Trieste
nasleep
van de
cam ping -
ramp
mensen en
gebeurten
ZATERDAG 30 DECEMBER 1 <178
EXTRA
PAGINA 23
Tewijl de happen en dranken
een groot deel van Nederland
nog zwaar op de maag liggen,
verkondigt het Centraal Bu
reau voor de Statistiek op 3
januari 1978 dat de stijging
van onze welvaart voorna
melijk opgaat aan snoep,
drank en vlees.
Het kabinet
Van Agt treedt officieel in de
Tweede Kamer aan op 16 ja
nuari. In de regeringsverkla
ring is het al inkomensmati
ging en beperking wat de klok
slaat. Op 19 januari krijgt het
kabinet van de Kamer toe
stemming zijn plannen uit te
voeren. Oppositieleider Den
Uyl is het er niet mee eens en
weigert premier Van Agt een
handdrukje te geven.
De 62- jarige Molukse leider Theo
Kuhuwael raakt op 29 janua
ri gewond bij een aanslag bij
hem thuis in Den Haag ge
pleegd. Met de kogel nog in
zijn lichaam vertrekt hij 5 fe
bruari samen met drie andere
Molukkers voor een rondreis
door Indonesië. Kuhuwael
overlijdt op 17 juli.
Vijf Maastrichtse kinderen
worden 1 februari naar het
ziekenhuis gebracht. Hun
maag moet worden leegge
pompt Zij hebben Israëlische
sinaasappels gegeten die door
Palestijnen met kwik zouden
zijn vergiftigd. Spaanse ap
peltjes van oranje ondergaan
hetzelfde lot.
Drie maart is de dag van de mi
nistercrisis Defensieminister
Kruisinga treedt af wegens
verschil van mening over de
neutronenbom. Hij is fel tegen
opneming van dit oorlogstuig
in het wapenarsenaal. Mr. W
Scholten wordt 7 maart zijn
opvolger. Tegen de zin van het
kabinet wijst de Kamer dan
alsnog de neutronenbom af.
Diezelfde dag raakt ex-minister
Lubbers in opspraak. Hij
blijkt minister en zakenman
tegelijk te zijn geweest.
Drie Molukkers overvallen op 13
maart het Provinciehuis in
Assen. Een ambtenaar wordt
daarbij gedood. Mariniers
bevrijden de volgende dag de
gijzelaars. Gedeputeerde
Trip wordt bij die actie le
vensgevaarlijk gewond. Hij
overlijdt op 15 april. De drie
worden in juni veroordeeld
tot vijftien jaar.
Het CDA is de grote winnaar bij
de Statenverkiezingen van 29
CDA-politici die het afgelopen jaar opvallend in het nieuws
kwamen. Op de foto links de heren Aantjes, in 1978 "ingehaald",
door zijn oorlogsverleden en Schakel, de nieuwe vice-voorzitter
van het CDA. Op de foto rechts de heer Kruisinga, die aftrad als
defensie-minister na een kwestie over de neutronenbom.
maart. Ook de PvdA groeit
nog, maar de VVD verliest. Op
18 april worden bij de Tweede
Kamer 1.162.757 handteke
ningen tegen de neutromn-
bóm afgegeven.
Op 8 mei worden de poliogeval-
len op de eerste noordwest-
Veluwe gemeld. Meer dan
honderd mensen zullen door
de ziekte getroffen worden.
De gemeenteraadsverkiezingen
op 31 mei leveren CDA en D'66
grote winst op. De VVD loopt
fors terug. De PvdA leidt een
licht verlies.
Vier politici zijn in het bezit van
een koopsompolis, meldt de
onderzoekcommissie op 23 ju-
Met de publikatie van Bestek '81
op 30 juni onderstreept het
kabinet dat in de komende
vier jaar tien miljard gulden
bezuinigd dient te worden.
Op 4 juli wordt de oorlogsmis
dadiger Siert B. door Gronin
gers opgespoord in West-
Duitsland. Op 23 juli volgt
nummer twee Wilhelm B. De
ex-SS-er J.K. wordt een
maand later aan de grens bij
Venlo gepakt. Justitie zoekt
nog altijd naar 350 anderen.
Voor de zogenaamde Kerk-
marokkanen is 16 juli een his
torische dagVeertien van hen
beginnen dan de hongersta
king in de Amsterdamse kerk
De Du if. Op 17 oktober krijgen
ze uiteindelijk te horen dat
121 van hen in Nederland op
nieuw een verblijfsvergun
ning kunnen aanvragen.
"Liever een dode verdachte dan
een dode agent". Zo interpre
teert PvdA-kamerlid Roethof
op 30 september uitgelekte ge
heime instructies voor de poli
tie.
Op 13 oktober worden plotseling
de twee RAF-leden Wacker-
nagel en Schneider aan de
Westduitse justitie uitgele
verd, omdat ze in hongersta
king zijn gegaan. De derde
RAF-gevangene in ons land,
Folkerts, mag nog blijven,
maar op 17 oktober wordt ook
hij per helikopter naar de
Bondsrepubliek afgevoerd.
Een jongen en een meisje, "ver
moedelijk RAF-aanhangers"
schieten aan de grens in
Kerkrade de douanier D. de
Jong (20) dood. Een collega
van hem raakt zwaar gewond
en zal later overlijden.
Nederland is geschokt als op 6
november bekend wordt dat
het oorlogsverleden van CDA-
fractieleder Wim Aantjes nog
minder fraai is dan hij al
terloops had laten doorsche
meren. Hij blijkt zich eind
1944 vrijwillig gemeld te heb
ben bij de Germaansche SS.
Aantjes vertrekt kort daarna
uit de politiek.
Op 20 november legt mevr. Kor-
tenhorstechtgenote van wijlen
de tweede-kamervoorzitter,
voor de Haagse rechtbank een
verklaring af die ui teindelijk
tot vrijlating van Pieter Men-
ten op 4 december zou leiden.
Elfjuli 1978. Met een daverende
knal en een enorme vuurbal
veranderde de Spaanse cam
ping Los Alfaques in een puin
hoop. Zo'n 200 doden en een
nog groter aantal gewonden
maken deze gebeurtenis tot
wereldnieuws. Oorzaak van de
ramp: een exploderende tank
auto.
De slachtoffers zijn voornamelijk
Duitsers, Engelsen en Belgen.
Maar ook een twintigtal Ne
derlanders vindt de dood of
raakt gewond. In allerijl wor
den de gewonden naar zieken
huizen in de wijde omgeving
gebracht waar dokters eerste
hulp verlenen. Maar ook ande
re hulp is nodig. Ouderloos ge
worden kinderen moeten wor
den opgevangen, regelingen
zijn nodig voor de terugreis van
veel getroffenen, de slachtof
fers moeten geïdentificeerd
worden, de gewonden dienen
zo mogelijk naar hun eigen
land te worden vervoerd enz.
Met deze hulpverlening hebben
de verschillende toeristenor
ganisaties zich beziggehouden.
Voor Nederland was het de
Alarmcentrale van de ANWB,
die meteen bij het bekend wor
den van de ramp in actie kwam.
De mensen die dachten dat er
mogelijk familieleden of ken
nissen bij de ramp betrokken
waren, konden de Alarmcen
trale bellen. Van die mogelijk
heid is dankbaar gebruik ge
maakt.
Zevenduizend
Chef van de Alarmcentrale S.
Beems: "Die avond kregen we
ongeveer 7000 telefoontjes en
dat is de dagen daarop in iets
mindere mate zo doorgegaan.
Niet iedereen had trouwens
een goede reden op te bellen. Er
waren mannen die vroegen of
het in andere plaatsen in'
Spanje ook gevaarlijk was en er
was zelfs iemand die zich onge
rust maakte over zijn familie in
Frankrijk. Eén dame heeft het
zelfs gepresteerd dagenlang
om de drie uur op te bellen. Ze
had niemand in Spanje zitten"
Samen met een team van het Ro
de Kruisziekenhuis uit Bever
wijk, dat een brandwonden
centrum heeft, ging iemand
van de Aiarmcentrale naar de
plaats van de ramp. In de eerste
plaats om te inventariseren. Na
een paar dagen was hij zover
gevorderd dat hij wist hoeveel
Nederlandse gewonden er wa
ren en in welke ziekenhuizen ze
lagen.. Voor hen en voor de na
bestaanden van de doden kon
hij de terugreis regelen.
Beems: "We hadden natuurlijk
helemaal geen ervaring met
een ongeluk van dergelijke
omvang. Toch wisten we wel
zo'n beetje wat we moesten
doen, want we hadden een der
gelijke ramp zien aankomen.
Enkele maanden ervoor hadden
we zoiets nog uitgebreid door
gesproken met dokter Her
mans van het brandwonden
centrum in Beverwijk. We
hebben daar veel aan gehad"
Beladen.
Beems en zijn medewerkers ont
kennen dat zij door hun werk
zaamheden afstompen. "Dat is
een zwaar beladen term. Als je
direct bij zo'n ramp betrokken
bent, bouw je wel een scherm
om je heen. Op die momenten
denk je niet de redenen waar
om je dit werk moet doen.Je
bent bezig met cijfers, je moet
zoveel regelen, je gaat maar
gewoon aan de gang", aldus
Beems, die er wel aan toevoegt
dat hij er op de oudejaarsavond
nog wel even aan zal terugden
ken.
Nadat de terugreis voor doden,
gewonden en nabestaanden
was geregeld en iedereen weer
op Nederlandse bodem ver
toefde, was het werk voor de
Alarmcentrale gedaan. De na
zorg voor slachtoffers en nabe
staanden kwam in handen van
de juridische afdeling van de
ANWB. Mevr. Den Ouden van
die afdeling zegt dat zij zich
zowel met de materiële als met
de sociale nazorg bezighoudt.
Beginstadium
Wat de materiële kant van de zaak
betreft, verkeert men nog in
een beginstadium. Een even
tuele schadevergoeding komt
pas aan de orde als de precieze
oorzaak van de ramp is vastge
steld. En daarover bakkeleien
de desbetreffende instanties
nog volop. Volgens mevr. Den
Ouden zijn er aanwijzingen dat
de chauffeur van de tankauto,
die zelf ook het leven liet, geen
blaam treft. Mogelijk heeft er
met de tank zelf iets fout geze
ten. Maar het zal wel tegen de
zomer lopen voor er een oplos
sing is gevonden voor dit
vraagstuk. In die tussentijd
wordt er in ieder geval niets
uitgekeerd.
Als de schadeclaims komen zal
het gaan om de vergoeding van
de geleden materiële schade,
om smartegeld en om onder-
houdsclaims voor kinderen die
hun ouders hebben verloren.
Mevr. Den Ouden meent dat
die kinderen op het ogenblik
geen financiële problemen
hebben omdat zij uitkeringen
genieten als die van het wezen
pensioen.
De juridische afdeling heeft nog
steeds contact met de gewonde
slachtoffers. Verwacht wordt
dat die contacten nog wel een
paar jaar zullen aanhouden.
Deze mensen zijn zowef licha
melijk als psychisch ernstig
gewond geraakt en dat brengt
voor de hulpverleners van de
ANWB met zich mee dat ze veel
met de slachtoffers moeten
praten.
■k Dr.R. Hermans (links) en dr.H. Waldeck voor het vliegtuig waarmee zij naarSpae vlogen om. hulp te
verlenen aan de slachtoffers van de ramp op de camping San Carlos de la Rapita.
patiënten, als ze eenmaal thuis
zijn, door hun uiterlijk niet
worden geaccepteerd.
Niet door de eigen gezinsleden en
niet door de buitenwereld. Het
publiek helpt helaas niet mee
om een brandwondpatiënt zich
een normaal mens te laten
voelen. Het gevolg is natuurlijk
dat de patiënt uit schaamte zo
veel mogelijk van zijn verwon
dingen bedekt houdt. Dat kun
nen ze jarenlang, zo niet hun
hele leven volhouden. Ik denk
dat de slachtoffers van de cam
pingramp nu die tweede fase
doormaken. Ze willen dan vaak
niets met hun toestand te ma
ken hebben ze verdringen het"
- .1
-*"«•
Beeld van de camping San Carlos de la Rapita na het ontploffen van een tankwagen met gas.
Een gewoon praatje helpt al erg
veel, meent mevr. Den Ouden.
Zij gelooft dat deze mensen het
de afgelopen maand erg moei
lijk hebben gehad. Tijdens de
kerstdagen en de jaarwisseling
komt die gebeurtenis bij de be
trokkenen ongetwijfeld weer
boven. Ook de komende kerst
vakantie zal voor hen geen ge
makkelijke periode zijn, aldus
mevr. Den Ouden.
Vereniging
Maar hoeveel werk de juridische
afdeling van de ANWB ook
verzet om de slachtoffers van
de camping-ramp in hun vooral
geestelijke nood te helpen,
door de aard van de werkzaam
heden ontbreken de nodige in
tensiteit en gerichtheid. Na
tuurlijk kan een psychiater of
een maatschappelijk werkster
hier uitkomst bieden, maar
•ITORREBLANCA
voor slachtoffers van brandon-
gelukken staat nog een andere
en misschien zinniger weg
open. In Beverwijk zetelt de
Vereniging van ex-brandwon
denpatiënten, een organisatie
die geheel uit "mede-slachtof
fers" bestaat.
De secretaresse van die vereni
ging, mevr. R. Hulshoff, kijkt
niet vreemd op als zij hoort dat
de slachtoffers van de camping
ramp nog niet geïnterviewd
willen worden. Zij zegt: Daar
voor is het nog te vroeg. Een
brandwondpatient maakt ver
schillende fasen door. De eer
ste fase is die van het zieken
huis, goed beschermd en nie
mand kijkt je raar aan vanwege
je verwondingen. De tweede
fase is die van de eerste periode
thuis. Dan moetje wennen aan
je nieuwe situatie, je gezinsle
den moeten aan jou wennen en
je ziet maar al te vaak dat de
Nog niemand
Er heeft zich van degenen die bij
de ramp in Spanje betrokken
waren ook nog niemand bij de
vereniging aangemeld. Mevr.
Hulshoff wacht rustig af en
weet dat er een goede kans be
staat dat ze toch een keer ko
men. "Een brandwondpatient
heeft in vergelijking met
slachtoffers van andere onge
lukken een extra handicap.
Iemand bij een auto-ongeluk
betrokken is geweest, mist
vaak die gebeurtenis in zijn ge
heugen. Een brandwondpa
tient maakt zijn ongeluk veruit
de meeste keren van begin'tot
eind bewust mee. Doordat hij
zijn bewustzijn niet verliest, zit
die ervaring in zijn geheugen
gegrift en dat heeft tot gevolg
dat hij zijn ongeluk zijn hele le
ven lang opnieuw blijft bele
ven.
Er bestaan dan ook eigenlijk geen
ex-brandwondpatienten. Van
daar dat de geestelijke proble
men bij deze mensen zo enorm
groot zijn. Wij willen proberen
hierbij hulp te bieden, maar we
dringen ons niet op. Wel laten
we iedere patient die in het
brandwondencentrum in Be
verwijk ligt, weten dat onze
vereniging bestaat en dat ze via
ons geholpen kunnen worden",
aldus Mevr. Hulshoff.
Praten
Die hulp bestaat voor een belang
rijk deel uit praten. Praten over
de problemen totdat ze er over
heen zijn. Daartoe hanteert de
vereniging een beproefd sys
teem. Wanneer een lid van de
vereniging met problemen
kampt, krijgt hij een ander lid
als gesprekspartner toegewe
zen. Die gesprekspartner heeft
de eigen problemen voor het
belangrijkste deel overwon
nen. De vereniging gaat ervan
uit dat een patient optimaal ge
holpen kan worden als hij zijn
problemen kan bespreken met
iemand die dezelfde moeilijk
heden heeft ondergaan.
Zoals gezegd, de vereniging be
staat geheel uit brandwonden
patiënten, geen deskundige
dus. Ze is een kleine twee jaar
gelden op initiatief van dokter
Hermans van het Beverwijkse
brandwondencentrum opge
richt en telt nu zo'n honderd le
den. "Dat is niet veel maar als je
als brandwondpatiënt lid
wordt van onze vereniging
plaats je jezelf onwillekeurig in
het hokie van brandwondpa
tiënten. En dat weerhoudt velen
ervan zich aan te melden. Ook
willen veel mensen eerst de kat
uit de boom kijken, zeker we
ten of zij ook werkelijk iets
hebben aan de hulp via de ver
eniging", aldus mevr. Hulshoff,
die er aan toevoegt dat de hulp
niet alleen bestaat uit het met
elkaar praten.
Aan de vereniging is een jurist
verbonden die voor een gere
duceerde prijs de materiële za
ken van de leden behartigt.
Daarnaast is er een maatschap
pelijk werkster, zelf ex-brand
wondpatiënt, en is er dokter
Hermans als medisch adviseur.
Extra lijdensweg
Naast de geestelijke moeilijkhe
den moeten veel brandwond
patiënt nog een extra lij
densweg doormaken omdat zij
ettelijke keren opnieuw geope
reerd moeten worden. Een
nieuwe transplantatie, of een
herbehandeling, omdat het li
chaam de laatste transplantatie
niet accepteerde.
'Je hoeft er niet vreemd van op te
kijken als een brandwondpa-
tiént voor de twintigste keer
wordt opgenomen".
3e Vereniging van ex-brand
wondpatiënten ondervindt
overigens ook tegenwerking.
De brandwondencentra in
Groningen en Rotterdam wil
len eigenlijk helemaal niets te
maken hebben met de vereni
ging. Pogingen van mevr.
Hulshoff en haar mede-be
stuursleden om ook in deze
plaatsen een vereniging op te
richten, stranden op de weige
ring van de twee brandwon
dencentra om hun medewer-
king te verlenen. Ook pogingen
van de specialisten van het Be
verwijkse centrum om hun
collega's in Groningen en Rot
terdam over te halen mochten
niet baten.
)aarbij komt dat ook de meeste
andere ziekenhuizen in ons
land vreemd staan tegenover
de vereniging. Ruim 350 zie
kenhuizen kregen een brief van
mevr. Hulshoff, waarin de me
ning over de vereniging werd
gevraagd. Slechts £1 zieken
huizen reageerden*.
