Honderduizenden betogers
in Teheran
op de been
Weinig optimisme bij uitreiking Nobelprijzen
Klassieker.
Bezoek Van der Klaauw aan Syrië verloopt positief
Angolese
president
ontslaat
premier
en vice-
premier
FELLE
KRITIEK
NYERERE
OP OAE
MAANDAG 11 DECEMBER 1978
DAMASCUS - Het bezoek van mi
nister Van der Klaauw aan Syrië -
het eerste dat een Nederlandse
minister van buitenlandse zaken
aan Damascus brengt - wordt tot
nu toe door beide partijen als een
redelijk succes gezien. Zaterdag
avond al stelde Van der Klaauws
gastheer, de Syrische minister
van buitenlandse zaken Abdel
Halim Chaddam, de zaak haar
scherp door tijdens een diner te
stellen dat Van der Klaauw als
een welkome vriend naar Syrië
was gekomen, maar dat er bij de
Syriërs geen twijfel over bestopd
dat men het over een aantal pun
ten oneens zou zijn en blij
ven.
Over de Syrische oppositie tegen
de Egyptisch-Israëlisch-Ameri-
kaanse Camp-David vredesfor-
mule was Chaddam tegen zijn
Nederlandse gasten overduide
lijk: „Wij beschouwen de ak
koorden van Camp David als een
belangrijk obstakel op weg naar
vrede, omdat het conflict in het
Midden-Oosten er een is tussen
alle Arabische staten en Israël.
Wanneer één Arabisch land een
éénzijdige stap (Sadats initiatief)
neemt en vrede sluit met Israël,
dan is daarmee het Israëlisch-
Arabische conflict nog niet opge-
slost. Integendeel: het croëert
nieuwe elementen van spanning.
De Franse maarschalk Pétain
sloot ook vrede met de nazi's. Dat
betekende ook niet het einde van
de Tweede Wereldoorlog, maar
heel de wereld weet hoe Pétain
als verrader aan zijn einde
kwam."
Chaddam noemde Camp David
trouwens in tegenspraak met alle
desbetreffende VN-resolu-
ties."Resolutie 338, bijvoorbeeld
spreekt duidelijk van een Ge-
neefse vredesconferentie onder
auspiciën van de VN, onder voor
zitterschap van de twee super
machten en met deelname van
alle betrokken partijen. Camp
David daarentegen werd afgeslo
ten tussen de Verenigde Staten,
Egypte en Israël. Waar zijn de
VN, Syrië, Jordanië, de PLO en
de Sowjet-Unie? En Camp David
liquideert de Palestijnse zaak en
het Palestijnse recht op zelfbe
schikking. De aangekondigde
„autonomie" is een feitelijke
voortzetting van de Israëlische
bezetting.
Minister Van der Klaauw stelde
daar tegenover dat de akkoorden
als een eerste stap gezien moeten
worden en dat een algehele vre
desregeling in het Midden-Oos
ten daarop zou moeten volgen
met twee kernpunten: veiligheid
voor Israël èn de Arabische lan
den en een oplossing van het Pa
lestijnse probleem. De Neder
landse minister wees er trouwens
op dat - hoe men ook in de Arabi
sche wereld oordeelt over Sadat -
de Egyptische president veel
meer sympathie in het westen
heeft gekweekt dan bijvoorbeeld
de Israëlische premier Begin.
Het was Van der Klaauw opgeval
len dat de Syriërs niet eenmaal de
„speciale relatie" tussen Neder
land en Israël hadden gekriti
seerd. Chaddam zei van de Ne
derlandse Midden-Oostenpoli-
tiek: „Vroeger was de Neder
landse politiek compleet eenzij
dig ten gunste van Israël, zelfs zó
sterk dat men in Nederland wei
gerde het Arabische standpunt
aan te horen. Nu liggen de zaken
anders. De Nederlandse regering
probeert de feiten in de Arabi
sche wereld onder ogen te zien.
We hopen dat het Nederlandse
Midden-Oostenbeleid een nog
uitgebalanceerder karakter
krijgt".
Gisteren bezocht de Nederlandse
minister het Syrische stadje Ku-
neitra, eens het regionaal cen
trum van de Golanhoogte, in 1967
door Israël veroverd, maar irt
1974 onder druk van de toenma
lige Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken. Henry Kis
singer, aan de Syriërs teruggege
ven. Kuneitra biedt een trooste
loos beeld. Zelfs een leek kan zien
dat de stad niet vernietigd werd
door „oorlogshandelingen", zo
als de Israëli's claimen, maar dat
bijna alle huizen en gebouwen
enkele uren voordat ze aan de Sy
riërs werden teruggegeven, zijn
opgeblazen.
Vandaag bezoekt het Nederlandse
gezelschap de ruines van Palmy
ra, de Grieks-Romeinse stad
midden in de Syrische woestijn.
Verder staat een receptie met de
Nederlandse kolonie in Damas
cus op het programma, waarna
vanavond minister Van der
Klaauw misschien ontvangen zal
worden door de Syrische presi
dent Assaad.
Minister Chaddam heeft de uitno
diging van zijn Nederlandse col
lega om ons land te bezoeken, al
geaccepteerd. Dit kan worden
gezien als een bewijs van hoe po
sitief het bezoek van minister
Van der Klaauw in Syrië gevallen
is. Een bezoek waarbij beide par
tijen - wat te verwachten viel - bij
hun politieke standpunten ble
ven, maar waarbij voor het eerst
op hoog diplomatiek niveau di
rect kennis genomen werd van
die standpunten en de motivatie
om ze te handhaven.
JOHANNESBURG (UPI/Reu-
ter) - President Agostinho
Neto van Angola heeft giste
ren op een politieke bijeen
komst in Loeanda bekend
gemaakt dat hy d e functie van
premier en vice-premier
heeft afgeschaft om de om
slachtig werkende bureau
cratie te stroomlijnen en ver
deeldheid tegen te gaan. De
Zuidafrikaanse radio die dit
meldde, liet weten dat Neto
sprak op een bijeenkomst ter
herdenking van het feit dat de
in Angola aan het bewind
zijnde MPLA, de volksbewe
ging voor de bevrijding van
Angola, 22 jaar geleden werd
opgericht.
Neto verklaarde dat de twee
functies door hem zijn opge
heven „opdat het staatshoofd
op elk tijdstip rechtstreeks
contact kan onderhouden
met de ministers zonder voor
dit contact tussenpersonen te
moeten inschakelen".
Het Angolese persbureau had
zaterdag gemeld dat premier
Lopo do Nacimento en minis
ter van economische zaken
Carlos Rochadilowa ontsla
gen zijn en ook uit hun func
ties in het Politbureau zijn ge
stoten.
Neto oefende op de bijeen
komst in Loeanda ook kritiek
uit op de MPLA die volgens
hem niet actief genoeg is in
Angola en 'maar zwak is ver
tegenwoordigd bij het volk'
De regering zal hierin veran
dering brengen. De Angolese
president maakte voorts be
kend dat er regeringsfunctio
narissen naar het platteland
gestuurd zullen worden om
het bestuur daar te stroomlij
nen en het contact met het
volk te verbeteren. Hij zei
verder voorstander te zijn van
een zekere mate van particu
lier, initiatief hetgeen volgens
hem niet in strijd is met de
socialistische politiek van de
MPLA.
TEHERAN (Reuter/DPA/AFP) - Met honderdduizenden
tegelijk zijn de Iraniërs gisteren de straat opgegaan om te
demonstreren tegen het bewind van sjah Mohammed Re-
za Pahlevi, de 59-jarige monarch, die Iran al 37 jaar met
bijna absolute macht regeert. Alleen al in Teheran waren
er ruim een miljoen mensen op de been, en in andere
plaatsen liep het aantal demonstranten in de honderddui
zenden.
De stoet in de hoofdstad bereikte
op het hoogtepunt een lengte van
15 kilometer. De betoging begon
op tientallen plaatsen met de sa
menkomst van groepjes mensen
Allen trokken zij op naar het cen
trum, op het laatst uitgroeiend tot
een grote zee van mensen. Met
wel 30 man schouder aan schou
der trokken zij via de grote Sjah
Reza laan op naar het Shahajad-
plein, waar diverse leiders van de
oppositie een toespraak zouden
houden. Door de onverwacht
grote opkomst besloten de orga
nisatoren echter de demonstran
ten op te roepen rustig naar huis
te gaan. Gevreesd werd dat er
moeilijkheden waren ontstaan
als alle betogers hadden gepro
beerd een plaatsje op het plein te
vinden.
Rustig
De betoging verliep zonder ook
maar éen incident. De militairen
die al geruime tijd deel uitmaken
van het straatbeeld van Teheran,
waren door de regering terugge
trokken nadat zij de oppositie
toestemming voor de mars had
verleend. Voorwaarde was wel
dat de betoging vreedzaam zou
verlopen, wat is nagekomen. Veel
stonden versteld
van de strenge discipline, die on
dermeer met tientallen ordebe
wakers werd gehandhaafd. Elke
poging om uit de pas te lopen,
werd onmiddellijk de kop inge
drukt. Voor veel waarnemers was
het feit dat de diverse oppositie
groeperingen een zo grote een
heid tentoon spreidden, een te
ken dat de kracht van de anti
sjah beweging groot is geworden
in het afgelppen jaar.
Karim Sanjabi, de leider van het
oppositionele Nationale Front,
liep aan het hoofd van de stoet.
Tegenover verslaggevers sprak
hij van een historische en unieke
betoging die aangaf dat de bevol
king achter een beëindiging van
„de dictatuur, het despotisme en
de corruptie" staat. Aan het eind
van de betoging werd een aantal
resoluties aangenomen waarin de
omverwerping van het „tirannie
ke bewind" van de sjah werd
geëist en de vorming van een is
lamitische regering die is geba
seerd op de wil van het volk. Ook
werd erin de demonstratie beti
teld als een vertrouwensvotum
voor de belangrijkste tegenstre
ver van de sjah, de 78-jarige reli
gieuze leider Khomeini. Deze
woont op het ogenblik in Parijs
van waaruit hij de oppositie
stuurt.
Imüi
Grote portretten van de verbannen religieuze leider Khomeini werden meegedragen i
betoging die gisteren in Teheran werd gehouden.
Ook elders
Behalve in Teheran werd gisteren
ook in elke andere plaats van eni
ge omvang tegen het huidige
Iraanse bewind gedemonstreerd.
Net als in de hoofdstad, verliepen
de betogingen rustig. Volgens de
eerste berichten waren er in de
provincie ongeveer twee miljoen
mensen op de been. In de oliestad
Abadan waren er naar schatting
300.000 betogers evenals in het
zuidelijke Shiraz. In de heilige
stad Gom bedroeg het aantal iets
van 200.000.
De betogingen waren in eerste in
stantie door de Iraanse regering
verboden. „Herhaald aandrin
gen" van de Amerikaanse am
bassadeur, William Sullivan,
zorgde er echter voor dat de or
ganisatoren alsnog toestemming
kregen, aldus diplomatieke krin
gen. De militairen kregen de op
dracht zich buiten het gezichts
veld van de massa terug te trek
ken. Alleen op de toegangswegen
tot het noordelijke deel van Tehe
ran, waar het paleis van de sjah
staat en veel buitenlanders een
dure woning hebben, stonden
tanks geparkeerd en hielden ge
wapende militairen de wacht.
Vanuit de lucht werd de massa in
de hoofdstad in de gaten gehou
den door helikopters, die voort
durend de sjah op de hoogte van
de situatie hielden.
De meeste leuzen die de betogers
meevoerden, waren van gema
tigd karakter. Vaak werd slechts
steun betuigd aan de oppositie.
Sommige eisten het heengaan
van de sjah en op anderen werd
de „misdadige Amerikanen" te
verstaan gegeven dat zij moeten
ophoepelen. "De Amerikaanse
president moet uit deze demon
stratie begrijpen dat hij de meest
gehate van allen is", aldus een
spandoek.
Julius Nyercre
DAR ES SALAAM (AFP/UPD-
President Julius Nyerere van
Tanzania heeft gisteren felle
kritiek uitgeoefend op de
OAE, de Organisatie voor
Afrikaanse Eenheid, en haar
voorzitter, president Noemei-
ri van Soedan, omdat zij pre
sident Idi Amin van Oeganda
niet veroordeeld hebben.
Nyerere, die de OAE in 1963
heeft helpen oprichten, zei
tegen de minister van bui
tenlandse zaken van Mada
gascar, Christian Remiri-
chard, die op het ogenblik een
bezoek aan Tanzania brengt,
dat er "iets grondig mis is met
het handvest van de OAE",
omdat de organisatie "dient
als vakbond voor de staats
hoofden en hem automatisch
beschermt."
Het komt er niet op aan wat een
staatshoofd doet, aldus de
president van Tanzania, hij
kan net zoveel mensen in zijn
land ombrengen als hij wil en
blijft dan toch beschermd
door het handvest van de
OAE. "Dit handvest is er niet
om de volkeren van onafhan
kelijke Afrikaanse naties te
beschermen. Het dekt alleen
de staatshoofden".
Duidelijk doelend op president
Amin van Oeganda verklaar
de Nyerere, dat de OAE nooit
een Afrikaanse fascist aan de
kaak kan stellen "en toch
hebben we er verscheidene".
President Nyerere drong aan
op een wijziging van het
handvest van de OAE.
ADVERTENTIE
Begrafenis
Golda Meir
JERUZALEM (UPI) - De kist met
het stoffelijk overschot van de Is
raëlische oud-premier Golda
Meir is vanochtend uit Tel Aviv
overgebracht naar Jeruzalem
waar tienduizenden Israëliets
voor het gebouw van het parle
ment de laatste eer aan "de moe
der des vaderlands".
Voor de begrafenis morgen zal er in
het gebouw van de Knesset een
rouwdienst zijn. Daarna zal cle
stoet naar Herzlberg trekken
waar de oud-premier zal worden
begraven naast het graf van haar
voorganger, Lefi Esjkol. Op ver
zoek van de overledene zullen er
geen toespraken worden gehou-
OSLO-JERUZALEM (GPD) - Tij
dens de uitreiking van de Nobel
prijs voor de vrede in Oslo heb
ben zowel de Israëlische premier
Begin als president Sadat van
Egypte gesteld dat zij willen blij
ven werken aan een vredesver
drag tussen beide landen. Uit de
rede van Sadat, die zoals was
aangekondigd niet zelf naar Oslo
kwam; hij stuurde een naaste
medewerker. S^jed Marei, blijkt
echter dat Egypte een vredesver
drag alleen realiseerbaar ziet
wanneer alle partijen, inclusief
de Palestijnen, daarbij zijn be
trokken. Begin zei niets over de
Palestijnse rechten, maar prees
het Joodse volk dat de vrede
bemint en na eeuwen is terugge
keerd naar het land van zijn voor
vaderen"
De uitreiking van de Nobelprijs
werd op de Israëlische tv bij wijze
Demonstranten, die zich met kettingen hadden vastgeklonken, worden
door de politie in Oslo verwijderd.
van uitzondering in kleur uitge
zonden, maar heeft in het land
weinig indruk gemaakt. Al voor
dat Begin vrijdag naar Oslo af
reisde had hij van vriend en vij
and te horen gekregen het voor
beeld van Sadat te volgen, en
thuis te blijven zolang de vrede
tussen Israel en Egypte niet offi
cieel is getekend. Sadats afgezant
in Oslo, S^jed Marei, zei met een
duidelijke verwijzing naar Be
gins toespraak: „Hel is nu de tijd
om over vrede te onderhandelen
in plaats van propaganda te ma
ken voor eigen ideeën".
Op verschillende plaatsen in Oslo
werd gedemonstreerd tegen de
toekenning van de vredesprijs
aan Sadat èn Begin. In het cen
trum van Oslo werden Israëlische
vlaggen verbrand; Arabische
demonstranten protesteerden
tegen de Camp-Davidakkoorden
omdat zij vinden dat de Palestijn
se rechten daarin niet worden ge
garandeerd. Het kwam nergens
tot ernstige incidenten.
De vredelievende taal tijdens de
Nobelprijs-uitreiking kan niet
verhullen dat het er sinds Camp
David niet meer zo slecht heeft
voorgestaan met de vredeson
derhandelingen.
De Israëlische minister van defen
sie, Weizman, acht de kansen op
een vredesverdrag vijftig pro
cent, en Weizman staal als opti
mist bekend. Israel wil niet ver
der onderhandelen, maar het
ontwerpverdrag tekenen zoals
het nu is. Egypte wil een tijd
schema voor de Palestijnse auto
nomie, en wijziging van de ver
dragtekst wat betreft Egypte's
defensieverplichtingen ten aan
zien van andere Arabische lan
den. Egypte wil die verplichtin
gen in geval van een Israëlische
aanval kunnen nakomen.
Een tweede domper op de feest
vreugdevan Begin is de dood van
Golda Meir, die dinsdag begra
ven zal worden. Haar dood heeft
de aandacht voor de vredesprijs
overschaduwd. De Israëlische
regering neemt wat de vredesbe
sprekingen betreft een afwach
tende houding aan. De Egypti
sche premier Halil is uiteindelijk
terug naar Cairo gegaan zonder
Dajan of Weizman te ontmoeten,
zoals hij had voorgesteld. Israel
wil de missie van Vance afwach
ten. Vance komt vanavond of
morgenochtend uit Cairo naar Is
raël, eerst om de begrafenis van
Golda Meir bij te wonen, met een
Amerikaanse delegatie van 42
man, onder wie de moeder van
president Carter, en Henry Kis
singer en vervolgens om voor 17
december te proberen het Egyp-
tisch-Israëlische vredesverdrag
rond te krijgen. Op die datum
loopt de termijn van drie maan
den af die in Camp David voor de
ondertekening was uitgetrok
ken.
Verwacht wordt dat Vance op en
neer zal gaan pendelen tussen Je
ruzalem en Cairo als dat enige zin
heeft. Zo niet, dan zal hij de par
tijen voorstellen de onderhande
lingstermijn met een maand te
verlengen tot 17 januari.
Onmiddellijk na zijn aankomst in
Cairo, gistermiddag, had Vance
een anderhalf uur durend ge
sprek met de Egyptische presi
dent Sadat. Hij karakteriseerde
dat na afloop als 'zeer goed, op
bouwend en volledig" De Ame
rikaanse minister van buiten
landse zaken zal na het bijwonen
van de begrafenis van Golda Meir
(Vance wilde niet zeggen of de
geruchten juist zijn dalhij daarbij
zal worden vergezeld door een
hooggeplaatste Egyptische func
tionaris) direct weer terugkeren
naar Cairo om de besprekingen
voort te zetten.
eg in schudt de hand van de afgev
i Egypte,Sajed Achmed Marei, nadat hu
de vrede was uitgereikt.
Poggenpohl Form 2000 FP84 geprofileerd groen eiken
De Poggenpohl FP 84 Een
keuken waarvan het doordacht
design ook na n kwart eeuw
nog even aktueel zal zijn als
vandaag
Karakteristiek zijn de geprofi
leerde panelen met in verstek
bewerkte lijsten Van onvergan
kelijk eiken Diepgroen gebeitst
b v Gebr Rolff's Handelmij
industrieweg 14
De Grote Polder
Zoeterwoude-Rijndijk
Tel 071-899206
Openingstijden maandag t
vri|dag 9 00-12 30 uur en vai
13 30-17 00 uur
Zaterdag van 9 00-13 00 uui
Ook donderdagavond van
19 00-21 00 uur
Ook m mahonie, sluit fraai aan
bij het Engelse stijlmeubel
Met de Poggenpohl FP 84 biedt
Poggenpohl U een unieke
mogelijkheid om Uw keuken op
geheel individuele wijze in te
richten Poggenpohl keukens
zijn na jaren nog steeds even
aktueel als vandaag
In de overzichtelijk ingedeelde
Rolff toonzalen ziet U de
Poggenpohl keukens in alle
modellen en uitvoeringen
De Rolf! advies- en tekenafdeling
verzorgt vrijblijvend de ont
werpen en werkt ook de instal
latie-tekeningen uit
De Rolff servicedienst staat
garant voor een juiste montage
