Een kind is
geen zak
aardappelen
Organisaties die zich met adoptie bezighouden
PAGINA 34
BOMBAY-HAARLEM - Een
drukke, rumoerige Oosterse
winkelstraat in Bombay. Bo
ven een winkel met onbe
stemde negotie een benauw
de, broeierige kantoorruimte:
het hoofdkwartier van de In
dian Council of Social Welfa
re, de nationale kinderbe
scherming, en de Internatio
nal Social Service. Boven het
hoofd van Najma Goriawalla,
hoofd sociaal werk, prijkt een
spreuk: „All my tomorrows
depend on your love" - „Mijn
hele toekomst hangt van jouw
liefde af'. Dat is de basisge
dachte natuurlijk, waarop
adoptie stoelt. Wat voor mo
tieven men ook heeft om een
kind uit een ander land in zijn
gezin op te nemen: de grond
gedachte moet zijn, dat men
het doet ter wille van het
kind.
Terecht zegt Najma Goriawalla
dan ook: „Wij zien met ge
mengde gevoelens onze kin
deren vertrekken. We hadden
ze liever hier gehouden, maar
we hebben nu eenmaal niet
genoeg adoptieouders in In
dia. En zo is dat ook in veel
andere landen. Het belang
van het kind is nummer èèn.
Als we ook maar twijfelen of
een kleintje wel in een goed
milieu terecht komt, laten wij
het niet gaan. Kinderen zijn
geen handelswaar. Ze zijn
geen zak aardappelen".
Het is de andere kant van de
adoptielijn. Daar pratend, be
grijp je dat de verantwoorde
lijke mensen in de Derde We
reld zich wel eens kunnen sto
ten aan de hier en daar soms
gehoorde opmerking vanuit
de Westerse maatschappij:
„Ze mogen blij zijn, dat wij
hun kinderen adopteren"
Daar zegt men: „In het rijke
Westen mag men blij zijn, dat
wij hun onze kinderen toever
trouwen".
Overal tracht men op het
ogenblik dusdanige regelin
gen te treffen, dat mistoe
standen bij interlandelijke
adoptie worden voorkomen
In het verleden heeft men al té
veel meegemaakt op dat ge
bied. En wanneer men niet de
betrouwbare paden bewan
delt van erkende organisaties
en men er zelf op uit trekt om
een adoptiekind te vinden,
loopt men ook nu nog het ge
vaar om voor zeer onprettige
verrassingen te komen
staan.
Profiteurs
Goriawalla: „Er was een Bel
gisch echtpaar, dat per se een
kindje wilde adopteren. De
ouders kwamen in handen
van profiteurs. Uiteindelijk
hebben ze honderdduizend
roepies, ongeveer 35.000 gul
den, moeten betalen. Die ge
wetenloze lieden maken mis
bruik van de liefste en beste
gevoelens van anderen. Aan
de andere kant zie je ook bij
een niet-professionele gang
van zaken in een adoptief
land, dat er gemarchandeerd
wordt met de kinderen".
,In Canada hebben we adoptie
organisaties meegemaakt, die
zich alleen maar schikten
naar de (onterechte) eisen van
adoptieouders. Een kind be
viel ze niet en dat werd dan
doorgeschoven naar anderen
of zelfs doorgetransporteerd
naar de Verenigde Staten.
Aan de eerste ouders werd
dan een ander kind beloofd
Kijk, dat vinden we ver
schrikkelijk. Aan dat soort
praktijken willen we niet
meewerken. Er moet zo snel
mogelijk een lijst komen van
betrouwbare organisaties, die
op regeringsniveau werken of
althans officieel erkend bona
fide zijn. En die op bekwame
professionele manier wer
ken".
Vanuit de rijen van aspirant-
adoptieouders komt vaak de
klacht: het duurt allemaal zo
lang voordat je eindelijk het
kind bij je thuis hebt. Er gaat
inderdaad gemiddeld twee a
twee en een halfjaar overheen
voordat de aanvraag van
adoptie uiteindelijk wordt
gehonoreerd. Het kan merk
waardig lijken: er zijn miljoe
nen kinderen op de hele we
reld, die adoptieouders zou
den moeten en willen hebben.
En er zijn honderdduizenden
paren op de wereld, die een
kind willen adopteren (in Ne
derland zijn dat er ruim
7000).
De kwestie is nu: de beste com
binatie te vinden tussen ou
ders en kinderen. Daar is tijd
voor nodig - je zou alleen
wensen dat het wat sneller
kon. Maar zowel aan deze
kant van de scheidslijn van
rijk en arm als aan gene zijde
moet nauwkeurig worden
nagegaan of buitenlandse
adoptie mogelijk en ook het
meest wenselijk is. Een kind
kan tenslotte altijd nog maar
het beste in zijn eigen omge
ving opgroeien. Daar moet
het dan natuurlijk wel de mo
gelijkheden tot ontplooing
hebben en op zijn minst mi
nimale kansen op een redelijk
leven. Overal zal men zoveel
mogelijk streven naar verzor
ging - al of niet via adoptie - in
eigen land.
Pas als duidelijk is, dat het kind
er kansloos is door welke om
standigheden dan ook, komt
buitenlandse adoptie aan de
orde. Als het kind nog ouders
heeft of alleen een moeder
(ongetrouwde moeders wor
den in andere cultuurpatro
nen vaak niet geaccepteerd,
uitgestoten en kunnen dan
niet meer voor hun kind zor
gen) moeten ouders of moe
der officieel hun toestem
ming geven tot afstand van
het kind. En daarbij moeten
ook fysiek gehandicapte kin
deren kansen op adoptie krij
gen, hoewel voor hen in nog
sterkere mate geldt (evenals
voor psychisch gehandicap
ten) dat men hen het liefst in
eigen land verzorgt. Daar op
de eerste plaats komt dan de
financiële adoptie om de hoek
kijken. Maar daarover la
ter.
Vragen
Aan deze kant van de adoptie-
lijn is het al even belangrijk
na te gaan of het buitenlandse
kind in zijn nieuwe omgeving
alle kansen kan krijgen om tot
een volwaardig lid van de
maatschappij op te groeien. Is
de kans op discriminatie later
voorspelbaar? (Als het kind
klein is vindt iedereen het
vertederend met zijn donkere
kleur en zwarte kroeshaar.)
Kunnen kind en adoptieou
ders er straks tegen als er op
een speciale manier naar hen
wordt gekeken? Zijn de kan
sen voor een buitenlands
kind even groot als die van
een Nederlands kind? Is het
gezin qua samenstelling ge
schikt voor adoptie van èèn of
meer buitenlandse kinderen?
Zijn de mentale en materiële
omstandigheden bij de adop
tieouders voldoende om het
kind een goede opvoeding te
garanderen? De Raad voor de
Kinderbescherming probeert
via een gezinsonderzoek door
een maatschappelijk werker
na te gaan of adoptie zinvol en
mogelijk is.
De overheid in Nederland stelt
zowel aan de leeftijd van het
kind als van de adoptieouders
eisen. De buitenlandse kinde
ren moeten de leerplichtige
leeftijd nog niet bereikt heb
ben. Het leeftijdsverschil tus
sen de oudste huwelijkspart
ner en het kind mag niet meer
dan veertig jaar bedragen.
Het beste is het natuurlijk -
zeker voor de aanpassing in
het nieuwe culturele klimaat
- als het kind zo jong moge
lijk, liefst als baby, naar Ne
derland komt. En dat gebeurt
dan ook zoveel mogelijk.
Verstoten
Wat zijn het nu voor kinderen,
die geen kans meer hebben in
hun eigen land? Het kunnen
kinderen zijn, die uit armoe of
uit angst voor de samenleving
ZATERDAG 23 DECEMBER 19
Kinderen die bestemd zijn voor adoptie
(QlfnKoïfèi wcoi
Door
Hans Rombouts
(het taboe van de ongehuwde
moeder) te vondeling zijn ge
legd. Het kunnen kinderen
zijn van lepra-ouders. Hoewel
het kind gezond is, wordt het
toch verstoten uit de maat
schappij. Het kunnen kinde
ren zijn, van wie de vader is
verdwenen en de moeder niet
in staat om geld te verdienen
én voor het kind te zor
gen.
De maatschappijstructuur van
het betreffende land is vaak
van doorslaggevende bete
kenis. Er zijn landen, waar de
kinderen door de familie
worden opgevangen. Er zijn
ook landen, waar wezen of
half-wezen kansloos zijn. De
overheid en particuliere in
stellingen kunnen nu een
maal niet alle kinderen op
nemen in instituten of pleeg
gezinnen. In een land als In
dia, waar de hindoe-gods
dienst wordt beleden door 87
procent van de bevolking, is
een wettelijke regeling, dat
alleen hindoe-kinderen bin
nenslands door hindoes kun
nen worden geadopteerd. De
anderen (11 procent is mos
lim) hebben geen mogelijk
heid tot adoptie, hoogstens
tot guardianship, voogdij
schap. En wat de hindoes be
treft: daar werkt op het punt
van adoptie natuurlijk ook
het kastesysteem nog rem
mend, zoals Najma Goria
walla uit ervaring weet.
Meestal zijn de kinderen, die
voor adoptie in aanmerking
komen, ondervoed, verzwakt
en vaak ziek. Ze worden dan
ook eerst opgevangen in te
huizen of ziekenhuizen om ze
te laten herstellen en aanster
ken. Als daar althans de mo
gelijkheden voor zijn. Zo trof
ik in een ziekenhuis in Bom
bay, geleid door de Limburg
se zuster Willibrord, drie ba
by's aan, die op de lijst ston
den voor het buitenland: twee
naar Nederland en èèn naar
Denemarken. Honderdtwin
tig adoptiekinderen heeft
men er daar tot nu toe ver
zorgd. Vol trots lieten zuster
Willibrord en zuster Herma-
nilde, die als een moeder met
de kinderen bezig zijn, fo
toalbums zien van kinderen
en adoptieouders in het bui
tenland.
Als alle faciliteiten vervuld zijn
- en in elk land is de regeling
weer anders, hoewel men gaat
streven naar globale gelijk
vormigheid - worden de kin
deren klaar gemaakt voor de
grote reis, met begeleiders en
vaak ook met de nieuwe ou
ders. De kinderen wordt -
voor zover zij het bevatten
kunnen - verteld wat er gaat
gebeuren. Ze hebben meestal
al foto's van hun adoptieou
ders gezien. En omge
keerd.
Formulieren
Die adoptieouders hebben,
voordat ze dan eindelijk
„hun" kind voor het eerst
zien, een lange tijd van wach
ten en vooral formulieren in
vullen achter de rug. Daar is
om te beginnen de beginsel
toestemming van het minis
terie van justitie. Er moet een
internationaal geboortebe
wijs van beide ouders worden
aangevraagd; voorts een in
ternationaal uittreksel van de
huwelijksakte. Dan is het
formulier C8 (garantverkla
ring) aan de orde. Voor som
mige landen moet opgegeven
worden wat men doet en ver
dient. Er moeten fotokopieën
worden gemaakt van de pas
poorten van de ouders. Bij de
dokter moet een gezond
heidsverklaring worden ge
haald. Dan moet schriftelijk
de woonsituatie vastgelegd
worden.
Een heel merkwaardige en - als
het niet zo lastig was - komi
sche bureaucratische machi
nerie begint dan te draaien
om een aantal documenten te
laten legaliseren. De notaris
zet ter legalisatie zijn handte
kening. Maar... de notaris
moet gelegaliseerd worden
door de arrondissements
rechtbank. Maar... de recht
bank moet gelegaliseerd
worden door het ministerie
van justitie. Maar... justitie
moet gelegaliseerd worden
door het ministerie van bui
tenlandse zaken. En ten slotte
gaan de documenten naar de
ambassade van het land van
het adoptiekind, alwaar... alle
papieren van een legalisatie
stempel worden voorzien.
Natuurlijk heeft men zich laten
noteren op de wachtlijst van
adoptieouders. Men moet dan
wachten tot het gezinsonder
zoek plaats heeft. Weer wach
ten. Als dat alles goed verlo
pen is krijgt men een verkla
ring, dat de minister van justi
tie in beginsel geen bezwaar
heeft tegen het aannemen van
een pleegkind (dat is de term,
die gebruikt wordt zolang het
kind nog niet wettelijk is gea
dopteerd). Maar de definitie
ve toestemming krijgt men
pas, als de concrete gegevens
van het te adopteren kind be
kend zijn: persoonsgegevens,
gezondheidsverklaring, in
stemming van het andere
land tot adoptie en de garan
tie voor een goede overtocht
van het kind.
Op eigen houtje
Nu kan men op eigen houtje „op
zoek gaan" naar een kind. Dat
zal dan meestal gebeuren
door tussenkomst van familie
of bekenden en - wat vaak
bedenkelijker is - van tus
senpersonen. In dat laatste
geval moet men zeer op zijn
hoede zijn, dat men niet „in de
tang genomen wordt", zoals
een deskundige dat zo tref
fend noemt. De verhalen zijn
legio van aspirant-adop
tieouders, die óf financieel
uitgeschud zijn óf wat het
kind betreft een dan'ge te
leurstelling moesten incasse
ren. Om maar niet te praten
van de „pijn" van ouders en
kind. Er is- in feite niets
schandelijkers dan een han
del in kinderen. Daar wordt
niet al teveel over gepraat na
tuurlijk. Ouders, die vooral
door schade wijzer geworden
zijn, voelen er niet veel voor
over die schande te praten. De
kinderen komen er trouwens
ook niet altijd mentaal onge
schokt uit tevoorschijn.
Het is bevreemdend en toch
ook wel tekenend voor de
hele internationale situatie op
het gebied van de adoptie, dat
men je van alle kanten be
zweert om toch voorzichtig te
zijn met artikelen en uitlatin
gen. Anders zouden de kana- i
len, langs welke men de adop
tiekinderen krijgt, worden
afgesneden. Of anders zou
den bepaalde regeringen wel
eens. boos kunnen worden en
de adoptieweg vanuit hun
land afsnijden. Of anders
zouden bepaalde instellingen
of tehuizen geen adoptiekin
deren meer ter beschikking
stellen. Zoals niet zo erg lang
geleden in een Zuidameri
kaans land gebeurde na arti
kelen in de Nederlandse pers
over gesignaleerde wantoe
standen.
Wanneer men niet op eigen ge
legenheid naar een adoptie-
land trekt (dat zijn momen
teel landen als Bangladesj,
Bolivia, Chili, Columbia,
Guatamala, Haiti, India, In
donesië, Oostenrijk, Korea,
Peru, Filippijnen, Sri Lanka
en voorzichtig aan weer
Thailand) en men mag aan
nemen dat ongeveer een 35
procent dat doet, kan men
zich wenden tot een bemid
delingsorganisatie voor adop
tie.
Zestig procent van de adopties
wordt - aldus directeur Van
Deth van het BIA (Bureau
voor Interlandelijke Adoptie)
- via zijn organisatie geregeld.
Het BIA werkt in nauwe sa
menwerking met de Directie
Kinderbescherming van het
ministerie van justitie en de
Raden voor Kinderbescher
ming. Het BIA begint zijn
bemiddeling na de „geen be-
zwaren-verklaring van justi
tie". Men komt op de wacht
lijst. Door medewerksters
van het BIA wordt gezocht
naar de geschikste ouders-
kind-combinatie. De ouders
hebben tevoren een voorkeur
voor een kind kunnen opge
ven. Of voor kinderen (men
plaatst zoveel mogelijk broer
tjes en-of zusjes in èèn gezin).
De gezinnen worden dan
voorbereid op de gezinsuit
breiding.
Breien
Is het eenmaal zover - hoe gro
ter de organisatie hoe langer
de wachtlijsten en hoe langer
het duurt - dan gaan de ou
ders of vertegenwoordigers
naar het adoptieland om de
zaken ter plaatse te regelen.
In Indonesië bijvoorbeeld
moet minstens èèn ouder het
kind persoonlijk komen ha
len. Daar moet men als ouders
persoonlijk voor de rechter
verschijnen, terzijde gestaan
door een, plaatselijke advo
caat. Is alles geregeld, dan
kan men uiteindelijk met het
adoptiekind naar Nederland,
waar de hele familie aan het
breien geslagen is voor de
nieuwe „aanwinst" en de
wieg of het bedje klaar staat.
Teleurstelling blijft niet altijd
uit, vooral als het kindje ziek
is (en dat gebeurt nogal eens)
en soms zelfs naar het zieken
huis moet.
Na een jaar kan men bij de
rechtbank wettelijke adoptie
aan vlagen. Wordt daarin toe
gestemd dan is het kind ook
volgens de- wet het kind van
de adoptieouders. De hele
procedure heeft behalve veel
spanning en wachten dan
ruim 5000' gulden gekost, al
thans als de adoptie via het
BIA is geregeld, want bij deze
instelling heeft men een ge
middelde „eenheidsprijs"
vastgesteld, waar het kind
dan ook vandaan komt. Bij
andere organisaties, die zich
ook actief bezighouden met
interlandelijke adoptie, ligt
de prijs meestal ook rond dit
bedrag. De SOC (Stichting
Overzeese Contacten), die
adoptie van Indonesische
kinderen verzorgt, vraagt een
bedrag naar rato van het in
komen. Dat geld is nodig voor
de reis, de kosten voor admi
nistratie, het kindertehuis
daar, de begeleiding, een ad
vocaat, enz. Hetgeen een
adoptie-vader, die ik sprak
overigens zeer gelukkig en
tevreden, de opmerking ont
lokte: „Een adoptie-kind kost
heel wat meer dan een„ge-
woon" kind"
BIA
Bemiddelingsbureau bij de plaat
sing van buitenlandse adoptie
kinderen in Nederland. In het
stichtingsbestuur zijn verte
genwoordigd de directie Kin
derbescherming van het minis
terie van justitie, de Raden voor
de Kinderbescherming, de
Stichting voor Interlandelijke
Adoptie, de Vereniging Wereld
kinderen, de Nederlandse Ver
eniging voor pleeggezinnen, de
stichting International Social
Service, de Vereniging Buiten
landse Adoptie Noord-Neder
land. Prinsevinkenpark 4, Den
haag. Tel. 070-645848.
Wereldkinderen
Nederlandse vereniging ter
bevordering van interlandelijke
adoptie. Zij stelt zich ten doel:
hulp aan het kind in nood, on
geacht land van herkomst,
huidskleur, geloof, nationaliteit
of welke beperking dan ook. Zij
doet dat via adoptie, hulp ter
plaatse (financiële adoptie) en
voorlichting betreffende het
kind in nood. Postbus 61023
Amsterdam. Tel. 020-240725
(alleen 's morgens).
ISS
Stichting International Social Ser
vice afd. Nederland. Doelstel
ling: het van geval tot geval ver
lenen van maatschappelijke
hulp of bemiddeling in samen
werking met organen in andere
landen aan personen en gezin
nen, die in verband met vrijwil
lige of gedwongen vestiging bui
ten het land van herkomst daar
aan behoefte hebben. Het vor
men van een schakel tussen de
buitenlandse personen en ge
zinnen en overheidsorganen en
particuliere instellingen in Ne
derland. Stationsweg 147, Den
Haag. Tel. 070-883100.
SOC
FPP
Mensen in nood
Stichting Mensen in Nood heeft
een sponsorprogramma onder
de naam „Neem een kind voor
uw rekening". Er zijn ruim
10.000 deelnemers, die finan
ciële steun verlenen aan projec
ten voor kinderen tot ongeveer
18 jaar. Ze geven minimaal f20
per maand. Hekellaan 6, Den
Bosch. Tel. 073-144544.
TERRE
DES HOMMES
De afdeling Nederland maakt deel
uit van de internationale federa
tie van Terre des Hommes, die
zich bezighoudt met de directe
hulpverlening aan het kind in
nood, ter plaatse (voedsel, medi
sche hulp, onder andere uitzen
ding van specialisten) of hier
(medische behandeling in Ne
derland). Ook actief met finan
ciële adoptie. Prinses Marie- M
straat 6A, Den Haag. Tel. ;?L
070-637940. SF
Stichting Overzeese Contacten.
Bemiddeling bij adoptie van
kinderen uit Indonesië naar Ne
derland. Voorts „adoptie op af
stand", financiële adoptie dus
Tel. 070-334736.
COHAN
Commissie Samenwerking Haiti-
Nederland. De afdeling Cohan
Nederland organiseert en bege
leidt financiële adoptie via Terre
des Hommes. Cohan-Haiti zorgt
dat het geld te bestemder plaat
se komt. De adoptie richt zich op
kinderen in gezinnen. Sociale
assistenten begeleiden de ou
ders ter plaatse in Haiti. Contact
van kinderen daar met adoptie
ouders hier. Statenlaan 110, Den
Haag.
Stichting Foster Parents Plan Ne
derland is een onderdeel van de
internationale FPP-organisatie,
die in vijftien landen werkzaam
is op het gebied van financiële
adoptie: Bolivia, Brazilië, Co
lumbia, Ecuador, El Salvador,
Haiti, Honduras, Indonesië, Ko
rea, Mali, Peru, Filippijnen,
Sierra Leone, Soedan en Opper-
Volta. In totaal hulp voor een
half miljoen kinderen en ouders.
Een niet-commerciële organisa
tie zonder politieke of godsdien
stige doelstellingen. Sponsors
betalen f 45 per maand. Joh.
Vermeerstraat 24, Amsterdam.
Tel. 020-767676.
SOS
KINDERDORPEN
bemiddelen voor financiële
adoptie van ouderloze of verla
ten kinderen in ruim 60 landen.
Deze kinderen worden opge
nomen in kinderdorpen, waar zij
in gezinsverband met een
pleegmoeder opvoeding en op
leiding krijgen. Verder financie
ring van andere (kinder)projec-
ten in de Derde Wereld. Markt
veld 14, Abcoude. Tel. 02946 -
1302 (09.00 tot 13.00 uur).
STICHTING
REDT EEN KIND
Stichting Redt een Kind, opge
richt door diakenen van de Ge
reformeerde Kerk Vrijgemaakt,
adopteert financieel kinderen in
tehuizen, waarvan de leiding uit
bijbelgetrouwe protestantse
christenen bestaat en zendt geld
of goederen naar die tehuizen.
Dr. Guepinlaan 23. Ommeren
(Betuwe). Tel. 03443-2079.
SKK
Stichting Steun een Kind in
Korea. Doelstelling financiële
steun te geven aan vaderloze
kinderen in Korea (moeders
worden vaak niet meer geaccep
teerd als ze niet getrouwd zijn).
Men werkt nauw samen met de
Korea Social Service. Men
sponsort ook medische klinie
ken voor kinderen en crèches.
De Foes 15, Waalre. Tel.
04904-4374.
UNICEF
Unicefs voornaamste doel i
deren in de grootste nood ti
pen. Unicef (onderdeel van de
VN) werkt samen met het te hel
pen land, teneinde kinderpro
jecten steeds doelmatiger te
coördineren. Unicef houdt zich
onder andere bezig met fonds
werving ten behoeve van het
kind. Bankastraat 128, Den
Haag. Tel. 070-552000.
