Het
Kerstinkopen,
vuistjes te kort!
Vinh Thuc.
weer een
toekomst
ZATERDAG 23 DECEMBER 1978
Door Bob Mantiri
Transport per schip naar het eiland Bidong
PULAU BIDONG-MALEISIË -Twee en een half uur varen
van Koeala Trengganu, de hoofdstad van de Maleisische
provincie Trengganu, ligt het eiland Pulau Bidong. Met
zijn zonnige stranden en wuivende palmen omringd door
een azuurblauwe zee, lijkt het eiland een toeristisch para
dijs. Dat lijkt het inderdaad, maar de werkelijkheid is
anders.
Want onder de palmbomen leven
zo'n 25.000 Vietnamese vluchte
lingen onder de allererbarmelijle
ste omstandigheden. De talrijke
wrakken van boten en schepen
die her en der verspreid liggen
over het strand, zijn de stille ge
tuigen van een menselijk drama
waarvan het slot nog niet is te
voorspellen. Hier, op dit eiland,
zijn de Vietnamese vluchtelingen
terechtgekomen, na een dagen
lange zeereis vol ontberingen.
Honderden hebben de martelen
de oversteek naar Maleisië niet
overleefd en hebben een graf ge
vonden in de Zuidchinese Zee, de
woeste zee die Vietnam van Ma
leisië scheidt.
Somber
Voor hen die het geluk hebben ge
had om de overkant te halen, ziet
de toekomst er vooralsnog som
ber uit. De westerse landen en de
Zuidoostaziatische staten staan
bepaald niet te dringen om de
ontheemden, voornamelijk Chi
nezen van origine, op te nemen.
De houding van de Maleisische
bevolking jegens deze Vietname-
zen is uitgesproken vijandig en
het is geen ongewoon tafereel
wanneer boten met vluchtelin
gen die op Maleisische grond
willen landen, worden verwel
komd met een regen van stenen;
of door een patrouilleboot op
sleeptouw wordt genomen naar
open zee, waar de vluchtelingen
aan hun lot worden overgelaten.
Maar ondanks deze ellende en
hun vrees voor de toekomst zeg
gen velen op Pulau Bidong blij te
zijn dat zij uit Vietnam zijn
gevlucht.
„Als ik het nog eens zou moeten
doen, zou ik geen moment aarze
len", vertelt Tranh Minh, een 30-
jarige ex-luitenant van het Zuid-
vietnamese republikeinse leger.
Hij heeft, zo zegt hij, twee jaar
dwangarbeid moeten verrichten
in een heropvoedingskamp.
Twee keer probeerde hij te vluch
ten, maar werd gepakt en op
nieuw naar, wat hij noemde, een
concentratiekamp gestuurd. De
derde keer slaagde hij erin om
een Vietcong-functionaris met
goudstaven om te kopen. „Deze
Vietcong zorgde ervoor dat ik
met mijn vrouw en twee kinderen
in een boot kon ontvluchten, sa
men met vijf vrienden". Tranh
kwam echter alleen in Maleisië
aan. Zijn vrouw en twee kinderen
en zijn vrienden verdronken na
dat hun bootje op een rif was ge-
Aangespoeld
Ook Doang Hung, een 32-jarige ex-
docent aan een universiteit in
Saigon, heeft op zee bijna zijn
hele familie verloren. Zijn vader,
moeder, en twee zusjes sloegen
bij een storm overboord. Hij en
zijn 15-jarige broertje wisten zich
te redden. De 5-jarige Manh Trinh
vertrok uit Cholon met zijn vader,
moeder en zusje. Hij spoelde als
wees in Trengganu aan. Een
echtpaar met vier kinderen, dat
zonder kleerscheuren de over
kant heeft gehaald, heeft zich
over Manh ontfermd. „Hij heeft
er geen idee van dat hij zijn ou
ders en zijn zusje verloren heeft,
vertelt de vluchtelinge die Manh
heeft geadopteerd. „Elke och
tend staat hij vroeg op en zoekt
het hele eiland af naar zijn fami
lie. Hij doet dat al sinds hij op het
eiland aankwam. Dat is drie we
ken geleden. Hij eet niet, staart
alleen maar voor zich uit als hij
laat in de avond van zijn zoekac
tie thuiskomt".
Een 28-jarige vrouw en haar negen
maanden oude baby hebben hun
man en vader in Vietnam moeten
achterlaten. De man zorgde er
voor dat zijn vrouw en kind kon
den vluchten, hijzelf moest ach
terblijven, want er was net ge
noeg geld voor twee. „Ik kom la
ter", heeft hij tegen zijn vrouw
gezegd bij haarvertrek. De baby,
een jongen, liep tijdens de reis
een zware longontsteking op, is
sterk ondervoed en heeft ernstige
ingewandsstoornissen. Hij zal
het waarschijnlijk niet halen. Ik
zag hem in de enige kliniek op het
eiland. Hij lag op een ruwhouten
tafel, terwijl zijn moeder snik
kend over hem heengebogen
stond. Hij had zijn mondje, waar
uit een dun straaltje bloed sijpel
de, wijd open en zijn borstkastje
ging heftig op en neer.
„Ik kan niets voor hem doen", ver
telt dokter Nguyen Cam Trach,
„de medicijnen zijn op, we heb
ben totaal niets meer. We hebben
vandaag onze medische activitei
ten moeten staken. We kunnen
ook niet operatief ingrijpen, om
dat wij niet over de nodige in
strumenten beschikken. Wij
staan volkomen machteloos.
Nguyen is arts geweest in het
Zuidvietnamese republikeinse
leger. Twee jaar heeft hij in een
heropvoedingskamp gezeten en
de gelegenheid om met zijn
vrouw en kinderen te ontsnap
pen, kwam toen hij werd overge
plaatst naar een ziekenhuis in
Saigon, nu Ho Tsji Minh-
Stad.
Omkoping
Een geheime organisatie die in
Vietnam opereert, organiseerde
zijn vlucht, voor zevenduizend
Amerikaanse dollars. „Dat geld
hadden ze nodig om de kust
wacht om te kopen", vertelt.hij.
Samen met zijn collega's pro
beert dr. Nguyen het leven van de
duizenden mensen enigszins te
verlichten. „Wij hebben hier de
beste specialistën, die de moei
lijkste operaties kunnen verrich
ten. Ze hebben in Amerika en Eu
ropa gestudeerd. Maar we kun
nen niets beginnen zonder in
strumenten en medicijnen", al
dus dr. Nguyen. Er is een drin
gend verzoek uitgegaan naar de
Maleisische autoriteiten om me
dicijnen, pijnstillende middelen,
proteinerijk voedsel voor baby's,
melk en instrumenten. Maar er is
nog geen reactie op geko-
Ernstige zorgen maken de Vietna
mese artsen zich over de hygiëni
sche situatie op het overbevolkte
eiland. „De
dicht bij elkaar, in hutjes en krot
ten, opgetrokken uit boomtak
ken, plastic en jutezakken. Naast
de stinkende latrines, broed
plaatsen van vliegen en andere
insecten, staan de waterputten.
Het water is vies. De mensen die
er van drinken, krijgen darmin-.
fecties en op den duur een gele
lichaamskleur. Er is bovendien
een ernstig gebrek aan voedsel.
Als deze situatie nog drie maan
den voortduurt, zijn we allen ge
doemd om te sterven", zegt dr.
Vu Van Dzi, een kinderarts.
Volgens hem gaan er per maand
vier mensen dood als gevolg van
ondervoeding en diarrhee. De
avond dat ik op het eiland was,
stierf een vrouw van vijftig jaar in
de tent tegenover het kantoortje
van het Hoge Commissariaat
voor Vluchtelingenzaken, waar
ik met een aantal andere journa
listen sliep. De vrouw lag op een
brancard op de grond, overdekt
met vodden, haar doodskleed.
Naast haar lichaam had iemand
een kaars aangestoken, waarvan
het schijnsel, dat grillige figuren
trok op de grond, mij wakker
hield.
Er zijn ook geen dieren om op te
jagen. Het enige voedsel is vis,
waar de vluchtelingen soep van
trekken. Er is een zwarte markt,
waar je voor een pond appels
twintig Amerikaanse dollars
moet betalen (ongeveer vijftig
gulden). Een stukje plastic of jute
om het dak te bedekken, kost tien
tot vijftien dollar. Briefpapier en
enveloppen, die gretig aftrek
vinden, kosten per stuk vijf dol
lar.
Bezoekers van het eiland krijgen
honderden brieven mee met het
verzoek voor de verdere verzen
ding te zorgen. De brieven zijn
bestemd voor familie in de Ver
enigde Staten,Canada, Frankrijk,
België en ook Nederland. Een
man drukte mij een brief in han
den bestemd v'oor Huang Pong
ADVERTENTIE
We komen handen te kort want vandaag doen we de laatste
boodschappen voor de Kerst Maar vergeet niet wat extra kaas-uit
het-vuistje mee te nemen. Want die is pas op woensdag weer te koop
Hui in Hilversum. „Vertelt u hem
maar dat zijn zoontje het goed
maakt", zo zei hij. Vele brief
schrijvers geven als adres het
nummer op van de boot waarmee
zij gekomen zijn. Dat is hun brie
venbus, hun enige contactadres
voor de buitenwereld. Zo is me
neer Huynh Ninh Truc, die de
brief naar Hilversum heeft ge
stuurd, uit Vietnam gevlucht met
boot 0756.
Ondanks hun miserabele situatie
blijven de Vietnamezen vriende
lijke, openhartige en gastvrije
mensen. Ik stapte binnen bij een
familie van twaalf leden, die juist
aan de avondmaaltijd bezig wa
ren. De maaltijd bestond uit een
in een conservenblik bereidde
waterige soep, getrokken van
visgraten, waarin wat rijstkorrels
dreven. Ondanks het feit dat van
die soep twaalf mensen moesten
eten, schroomde de oude vrien
delijk vrouw niet mij een kom
metje aan te bieden. Waar je ook
komt op het eiland, overal kom je
hetzelfde gebaar tegen.
Verrast
Waarom zijn deze
gevlucht, drie jaar na de val van
Saigon, vraag ik dr. Dzi. „Het
kwam voor ons veel te snel. We
werden er door verrast, we wisten
geen weg om te ontsnappen. En
ten tweede, velen van ons wisten
niet wat het communisme bete
kende. Zij dachten dat het wel
mee zou vallen. Bovendien werd
ons beloofd dat er een algemene
amnestie zou komen. Wij geloof
den dat. Maar de communisten
lieten pas enkele maanden na de
val van onze hoofdstad hun ware
aard zien. In de gesprekken wei
geren de Vietnamezen te spreken
over Ho Tsji Minh stad; zij heb
ben het altijd over Saigon.
Was het niet beter geweest om in
Vietnam te blijven en zich aan te
sluiten bij het verzet? Dr. Dzi:
„Het is moeilijk om vanuit de
steden contact te maken met het
verzet. De afstand is te groot. Bo
vendien word je voortdurend in
de gaten gehouden. Mijn broer,
een ex-majoor, is er daarentegen
wel in geslaagd zich bij het verzet
in de bergen aan te sluiten". „Er
zijn", zo zegt dr. Dzi, „vele wegen
om het communisme te bestrij
den. We kunnen buiten ons va
derland bijvoorbeeld schrijven
over het ware gezicht van het
communisme in Vietnam. We
kunnen de listen en de manier
waarop de Vietcong het volk be
driegt en exploiteert, aan de kaak
stellen".
De Zuidvietnamezen hebben ook
na 1975 gedacht dat zij door de
Amerikanen zouden worden be
vrijd. „Wij hadden onze hoop ge
vestigd op de Amerikanen, we
hebben op de bevrijding ge
wacht. Toen die niet kwam, zijn
we gevlucht; we kunnen ons niet
verenigen met de communisti
sche ideologie", aldus dr. Dzi. „Ik
heb jarenlang in een heropvoe
dingskamp gezeten, waar ik werd
blootgesteld aan hersenspoelin
gen. Wij moesten aan zelfkritiek
doen. Elke dag moesten wij
publiekelijk kritiek op onszelf
oefenen. Zo moest ik tegen me
zelf zeggen: ik ben een dokter,
maar omdat ik de vijand gehol
pen heb, heb ik verraad gepleegd
jegens mijn vaderland. Daarom
ben ik een verrader".
In de kampen zijn volgens hem ten
minste 500.000 ex-militairen die
op deze manier heropgevoed
worden en geschikt worden ge
maakt voor een nieuw leven in
het communistische systeem.
„Deze mensen zullen straks al
lemaal uit Vietnam vluchten en
zich bij ons in de vrije wereld
voegen", meent dr. Dzi.
Een aantal van de 36 Vietnamezen, die onlangs in Havelte zijn
Immense
problemen
De stroom vluchtelingen naar Ma
leisië stelt intussen de Maleisi
sche regering voor immense
problemen. Een van de belang
rijkste is wel de voedselvoorzie
ning in de streken waar de vluch
telingen in kampen zijn onderge
bracht. Er zijn in totaal ruim
50.000 Vietnamese vluchtelingen
in de provincies Trengganu, Ke-
lantan en Prahang en op de eilan
den voor de kust.
De Maleisische regering, die ener
zijds haar humanitaire verplich
tingen jegens deze Vietnamezen
wil nakomen, maar anderzijds
voorrang moet geven aan de be
langen van het land, heeft een
dringend beroep gedaan op de
Verenigde Naties en andere
hulporganisaties om de levens
middelen en medicamenten bui
ten Maleisië aan te kopen. Zou
den deze goederen bijvoorbeeld
in Koeala Trengganu, een stad
met ongeveer 40.000 inwoners
worden gekocht, dan betekent
dit dat de stadsbewoners honger
moeten lijden. Er is al een tekort
aan levensmiddelen, wat onder
de bevolking onrust heeft ver
oorzaakt. De Maleisiërs geven er
automatisch de vluchtelingen de
schuld van en hun vijandigheid
jegens deze in hun ogen onge
wenste gasten neemt toe.
Bovendien grijpt de komst van de
Chinese Vietnamezen diep in in
het culturele leven van de Malei
siërs, die strenge Islamieten zijn.
Een ander probleem betreft de
samenstelling van de bevolking.
Van de ruim 12 miljoen inwoners
is ruim 50 procent Maleisiër; het
merendeel woont in de dorpen en
gehuchten. Meer dan veertig pro
cent bestaat uit Chinezen, die de
steden bevolken, de midden
stand vormen en het kapitaal in
handen hebben. Om te verhinde
ren dat de Chinezen de overhand
krijgen, hebben de rasechte Ma
leisiërs (Bumiputra's) voorrech
ten gekregen. Dc komst van de
Chinese Vietnamezen dreigt het
delicate evenwicht nu te versto-
Tegen deze achtergrond is het niet
onbegrijpelijk dat Maleisië de
vluchtelingen niet wenst op te
nemen en ze liever zo gauw mo
gelijk kwijt wil zijn. Maar voorlo
pig zit Maleisië nog opgescheept
met deze „bootmensen". Ameri
ka heeft beloofd dat het het over
grote deel van de vluchtelingen
onderdak zal geven, en ook ande
re westerse landen, zoals Austra
lië, Canada en een aantal Westeu-
ropese landen, waaronder Ne
derland, zijn bereid dit te
doen.
Maar voor Maleisië is de wijze
waarop deze landen de vluchte
lingen plegen te selecteren, een
doorn in het oog. De intellectue
len onder hen worden er uitge
haald, zoals doktoren, ingenieurs
en hoogleraren en mensen die de
westerse samenleving van nut
kunnen zijn. „Wij zitten straks
met een groep potentiële misda
digers", zo luidt het verwijt van
vice-premier dr. Mahathir.
Conflict
Niet alleen onder de Maleisische
bevolking heerst er een gespan
nen situatie, maar ook onder de
vluchtelingen op het eiland Bi
dong zelf. Minh Dong, een
gevluchte socioloog, meent dat er
een conflict kan ontstaan tussen
de vluchtelingen die wat hij
noemt tot de gevestigde orde be
horen: de mensen die als eersten
op het eiland zijn aangekomen en
de beste plaatsen hebben inge
pikt, en de nieuw aangekomenen.
De laatste categorie wordt ge
dwongen om hogerop in de ber
gen te gaan wonen. Daardoor
komen zij te ver te zitten van de
distributiepunten en van het me
disch centrum. Vooral bejaarden,
zieken en zwangere vrouwen lij
den hieronder.
Het is daarom volgens de socioloog
zaak dat er rond de woonkern een
doorstroming komt. Er heeft zich
in de loop van de tijd een klasse
gevormd die zich bepaalde voor
rechten heeft aangemeten. Zo
zijn er vluchtelingen die, omdat
zij tot de eersten behoren die op
het eiland aankwamen, een groot
stuk grond voor zichzelf hebben
gereserveerd. Dit lapje grond
wordt afgepaald en niemand
wordt op het erf toegelaten.
Er is dus al een ongelijke verde
ling van grond. Het conflict is,
volgens Minh Dong, nog sluime
rend. Het kan zich echter mani
festeren bij voedselschaarste,
want in zo'n situatie plegen de
spanningen naar buiten te ko
men. In het half jaar dat er nu
vluchtelingen wonen, is er een
vorm van organisatie ontstaan
door de zelfwerkzaamheid van de
nijvere Vietnamezen. Er is een in
formatiecentrum, een radiosta
tion en een gezondheidsdienst.
Een groep jongeren zorgt voor
zang en muziek.
De christenen onder de Vietname
zen bereiden zich in deze dagen
voor op het kerstfeest. Een koor
van jongens en meisjes, onder
leiding van een echte dirigent,
zong voor ons een vrolijk kerst
liedje. Jingle Bells, zongen ze on
der de palmbomen. De vluchte
lingen die naar het koor kwamen
luisteren, zongen uit volle borst
mee; voor een ogenblik vergaten
ze hun verdriet en hun ellen
de.
HAVELTE - De doodsangst te
kent zich weer af op zijn ge
zicht, als de Zuidvietnamees
Vinh Thuc vertelt hoe hij met
zijn vrouw en vier kinderen
uit zijn vaderland is gevlucht.
Als ze niet door een Neder
lands vrachtschip uit de
Zuidchinese Zee waren opge
pikt, hadden ze het niet over
leefd.
„We hadden al vier dagen in een
houten vissersboot van twaalf
bij vier meter rondgezwalkt.
De boot was lek, de pomp
werkte niet meer en dag en
nacht waren we in touw om te
hozen. We waren met 46 opva
renden. Op de derde dag pas
seerde ons een schip. De red
ding leek nabij, maar de be
manning negeerde ons en
vervolgde de reis zonder zich
om ons te bekommeren."
,JDe vierde dag, 14 september
was het, werden we ontdekt
door het Nederlandse vracht
schip Nedloyd Florida. De
kapitein pikte ons op en
bracht ons naar Singapore,
waar we in een vluchtelin
genkamp werden opgenomen.
In die tijd heeft de Nederland
se ambassadeur voor ons een
goed woordje in Nederland
gedaan, zodat we hier naar
toe konden, want in Singapo
re mochten we niet blij
ven".
Roeiboot
Vinh Tuc is een van de 36 Viet-
namese vluchtelingen die vo-
namese vluchtelingen die
half december op
voorlopig zijn ondergebracht
in het vakantieoord Hesselte
in het Drentse Havelte. Alle 36
zaten ze op het wrakke roei
bootje dat door de kapitein
van de Nedloyd Florida werd
opgepikt. Donderdag komt er
nog een tweede groep van 25
Volgens Vinh Tuc zijn alle zeven
in Havelte opgenomen fami
lies om dezelfde reden uit
Vietnam gevlucht. Sinds de
Amerikanen uit Vietnam zijn
vertrokken en de communis
ten de macht overnamen, is er
voor hen geen leven meer mo
gelijk in hun vaderland. Wie
de communistische regering
niet blindelings volgen, wor
den volgens Vinh Tuc ver
volgd en langzaam uitge
moord.
Onderdrukking
,£)eze groep bestaat uit politie
ke vluchtelingen"zegt Fred
dy Nijkerk van de werkgroep
Havelte. die de Vietnamezen
samen met de stichting Vluch
telingenwerk Nederland op
vangt. Het is niet in de eerste
plaats de slechte economische
toestand die hen heeft doen
vluchten, maar de onder
drukking en de vervolging
van politieke minderhe
den".
In 1976 kwamen er 60 Vietna
mese vluchtelingen in ons
land binnen. Vorig jaar wa
ren het er 40 en dit jaar wor
den het er weer 60Ook an dere
landen hebben al talloze
vluchtelingen opgenomen.
Juist dezer dagen heeft de Ho
ge Commissaris voor de
Vluchtelingen van de VN in
Genéve een aantal landen bij
eengeroepen om het probleem,
te bespreken.
Al hebben sommigen hun vrouw
en kinderen moeten achterla
ten, de 36 Vietnamezen in Ha
velte voelen zich veilig hier.
Met de taal en het klimaat is
het nog even wennen, maar
dat komt wel. Negen gezinnen
in Havelte maken de vluchte
lingen wegwijs in de Neder
landse samenleving en iedere
Vietnamees krijgt een cursus
Nederlands van 400 uur.
Vinh Tuc: Jk ben dankbaar dat
Nederland ons heeft opgeno
men. Nu is er tenminste voor
mijn gezin weer een toe
komst".
