TIG HEEFT WEINIG
MOEITE MET TEKST
Verrassende
Münchhausen
Bogner: dialoog
met liet publiek
Bravo voor
vervangend
kamertrio
MAANDAG 11 DECEMBER 1078
VARIA
Binnen een week werd ik bij
drie gelegenheden in de gele
genheid gesteld mijn eigen
domheid af te meten aan die
van anderen. Ik bezocht de
promotie van drs. Eldert Wil-
lems tot doctor honoris causa,
een omstreden aangelegen-'
heid, omdat een aantal ge
leerden van mening was dat
het proefschift van Willems,
hoe wijsgerig esthetisch het
ook mocht lijken, voorname
lijk uit een ondoorzichtige
geheimtaal was opgebouwd
die in vakkringen ook wel
wartaal wordt genoemd. Voor
de ingang was een klein te-
genbetoginkje georgani
seerd. maar tijdens de plech
tigheid bleef alles onver
wacht rustig, behalve toen
een vrouwelijke professor in
haar als referaat vermomde
pleitrede die uiteindelijk toch
nog uitmondde in een soort
vraag, Eldert Willems, die
toen nog net even doctoran
dus was, alleen maar zei te
kunnen vergelijken met So
crates (die het, zoals bekend,
zelfs nooit tot doctorandus
heeft gebracht) toen klonk
toch wel even gelach op. Op
het onbegrijpelijke relaas van
de professor antwoordde
Willems, ter verdediging van
zijn proefschrift, in even on
begrijpelijke orakeltaal, die
door mevrouw de professor in
dank aanvaard werd met de
curieuze verzuchting: „Een
prachtig antwoord!"
Kajkavisch
Ja, er gaat heel wat om in de
wetenschappelijke wereld,
want vorige week donderdag
moest ik in een klein, slavis-
tisch gezelschap, weer mijn
onvermogen erkennen tot het
doorgronden van de lezing
die Willem Vermeer, mede
werker van de Leidse univer
siteit over de ontwikkeling
van verschillende klinkers in
het kajkavisch gaf. Hoe in be
paalde gebieden in Kroatië de
u in de oe veranderde en weer
terugveranderde in de u. De
problemen die Vermeer, in
een klein dorpje op het kleine
eilandje Krk probeert op te
lossen door elke ochtend een
inwoonster uit te horen die
het plaatselijk dialect nog
zuiver spreekt, zullen onge
twijfeld wel tot de aanvaar
ding van een proefschrift,
mgar niet tot de oplossing van
het wereldvraagstuk lei
den.
Huizingalezing
Het laatste woord in de voor
gaande zin: „leiden", brengt
mij als vanzelf op de derde
gelegenheid, de Huizingale
zing van prof. dr. Karei van
het Reve, afgelopen vrijdag
avond in Leiden, waar hij in
een donderspeech van ruim
een uur de literatuurweten
schap tot fijne poppenstront
vermaalde. De avond tevoren
had hij, tijdens de lezing van
Willem Vermeer, na afloop
van het officiële gedeelte van
de bijeenkomst de vraag op
geworpen hoe men diende te
handelen in de precaire situa
tie waarin hij de volgende
avond verzeild zou raken
Voordat hij zijn Huizingale
zing (de belangrijkste lezing
die elk jaar in Nederland
georganiseerd wordt) om
kwart over acht zou uitspre
ken, was hij namelijk door de
organisatoren uitgenodigd
een lichte maaltijd te gebrui
ken. De voorzitter van een der
organiserende organen, de
Maatschappij van Letterkun
de, prof. dr. A. L. Soetemann,
zou daar ongetwijfeld bij aan
zitten. En het geval wilde dat
de beoefenaar van de litera
tuurwetenschap die hij in zijn
rede het hevigst zou aanval
len juist deze Soetemann was!
Was het in beschaafde krin
gen nu de gewoonte dat men
in zo'n geval het zich nog van
geën kwaad bewuste slacht
offer tijdens de lichte maaltijd
terloops inlichtte over wat
hem te wachten stond, zodat
hij zich daar geestelijk en-of
fysiek tegen wapenen kon, of
was het eleganter hem in elk
geval nog onbezorgd van zijn
galgemaal te laten genieten,
en hem de kans te bieden pas
tijdens het uitbreken van het
noodweer over zijn hoofd zijn
houding te bepalen en voor
goed onsterfelijk te worden:
onsterfelijk belachelijk, of
onsterfelijk tout court...
Boutade
Karei van het Reve bleek de
volgende avond voor het laat
ste te hebben gekozen. Soe
temann zat op de eerste rij,
toen Van het Reve vanaf de
kansel in de zeer druk bezette
Hooglandse Kerk (voor de
aanvang stonden, net als bij
vroegere Europa-Cupwed
strijden van Ajax, jongelui op
de stoep die vroegen of ie
mand nog een kaart over had)
zijn banbliksems over Soe-
temanns werk de ruimte in
slingerde. Soetemann hield
zich kranig. Hij lachte harte
lijk op de gepaste momenten
(en dat waren er vele), en na
afloop werd hij bij binnen
komst voor het souper ten
huize van NRC-hoofdredac
teur Spoor door een van zijn
aanhangsters begroet met de
woorden: „Daar hebben we
de held van de avond!" Zijn
weerwoord op Van het Reve's
frontale aanval op de litera
tuurwetenschap was dat hij
het wel vermakelijk had ge
vonden, maar het er niet mee
eens was. Dat klinkt al iets,
reëler dan de karakterisering
die een medestander van Soe
temann van de rede gaf: „Een
aardige boutade."
LEIDEN - 'Een vent met een snor is
's morgens geen moer waard'
'Een vrouw alleen is als een schip
in de mist; zij moet steeds toete
ren om de aandacht te trekken' en
'een ontbijt is geen ontbijt wan
neer het bestaat uit twee droge
beschuiten in een schoenen
doos'. Deze wijsheden kon men
zaterdagavond optekenen in een
volledig bezet St. Antonius
Clubhuis, waar de toneelgroep
'Tot Ieders Genoegen' (die giste
ren overigens precies 48 jaar be
stond) een opvoering gaf van het
toneelstuk 'Denk je dat het leven
over rozen gaat?'
Het is een blijspel in vier taferelen,
geschreven door Wim Bischot,
waarmee T.I.G. weer volledig te
gemoet kwam aan de wensen van
de donateurs. Wat er in dit stuk
precies gebeurt doet eigenlijk
weinig ter zake.Het is voorspel
baar en af en toe enigszins obli
gaat. Dat is een verwijt met be
trekking tot het artistiek gegeven
van Bischot. Maar aan die obliga
te nawerking ontkwam ook Gol-
dini's 'Kabaal in Chioggia', opge
voerd door een andere Leidse
amateurtoneelvereniging niet.
zodat Bischot in goed gezelschap
verkeert. De repertoirkeuze lijkt
bij de meeste amateurtoneelver
enigingen een groter obstakel
dan de rolverdeling en de manier
waarop die rollen worden ge
speeld.
Evenals bij 'Litteris Sacrum' vrij
dagavond in de schouwburg,
bleek ook zaterdagavond bij
T.I.G. dat de spelers veel moeite
hadden gedaan zich de tekst ei
gen te maken. Die tekstbeheer-
sing viel o.a. op bij Corry van
Doorn (Danny, het dienstmeisje),
Wim Beekman (Ered). Martin
Stapper (Jean, de huisknecht) en
John Donders (die een 'Cana
dees' neer mocht zetten).
Apart dient hier vermeld de rol van
Mijni Boom (oma), die ondanks
haar leeftijd steeds weer bijzon
der rolvast bleek te zijn. Een leu
ke wisselwerking ontstond in de
dialogen tussen Odille de Koning
(Vera) en Corin Hagenbeek (Fik-
ky Brons). Leo v. d. Kroft en Wil
van Leeuwen (resp. Oom Danial
en Broderière zagen er keurig
verzorgd uit en wisten die indruk
in de articulatie te verlengen. Na
de voorstelling van zaterdag-
LEIDEN - Bogner vervult bijna
zelf de rol van de 'witte clown
Dat is de mening van een groep
leerlingen van de Amsterdamse
Theaterschool, die zich sinds kor
te tijd manifesteren als 'Bogners
Clown, Company'. Frans Josef
Bogner, die studeerde bij Fal-
kenberg-Titt en bij Jean Lecocq
in Parijs wil door middel van een
dialoog met het publiek over de
clown en clowneske situaties de
toeschouwer provoceren. Hij en
z'n groep willen de reacties op die
provocatie registreren en daarop
inspelen.
Dit betekent in concreto, dat 'Bog
ners Clown Company' een vrij
wel voortdurende dialoog met
het publiek aangaat. Volgens
Bogner reageren de meeste men
sen zeer onwennig op deze aan
pak. Velen verlaten, teleurge
steld of woedend in de pauze het
theater, omdat het gebodene niet
aan hun verwachtingen beant
woordt. Wellicht heeft het feit,
dat Frans Josef Bogner geboren
is in Duits Limburg en derhalve
zijn dialogen met het publiek in
het Duits aangaat, met die ver
wijdering te maken.
Bogner Company wil komen tot
een publieksparticipatie. Maar
ditmaal niet door het publiek ge
forceerd bij de handeling te be
trekken. Eerder wil Bogner, die
sinds 1976 workshops op de
Theaterschool geeft, die be
wustmaking realiseren door een
proces van motivatie en confron
tatie. Hiertoe laat een aantal le
den van de Company enkele ba
sis-principes van het fenomeen
'clown' zien, die afgewisseld
worden met een incidenteel hin
derlijke toelichting van Bogner
zelf. Bogner wil de diep-psycho-
logische kant van het mensbeeld
in de clown laten zien en slaagt
hierin voortreffelijk. Anneke Bol,
Paul Korsen, Sjoerd Schwibettus
en Wiete Terhaar zijn enige leden
van de Company, die zich bereid
verklaard hebben de ideeën van
Bogner verder uit te dragen en
visueel te maken.
Bogner Company wil de houding
van het publiek doorbreken door
niet uit te gaan van het 'gebode
ne', maar het publiek centraal te
stellen. De hieruit voortvloeiende
dialoog tussen Bogner/Company
en het publiek lijkt even intrige
rend als chaotisch. Ook voor
Bogner zelf is het steeds weer an
ders. Daarom noemt hij elke
voorstelling een 'wereldpremiè
re'. De clown verstrikt in z'n ei
gen terminologie.
BERT KOEKEBAKKER
hoé r
één apparaat; n*r
ovérai, ezip uir
èUAAl"PÉ PROOM
VAN IÉPÉRÉ ZAKÉN)
MAN
avond is in elk geval éen ding
duidelijk geworden. Bij T.I.G.
gaat het leven zeker over rozen.
Lof tenslotte voof de muzikale
medewerking van 'The Keytown
Combo' op deze avond.
BERT KOEKEBAKKER
LEIDEN -Als ik het goed begrepen
heb, waren de voorstellingen gis
termiddag en gisteravond van het
"Slpwaaks Poppen- en Zwarte
Theater Banska-Bystrica" iden
tiek. Der Baron von Münchhau
sen reed zowel 's middags als 's
avonds op zijn beroemde ka
nonskogel. Onbegrijpelijk is het
dan wel, dat het verschil in prijs
tussen de middag- en avondvoor
stelling tien gulden bedroeg met
als gevolg dat er 's avonds voor
een vrijwel lege zaal moest wor
den gespeeld.
Maar dit terzijde. "Banska Bystri
ca" bracht de "Wunderbare Rei-
sen zu Wasser und zu Lande,
Feldzüge und lustige Abenteuer
des Baron von Münchhausen" op
een dermate verrassende wijze,
dat men het voornamelijk zeer
jeugdige publiek onmiddellijk
aan zich verplichtte. Anton Va-
culik speelde de Baron, terwijl
het kwintet van Dino Stolar voor
de begeleidende muziek zorg
droeg. Jozef Mokos regisseerde
het geheel.
De voorstelling kende een aantal
onderverdelingen, waarvan "Een
zeemonster verslint het schip"
wel het meest tot de verbeelding
sprak. Andere gedeelten, die niet
onopgemerkt aan het enthousias
te publiek voorbijgingen waren
o.a. "Het Gevecht met de beer",
'De Baron van Münchhausen als
Bijenoppasser van de sultan" en
de "Vlucht op de Kanonskogel"
"De Kerseboom in het Hertge
wei" was wat vlakker van uit
werking en leek daardoor ook
minder geïnspireerd gespeeld te
worden. De schouwburg was tij
dens de middagvoorstelling zeer
goed bezet, jammer daarom dat
deze zondagmiddagtraditie
voorlopig niet wordt voortgezet.
BERT KOEKEBAKKER
r' 0N6 ATSCHePËNI /MEr .fTT
waarpeuoosj ö/meWselp, nè r
MAAK X'M BRANDKAST OPEN
HENKie.'/
MATZCjA'S
A-PVIBS
C-UErc
Kracht
IK «Eg EE JABEAJ OUE.R. q&PM
OM EE EEaj EEE-TJÊ k/NAP UIT
re zieaj eaj aiv «lukt pat
LECIJK.B KNUILBAi „IKl" 2UM. Ia/AT
«oer ik pdeaj csm<
FRED BASSET
PEMEPA/LLE!
HSB cs- mEca/llE
EEWOHHESl!
ïRjeen teer I]
edaille won weder
'Toen
me<
^alle bvren uitgerodig;
Tl op champagne
De avonturen van Jommeke JOMMEKE IN BOBBEJAANLAND
Dan kunt qe eens voelen j
hoe bijtend koud berq water islf*.
Over 'n half uurtje staat qe te bibberen
dat uw knoken ervan dooreen rammelen J
APPEL-CHUT
NEY
Chutney is een pikant-
zuurzoet bijgerecht dat
het goed doet bij kerrie
schotels, maar ook bij
koud vlees of koude kip.
Er gaan vrij veel
schillende ingrediënten
in maar de bereiding i
heel gemakkelijk. Een
groente of een vrucht, i
dit geval appel, is altijd
basis-ingredient. Schil 1
kg rinse appelen, snijd
der klokhuizen. Snijd
elk partje nog een
tweeen. Meng er 100 gr
rozijnen door, 2 ragfijn
gesneden nootjes gem
ber, 250 gr suiker. 2 volle
eetlepels geraspte
een ragfijn gesnipperd
teentje knoflook of nog
beter knoflook uit de
knijper, 2 theelepels
gemberpoeder, 2 thee
lepels fijngestampte ko
rianderzaadjes, 4 fijnge
stampte kruidnagels,
theelepel kaneel,
theelepel zout, 1 volle
theelepel cayenne of
chilipoeder en 2 dl azijn,
liefst ciderazijn. Laat
het mengsel ruim
half uur sudderen bo
ven laag vuur. Proef n
afkoeling of naar U'
smaak nog cayenne- of
chilipoeder moet
den toegevoegd,
schien azijn, misschien
suiker. Minstens
week voor gebruik laten
staan. Niet langer dan 3
maanden bewaren op
een koele, donkere
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: Grease", da. 2.30, 7.00 en 9.00
uur, zo. ook 4.30 uur, al.
CAMERA "My name is nobody", da.
7.00 en 9.15 uur, 12 jr. Kindermatinee:
"Popeye festival", woe. en za. 2.30 uur.
zo. 2.00 en 4.15 uur. Nachtvoorstelling:
LIDO 1: Moord op de Nijl", da. 2.30 e
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
LEIDEN - Door ziekte van de pia
nist Marinus Flipse moest voor
het koffieconcert zondagochtend
in de Foyer van de Stadsgehoor
zaal in allerijl gezocht worden
naar andere medewerkers. Dit
werden Pieter Gouderjaan, Ers-
zébet Hajdu (viool) en Istvan
Hajdu (piano)
Opvallend was de goede klankver
houding, waarin, gezien de korte
tijd van voorbereiding, de pia
nist een grote rol heeft gespeeld
De klankkleur van het klavier
naar de hoorn was heel zorgvul
dig afgewogen en was bepalend
voor het slagen van deze overi
gens heel mooie combinatie.
De opening met Het Trio op. 1 van
Duvernoy was geen sterke. Het
werk was pretentieloos en de uit
voering niet imponerend. Maar
Brahms' Trio op. 40 was naar be
horen "uitgediept" en verdient
een "bravo" voor zijn vertolkers.
De bekende Sonatine op. 100 voor
viool en piano van Dvorak, ont
staan in de New York-periode
van de componist, had hoorbare
reminiscenties aan de volksmu
ziek. Erszébet en Istvan Hajdu
gaven daarvan een alleszins lof
felijke vertolking.
Als alle koffieconcerten in de Foyer
genoot ook dit concert een be
hoorlijke belangstelling
BEP RIJNDERS
STUDIO: "Cet obscur objet du désir'
da. 7.00 en 9.15 uur, behalve vandaag, 16
jr. Kindermatinee: "Peter en de draak
Elliot", za. en woe. 2.30 uur, zo. 2.30 en
Kindermatinee: "De gelaarsde kat en de
krachtpatsers", za. en woe. 2.30 uur.
Nacht voorstelling: "Blonde hartstocht
in Afrika", vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen in Alphen
EURO 1: "Diamonds are forever", da.
1.30,6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur, za.
ook 12.15 uur, 12 jr.
EURO 2: "Opdracht voor vijf veroor
deelden", da. 1.45, 6.45 en 9.15 uur, zo.
ook 4.15 uur, 16 jr. Nachtvoorstelling: De
slag bij Anzio", za. 12.15 uur, 12 jr.
EURO 3: "Game of death", da. 1.45, 6.45
en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur. 16 jr. Nacht
voorstelling: "The last detail", za. 12.15
uur, 12 jr.
EURO 4: "Death race 2000", da. beh.
woe za. en zo.. 2.15, 6.15 en 9.45 uur. zo.
ook 4.45 uur, 16 jr. Kindermatinee: "Old
Shatterhand", woe, za. en zo. 2.00 uur,
Nachtvoorstelling: "Pornotoer in bang-
kok", za. 12.15 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Cannonball', vr. 7.00
uur, za. 4.00 en 7.00 uur, zo. 4.00 en 6.15
uur, 12 jr. "The boys from Brasil", vr.
9.15, za. 9.15, ma. 8.30 en woe. 8.00 uur, 16
jr. Kindermatinee: "Het huis in de prai-
rin" -ra on in OOOii.ir lin,,,,.
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van *15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
en avond- bezoek.
Kinderafdeling:
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders en grootouders).
Dag. van 14.30-14.45 uur
en van 18.30-18.45 uur
zoek wordt toegestaan kan de hoofdve
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkhniek
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14 15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
c(QilcIC1 lieuius-
11 december 1978
- Sedert 26 November zijn te
Katwijk 24 schuitjes aangeko
men met 290.000 stuks steur- en
230 kantjes pekelharing. Be
steed werd voor volle Engelsche
steurharing 28 af 20, voor ijle
20 a f 17 per 1000. De schuiten
welke voor eenige dagen nog
zijn uitgegaan, komen met wei-
ni9 of geen vangst terug.Zestien
schuiten worden nog terugver
wacht.
- (Adv.) Photographie. De on-
dergeteekende maakt door deze
aan de Ingezetenen van Leiden
en omstreken bekend, dat hij in
de maand Januari 1879 een
tweede Photograpisch atelier
zal openen aan de Hoogewoerd
No. 75. Het Atelier, élégant en
artistisch ingericht,zal aan alle
eischen des tijds voldoen. J.G
Hameter, Hof-Photograaf van
HM. de Koningin der Neder
landen, te Dordrecht.
- De bekende uitvinder Edison
heeft te Washington patent ver
kregen voor zijn electrische-
verlichtingstoestellen. De Ame-
rikaansche bladen zeggen, dat
Edison zijn werktuig tot onder
zoeking van het electnsch licht
heeft voltooid. Deze en andere
proefnemingen hebben hem
20,000 dollars gekost.
- Een industrieel te Delft, de
heer F.W. Braat, heeft van het
gemeentebestuur vergunning
gevraagd en bekomen, om van
zijne werkinrichting en fabriek
naar zijne woning in de stad
een draad boven de straat te
spannen ten einde beide gebou
wen door den telephoon in ver
binding te brengen.
Vijftig jaar geleden:
- In het Akensche bosch is het
lijk gevonden van een 21-jari-
gen jongeman uit Aken. Hij was
kort tevoren in gezelschap van
een ander, beiden op de fiets,
den Siebenweg voorbijgereden
waar zij door douanebeambten
werden aangeroepen. Bedoelde
jongeman droeg n.l. op den rug
een zak, waarvan men
moedde.dat die gevuld was met
uit Nederland gesmokkelde kof
fie. De jongeman gaf geen ge
hoor aan het bevel der kommie
zen, waarop een hunner
schot loste, dat den smokkelaar
trof. Hij sleepte zich nog
eind voort, maar zakte ten slotte
ineen. De zak met koffie werd
niet bij het lijk gevonden, zood
at men vermoedt dat de andere
wielrijder dien heeft rpeegeno-
men.
