Nog geen reden
tot onrast over
olie voorzienin g
Verdachte vrij in ruil
voor chemische castratie
N0RIT««-i^£sS
Tevredenheid over proef
verlof aan gedetineerden
Vakantie in Engeland
Ombuigingen passen op
huidige situatie als
een zadel op een koe
Ondanks somberheid Van Agt
ZATERDAG 30 DECEMBER 1978
DEN HAAG (GPD) - Een
ongeveer dertigjarige man,die in
het Arnhemse huis van bewaring
was ingesloten op verdenking
van pedofiele contacten, heeft
zijn vrijheid voorlopig terugge
kregen onder de voorwaarde dat
hij zich aan een chemische cas
tratie zou onderwerpen. Dit voor
stel werd hem op 25 juli gedaan
en de betrokken verdachte was
bereid deze prijs voor zijn vrij
heid te betalen. Dat was twee we
ken nadat staatssecretaris Haars
de Tweede Kamer verzekerde,
dat al sinds tien jaar geen enkele
zedendelinquent door justitie
wordt gecastreerd.
Dit geval van castratie is eerst nu.
aan het licht gekomen, door een
publicatie in het decembernum
mer van KRI, het maandblad van
de reclassering.
De castrerende medicatie werd de
verdachte toegediend door de
justitie-psychiater dr. J. Schuier,
tevens directeur van het Selektie-
3HEEE
Instituut voor tbr-gestelden te
Utrecht. Hij gebruikte daartoe
het middel Androcur, een cypro-
teronacetaat van de Duitse fabri
kant Schering. Dit middel heeft
een tijdelijk castrerende wer
king, die bovendien in intens jfeit
kan verschillen. Androcur is niet
vrij van ingrijpende bijwerkin
gen en kan bovendien een ernsti
ge graad van psychische frustra
tie oproepen.
Dr. Schuier heeft tegenover KRI
erkend dat de keuze tussen ge
vangenschap of castratie voor de
betrokken verdachte geen vrije
keus was: „Natuurlijk heeft de
man niet in vrijheid kunnen be
slissen, maar wat was het alterna
tief? Hij wilde zelf beslist niet in
het huis van bewaring blijven. Ik
ben dan een praktisch man en zie
er geen been in om zoiets te rege
len. Het was natuurlijk fraaier
geweest als het niet in de voor
waarden was opgenomen. For
meel bekeken heeft hij inderdaad
onder dwang mediciinen gekre
gen, maar ik vind dat, gezien het
alternatief, niet ontoelaat
baar".
Psychiatrisch adviseur van minis
ter De Ruiter (justitie), prof. dr. S.
van der Kwast, spreekt daarente
gen v/el van „een ontoelaatbare
geschiedenis". Hij wijst een
chemische castratie in het kader
van dwangbehandeling af. De
rechter-commissaris, die uitein
delijk de beslissing nam om de
verdachte voorlopig weer vrij te
laten, jhr. mr. P. R. Feith, ver
plichtte de man zich te gedragen
naar de voorschriften van dr.
Schuier, „ook wat betreft medi-
cijnengebruik".
Tegenover KRI zegt hij zich echter
niet te kunnen herinneren dat het
daarbij om een castrerende me
dicatie ging. Hij legt de verant
woordelijkheid voor de castratie
bij de arts. Volgens KRI was de
castratie voorgesteld door de ad
vocaat, de maatschappelijk wer
ker en de psychiater van de ver
dachte en waren alle partijen op
de hoogte van de aard van de be
slissing die genomen werd.
Inmiddels is de castrerende medi
catie gestaakt vanwege de toe
nemende bezorgdheid daarover
bij de betrokken verdachte. Het
Tweede-Kamerlid mevrouw Ria
Beckers (PPR) heeft al aange
kondigd de minister van justitie
vragen te zullen stellen over de
omstreden behandeling.
Pleidooi van
Kamerlid
voor meer
faciliteiten
invalide
treinreiziger
DEN HAAG (GPD) - De WD-
Tweede-Kamerleden mevrouw
Verkerk en de heer Van de Ven
hebben gisteren in schriftelijke
vragen een diepgaand onderzoek
bepleit naar de moeilijkheden die
invalide reizigers ondervinden
bij het reizen per trein. Mevrouw
Verkerk, die donderdag met een
invalide een tocht per trein maak
te om zich op de hoogte te stellen
van de situatie, wil dat de minis
ter van verkeer en waterstaat,
haar partijgenoot Tuijnman, bij
dit onderzoek de Nederlandse
Vereniging voor Revalidatie in
schakelt.
De vier grootste knelpunten voor
invalide reizigers zijn volgens
mevrouw Verkerk ten eerste de
toegankelijkheid van de stations
en de bereikbaarheid van de per
rons, ten tweede de in- en uit-
stapmogelijkheden van de trein
stellen, ten derde de-ontoegan
kelijkheid van de coupè's, waar
door rolstoelgebruikers altijd in
een instapruimte of zelfs bagage
ruimte „geparkeerd" worden en
ten vierde de noodzaak voor rol
stoelgebruikers hun reis mini
maal twee dagen van tevoren te
melden, waardoor „spontaan"
reizen of door omstandigheden
afwijken van de voorpro gram-
mering ernstig wordt belem
merd.
Volgens mevrouw Verkerk zijn van
de 352 stations in Nederland de
perrons van 67 stations nog
steeds in het geheel niet, of
slechts met behulp van vaak
schaars aanwezig NS-personeel
voor de gehandicapten bereik
baar. Daarnaast zijn nog eens op
35 stations de perrons wel be
reikbaar, maar geven de hoogte
verschillen bijkans onoverko
melijke in- en uitstapproblemen.
Zij vraagt of minister Tuynman
bereid is met zijn ambtgenoot
van sociale zaken na te gaan of
door middel van bijzondere sub
sidies zinvolle arbeid te scheppen
is, die in belangrijke mate kan
bijdragen tot het opheffen van de
knelpunten.
DEN HAAG (GPD) - De staking bij de olie-industrie in Iran
geeft geen reden tot ongerustheid ovér onze olievoorzie
ning, zeker niet op korte termijn, ondanks de sombere
uitlatingen van premier Van Agt. Deze mening valt in
kringen van deskundigen te vernemen.
positie gunstig is. Dat er geen on
rust bestaat, bewijst ook, zo
wordt aangevoerd, het feit. dat het
IEA-bureau in Parijs tijdens de
kerst- en jaarwisselingsperiode
gesloten is en de medewerkers
(van wie er velen uit het buiten
land komen) met vakantie
zijn.
Er zal veel moeten gebeuren wil het
in ons land tot bijzondere maat
regelen komen. Bovendien kan
het totale tekort van de IEA-lan-
den niet boven de 9 procent ko
men, zo wordt verondersteld,
omdat Iran niet meer dan 10 pro
cent van de wereldproduktie le
vert. Dat is nog altijd een flink
aandeel, maar in dit verband
wordt gewezen op het feit dat Sa-
oedi-Arabië zijn produktie fors
heeft verhoogd: van 8 tot 11 mil
joen vaten per dag.
Als de situatie voor West-Europa in
het algemeen en Nederland in het
bijzonder op langere termijn
moeilijk wordt, is men daarop be
ter voorbereid dan tijdens de
„oliecrisis" van vijf jaar gele
den.
Verbruiksvermindering zou dan
eventueel moeten worden over
wogen, maar zover is het nog lang
niet. Distributie, zoals in 1974, is
totaal niet in zicht, ook omdat de
omstandigheden van nu geheel
anders zijn dan vijf jaar geleden.
Er zijn nu internationale afspra
ken en er zijn buffervoorraden.
Bovendien is er sprake van een
oschot op de oliemarkt.
De aanvoer van olie voor ons land
bestaat voor bijna een kwart uit
Iraanse. Dit percentage is wel ho
ger geweest, maar is juist in 1978
weer teruggelopen. In EG-ver-
band zit Nederland wat hoog „in
de schaal", want het EG-gemid-
deldevan de aanvoer uit Iran is 15
procent. De Verenigde Staten
ontvangen vrijwel geen Iraanse
olie, Engeland daarentegen vrij
veel. Het concern British Petro
leum haalt bijna de helft uit
Iran.
Na de oliecrisis van 1973-'74 is een
internationale organisatie opge
richt, het Internationaal Energie
Agentschap (IEA), dat in Parijs
zetelt. Daarin nemen 19 landen
deel, alle westerse industrielan
den (waaronder Nederland) en
verder de VS, Japan en Canada.
Binnen het IEA zijn afspraken
gemaakt voor het geval er storin
gen optreden in de olietoevoer,
zoals indertijd bij het Arabische
embargo en in gevallen als dat
van Iran.
SCHIPHOL - Op schiphol is gistermiddag de 25ste sterfdag van de
grondlegger van de KLM, Albert Plesman, herdacht. Op oudejaarsdag zal
het 25 jaar geleden zijn dat Plesman op 64-jarige leeftijd overleed. Bij de
gisteren gehouden plechtigheid waren ook leerlingen van een aantal
"Plesman-scholen" aanwezig. Karin Meijer van de Plesmanschoól in Am
sterdam en Gerko Vlastuin van de Plesmanschool in Rotterdam legden,
geholpen dooreen lidvan de luchthavenpolitie ,een krans bij het borstbeeld
van dr. Plesman.
ADVERTENTIE
Verdeling
In het schema dat hiertoe bestaat, is
geregeld dat in bepaalde gevallen
verdelingsafspraken moeten
werken. Pas wanneer de totale
aanvoer naar de IEA-landen ze
ven procent minder wordt dan de
cijfers over de laatste 12 maanden
aangeven, worden deze afspra
ken van kracht. Dan dient een
gelijke verdeling te geschieden,
zodat niet èèn land alleen de klap
moet opvangen. Pas als het tekort
negen procent wordt, kunnen de
landen hun buffervoorraden
gaan aanspreken.
Het opbouwen van buffervoorra
den is ook een zaak die na
1973-'74 werd gerealiseerd.
Krachtens IEA-richtlijnen dient
ieder der 19 landen een voorraad
voor 70 dagen te hebben. Neder
land heeft zelfs een voorraad van
90 dagen aangelegd, zodat onze
DEN HAAG (GPD) - Het experi
ment met gedetineerden-verlof
in de gevangenis Groot Banken-
bosch te Veenhuizen is bevredi
gend verlopen. Slechts 1,8 pro
cent van de aan gedetineerden
verleende weekendverloven
mislukte doordat de gedetineer-,
de na afloop niet naar de gevan
genis terugkeerde. In de periode
van november 1977 tot oktober
1978 werd aan 580 gedetineerden
om de vier weken een weekend
vrijgegeven. Zij gingen samen
1371 keer op verlof. Vijfentwintig
gedetineerden uit Groot Ban-
kenbosch keerden niet terug,
twee pleegden tijdens hun vrije
weekend opnieuw een delict.
Enkelen kwamen te laat of onder
invloed terug in de gevangenis.
Het reclasseringsblad KRI meldt
deze resultaten in het december-
De experimenten met gedetineer
den-verlof zijn inmiddels beëin
digd. Staatssecretaris Haars heeft
naar aanleiding van de resultaten
het weekendverlof voor ver
schillende categoriën gedeti
neerden tot regel gemaakt. De
maatregelen worden in hoog
tempo door het ministerie afge
kondigd en vóór het eind van
1979 is zelfs nog een regeling voor
het verlof van langgestrafte gede
tineerden te verwachten.
Een en ander betekent, zo stelt het
reclasseringsblad, een doorbraak
bij het Nederlandse gevangenis
wezen; een doorbraak die overi
gens in vérgaande mate door de
vorige staatssecretaris van justi
tie, mr. H. J. Zeevalking, werd
voorbereid. Momenteel bestaat
er nog verschil van mening over
de wijze waarop aan de langge
straften ook verlof kan worden
verleend. De directie Gevange
niswezen van het ministerie van
justitie voelt er niets voor dit
verlof tot regel te maken, terwijl
de directeur van de Algemene
Reclasseringsvereniging, drs. M.
Dotinga, meent dat er dan
rechtsongelijkheid ontstaat. De
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
SÏGBENTOIJg»
nieuwe reisgids van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland
ligt voor u klaar, de Engelandvaarder bij uitstek.
Pagina's vol vakantiepret.
Haal die gids bij uw reisburo, uw automobielclub, ABN,
AMRO-, Rabobank of bij de NS-inlichtingen-kantoren.
U kunt ook schrijven naar SMZ. Postbus 2,
3150 AA HOEK VAN HOLLAND, of bel 01747-3944.
zL
hoek van holland
db harwich
/<r
Brug zeesluis
zeker half jaar
buiten werking
TERNEUZEN (ANP) - De brug
over de zeesluis bij Terneuzen zal
waarschijnlijk zes maanden tot
maximaal negen maanden buiten
werking zijn. In de nacht van
donderdag op vrijdag werd de
brug in open toestand geramd
door een schip.
De schade bedraagt tien tot vijftien
miljoen gulden, aldus een voor
lopige schatting van deskundi
gen. Het 14.000 ton metende
schip, de "Blue Hawk" ramde de
brug.
reclassering wil in principe
slechts meewerken aan een recht
op verlof.
De belangrijkste drijfveer voor zo
wel justitie als reclassering om
mee te werken aan een regelma
tig verlof voor gedetineerden, is
dat de gedetineerden door mid
del van dit verlof hun contacten
met „thuis" beter kunnen onder
houden en daardoor minder
problemen zullen ontmoeten
wanneer zij weer terugkeren in
de vrije maatschappij.
Vakcentrales
krijgen brief
ondernemers
DEN HAAG (ANP) - De zeven cen
trale ondernemersorganisaties,
die samenwerken in de raad van
bestuur in arbeidszaken, hebben
de vakcentrales gisteren in een
brief gevraagd, of deze alsnog
mogelijkheden zien om in de
Stichting van de Arbeid te komen
tot "een afgerond pakket van ar
beidsvoorwaarden. dat rekening
houdt met de beperkte mogelijk
heden en dat de loonkostenont
wikkeling in 1979, inclusief' de
kosten van eventuele arbeidstijd
verkorting, duidelijk afgrendelt"
FNV-voorzitter Wim Kok zei giste
ren in een eerste reactie, in de
brief van de werkgevers niet of
nauwelijks aanknopingspunten
te zien voor hervatting van het
overleg in de Stichting van de
Arbeid.
De werkgevers wijzen volgens Kok
in feite op voorhand al de verlan
gens van de vakbeweging af. De
FNV had de suggestie gedaan om
in de Stichting van de Arbeid tot
deelakkoorden te komen over
zaken als bijvoorbeeld de aftop
ping van de prijscompensatie.
De FNV acht evenals de werkge
vers de kans op een allesomvat
tend centraal akkoord» niet of
nauwelijks aanwezig en daarom
is het volgens Kok des te meer te
betreuren dat de werkgevers in
hun uitnodiging al laten weten
dat ze ook niets zien in deelak
koorden.
Prof. Van den Doel
Het belangrijkste sociaal-eco
nomische wapenfeit van 1978
was ongetwijfeld de publika-
tie van Bestek 81, de beleids
nota van het kabinet-Van Agt.
Evenals Den Uyl voor ogen
stond wilde Van Agt de stij
ging van de collectieve lasten
afremmen om meer ruimte te
scheppen voor de winsten en
de particulier besteedbare
inkomens. Anders dan Den
Uyl voor ogen stond wilde
Van Agt de lasten niet con
centreren bij de hoge inko
mens maar bij de ambtenaren
en de niet-actieven.
In de discussie is geheel onder
gesneeuwd hoezeer de plan
nen van het voormalige kabi
net-Den Uyl en het huidige
kabinet-Van Agt op elkaar
lijken. Beide kabinetten wil
den, mede in het licht van de
teruglopende economische
groei, de stijging van de col-'
lectieve lasten afremmen.
Beide kabinetten wilden de
narigheid van deze afrem
ming leggen bij een minder
heid Den Uyl wilde de min
derheid van hogere inkomens
treffen, en Van Agt wilde de
minderheid van de niet-ac
tieven treffen. Beide kabinet
ten geloofden in de "winst is
werk"-filosofie. Beide kabi
netten hadden enig oog voor
betekenis van de kwartaire
sector en lieten stadsver
nieuwing maatschappelijk
werk, ontwikkelingshulp,
openbaar vervoer en indivi
duele huursubsidies min of
meer onverlet.
Ondanks deze treffende over
eenkomsten is het m.i. aan het
eind van het jaar al duidelijk,
dat van de begrote ombuigin
gen op korte termijn slechts
zeer weinig terecht komt.
Daarvoor zijn twee redenen:
de meerderheid wil de om
buigingen niet, en de ombui
gingen passen niet in een ef
fectief werkgelegenheidsbe
leid.
Dat de meerderheid de ombui
gingen niet wil is het afgelo
pen jaar wel zeer duidelijk
aan het daglicht getreden. Als
de meerderheid stond te po
pelen om nu eindelijk eens
van het collectieve juk te
worden bevrijd hadden Van
Agt en Wiegel niet ge
schroomd het ombuigings
plan ruimschoots vóór de sta
ten- en raadsverkiezingen
van maart en mei te presente
ren. Men had dan tijdens de
verkiezingen de massale
steun van de werkers kunnen
incasseren en, aldus gesterkt,
de ombuigingen in een fors
tempo kunnen uitvoeren.
Maar het tegendeel gebeurde.
Het kabinet-Van Agt zweeg
in alle talen. Pas toen de ver
kiezingen achter de rug wa
ren durfde het met Bestek '81
op de proppen te komen.
Aanvankelijk reageerde het
Nederlandse volk aarzelend
op de plannen. Het was
vakantie en niemand maakte
zich zorgen. Op de derde
dinsdag van september werd
echter de begroting voor 1979
gepresenteerd. Toen waren
de ombuigingsplannen per
begrotingshoofdstuk gecon
cretiseerd en in afzonderlijke
wetsontwerpen gespecifi
ceerd. Toen is het Nederland
se volk, althans de meerder
heid daarvan, zich kennelijk
het apezuur geschrokken.
Dat blijkt niet uit de woeste
reacties van de vakbeweging.
Want tijdens het kabinet-Den
Uyl waren die reacties ook al
woest. Nee, dat blijkt uit de
"opinion-polls". Na een jaar
oppositie is Den Uyl als mi
nister-president nog steeds
populairder dan Van Agt. De
PvdA, die zich inmiddels te
gen zowat elke ombuiging
heeft uitgesproken, boekt
forse winst terwijl het CDA en
de WD zware verliezen lij
den.
Toen Van Agt in het voorjaar zo
geheimzinnig deed met zijn
ombuigingsplan had hij het
goed gezien: de meerderheid
wijst een forse ombuiging af.
Het gedram van de socialisten
over de maatschappijher
vormingen had weliswaar
aanvankelijk contra-produc
tief gewerkt en een zekere
steun voor het kabinet-Van
Agt opgeleverd, maar zodra
het kabinet zijn vingers uit
strekte naar de collectieve
verworvenheden, hield de
steun op. Van Agt kan nu niet
anders doen dan het ene na
het andere CDA-amende-
ment overnemen en aldus
toelaten dat van zijn forse
plannen, die hij eerder aan
kondigde als de belangrijkste
financiële operatie sinds de
geldzuivering van Lieftink,
via een salamitactiek van hun
hart worden beroofd.
Dat de meerderheid van het
Nederlandse volk de plannen
afwijst is geen wonder. De
ombuigingen passen even
slecht op de huidige sociaal-
economische situatie als een
zadel op een koe. Op het eer
ste gezicht lijkt het heel sim
pel: de economische groei
neemt af en dus moet er wor
den bezuinigd. Op zichzelf zit
daar ook zeker wat in; het is
bepaald geen onzin. Maar het
jaar 1978 werd niet alleen
door een verminderde eco
nomische groei gekenmerkt,
maar ook door werkloosheid
en angst voor de economische
toekomst. In een dergelijk
klimaat passen geen bezuini
gingen. Van Agt heeft, in het
voetspoor van zijn voorgan
ger, het zwaartepunt van de
ombuiging gelegd bij de so
ciale voorzieningen omdat
juist in die sector de collectie
ve lasten het sterkst zijn ge
groeid. Prof. Wolfson heeft er
in Economische Statistische
Berichten van 12 juli al op
gewezen dat dit een onzinnig
argument is. De sociale lasten
groeien het hardst omdat men
kennelijke aan sociale voor
zieningen de meeste behoefte
heeft en het is merkwaardig
om juist te gaan hakken in een
sector, waaraan de meeste
behoefte bestaat.
Juist in een tijd van werkloos
heid bestaat aan sociale voor
zieningen behoefte. Iedereen
rekent erop dat ook hij wel
eens werkloos kan worden en
dan een beroep op de sociale
voorzieningen zal moeten
doen. Iedereen die nu nog ac
tief is, houdt met de moge
lijkheid rekening dat hij mor
gen tot de niet-actieven be
hoort. Wie de lasten probeert
te leggen bij de minderheid
van de niet-actieven, zoals
Van Agt wil, maakt dus een
ongelooflijk grote politieke
fout: in feite legt hij de lasten
niet bij een minderheid maar
bij een meerderheid. De ac
tieven ervaren deze operatie
niet als een relatieve verbete
ring van hun huidige positie,
maar vooral als een relatieve
verslechtering van hun toe
komstige positie. Den Uyl
was veel slimmer: die legde
het zwaartepunt van de lasten
in hoofdzaak bij de hoge in
komenstrekkers. En in een
tijd
he
nkt niemand
dat ook hij morgen tot de ho
gere inkomenstrekkers zal
kunnen behoren.
Het ombuigingsplan van de re
gering-Den Uyl had dus meer
kans van slagen dan het om
buigingsplan van de regering-
Van Agt, maar ik geloof dat
ook dat plan zou zijn mislukt.
Want ook het plan van Den
Uyl ging ervan uit dat, via een
geringe bezuiniging op col
lectieve lasten, de rende
mentspositie van de bedrij
ven kon worden versterkt.
Het versterken van de rende
mentspositie van bedrijven in
een economische crisis is ech
ter dweilen met de kraan
open. Het karakter van een
economische crisis is nu
eenmaal dat de afzet wegvalt
en een beetje bezuiging is
daarvoor een druppel op de
gloeiende plaat. Minister Al-
beda heeft de trekkers van de
sociale uitkeringen voorge
rekend dat het gaat om een
bedrag van slechts f6 a f12
per maand. Maar juist dat
"slechts" maakt elk ombui
gingsplan ongeloofwaardig.
Geen enkele trekker van so
ciale uitkeringen gelooft dat
door die luttele zes gulden
van hem de Nederlandse eco
nomie kan worden hersteld.
Veeleer ziet hij die zes gulden
als een salamitactiek: van
daag beginnen ze met de
proefballon van zes gulden
om morgen met honderd gul
den op de stoep te staan. Hij
wordt argwanend en verzet
zich. Ook tegen zes gulden.
Want de economische crisis
laat zich niet bestrijden door
de winsten een beetje te ver
groten en de lasten daarvan te
concentreren bij slechts een
groep.
PROF. VAN DEN DOEL
