Oekrains dorp
eist „„gerechte
straf" Menten
Kinderen uit Rhodesië naar kampen in Zambia
Socialisten Europa
oneens over aanpak
van werkloosheid
Appèl naar Den Haag
'IK BEN GEVLUCHT ZONDER VADER EN MOEDER IETS TE ZEGGEN'
"Er zijn
hier geen
guerrilla-
kampen"
ZATERDAG 16 DECEMBER 1978
TIEL-Het Nederlandse zangeresje Bonnie St. Clair is gisteren in Tiel in
het huwelijk getreden met haar vriend Albert Hol, met wie zij-al jaren
samenwoonde.
MOSKOU (GPD) - De be
volking van het Oekrainse
dorp Podhoroce eist „dat
de oorlogsmisdadiger
Menten zijn gerechte straf
uitzit voor de misdaden
die hij heeft begaan".
Volgens het Sowjet-staatspersbu-
reau Tass is een appel met deze
strekking verstuurd aan de rege
ring in Den Haag. In deze petitie
staat verder „dat de vrijlating van
Pieter Menten - een moordenaar
en slachter - een aanslag is op de
vrijheid van de volkeren en een
aanfluiting van rechtvaardigheid
en menselijkheid", vooral tegen
de achtergrond van de nagedach
tenis aan de „miljoenen die stier
ven door de hand van nazi-beu
len".
Volgens de Tass-mededeling heb
ben de inwoners van het dorp
„resoluut de beslissing verwor
pen van het Haagse hof dat Men-
tens schuld onvoldoende was
bewezen". Het is niet duidelijk of
het hier gaat om e^n slordigheid
van het staatspersbureau Tass, of
om verkeerde voorlichting van
de bevolking van Podhoroce
door de organisatoren van een
daar gehouden massa-demon
stratie. De vrijlating van Menten
geschiedde immers niet op grond
van niet bewezen schuld, maar
vanwege het feit dat de recht
bank een vroegere belofte van
kwijtschelding van verdere
rechtsvervolging accepteer
de.
In 1977 zijn Nederlandse justitie-
deskundigen tweemaal naar de
Oekrainse dorpen Podhoroce en
Urich geweest/in verband met
het vooronderzoek naar Mentens
deelname in massa-executies ge
durende de Tweede Wereldoor
log. Eind vorig jaar werd Menten
schuldig bevonden aan deelname
aan twee massa-executies in het
dorp Podhoroce, maar zijn deel
name aan een massamoord in het
dorpje Urich achtte de Amster
damse rechtbank niet bewezen.
In een andere Tass-mededeling
wordt vermeld dat Menten „ook"
zou hebben meegedaan aan mas
samoorden in „bezet Pools ge
bied".
Olievoorraden
Het is niet geheel duidelijk waarom
het hier gaat. De dorpen Podho
roce en Urich lagen namelijk
voor de oorlog in Polen. Dit deel
van de Oekraine werd na 1945
door de Sowjet-Unie gean
nexeerd, naar men aanneemt on
der andere in verband met de rij
ke olievoorraden in dit gebied.
Mentens wandaden hebben zich
dus afgespeeld op „bezet Pools
gebied". Het is daarom onduide
lijk of er wordt gespeculeerd op
nog weer nieuwe misdaden van
Menten in deze Tass-mededeling,
waarin overigens de publikatie
wordt aangekondigd van het
boek „Miljoenen door bloed" van
de hand van Boris Antonenko, of
ficier van justitie van Lwow en
omgeving.
Antonenko heeft vorig jaar nauw
samengewerkt met de Neder
landse justitiedelegatie tijdens
het vooronderzoek in de Oekrai
ne en tijdens de opgraving in de
zomer van de stoffelijke resten
van de slachtoffers van de mas
samoord in Urich.
Journalisten
Inmiddels hebben een Israëlische,
een Poolse en twee Nederlandse
journalisten, die in de afgelopen
jaren publiceerden over de zaak-
Menten, in een klaagschrift de
Hoge Raad gevraagd de strafver
volging tegen Menten voort te
zetten dan wel opnieuw in te
stellen.
De vier indieners van het klaag
schrift zijn de journalisten Cha-
kiv Kanaan uit Tel Aviv, Andrzej
Gass uit Warschau, Hans Knoop
uit Naarden en Nico Polak uit
Amsterdam.
Het klaagschrift is gebaseerd op
een bepaling, die belanghebben
den de mogelijkheid geeft bij het
niet vervolgen van een strafbaar
feit, vallend onder net besluit
buitengewoon strafrecht, daar
van beklag te doen bij de Hoge
Raad.
De journalisten noemen zich be
langhebbenden omdat zij, aldus
het klaagschrift, na in hun beroep
te zijn geconfronteerd met de
misdaden van Menten "zich van
uit hun mens-zijn als vertegen
woordigers beschouwen van de
slachtoffers van die misdaden,
die hun stem niet meer kunnen
verheffen".
Berichtgeving (4)
Spelende kinderen in Alphen aan
den Rijn vinden het lijkje van een
pasgeboren baby. Het dode li
chaampje was in een doek ge
wikkeld en vervolgens in een
plastic zak geborgen. De moeder
blijkt een jong meisje te zijn. Zij
woont hier alleen, haar ouders en
familie wonen op de Antillen. Zij
is in Nederland om een vak te le
ren, lezen wij in de krant.
Angst voor haar familie en wat de
mensen er wel van zouden zeg
gen hebben haar een bovenmen
selijke prestatie doen verrichten.
Een kind voldragen en ter wereld
brengen, zonder dat de mensen
die dagelijks met haar omgingen
er iets van gemerkt hebben. Stel
het u voor. Alleen, niemand om
tegen te praten. Zo jong, zo'n vre
selijke ervaring volkomen een
zaam te moeten doormaken. Vol
gens de politie verkeert het
meisje in een droomtoestand.
Hoe kunnen wij ons in de wan
hoop van dit meisje inleven? Hoe
kunnen wij de diepte peilen van
het dal waar zij door heen moet?
Maar Goddank, wij kunnen gerust
zijn. Ons christelijk geweten is
geen geweld aangedaan. Een
meisje heeft geen abortus laten
plegen. Pater Koopman kan met
beide benen op de begane grond
blijven staan.
L.J. DEKKER
ZAALBERGSTRAAT 34
ALPHEN AAN DEN RIJN
AMSTERDAM (ANP) - Er is
nogal wat verschil van me
ning tussen de socialistische
partijen in de Europese Ge
meenschap over de manier
waarop de werkloosheid
moet worden bestreden. Een
gemeenschappelijke aanpak
is dan ook nog ver weg.
Dit verzuchtte Joop den Uyl,
fractievoorzitter van de PvdA
in de Tweede Kamer, gisteren
aan het einde van de samen
vatting, waarmee hij een con
ferentie in Amsterdam van de
Europese socialistische par
tijen over het onderwerp
"volledige werkgelegenheid"
afsloot.
Een voorbeeld van hoe het niet
moet, noemde Den Uyl de
aanpak in Duitsland. Daar
zijn de reële lonen dit jaar met
4 procent gestegen en het vol
gend jaar zal men ze met 5
procent omhoog laten gaan.
Dat is het resultaat van over
eenstemming tussen over
heid, werkgevers en werk
nemers over de aanpak van de
werkloosheidsbestrijding.
De Duitsers vinden, dat de
werkloosheid veroorzaakt
wordt door een tekort aan
koopkrachtige vraag en de
remedie ligt volgens hen in
vergroting van de consump
tieve vraag van de bevolking.
"Ik heb daar kritiek op", zei
Den Uyl. Hij vond het onjuist,
dat de Duitsers voor deze
aanpak hebben gekozen, ter
wijl bijvoorbeeld de Duitse
ontwikkelingshulp nog zover
achterblijft bij het streefdoel
om de officiële ontwikke
lingshulp te brengen op 0,7
procent van het nationaal in
komen.
De Duitse aanpak staat ook lijn
recht tegenover een ontwerp
strategie, die een werkgroep
van de Europese socialisti
sche partijen onder leiding
van Den Uyl heeft uitgestip
peld.
In het rapport van de werk
groep, dat na deze Amster
damse conferentie zijn defini
tieve versie krijgt, wordt juist
inkomensmatiging aanbe
volen. Die is nodig om de
middelen te verkrijgen voor
de instrumenten ter bestrij
ding van de werkloosheid, die
de werkgroep aanbeveelt. De
werkgroep denkt aan vergro
ting van de ontwikkelings
hulp, het scheppen van ar
beidsplaatsen in de kwartaire
sector en verdeling van de be
schikbare arbeid.
De werkgroep erkent in haar
rapport overigens, dat de
aanpak van de werkloos-
heidsbestrijdig van land tot
land zal kunnen verschillen,
daar de omstandigheden,
waarin de landen verkeren,
uiteenlopen. De Ieren, die een
levensstandaard hebben,
welke slechts de helft is van
die van de rest van de ge
meenschap, willen helemaal
niets weten van een matiging
van de economische groei. De
Duitse socialisten willen
streven naar een werkweek
van 35 uur. De Nederlandse
en de Franse socialisten on-'
derstrepen vooral de nood
zaak van een anders gerichte,
selectieve groei, waarbij de
herverdeling van het be
schikbare werk en het schep
pen van arbeidsplaatsen in de
kwartaire sector belangrijke
instrumenten zijn.
Niet alleen tussen de Europese
partijen bestaan verschillen
van opvatting, op de confe
rentie kwam ook tot uiting,
dat de economen van de Par
tij van de Arbeid er verschil
lend over denken. Terwijl
Joop den Uyl in zijn inleiding
voor de conferentie onder
meer voor arbeidstijdverkor
ting had gepleit, werd dit juist
door de economische hoogle
raar Hans van den Doel met
kracht van de hand gewezen.
Door te streven naar arbeids
tijdverkorting, zei hij, zetten
we de lijn voort, die de socia
listische partijen nu al 50 jaar
volgen, namelijk streven naar
materiële vooruitgang in de
vorm van meer inkomen en
vrije tijd.
TT* »•/-,/-! Ji mi mi■mm.Ill Winn I II HM 11.11..
(Door Fred Sanders)
LOESAKA - Afgezonderd van de anderen, voorzover dat
in deze mierenhoop van 12.000 jongens op ongeveer
driekwart vierkante kilometer mogelijk is, zit een jo
chie van 9 of 10 jaar op de grond te eten. Met zijn vingers
stopt hij de stijve griesmeelpap, basisvoedsel in grote
delen van Afrika, in zijn mond.
„Ik heet Velempini Vuma", ant
woordt hij, via een tolk. „Ik ben
twaalf jaar en ik wil vrijheidstrij
der worden. Ik ben hierheen ge
komen met een groepje andere
jongens. We wilden gaan vechten
voor de vrijheid van ons land. Ik
kom uit het gebied van Plumtree
(het zuidwesten van Rhodesië,
dicht bij de grens met Botswana).
Ik weet nog wel waar mijn ouders
wonen. Zij weten niet waar ik
ben, ik ben weggelopen zonder ze
iets te zeggen".
Opgekropt
Wij zijn in Camp JZ, ten noorden
van Zambia's hoofdstad Loesa-
ka, het door Joshua Nkomo's
ZAPU beheerde vluchtelingen
kamp waar jongens van ongeveer
7 tot 15 jaar zijn ondergebracht.
Het is woensdag 13 december.
Anderhalve maand lang zijn de
vluchtelingenkampen rondom
Loesaka verboden terrein ge
weest voor buitenlanders. Spe
ciaal voor „de westerse pers", die
zowel van Zambia's Kaoenda als
van ZAPU's Nkomo geregeld
collectief de schuld krijgt van al
les wat er misgaat in de wereld in
het algemeen en in zuidelijk
Afrika in het bijzonder.
Maar de spanningen zijn wat ver
minderd. Onmiddellijk na de
bombardementen van Ian
Smiths luchtmacht op een aantal
ZAPU-kampen, waarbij eind ok-
tober-begin november enkele
honderden doden vielen, barstte
bij Zambianen zowel als ont
heemden, uit hun kampen
gevluchte zwarte Rhodesiërs de
haat los tegen alles wat blank
was. Gezien de opgekropte
machteloze woede is er eigenlijk
nog niet veel gebeurd, die eerste
weken van november.
De vreemdelingenhaat is echter
alweer wat gesleten. Bovendien
zijn op 12 december de verkie
zingen in Zambia gehouden,
zonder incidenten, dus ook die
spanningshaard is verdwenen.
Verder verkeert de ZAPU in
feeststemming, want de geslaag
de aanslag op het benzinedepot
van Salisbury is waarschijnlijk
de zwaarste slag geweest die de
guerrillabewegingen het bewind
van Ian Smith hebben toege
bracht.
De ommekeer in de houding tegen
over ..de westerse pers" vindt
toevallig juist plaats als Peter
Brusse van de Volkskrant en ik
op bezoek zijn in Zimbabwe
House, het van activiteit brui
sende hoofdkwartier van de ZA
PU in Loesaka. Een heel verschil
trouwens met de verveloze, uit
zichtloze armoedige aanblik die
datzelfde Zimbabwe House een
jaar geleden bood toen ik er voor
het eerst kwam.
,Gaan jullie maar mee", zegt Willy
Moezorawa, hoofd informatie
van de ZAPU, „we zullen jullie
laten zien dat er hier geen guer
rillakampen zijn, dat Ian Smith
zijn bombardementen richt op
onschuldige kinderen, op onver
dedigde kampen"
Modderpoel
Camp JZ, genoemd naar de begin
vorig jaar door een bnefbom om
het leven gebrachte ZAPU-leider
Jason Zapapa Moyo (afzenden
Joshua Nkomo, beweert de „wes
terse pers") overtreft alle ver
wachtingen. Ons busje, waarin
we hebben plaats genomen sa
men met Candy en Steve, blije
Amerikanen, leiders van een Ca-
lifornisch steuncomité voor be
vrijdingsbewegingen, in de VS
altijd omringd door vijanden of
voorhoofdwijzers, hier eindelijk
bemind en serieus genomen, kan
niet doorrijden tot JC. De weg is
èèn grote modderpoel.
We lopen verder. Plotseling ver
schijnt er tussen het hoge gras
een zwart hoofd, een ZAPU-man
met een geweer. De onafscheide
lijke AK 47, Ruslahds bijdrage
aan de ontwikkeling van Afrika,
zoals een cynicus eens dit alom
aanwezige automatische wapen
noemde. Dan komen er van alle
kanten mannen met geweren op
ons af.
Willy Muzorawa en Elias Hananda,
een van de mannen in Zimbabwe
House die belast zijn met de lei
ding van de kampen, vertellen de
wachtposten dat het hier goed
volk betreft. Verder, door de
modder.
Dan staan we opeens midden in het
kamp, verbijsterd te kijken naar
een schijnbaar volslagen chaos.
Van rechts komt een groep van
een twintigtal jongens, 12 of 13
jaar, aanhollen, op weg naar een
overdekt soort keuken. Gelijk
loopt een andere ploeg weg uit de
keuken, de borden vol met gries
en wat vis. De derde groep is al
bezig zijn bord en beker af te was
sen in een modderig
stroompje.
Wat verder weg staan de volgende
groepen gereed om in looppas
naar de keuken te hollen. Dit alles
tegen een achtergrond van mod
der, gras en duizenden kleine
zwarte jongens, zover het oog
reikt.
Al gauw blijkt dat het bepaald geen
chaos is, die we aanschouwen,
maar een goed georganiseerd
vluchtelingenkamp waar een staf
van driehonderd volwas
Joshua Nkomo.
onder wie tweehonderd onder
wijzers, erin slaagt de jongens bij
elkaar te houden, onderwijs te
geven (voor zover wij kunnen na
gaan geen militaire training) en,
wat nog het wonderbaarlijkste is,
gezond te houden.
Fris water
We praten met John Nengo, leider
van Camp JZ. „Natuurlijk letten
wij hier heel goed op de hygiëne.
We hebben het kamp juist hier
ingericht, omdat we hier vol
doende fris water hebben uit een
paar bronnen. Er zijn op het
ogenblik 18 zieken, voor de rest is
iedereen gezond".
Volgens de ZAPU-mensen heeft
het feit dat hier in JZ bronnen
zijn en in Freedom Camp, waar
de jongens binnenkort naar toe
gaan, nog geen watervoorziening,
waarschijnlijk honderden jon
gens het leven gered. Want Free
dom Camp, waar nu nog alleen
enkele honderden geselecteerde
volwassen ZAPU-mensen ver
blijven, in afwachting van allerlei
beroeps- en min of meer acade
mische opleidingen, is twee
maanden geleden door Smiths
vliegtuigen zwaar gebombar
deerd.
Nkomo verklaarde toen dat er in
Freedom Camp, in tegenstelling
tot wat Salisbury beweerde, geen
guerrillastrijders werden opge
leid. Hoewel we Freedom Camp
niet te zien hebben gekregen,
lijkt de verklaring van Nkomo
wel juist te zijn, hoewel lichame
lijke oefening die de kampbewo
ners krijgen natuurlijk vrij dicht
staat bij militaire training.
Anders staat het met de ZAPU-be-
wering dat er in Zambia helemaal
geen ZAPU-guerrilla's aanwezig
zijn, dat het ZAPU-leger (dat ZI-
PRA wordt genoemd) voltallig in
Zimbabwe is om te vechten tegen
de „rebellen van Ian Smith". Dat
lijkt meer een leugentje om best
wil. om Zambia niet nog meer
problemen te bezorgen dan het
land toch al ondervindt door de
aanwezigheid van bijna 50.000
gevluchte zwarte Rhodesiers.
onder wie naar schatting acht- of
negenduizend guerrillastrij
ders.
Paul Matjaka is hoofdonderwijzer
van zowel Camp JZ als Victory
Camp. drie kilometer verderop,
waar de meisjes zijn onderge
bracht. De problemen waar hij
mee te kampen heeft zijn groot.
Bevoorrading met schoolboeken,
schriften, schrijfgerei, school
borden, het lesrooster alleen al,
van buitenaf lijkt het onoplos
baar. „Ach, het probleem is voor
al dat de bevoorrading lang
duurt. Je hebt altijd van het een
meer dan genoeg, terwijl het an
dere op is. Maar we spelen het wel
klaar", Zegt hij ernstig.
Volgens Paul Matjaka kun je de
jongens die hier zijn, in Camp JZ,
onderscheiden in twee groepen.
Enerzijds degenen die welbe-
wust.enthousiast de lange tocht
naar Zambia hebben onderno
men, omdat zij wilden meedoen
aan de bevrijdingsoorlog. Som
migen hebben daarvoor meer
dan duizend kilometer moeten
lopen. Ze zijn vaak teleurgesteld,
want ze worden, omdat ze nog te
jong zijn, gewoon naar school ge
stuurd en krijgen geen geweer in
de handen gedrukt, zoals ze had
den gedacht. Anderzijds de jon
gens en meisjes die zijn gevlucht
omdat hun ouders gevangen zijn
genomen of vermoord (door Ian
Smiths rebellen uiteraard, in de
ze kring erkent men alleen de
moorden van de tegenpartij), of
omdat ze zelf, na betrokken te
zijn geweest bij een schermutse
ling, verdwaald zijn. Als tijdens
de kinderkruistocht lopen hon
derden groepjes jongens en
meisjes door het grensgebied van
Rhodesië en Botswana, gevlucht
uit angst of opgejut door verhalen
over de romantische vnjheids-
trijd.
Terwijl wij daarover praten hoor ik
Elias Hananda tegen de kamp
commandant zeggen: „Duizend
kilo zout dus, okè, geef me straks
maar een briefje mee, dan zorg ik
dat het er komt".
Gitaar
Een gigantische operatie, het voe
den, onderwijzen en gezond hou
den van deze 12.000 ontheemde
jongens. Maar ondervoeding
hebben wij niet gezien, en, reke
ning houdend met het feit dat de
meesten hun ouders kwijt zijn,
veelal voor altijd, lijkt de stem
ming behoorlijk goed.
Sommige jongens maken zelf mu
ziekinstrumenten. Een ervan is
na enig aandringen bereid iets
voor te speleh op zijn zelfge
maakte gitaar. Hij vertoont de
zelfde volgorde van géne, serieus
en eindeloos stemmen, concen
tratie en, eindelijk, spelen, als een
Hollands kind van negen dat een
paar weken gitaarles heeft ge
had.
De rondrit langs de ZAPU-kampen
was 's morgens begonnen bij de
ZAPU-kliniek in Makeni, bij
Loesaka. Deze kliniek is mede tot
stand gekomen dank zij een gift
van de Nederlandse regering, een
feit dat ertoe heeft bijgedragen
dat wij toestemming kregen om
te komen kijken.
Ook hier alom modder. Het is re
gentijd in Zambia, en dat gaat
niet onopgemerkt voorbij. Bui
ten staan wat paviljoentjes, waar
mensen met verbanden om hun
arm, been of stomp zitten te le-
Vrijwel zonder uitzondering
werken van en over Marx, Lenin
en andere socialistische profeten.
Een lusteloze stemming, die in
tegenstelling tot de opwinding in
Zimbabwe House nauwelijks
wordt verbeterd door de berich
ten over de vuurzee in Salisbury.
„De verveling is hier het grootste
probleem", zegt hoofdverpleeg
ster Sipho Dube, kraakhelder, de
universele verpleegster, vrien
delijk maar kordaat.
Veel verwondingen en amputaties
aan armen en benen. Die zijn
dikwijls veroorzaakt bij de bom
bardementen van oktober-no-
vember. Veel brandwonden ook:
napalm, dat grote gaten brandt in
het lichaam. Een man, genaamd
Fraction Niomi (ook onze ZA
PU begeleiders grinniken om die
vreemde naam), was in Freedom
Camp fijdens het bombarde
ment. Hij weet niet precies wat er
gebeurde, het ging zo snel. Maar
nu heeft hij een zwaar gewonde
voet, granaatsplinters.
Een jongen die erg gruwelijk uit
ziende wonden heeft aan zijn be
nen blijkt die te hebben opgelo
pen bij een ongeluk in de keuken.
Een andere man is geopereerd
aan een galsteen.
Kliniek
De kliniek wordt voornamelijk ge
bruikt als herstellingsoord voor
ZAPU-mensen die ofwel aan het
front ofwel in Zambia gewond
zijn geraakt of ziek zijn. Operaties
worden verricht in het Zam-
biaanse Academisch Ziekenhuis
in Loesaka. Hoofdzuster Dube
vertelt nog dat de kliniek 56 bed
den heeft en 200 patiënten, van
wie dus de meesten op de grond
liggen. Maar er wordt gewerkt
aan uitbreiding. Gebrek heeft zij
vooral aan invalidewagens en
krukken.
Van de kliniek gaan we naar een
van de gebombardeerde kampen.
Works Camp, een soort opslag
plaats annex reparatiewerk
plaats, die met brandbommen
volledig is verwoest. Het stinkt er
nog steeds naar brand en overal
tussen de puinhopen liggen ver
wrongen gesmolten massa's me
taal. (vorken, messen en lepels)
en glas. Hier zijn tien doden ge
vallen. „Oppassen zegt Elias
Hananda. „er kunnen nog onont-
plofte bommen liggen".
Een oude man is hier belast met
schoonmaken, een sisyphus-ar-
be'id, mag men wel zeggen. Yoko
Ndbele heet hij. Gevlucht uit het
gebied rond Plumtree met zijn
kinderen. Vrouw
gebleven, geen nieuws over haar
lot.
Na het al beschreven bezoek aan
Camp JZ rijden we ten slotte naar
Victory Camp, waar de vrouwen
en meisjes zijn. Achtduizend in
totaal. Een geheel andere aanblik
dan het geimproviseerde jon
genskamp. Hier heerst rust, er
staan slaapgebouwen, tenten
voor onderwijs, dat soms ook in
de open lucht wordt gegeven, het
kamp is verspreid over een groot
gebied.
Victory Camp bestaat al lang. Het
was oorspronkelijk gebouwd
voor de Angolese vrijheidstrij
ders en is intussen uitgebreid. Er
is een naaischool, waar tegelijk
kleding wordt vervaardigd voor
vluchtelingen en vrijheidstrij
ders. Zo te zien zullen heel wat
gevluchte Rhodesiërs binnen
kort rondlopen in kleurige hem
den met Russische motieven.
Maar in het algemeen krijgen de
meisjes hetzelfde onderwijs als
de jongens. „We hebben natuur
lijk de meisjes ondergebracht in
dit kamp, met betere voorzienin
gen. Je weet dat vrouwen zwak
ker zijn, die hebben betere om
standigheden nodig", meent
Elias Hananda.
In elk geval lijkt het onderwijs op
een zeer behoorlijk peil te staan.
We bekijken het Tekenschrift van
een twaalfjarig meisje en dat ziet
er keurig uit. Elias wil samen op
de foto met een meisje van 15 jaar,
dat hij kent uit zijn geboortestad
Gwelo, in West-Rhodesië. Ze heet
Sikhonzile Vundla en ze is net zo
verlegen als de meeste jonge
meisjes, want dat is een teken van
deugdzaamheid.
De kampregels zorgen er intussen
voor dat die deugdzaamheid niet
al te zwaar op de proef wordt ge
steld. In principe mogen jongens
noch meisjes hun eigen kamp
verlaten, tenzij voor bepaalde
gemeenschappelijke lessen. Als
een meisje toch zwanger wordt,
dan dient zij voor de „disciplinai
re raad" te verschijnen. Wat ge
beurt er dan met de betrokken
jongen, vragen wij, getraind in de
feministische gedachtengang.
Oh, die wordt ook gestraft, klinkt
het aarzelend.
Grens
In deze twee kampen, Camp JZ en
Victory Camp, leven in totaal on
geveer 20.000 van de naar schat
ting bijna 50.000 vluchtelingen
uit het verscheurde Rhodesie.
Nog eens 5000 schijnen in Fran-
cistown, Botswana, te wachten
op vervoer naar Zambia.
Ontvoerd, zoals Salisbury beweert?
Het is maar hoe je er tegenaan
kijkt. Waar ligt de grens tussen
gezameniijke vlucht en hulp van
volwassenen aan vluchtende
kinderen ener/ijds, en ontvoe
ring anderzijds? Een snelle vrede
in Rhodesië-Zimbabwe en een
snelle repratiëring van al deze
kinderen, dat is het enige waar
men op mag hopen.
