LEIDSCH
DAGBLAD
Verzoening
China en VS
STEVENSHOF MOET SNELLER BEBOUWD'
vandaag
KLM-man inde driekwart
miljoen aan smeergelden
dÊÊÊ*
DATSUN
Politieke aardverschuiving
ZATERDAG 16 DECEMBER 1978
OPGERICHT 1 MAART 1860
35734
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Geheim advies ambtenaren-werkgroep aan minister:
DEN HAAG - Op het gemeentebestuur
van Leiden moet druk worden uitgeoe
fend om te bereiken dat de Stevenshof-
jespolder sneller wordt bebouwd De
bouwmogelijkheden die er in deze pol
der tussen Leiden en Voorschoten zijn,
zouden al in de periode 1980-1985 moe
ten worden benut.
Dit geheime advies heeft een ambtelijke
werkgroep van het ministerie van
volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ning uitgebracht aan minister Beelaerts
van Blokland. De werkgroep vindt dat er
in het westelijk gedeelte van Zuid-Hol
land meer, maar vooral ook sneller ge
bouwd moet worden. Zij verwacht dat
wanneer de bouw van nieuwe woningen
in het huidige tempo doorgaat vooral
Den Haag en Leiden met een tekort aan
woningen te kampen zullen hebben.
Behalve het eerder bebouwen van de
Stevenshofjespolder noemt de werk
groep voor Leiden ook als mogelijkheid
het eerder uitvoeren van bestaande
bouwplannen, die in Leiden en omge
ving op een capaciteit van ongeveer 1200
woningen worden geschat.
Zelfs als bouwmogelijkheden m.o.m.
Leidschendam en Zoetermeer worden
benut kan Den Haag volgens de werk
groep met tekorten blijven zitten. Ze ad
viseert de minister om in dat geval een
keuze te maken om of elders in de pro
vincie bouwmogelijkheden te benutten
(Waddinxveen wordt met name ge
noemd), of een bouwlocatie voor Den
Haag in de buurt van Leiden aan te wij-
Als de grote bouwlocaties in Zuid-Hol
land-West (Leidschendam-Nootdorp,
Delft-Delfgauw en de Stevenhofjespol-
der in Leiden) de komende jaren worden
gebruikt voor woningbouw, dan ver
wacht de ambtelijke werkgroep dat er
voor de periode 1985-1990 geen tekort
aan woningen zal zijn. Maar omdat het
nog niet zeker is dat deze bouwmoge
lijkheden inderdaad benut zullen wor
den, moet er volgens de werkgroep ver
der gestudeerd worden naar mogelijke
nieuwbouwplekken voor de periode na
1985.
De bebouwing van de Stevenshofjespol
der is in Leiden een omstreden zaak. De
meerderheid van de gemeenteraad vindt
dat eerst de andere mogelijkheden in
Leiden benut moeten worden en dat dan
pas bekeken moet worden of er in deze
polder een spa in de grond moet.
Bollenstreek
Terwij! de bouwplannen voor Den Haag en
Leiden te gering worden geacht, vindt
de werkgroep dat in het streekplan Zuid-
Holland-West teveel woningbouw is ge
reserveerd in de Bollenstreek. Ze oppert
min of meer de mogelijkheden om het
overschot aan woningen - als het streek
plan tenminste wordt uitgevoerd - ten
goede te laten komen aan Den Haag en
Leiden.
Volgens de werkgroep zijn er tot 1980 geen
problemen te verwachten, maar wel in
de periode daarna. De werkgroep meent
dat er de komende jaren nog minder
mensen uit het westen naar Brabant en
Gelderland zullen verhuizen dan de re
gering in de Verstedelijkingsnota voor
staat. Er zouden zo'n vijfduizend wonin
gen extra nodig zijn.
Ook staatssecretaris Brokx heeft de.laatste
tijd het standpunt ingenomen - daartoe
geprest door de Tweede Kamer - dat er
meer woningen moeten worden ge
bouwd. De staatssecretaris vindt dat er
de komende drie jaar steeds duizend
woningen meer moeten komen dan vol
gens de plannen in Bestek '81.
Opvallend is dat waar Brokx denkt aan
sociale woningbouw (goedkope huur
woningen), de directeur-generaal van
het ministerie, een belangrijk adviseur,
voor Zuid-Holland-West vooral woning
bouw in de vrije sector voor ogen heeft:
koopwoningen van boven de 200.000
gulden. Dit blijkt uit zijn - eveneens ge
heime - advies aan minister Beelaerts
van Blokland.
Deze hoge ambtenaar verwacht dat wan
neer in Den Haag en Leiden en omge
ving de nadruk op sociale woningbouw
wordt gelegd, het tekort aan vrije-sec-
torwoningen nog groter zal worden. De
prijzen van de bestaande huizen zullen
dan nog harder gaan stijgen, waardoor
voor woningzoekenden huren de enige
mogelijkheid wordt. „Een kwalijk voor
uitzicht", aldus de directeur-gene
raal.
HENGELO - Ruim honderd automobilisten in Hengelo hebben gistermiddag actie gevoerd om het vrachtver
keer in de binnenstad te weren. Langzaam rijdend met hun wagens trokken ze over de in- en uitvalswegen van
Hengelo, in de hoop een verkeerschaos te creëren. Die bleef echter uit,omdat vele automobilisten gehoor gaven aan
de oproep van de politie om Hengelo in verband met de actie te mijden.
De actievoerders zijn van men ing dat er in de stad spoedig een rondweg moet komendie een einde kan maken aan
het doorgaand verkeer in de binnenstad.
Informatie fabriek leidt naar Besangon
WASHINGTON (GPD) - De Verenigde Staten en
de Chinese Volksrepubliek gaan per 1 januari
normale diplomatieke betrekkingen aankno
pen en zullen op 1 maart ambassadeurs uitwis
selen.
President Carter heeft dit gisteravond bekend gemaakt tij
dens een inderhaast gearrangeerde tv-toespraak Een
soortgelijke mededeling werd tegelijk gedaan in Peking."
De normalisering van de betrek
kingen met communistisch Chi
na betekent dat de relaties met
Taiwan in de toekomst op een
geheel andere leest zullen wor
den geschoeid en dat het weder
zijds defensieverdrag wordt op
gezegd. Amerikaanse troepen
(ongeveer 2000 man zijn op Tai
wan gestationeerd) zullen wor
den teruggetrokken - de diplo
matieke betrekkingen zullen van
consulair niveau zijn.
De vice-premier van Rood-China,
Teng Hsiao-Ping, zal reeds in ja
nuari een bezoek brengen aan
Washington om de nieuwe ver
houdingen te onderstrepen. Car
ter zal later een bezoek brengen
aan het Chinese vasteland.
WASHINGTON (GPD) - De
Amerikaanse vliegtuigfa
briek McDonell-Douglas
heeft aan een KLM-func-
tionaris twee jaar lang
25.000 dollar per kwartaal
betaald (in totaal dus
200.000 dollar - bij de
toenmalige gemiddelde
dollarkoers van f3,62 is
dat 724.000 gulden) op een
Zwitserse privè-bankre-
kening.
Dit blijkt uit een toelichting die
McDonell-Douglas heeft moeten
geven op onregelmatigheden die
de Amerikaanse beurscommis-
sie bij buitenlandse betalingen
had ontdekt. Uit de omschrij
ving in het document van
McDonell-Douglas blijkt dat
geen ander dan technisch-direc-
teur a
san co
geloei
an de KLM ir. Frits Be-
i de ontvanger van de
is geweest.
Heden zaterdag 16 dec.
Antiekbeurs
van 12.00 - 17.00 uur
zondag 17 dec.
Kijkdag
van 12.00- 17.00 uur
maandag 18 dec.
Veiling
van alle nog aanwezige goe
deren t.o.v. dhr. M. Korving.
Aanvang 10.30 uur.
Ned. Congresgebouw,
Churchillplein 10. Den Haag.
Entree: f 2,50 p.p.
Regen of sneeuw
Veel bewolking met plaatselijk regen, in
het noorden van het land mogelijk
sneeuw. Matige tot krachtige noord
oostelijke wind. Minimum temperatuur:
rond het vriespunt in het noorden, 5 gra
den in het zuiden. Voor vanavond: veel
bewolking met plaatselijk regen of
sneeuw. Maximum temperatuur rond de
2 graden.
17 DECEMBER
Zon op 8.42 uur. onder 16.29 uur. Maan
op 19.41 uur, onder 10.19 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.55 en 17.06
uur, laagwater te 0.45 en 13.04 uur.
Letterlijk luidt de tekst „In het jaar
nadat een Europees consortium
(KLM, SAS, Swissair en UTA)
McDonell-Douglas-vliegtuigen
selecteerde, begon McDonell-
Douglas met het doen van acht
kwartaalbetalingen van 25.000
dollar op een Zwitserse bankre
kening van een toenmalige func
tionaris van een maatschappij uit
het consortium die in Nederland
is gevestigd en die voor 123 mil
joen dollar aan toestellen voor de
burgerluchtvaart aanschaf
te"
^De functionaris van de lucht
vaartmaatschappij was tevens lid
van de evaluatie-commissie van
het consortium. De functionaris
van McDonell-Douglas die met
deze transactie het meest ver
trouwd was, begreep dat de beta
lingen door de luchtvaartmaat
schappij, ten behoeve van de
luchtvaartmaatschappij zouden
worden aangewend en keurde
zodoende op die basis betaling
goed. De voormalige functionaris
van de luchtvaartmaatschappij
hierboven genoemd echter, heeft
naderhand toegegeven dat het
geld voor privè-doeleinden was
gebruikt".
In de visie van de vliegtuigfabriek
op de betalingen van 11 miljoen
dollar terwille van de verkoop
van vliegtuigen ter waarde van
577 miljoen aan maatschappijen
die privè-bezit waren of rege
ringseigendom of nauw met de
regering verbonden, ging het om
„eenvoudigweg voldoen aan
plaatselijke gebruiken of aan ei
sen die volgens de Amerikaanse
wet als afpersing zouden kunnen
worden beschouwd." In slechts
èèn geval zou de betaling zijn uit
gegaan van een functionaris van
McDonell-Douglas.
Niet bereikbaar
In een eerste commentaar gaf een
woordvoerder van de KLM toe
dat het hier om niemand anders
kon gaan dan ir. Frits Besan'/con,
die namens de KLM als enige zit
ting had in de evaluatie-commis
sie van de KSSU. Besanvcon,
eind 1973 gepensioneerd, heeft
ook steekpenningen van Lock
heed aangenomen, zoals onlangs
nog weer ter sprake is gekomen.
Ir. Besan /fon was voor commen
taar niet bereikbaar.
Staatssecretaris Smit-Kroes had al
eerder aangekondigd dat zodra
enige zekerheid zou bestaan over
de identiteit van de betrokken
Nederlander, een diepgaand on
derzoek zal worden ingesteld. De
staatssecretaris kon vrijdag
avond geen nader commentaar
geven.
„Aardverschuiving"
Politieke waarnemers zijn van me
ning dat Carters bekendmaking
op dit moment, na maanden van
uiterst geheim onderhandelen,
valt te vergelijken met een poli
tieke aardverschuiving, die dui
delijke invloed gaat krijgen op de
SALT-afspraken en de ratificatie
daarvan, en de verhouding tus
sen de Sowjet-Unie en de VS. De
Russische ambassadeur in Was
hington, Anatoly Dobrynin, was
vrijdagmiddag op het Witte Huis
ontboden om te worden voorge
licht over de nieuwe ontwikke
lingen. Hij toonde zich na afloop
allerminst verbaasd en verklaar
de de nieuwe diplomatieke ver
houdingen als een normale ont
wikkeling te beschouwen.
Taiwan
Treinongeluk
MADRID - Bij een treinongeluk in
Spanje zijn gistermiddag 14 men
sen om het leven gekomen. Vol
gens een voorlopige telling zijn 16
anderen gewond geraakt, van wie
6 zwaar.
Het ongeluk deed zich voor bij het
station Manzanares. Enkele wa
gons van de sneltrein Madrid-
Cadiz ontspoorden en botsten te
gen een stilstaande goederen
trein. Eén van de omgekomenen
is het Spaanse socialistische Ka
merlid Torres.
Chinese kwestie, die voor de VS
in politieke zin steeds meer een
Gordiaanse knoop was gewor
den, eindelijk te beslechten,
klonk vooral van de parlementai
re rechterzijde (Barry Goldwater)
onmiddellijk het verwijt van
„verraad van een oude bondge
noot", een feit dat zeker in de Se
naat aandacht zou krijgen. Op
Taiwan werd gesproken van „een
laffe daad", die duidelijk maakt
dat Carters opvattingen omtrent
de-mensenrechten op hypocrisie
berusten, aangezien Amnesty In
ternational onlangs heeft vastge
steld dat in communistisch China
nauwelijks mensenrechten be
staan.
Blijkbaar vindt Carter dat Taiwans
nationale veiligheid niet door de
nieuwe afspraken wordt be
dreigd. Communistisch China
heeft immers te kennen gegeven
niet te zullen weerspreken dat te
gen Taiwan geen geweld mag
worden gebruikt. Op beperkter
schaal zullen de Amerikaanse
wapenleveranties aan Taiwan
gewoon doorgaan en op het ge
bied van de handel lijkt er weinig
te zullen veranderen.
Voor Amerika echter betekent het
vestigen van diplomatieke be
trekkingen op ambassadeursni
veau het openbreken van een
enorme markt, te meer daar in de
periode na Mao Tse Toeng de be
langstelling voor westelijke
technologie en voor kapitaalsin
vesteringen enorm is toegeno
men. China heeft de VS nu nodig,
na de duidelijke verschijnselen
van politieke onrust der laatste
maanden, waarvan het Westen
ongetwijfeld maar een deel heeft
kunnen waarnemen, en vanwege
de Russische troepenversterkin
gen aan de Chinese grens.
Concessie
De zinsnede in de bekendmaking
dat de twee landen ervan uitgaan
dat er maar èèn China is en dat
Taiwan daarvan deel uitmaakt,
vertaalt echter een duidelijke po
litieke concessie van Amerikaan
se kant. Daarentegen maakt het
communiqué ook duidelijk dat
geen van beide partijen streeft
naar overheersing in Azië of enig
ander deel van de wereld en ge
kant is tegen pogingen van enig
ander land of van enige groep van
landen om zo'n hegemonie te
bewerkstelligen.
De nieuwe overeenkomst lijkt
vooral te zijn bewerkstelligd door
Carters adviseur op het gebied
van de nationale veiligheid Zbig-
niew Brzezinski en energie-mi
nister James Schelsinger, die
beiden dit jaar China hebben be
zocht. De geheimhouding was zo
grondig, dat ambtenaren van het
ministerie van buitenlandse za
ken die op het Witte Huis over de
Chinese kwestie gingen spreken,
zich op hun burelen afmeldden
met de mededeling „ziek naar
huis". De nieuwe ontwikkeling in
de Amerikaans-Chinese betrek
kingen is in gang gezet door Kis
singers geheime bezoek in 1971,
gevolgd door Nixons historische
reis in februari 1972.
Zakenleven
Het Amerikaanse zakenleven kan
vooruitzien naar een periode van
vruchtbaar zakendoen met Pe
king. Niet alleen willen de Chine
zen a raison van 600 miljard dollar
hun industrie moderniseren, met
meer produktie van kolen en
staal, alsmede de bouw van tien
staalfabrieken, de ontwikkeling
van tien olie- en aardgasvelden,
de aanleg van havens, spoorwe
gen en 30 elektrische centrales,
maar daarnaast wil China ook
Amerikaans graan, landbouw
machines, chemicaliën, trucks,
vliegtuigen en plastics kopen. De
Amerikaanse banken zouden
daarvoor de kredieten moeten
verschaffen. In 1978 zal de Ame-
rikaansChinese handel voor het
eerst hoger zijn dan een miljard
dollar.
Leidsch Dagblad
Geen krant bezorgd? Bel dan
Maandag t/m vrijdag van
18 00-19.30 uur.
Zaterdags van 16.00-18 00 uur.
Uitsluitend tel. 071-211515
of 210221.
36 PAGINA'S
Minister Scholten (foto)
heeft zich gisteravond sa
men met zijn college Van der
Klaauw fel gekeerd tegen
een meerderheid in de
Tweede Kamer, die een ver
mindering van Nederlandse
atoomtaken wil. De botsing
tussen regering en parle
ment (PvdA, CDA, D'66 en
PSP) deed zich voor tijdens
een vergadering van de vaste
kamercommissies voor bui
tenlandse zaken en defensie
over kernbewapening. Zo
wel minister Scholten als
Van der Klaauw meent dat er
op dit moment een militair-
strategisch evenwicht be
staat.
PAGINA 7
Egypte en Israël: overleg
weer mislukt
PAGINA 9
Dave Kyle, de vierde speler
die door P/Leiden is wegge
stuurd.
PAGINA 11
De naweeën van de Tour de
France-start in de Sleutel
stad
PAGINA 19
Terugblik op de na-oorlogse
dagen: een studie over de zg.
bijzondere rechtspleging na
de Tweede Wereldoorlog
PAGINA 21
Het geld blijft driftig rollen
PAGINA 23
Fragmenten uit de lezing
van prof. Van het Reve over
"Literatuurwetenschap: het
raadsel der onleesbaarheid"
PAGINA 31
Van Agt:
„Afluisteren
voor mij nieuws'
DEN HAAG - Premier Van Agt
heeft gisteravond op zijn weke
lijkse persconferentie gezegd dat
hij twee jaar geleden, als minister
van justitie, niet op de hoogte
geweest is van het afluisteren van
de telefoon van de advocaat mr.
H. C. M. Hoorneman, die de be
langen van Mentèn behartigde.
"Het afluisteren was voor mij
nieuws, toen ik het in de krant
las," aldus Van Agt. Hij zei zich
niets van het afluisteren te kun
nen herinneren. "Ik kan me niet
voorstellen, dat ik er enige be
moeienis mee had", aldus de
premier, "Als het wel zo was, dan
ne dat zeker herinneren"
Attentie
.Attentie
Wees de prijsverhoging voor. Diverse Datsun modellen (o.a.
Sunny's-Cherry's) uit voorraad, nog voor de huidige prijs mits
gekocht in 1978
Dus KOPEN IN 1978
afleveren en rijden in 1979
Uw Datsun dealer
AUTO HEEMSKERK B.V.
audio
boortoestellen bv
De uitstekende service samen
met de meest moderne kon-
trole-apparatuur, maken
Audio Hoortoestellen b.v. tot
een echte speciaalzaak.
Wij leveren alle bekende mer
ken hoortoestellen.
Steenstraat 22, Leiden
telefoon 071-141538