Gromyko en
Yance
naar Genève
Multinationals zijn nieuwe kolonisten
Brand in de Rliodesische
olievoorraad bedwongen
Carter steekt sjah van
Iran hart onder de riem
5»?
Britse premier
Callaghan in
ongemakkelijke
positie
gedwongen
Voor SAL T-akkoord
WOENSDAG 13 DECEMBER 1978
(Van onze correspondent)
LONDEN - Premier James Callag
han is door de linkervleugel van
zijn partij in een ongemakkelijke
positie gedwongen door een
voortijdige en misschien zelfs
voorbarige publikatie van een
Labour-verkiezingsprogramma.
Dit programma stelt onder meer
voor afschaffing van het Hoger
huis, verlenging van de verkie
zingstermijn van een regering
van vier tot vijf jaar, oprichting
van een "staatsbank"" en de na
tionalisatie van een deel van de
olie-industrieën en bouwbedrij-
Het verkiezingsmanifest werd op
gesteld door het bestuur van de
Labourpartij, dat onder leiding
van de minister voor energie, de
voormalige Lord Anthony
Wedgwood Benn, gedomineerd
wordt door de extreem-linkse
vleugel van Labour. Tony Benn,
die afstand deed van zijn titel,
wordt als de grootste dwarsligger
in de partij beschouwd en tege
lijkertijd als een ambitieuze poli
ticus die naar het leiderschap van
Labour streeft.
De voorstellen in het verkiezings
programma zijn in wezen weinig
nieuws. Al bij vorige gelegenhe
den zijn ze geformuleerd en in
"manifesten" opgenomen. De re
gels van de Labourpartij stellen
echter dat het uiteindelijke pro
gramma waarmee Labour te vel
de zal trekken in nationale ver
kiezingen, de goedkeuring moet
hebben van het kabinet.
gevaardigden naar het Europees
parlement verantwoording
schuldig dienen te zijn aan het
Lagerhuis, dat het recht moet be
houden om zijn goed- of afkeu
ring te hechten aan de EG-wetge
ving. Verder wordt gesteld, dat
wanneer de EG-partners niet
overtuigd kunnen worden door
het Britse standpunt, het Ver
enigd Koninkrijk het recht moet
hebben zich over zijn lidmaat
schap van de EG te bezinnen.
De Conservatieven hebben uiter
aard de gelegenheid niet voorbij
laten gaan om premier Callaghan
naar aanleiding van dit uitgelekte
rapport te hekelen. De eerste mi
nister heeft in ieder geval beslo
ten zelf de discussie niet bij te
wonen die volgende week
woensdag in de partijboezem
over het verkiezingsprogramma
wordt gehouden. Het is duidelijk
dat Callaghan naar een pro
gramma streeft dat minder radi
caal en aantrekkelijker is voor
een grotere laag van de bevol
king.
Wat de Conservatieven vermoede
lijk vooral hoog zit, is het voorstel
om het voornamelijk Conserva
tieve Hogerhuis af te schaffen.
Want het Labour-document stelt
voor die afschaffing te bewerk
stelligen door de benoeming van
zo'n groot aantal Labourgezinde
Lords, dat het monopolie van de
Conservatieven in het Hogerhuis
doorbroken-wordt. De "Labour-
Lords" zouden dus worden aan
gesteld om zichzelf weg te stem-
Rhodesische brandweerlieden vluchten weg, wanneer een olietank ontploft.
(Door onze correspondent)
JOHANNESBURG - De brand op
drie kilometer afstand van de
Rhodesische hoofdstad Salisbu
ry die sinds maandagnacht in een
benzine- en oliedepot woedde, is
door de brandweer bedwongen.
Volgens mededelingen van
het hoofdkwartier van het leger
werden de tanks, die de belang
rijkste olie- en benzinevoorraden
van het land bevatten, omstreeks
negen uur maandagavond door
guerrillastrijders, die zich ver
moedelijk nog in de hoofdstad
bevinden, met raketten of ma
chinegeweren in brand gescho
ten.
Ook het hoofdkwartier van Joshua
Nkomo's guerrillaleger in Zam
bia maakte inmiddels bekend dat
het depot door guerrillastrijders
is aangevallen.
Vanuit de Zambiaanse hoofdstad
Loesaka wordt bovendien be
richt, dat verscheidene personen
bij de brand om het leven zijn ge
komen. De Rhodesiërs daarente
gen beweren dat slechts enkele
brandweerlieden werden ge
wond. De brandweer in Salisbury
hadaanvankelijk bekendge
maakt dat zij waarschijnlijk pas
tegen het einde van de week in
staat zal zijn om de brand te blus-
De brand was op een afstand van 25
kilometer te zien. Eenheden van
het Rhodesische leger hebben
het gehele gebied van de buiten
wereld afgegrendeld. Zij zijn be
gonnen met een grote razzia om
de guerrillastrijders te vinden die
voor de aanslag verantwoordelijk
zijn
De eerste tanks die in brand wer
den geschoten, behoren aan de
maatschappijen Shell en British
Petroleum. In de loop van
dinsdag ontplofte een reeks an
dere tanks.
De oliemaatschappijen hebben van
de Rhodesische veiligheids
dienst opdracht gekregen om
geen verklaringen aan de pers te
geven. Gevreesd wordt dat nu de
belangrijkste brandstofvoorra
den van Rhodesië vernietigd zijn
die zo snel niet kunnen worden
vervangen. De Rhodesische re
gering ontkent dit weliswaar,
maar toch proberen talrijke au
tobezitters nog zoveel mogelijk
benzine te kopen.
De aanval op het brandstofdepot
wordt in Salisbury gezien als het
begin van een nieuwe fase in de
Rodesische guerrilla-oorlog die
nu al zes jaar duurt. Het is de eer
ste keer dat guerrillastrijders een
strategisch doel van een dergelij
ke grootte hebben aangevallen.
Inmiddels zijn door het blussen
van de brand de watervoorraden
in Salisbury schaars geworden.
De politie heeft een beroep ge
daan op de inwoners van het ge
bied rondom de oliedepots om
zuinig met water te zijn. Een
spoorwegarbeider, die ooggetui
ge was van het begin van de
brand, verklaarde dat hij duide
lijk machinegeweervuur hoorde
uit een vrachtwagen die langs de
tanks reed.
MOSKOU (Reuter/AFP) - De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Cyrus Vance en zijn Russische col
lege Andrei Gromyko komen op 21 en 22 december in
Genève bijeen met de bedoeling een nieuw SALT-ak-
koord te sluiten. Dit heeft het Russische persbureau
Tass gisteren bekendgemaakt.
Volgens Tass zullen Vance en
Gromyko elkaar ontmoeten "in
het licht van de door beide partij
en uitgesproken intentie in de
nabije toekomst het opstellen
van dit akkoord af te sluiten op
een wederzijds aanvaardbare ba-
Cyrus Vance, die in het Midden-
Oosten is om Egypte en Israël er
toe over te halen voor komende
zondag een vredesverdrag te te
kenen, had maandag in Cairo al
bekendgemaakt dat hij voor het
einde van het jaar Gromyko zou
ontmoeten. Zijn verklaring, via
een Amerikaanse woordvoerder,
leek erop te wijzen dat overeen
stemming over een nieuw ver
drag aanstaande was
In Washington verklaarde presi
dent Carter tijdens een perscon
ferentie dat de Verenigde Staten
ADVERTENTIE
en 'de Sowjet-Unie goede voort
gang hebben gemaakt naar een
tweede SALT-akkoord. "We
hebben goede vorderingen ge
maakt. Ik kan niet zeggen dat we
al een akkoord hebben bereikt",
aldus de presient. Volgens Carter
zal er een topontmoeting plaats
hebben tussen hemzelf en de
Russische leider Leonid Brezjn-
jev als een SALT-akkoord is be
reikt. Ze zullen de gelegenheid
dan ook gebruiken om andere
kwesties te bespreken
De Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie hebben, op een paar punten
na, alle problemen betreffende
een tweede SALT-akkoord op
gelost, zo melden Amerikaanse
functionarissen. De punten
waarover de meningen nog uit-
eenliggen zijn de vragen of de
Russische Backfire-bommen-
werper binnen de termen van het
akkoord moet worden be
schouwd als een strategisch wa
pen, en hoe Amerika's jongste
kernwapen, de Cruise-raket
moet wordt ontplooid.
Het eerste SALT-akkoord tussen
Washington en Moskofi liep op 3
oktober 1977 af. Aangezien toen
nog geen tweede akkoord was
bereikt, besloten partijen welis
waar SALT I niet te verlengen,
maar zich vrijwillig aan de af
spraken van dat eerste akkoord te
blijven houden tot een tweede
akkoord zou zijn gesloten.
MIAMI - Muurvast kwam deze auto in
Zij hadden de vrachtwagen gestolen bij e
WASHINGTON (Reuter/AFP/UPI)
- President Jimmy Carter heeft
gisteren verklaard te verwachten
dat de sjah van Iran aan de macht
zal blijven. Hij betreurde verkla
ringen van andere landen die
naar zijn mening het geweld in de
Iraanse steden verergeren.
De Iraanse leider een hart onder de
riem stekend zei Carter ..De sjah
heeft onze steun en hij heeft zeker
ons vertrouwen" Hij voegde
hieraan toe dat de Verenigde Sta
ten niet van plan zijn zich te be
moeien met de interne aangele
genheden van Iran of andere lan
den dit te laten doen.
Commentaar leverend op de vreed
zame betogingen van het afgelo
pen weekeinde in Teheran en de
bloedige botsingen van gisteren
in Isfahan merkte Carter op: „Ik
denk dat de situatie in Iran met
succes zal worden opgelost. De
moeilijkheden daar zijn verer
gerd door verklaringen van bui
tenlandse naties die het bloed
vergieten en het geweld hebben
aangemoedigd. Dit is werkelijk
ontoelaatbaar"
Als reden voor zijn vertrouwen dat
in Iran alles op zijn pootjes te
recht zal komen noemde Carter,
die sprak op een persconferentie
in het Witte Huis, het feit dat het
volk van Iran in de afgelopen
2.500 jaar een geschiedenis van
stabiel zelfbestuur heeft gekend.
ADVERTENTIE
(Van c
correspondent)
SAN SALVADOR - Waarschijnlijk liggen
de machtsverhoudingen nergens zo on
gecompliceerd als in El Salvador. Je
hoeft maar enkele familienamen te
noemen (Palomo, Poma, Liebes. Daglio,
en Regelado Duenas) en je hebt de eige
naars van de Middenamerikaanse staat
bij mekaar. Deze club, ook wel aange
duid met de „Veertien families", bezit de.,
hele koffiecultuur, de voedselproduktie,
de veeteelt, de industrie, de handel en
het bankwezen. Middels leger en staats
hoofd zorgt ze ervoor, dat dit zo blijft. En
waar deze marionetten falen of tekort
schieten, kan ze een beroep doen op
moordlustige organisaties met fantasie
rijke namen als „Unie van Blanke Strij
ders", „De Hand", „Patriottische Actie"
en „ORDEN".
Het handje vol welgestelden heeft de dic
tatuur van het land vermomd als een
democratie waar, geheel volgens de de
finitie. verkiezingen worden gehouden
en politieke partijen om de winst strij
den. Maar deze democratische geest stelt
weinig voor. De 4,5 miljoen zielen in El
Salvador hebben niets te vertellen. Het
zijn de rijke families en hun partij van de
Nationale Verzoening (PCN) die uitma
ken wat goed en wat slecht is.
Elk staatshoofd is niet meer dan een
speelpop van de voorname families. Dat
bleek zonneklaar, toen Molina ruim twee
jaar geleden het lef had om een beschei
den stap te zetten op weg naar een
rechtvaardiger landverdeling.
Maar Molina kon
zijn plannetje wel vergeten. Zijn waar
schuwing dat „als alles bij het oude
blijft, we de macht versterken van de
guerrilla en de kans vergroten op een
volksopstand" liet de ware machtsheb
bers koud. Via perscampagnes en eco
nomische sabotage (forse bedragen
werden naar buitenlandse banken over
gemaakt, rechtse figuren bij de overheid
namen ontslag) dwongen ze de toenma
lige president op de knieën.
De bourgeoisie van El Salvador beschikt
over een indrukwekkend apparaat,
waarmee zij het volk onder de duim kan
houden. Los van de para-militaire bewe
gingen zijn er: de nationale garde (2500
man), het leger (6000 man), de nationale
politie (1000). de planlagepolitie (1000),
de douanepolitie (200), de gemeentepoli
tie (800), de militaire veiligheidsdienst
(4000) en soldaten die als lijfwacht kun
nen worden ingehuurd (4000).
Op zijn schuiladres in de hoofdstad San
Salvador legt dc FAPU-leider uit, dat al
deze mensen militair kunnen opereren.
Samen met de knokploegen opereren ze
vooral op het platteland, waar de honge
rende bevolking (meer dan de helft is
werkloos) steeds onrustiger begint te
worden. Omdat vrijwel alle land in han
den van eerder genoemde families is,
blijven slechts kleine stukjes land over.
Deze worden tegen hoge prijzen ver
pacht, zijn slecht van kwaliteit en moe
ten voortdurend bemest worden. Om
dure kunstmest te kopen zijn de boertjes
gedwongen om leningen te sluiten, die
amper met de oogstopbrengst terugbe
taald kunnen worden. Honger, ziektes,
een hoog kindersterfte (slechts de helft
van de kinderen haalt het vijfde levens
jaar) zijn enkele van de rampzalige ge
volgen. En ondertussen blijven de be
langrijkste levensbehoeften maar in
prijs stijgen.
Dergelijke ontwikkelingen zetten de men
sen al snel aan tot wanhoopsdaden. Zo
probeerde de bevolking van Paisnal een
tijd geleden het land van een groot
grondbezitter te bezetten. Het antwoord
van de staat was een militaire aanval van
2000 soldaten, uitgerust met tanks, mor
tiervuur, en machinegeweren. Huizen
werden verbrand, mensen werden op
gepakt en gefolterd, de kerk werd als
martelkamer ingericht en een proteste
rende koster werd uit de toren gescho
ten.
De FAPU-man: „De heersende macht legt
op deze manier de kiem voor een revolu
tie. Het fascisme valt legaal, dus via ver
kiezingen, niet meer te bestrijden. Daar
om ook is vier jaar geleden de FAPU
opgericht. Wij zijn een volksbeweging,
die het bestaande systeem door stakin
gen, demonstraties en het bezetten van
gebouwen aan het wankelen probeert te
brengen. Geweld gebruiken we niet, al
betekent dat niet, dat we gewapend ver
zet afwijzen. Zonder het bestaan van de
guerrilla zal ons werk onmogelijk zijn.
Door haar voelen we ons verdedigd.
Immers, hoe heviger onze activiteiten
worden onderdrukt, des te meer geweld
het verzet hiertegenover zal stellen".
Een van deze guerrillabewegingen is de
FARN (Fuerzas Armadas de Resistencia
Nacional), die verantwoordelijk moet
worden geacht voor de ontvoering van
de34-jangc Philips-topman Frits Sehui-
tema. Evenals de andere militante orga
nisatie FPL (Fuerza Popular de Libera-
cion) pleegt zij aanslagen op militaire
doelen en probeert ze door het kidnap
pen van vertegenwoordigers van multi
nationale bedrijven het onrecht in El
Salvador onder internationale schijn
werpers te plaatsen.
Vorig jaar al riepen de bisschoppen van El
Salvador de westerse landen op om de
dictatuur niet langer te steunen. Hun
waarschuwing was met name gericht te
gen multinationale bedrijven als Philips,
"want wie van het liberale, kapitalisti
sche systeem van dit land profiteert, is
verantwoordelijk voor een klimaat van
volledig geweld".
Volgens de leider van de FAPU staat El
Salvador een vrijheidsstrijd te wachten,
die vergeleken moet worden met die in
Nicaragua. "De ontvoeringen zijn nog
maar een voorproefje", zegt hij. "Pas als
we een breed front hebben gevormd van
de arbeidersbeweging, alle boerenorga-
nisaties, oppositiepartijen, de Kerk en
de guerrilla, zal het gevecht beginnen.
Dit moment komt snel dichterbij, want
van belang is nu niet of ons land straks
een democratie of een socialistische
staat wordt, belangrijk is dat de mense
lijke waardigheid wordt hersteld".
ilip_s acht
artikel in
FNV-blad
schandelijk
EINDHOVEN (ANP) - Philips
vindt het artikel van de fede
ratie Nederlandse vakbewe
ging in de vakbondskrant een
„schandelijk stuk"
„Terwijl Schuitema zich nog in
handen van zijn ontvoerders
bevint veroorlooft de vak
bondskrant zich een uit
spraak als „El Salvador is niet
de enige dictatuur waar Phi
lips de vruchten plukt van
onmenselijke onderdruk
king". In alle landen waar
Philips vestigingen heeft
voert de onderneming een so
ciaal beleid dat de toets der
kritiek kan doorstaan", aldus
het bedrijf.
„De advertentie die de werk
nemers van de Philips-vesti-
ging in El Salvador zelf heb
ben gepubliceerd bewijst dat
de vakbondskrant haar
schandelijke beschuldigin
gen niet namens hen heeft
gedaan", aldus Philips.
Die advertentie werd op 8 de
cember gepubliceerd en was
ondertekend door alle werk
nemers van dat bedrijf. In de
advertentie werd een beroep
op de ontvoerders gedaan
Schuitema vrij te laten. Er
stond ondermeer dat Schui
tema naar de mening van het
personeel in vrijheid moet
worden gesteld omdat hij als
mens en als chef de mede
werking en het vertrouwen en
de vriendschap van het per
soneel heeft verworven.
In de verklaring zegt Philips
verder nog: „Wij hebben er
geen woorden voor die uiting
kunnen geven aan onze ver
ontwaardiging over de slota
linea van het artikel, waarin
de vakbondskrant de uitno
digde vraag stelt „hoeveel di
recteuren er nog ontvoerd
moeten worden voor Philips
in de gaten krijgt dat deze
vorm van verzet iets te maken
heeft met de omstandigheden
waaronder zijn werknemers
leven en werken". De werk
nemers van Philips in landen
met uiteenlopende politieke
stelsels in de gehele wereld
zullen deze verontwaardiging
delen", aldus Philips in het
commentaar.
De Nederlandse regering doet
alles wat in haar vermogen
ligt om de in vrijheidstelling
van de gegijzelde Philips-di-
recteur te bevorderen. Dit
heeft minister Van der
Klaauw van buitenlandse za
ken gisteren geantwoord op
schriftelijke vragen an het
tweede- kamerlid Van der
Stoel (PvdA).
Onmiddellijk na het bekend
worden van de ontvoering
van Schuitema heeft de rege
ring de in Mexico gedeta
cheerde ambassaderaad naar
San Salvador gezonden. Bin
nen het kader van de daartoe
aanwezige mogelijkheden
wordt door ambassaderaad
Kist de nodige bijstand ver
leend. De onderhandelingen
met de ontvoerders worden
door een in El Salvador aan
wezige vertegenwoordiger
van Philips gevoerd, aldus
minister Van der Klaauw.
