al vormt een nieuw
succes voor de blanke minder
heid in de onderhandelingen
over de nieuwe natie, die moet
ontstaan na de algemene verkie
zingen van 20 april. Tijdens de af
gelopen jaren van strijd tegen de
blanke overheersing verwezen de
zwarte nationalisten altijd naar
het door hun gewenste land als
Zimbabwe. Maar de laatste
maanden hadden de blanken zich
krachtig beijverd om de naam
Rhodesië te behouden, als een
symbool van wat zij hebben "be
reikt.
De zwarte nationalisten in de multi-
raciale overgangsregering zou
den, volgens politieke kringen in
Salisbury, uiteindelijk met het
compromis rond de naam heb
ben ingestemd om het kwijnende
moreel van de blanke Rhodesiërs
wat op te vijzelen. De nieuwe
grondwet moet door de blanken
worden goedgekeurd in een refe
rendum op 30 januari.
Het ontwerp - dat 151 pagina's be
slaat - werd door de regering ge
publiceerd, tezamen met een
klein ooekje dat de belangrijkste
onderdelen in eenvoudige taal
weergeeft om de blanken te hel
pen zich de materie eigen te ma
ken voor het referendum.
Het eerste artikel luidt eenvoudig:
"de naam van het land is Zirh-
babwe-Rhodesié". De volgende
hoofdstukken geven de samen
stelling van het parlement, het
rechterlijk apparaat en de com
missie die belast zijn met de vei
ligheidstroepen terwijl het amb
tenaren-apparaat onder controle
van de blanken blijft. In de ver
schillende commissies zal voor
de nabije toekomst ook een blan
ke meerderheid worden gescha
pen aangezien de zwarten op dit
moment veelal nog niet de nood
zakelijke kwalificaties hebben
om de functies te kunnen ver
vullen.
Er komen twee huizen van het par
lement - een 30 zetels tellende
Senaat die voor tweederde uit
zwarten bestaat, en een Huis van
Afgevaardigden waarin 72 van de
100 leden zwarten zijn. De eerste
algemene en vrije verkiezingen
van het land zullen voor minstens
vijfjaar worden gevolgd door een
regering van nationale eenheid,
die een weerspiegeling zal vor
men van de samenstelling van
het Huis van Afgevaardigden. De
nationale regeringscoalitie wordt
geleid door een raad van minis
ters.
Het staatshoofd wordt een presi
dent, benoemd door een kiescol
lege dat is samengesteld uit leden
van de Senaat en het Huis. De
president zal die man als premier
benoemen die met de meeste
stemmen in het Huis van Af
gevaardigden is gekozen.
Burgerregering
Naar verwachting zal Sjapoer Bak
tiar, die vrijdag door de sjah werd
gevraagd een burgerregering te
formeren, morgen de samenstel
ling van zijn kabinet bekendma
ken. De beide Kamers van het
Iraanse parlement zullen Baktiar,
die zaterdag werd geroyeerd als
vice-voorzitter van het opposi
tionele Nationale Front, dezer
dagen formeel verzoeken een ka
binet samen te stellen. Baktiar
wil via een overgangsregering
komen tot een kabinet van „so
ciaal-democratische" signatuur.
Na de regeringswisseling wil hij
alle politieke gevangenen amnes
tie verlenen en het thans gelden
de oorlogsrecht geleidelijk op
heffen.
Baktiar noemde de huidige situatie
een direct gevolg van on
rechtvaardigheden en onverant
woordelijk handelen in het ver
leden. Hij vindt dat de industrie
misbruikt is ten voordele van een
Tijdelijke
opvang voor
Vietnamezen
HONGKONG (UPI) - De autoritei
ten van Hongkong zijn bereid
mee te werken aan een tijdelijke
opvang van de 2.700 Vietnamese
vluchtelingen aan boord van het
vrachtschip Huey Fong, dat al
tien dagen voor de haven van
Hongkong voor anker ligt. Vol
gens officiële zegslieden wordt
een voormalig luchtmachtkamp
in gereedheid gebracht voor een
tijdelijk verblijf van de vluchte
lingen, in afwachting van opne
ming door andere landen.
Terwijl hier in Europa weinig gebrek is aan vocht uit de hemel,
heerst er in de Verenigde Arabische Emeritaten een voortduren
de droogte. Vandaar dat de oliesjeiks zich ter aarde werpen en
Allah om regen vragen.
REDDEND KINDERSPEL
Kinderen die met walkie-talkies speelden, die zij met Kerstmis
cadeau hadden gehad, vingen een radiosignaal op van een auto
mobilist die maandag in een sneeuwstorm in de Alphen was
gestrand.
Zij alarmeerden de politie die de man - een medisch student en
enthousiast radio-amateur - lokaliseerde en hem binnen een uur
uit zijn benarde positie redde.
JAAR VAN DE FIETS
In Groot-Brittannië zijn nooit zoveel fietsen verkocht als in 1978.
Dit wordt toegeschreven aan de duurte van de auto en het ver
voer in het algemeen en aan de gestegen populariteit van het
trimmen.
De grootste rijwielfabrikant van Engeland, 'Raleigh', deelde mee
dat zijn afzet in Groot-Brittannië toenam met ongeveer tien pro
cent, tot een totaal van 894.000 fietsen. Zestig procent van zijn
produktie ging naar het buitenland, waar overigens de vraag niet
zo groot is als in Engeland zelf..
GESCHEIDEN
De Westduitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa heeft met on
middellijke ingang een scheiding aangebracht tussen vliegende
rokers en niet-rokers. In alle toestellen dienen paffers van sigaren
en sigaretten rechts van het gangpad plaats te nemen, terwijl de
linkerzijde ruimte biedt voor hen die de longen liever zuiver
houden.
PRIJS VOOR GREEN PEACE
De stichting Kritisch Faunabeheer heeft besloten de Gouden Kraai
- een jaarlijkse prijs voor verantwoord faunabeheer - toe te ken
nen aan de internationale organisatie Green Peace. De organisa
tie ijvert sedert enkele jaren voor het behoud van walvissen en
andere zeezoogdieren. Zij kreeg vooral bekendheid door haar
acties met het schip Rainbow Warrier tegen de jacht op walvis-
Kritisch Faunabeheer zegt in een persbericht bijzondere erkente
lijkheid verschuldigd te zijn aan Green Peace, die geschiedenis
maakt door haar "spectaculaire en succesvolle manier van actie
voeren"
(Van onze correspondent)
MADRID - Het jaar 1979 belooft in
het Baskenland, evenals vorig
jaar, een gewelddadig jaar te
worden. ETA-Militar, de gewa
pende radicale vleugel van de
Baskische afscheidingsbewe
ging, heeft er gisteren, met de
moord op een militair en een po
litieagent, geen twijfel over laten
bestaan welke lijn de terroristi
sche beweging in het nieuwe jaar
gaat volgen.
José Maria Herrera Hernandez, de
53-jarige commandant van de
landmacht in San Sebastian,
werd gisterochtend door drie
gewapende mannen neergescho
ten op het moment dat hij juist in
de officiële auto had plaatsgeno
men die hem dagelijks naar zijn
kantoor bracht. Naast de com
mandant, die bij de aanslag op
slag werd gedood, zaten een kapi
tein en de chauffeur, die met de
schrik vrijkwamen. In de auto
zijn een aantal kogelhulzen van
het type parabellum-9 millimeter
gevonden, de soort munitie die
de ETA-Militar doorgaans bij ter
reuracties gebruikt. Uit de recon
structie is gebleken dat de daders
het alleen op de militaire com
mandant hadden gemunt.
Een paar uur later kwam de 26-jari-
ge politieagent Francisco Ber-
lango Robles in Pamplona om,
toen hij bezig was een bom m het
centrum van de stad te demonte
ren. De bom was geplaatst voor
het kantoor van een zakenman,
die politiek actief is in extreem
rechtse kringen. Pamplona werd
gisteren in de vroege ochtendu
ren reeds opgeschrikt doordat
een krachtige bom een cafetaria
in de binnenstad vernielde. In
Madrid vernielde gisterochtend
een bom een groot gedeelte van
een kazernewoning van de Guar-
dia Civil.
GEEN VERZET
TEGEN FONDS
WERELDRAAD
KINGSTON (GPD) - Er leeft in het
Centraal Comité van de Wereld
raad van Kerken geen noemens
waardig verzet tegen het antira-
cismeprogramma. Dat bleek uit
de reacties van de comitéleden op
de jaarrapporten van moderator
Edward Scott en secretaris-gene
raal Philip Potter.
Wel was er. maar dan uitsluitend
van Westeuropese afgevaardi-
gen, enige kritiek op de gift aan
het Rhodesische Patriottisch
Front. Die kritiek richtte zich met
name op het gebrek aan tekst en
uitleg bij de Wereldraad.
Dr. Albert van den Heuvel, secreta
ris-generaal van de Nederlandse
Hervormde Kerk, een van de
twee Nederlandse comitéleden,
drong erop aan, dat gebrek aan
communicatie ruiterlijk te er
kennen. "Er zijn fouten ge
maakt", zei hij. Vanuit de kerken
in de Derde Wereld en Oost-Eu
ropa werd echter scherpe kritiek
geleverd op de westerse kerken
die zoveel ophef over het anti-ra-
cismeprogramma maken.
Het dreigende ontslag van enige
vooraanstaande stafleden van de
Wereldraad - als gevolg van de re
gel dat stafleden niet langer dan
negen jaar mogen aanblijv
bleek veel onrust te hebben
wekt. Men denkt nu aan een her
overweging van deze regel. Vol
gende week dinsdag zal de kwes
tie in een besloten zitting worden
besproken. Dr. van den Heuvel
vroeg om een discussie, los van
de personen.