Alleen gesprek
met Oostblok als
voortgang blijkt
Informatieschandaal Zuid-Afrika
neemt nog steeds in omvang toe
Meir: Onderwijzeres in vijandige wereld
Begin: Israël is bereid tot
ondertekening vredesverdrag
Zo doet u het goed afs afzender.
hora d oeuvre
Dikkerd Thijs
De Beukenhof
ZATERDAG 9 DECEMBER 1978
NAVO landen stellen voorwaarden
BRUSSEL - De NAVO-landen willen pas op politiek ni
veau met het Oostblok onderhandelen als is gebleken dat
vooruitgang mogelijk is. Dit geldt zowel vdor de bespre
kingen over troepenvermindering in Centraal-Europa
(MBFR) als voor de uitvoering van de akkoorden van
Helsinki over veiligheid en samenwerking in Europa. Dit
zeggen de ministers van buitenlandse zaken van de NA
VO-landen in een communiqué dat gisteren in Brussel
werd uitgegeven.
Het MBFR-overleg tussen een be
perkt aantal NAVO-landen en
landen van het Warschau Pact in
Wenen zit al geruime tijd vast op
meningsverschillen over de we
derzijdse troepensterkte. Over de
uitvoering van de Helsinki-ak-
koorden wordt in 1980 gepraat in
Madrid: alle Europese landen
alsmede de Verenigde Staten en
Canada zullen elkaar daar op
nieuw ontmoeten. De vraag of
beide conferenties op het niveau
van ministers moeten worden
voortgezet, beheerste de najaars
conferentie van de NAVO-lan
den.
Tot aan de bijeenkomst in Madrid
moet er vooruitgang zijn vast te
stellen bij de uitvoering van de
Helsinki-akkoorden, aldus de
ministers van de NAVO-landen.
Daarbij wordt vooral gedacht aan
handhaving van de mensenrech
ten. Ook bij de MBFR-bespre-
kingen is nog onvoldoende resul
taat geboekt, zo wordt vastge
steld. Het met veel publiciteit
omgeven idee van de Britse mi
nister Owen om op ministerieel
niveau verder te praten, heeft niet
het communiqué gehaald - het
bewijs dat deze suggestie ver
keerd is gevallen.
Turkije, dat met grote economische
problemen kampt, vond veel be
grip voor zijn verzoek om hulp
aan de overige NAVO-landen
Maar de NAVO is niet het ge
schikte forum om over daadwer
kelijke hulpverlening te praten,
aldus de Nederlandse minister
Van der Klaauw (buitenlandse
zaken). In het communiqué
wordt gewezen op het „funda
mentele belang van economische
en sociale vooruitgang voor de
stabilisatie van de democratie"
hetgeen een duidelijke verwij
zing in de richting van Turkije is
De Turkse bewindsman toonde
zich na afloop tevreden, al zei hij
„We hebben niet genoeg aan
woorden, we rekenen op daden"
Minister Van der Klaauw zei niet te
kunnen zeggen hoe Den Haag te
gemoet wil komen aan de Turkse
verzoeken om hulp, buiten het
geen reeds wordt gedaan in be
staande kaders (zoals het Tur-
kije-consertium van de OECD)
De bewindsman acht het niet
juist dat Turkije uit de fondsen
voor ontwikkelingssamenwer
king geld zou krijgen. Maar dat
gaat in de eerste plaats minister
De Koning (ontwikkelingssa
menwerking) aan, aldus Van der
Klaauw. Naar verluid vraagt
Turkije enorme bedragen aan
steun (gesproken wordt over acht
miljard dollar van de zijde van de
EG-landen), vooral om beta
lingsbalanstekorten aan te vul-
De NAVO-landen wreden het niet
eens over een gemeenschappe
lijke gedragslijn inzake wapenle
veranties aan China. Amerika le
vert geen wapens aan dit land,
maar heeft geen bezwaar als an
dere NAVO-landen dat wel wil
len doen. zo zei minister Van der
Klaauw. Ht bleek evenwel niet
mogelijk om tot afspraken te ko
men doordat „enige landen"
(waarschijnlijk Groot-Brittannië
en Frankrijk) dwars lagen. Ne
derland zal, als het verzoeken van
China krijgt, de gebruikelijke cri
teria voor wapcnleveranties toe
passen. aldus nog de Nederlanse
bewindsman.
ETA wil een
wapenstilstand
MADRID - ETA-Militar, de meest
radicale vleugel van de Baski-
sche afscheidingsbeweging ETA,
is bereid in het openbaar te on
derhandelen met de regering
over een zelfstandig Baskenland
onder Spaanse vlag. Woordvoer
ders van ETA-militar hebben dit
in een interview met het Basla-
sche weekblad "Crash" ver
klaard.
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG - De storm
rondom het vroegere ministe
rie van informatie in Zuid-
Afrika neemt geen einde. De
Zuidafrikaanse geheime
dienst onder generaal Van
den Bergh wordt nu als een
..monster" gezien, dat het ge
hele politieke leven in dit land
beheerste. Ook de beschuldi
gingen tegenover de vroegere
minister-president Vorster en
diens inmiddels afgetreden
minister van informatie dr
Connie Mulder, worden
steeds scherper.
Gisteren werd in het parlement
in Kaapstad, dat voor de
tweede achtereenvolgende
dag het Erasmus-rapport over
hel corruptieschandaal be
handelde, het aftreden van de
tegenwoordige president
Vorster geëist. Hij is blijkbaar
toch meer op de hoogte ge
weest van de wanpraktijken
in het ministerie van informa
tie dan de regering-Botha wil
toegeven.
De oppositiepartijen eisten nog
eens de gehele openbaarma
king van alle schandalen, alle
wanpraktijken en alle gehei
me organisaties. Ook gene
raal Van den Bergh wil thans
dat alle bijzonderheden van
het Erasmus-rapport worden
bekendgemaakt. In de Natio
nale Partij zelf, die nu heeft
begrepen dat definitief
schoon schip gemaakt moet
worden, wordt steeds duide
lijker de openbaarmaking
van alle nog geheime bijzon
derheden en het verdwijnen
van dr. Mulder uit het politie
ke leven geëist. Nadat hij
reeds eerder als leider van de
Nationale Partij in Transvaal
bedankte, wordt nu ook
geëist dat dr. Connie Mulder
zijn parlementszetel ter be
schikking stelt en zelfs uit de
Nationale Partij wordt gesto
ten.
Zelfs dr. Andries Treurnicht, de
opvolger van Mulder als lei
der van de Nationale Partij,
schijnt hem geadviseerd te
hebben om in het belang van
de partij te bedanken. Het te
rugtreden van Connie Mulder
wordt dan ook binnenkort
verwacht en beschouwd als
het meest sensationele resul
taat van het gehele onderzoek
naar het schandaal binnen het
vroegere ministerie van in
formatie.
Dr. Mulder moest binnen twee
maanden terugtreden als mi
nister van informatie; hij
werd niet gekozen als de
nieuwe minister-president en
moest ook zijn ambt als voor
zitter van de Nationale Partij
in Transvaal neerleggen.
Inmiddels heeft ook Jan van
Zijl Alberts, een der directeu
ren van het dagblad The Citi
zen, bedankt als directeur van
het weekblad To the
Point.
Zelfs in de nationaal gezinde
Afrikaanse dagbladen werd
de vroegere chef van „Boss",
generaal Van den Bergh, gis
teren opnieuw scherp aange
vallen, omdat hij inderdaad
als de belangrijkste figuur
achter de schermen van het
gehele schandaal werd aan
geduid.
De Erasmus-commissie, die tot
na de kerstdagen haar werk
zaamheden zal staken, zal
midden januari met verdere
onderzoeken beginnen. Vol
gens rechter Erasmus zullen
alle nog geheime projecten
onderzocht worden en aan
regering en parlement ter
beoordeling voorgelegd wor
den. In politieke kringen in
Zuid-Afrika neemt men aan
dat begin volgend jaar nog
een reeks verdere schandalen
rondom het ministerie van in
formatie bekend zal wor
den.
ADVERTENTIE
DUSSELDORF - Dat is nog eens wat anders dan een grasveldje met een borderbij waarop hondentoilet staat
Ook een hond heeft recht op zijn privacy. Misschien daarom dat in Dusseldorf nu bij wijze van proef 18 overdekte
hondentoiletten zijn neergezet. Zoals op deze foto te zien is was het de eerste dag al direct dringen
posT.r
CuDEUB
pttpost
TEL AVIV (UPI/Reuter) - Premier
Begin van Israël heeft voor zijn
vertrek naar Oslo waar hij de no-
belprijs voor de vrede in ont
vangst zal nemen, verklaard dat
Israel bereid is voor de gestelde
termijn van 17 december een
vredesverdrag te tekenen. "Wij
waren vorige week al bereid dit te
doen"
De eerste minister zei dit in com
mentaar op de opmerkingen van
president Carter die eergisteren
had gezegd dat het wenselijk was
voor afloop van de in Camp Da
vid overeengekomen termijn een
vredesverdrag te sluiten.
Met klem gevraagd of Israël nieuwe
nederzettingen zou bouwen op
de bezette westelijke Jordaan-
oever en de Strook van Gaza, drie
maanden na het akkoord van
Camp David zei Begin: "Als de
tijd daar is zal de regering het
Een vrouw van uitgesproken sympathieën en antipathieën
JERUZALEM - Grootmoeder
Golda Meir en grootvader Anwar
Sadat. Dat was het laatste glan
soptreden van Golda Meir in de
wereldpolitiek, tijdens Sadats
bezoek aan Jeruzalem. Zij lach
ten samen om „die oude vrouw",
zoals Sadal haar altijd genoemd
had toen zij eikaars tegenspelers
waren. Maar voor Golda was juist
die ontmoeting met Sadat een
heel problematisch gebeu-
Golda heeft na de Jom-Kippoer-
oorlog in 1973 veel verwijten
moeten slikken dat die oorlog te
voorkomen was, beschuldigin
gen die zij uiteraard altijd met
klem heeft verworpen. Maar zelf
is zij nooit losgekomen van
schuldgevoel en zelfverwijt, dat
zij het gevaar van de oorlog niet
tijdig heeft gezien.
Het was daarom ook een gedemo
raliseerde Golda Meir die in het
•voorjaar van 1975 het bijltje er bij
neerlegde, nadat vooral haar mi
nistervan defensie, D^jan, in dis
krediet was geraakt, als hoofd
schuldige aan die oorlog.
Golda is steeds uitermate fel en
emotioneel blijven reageren op
analyses van haar politiek met
betrekking tot de Jom-Kippoer-
oorlog. Iedere vorm van kritiek
beschouwde zij als een aanval op
haar persoon, ja als een vijandige
daad. Zelfs met haar eigen partij
krant Davar kreeg ze hooglopen
de ruzie als gevolg van kritische
berichten die verschenen. Zij be
schouwde de redacteuren alleen
al daarom als boosaardige indivi
duen, die te kwader trouw
zijn.
Signalen
Waar het om gaat, is dat president
Sadat al begin 1971 - toeneen half
jaar aan het bewind - signalen
uitzond dat hij tot een akkoord
met Israel wilde komen. Voor
zichtig. veel minder dramatisch
dan zes jaar later, maar Sadat
probeerde een opening te maken
via een interim-akkoord: terug
trekking van het gebied rond het
Suezkanaal in ruil vooreen einde
aan de oorlogstoestand.
Golda (samen met haar minister
van defensie Dajan) wees die sig
nalen als misleidende propagan
da van de hand. Doel van alle
Arabische landen was en bleef
om Israel te vernietigen. Er was
geen enkele reden om een hoogst
onzeker akkoord te sluiten met
een hoogst onbetrouwbare Sa
dat, te meer niet omdat Israël zó
sterk was, dat niemand het zou
wagen een militair avontuur te
ondernemen, zo stelde hij.
De gemiste kans van 1971, die de
Jom-Kippoeroorlog mogelijk
had kunnen voorkomen, was
voor Golda des te traumatischer
toen Sadat vorig jaar zelf de be
wijsstukken kwam aandragen
door naar Jeruzalem te komen en
nog wel naar Menachem Begin,
die altijd haar grootste binnen
landse opponent is geweest.
Grootmoeder
Golda Meir, grootmoeder, onder
wijzeres en generaal. Zij werd in
Rusland geboren. Jiddisch is
haar moedertaal, maar als kind al
ging ze naar Amerika. In Mil
waukee is ze opgegroeid en on
derwijzeres geworden. Als ze niet
in de politiek was gegaah, had ze
dat willen blijven. Het is altijd te
merken geweest aan haar manier
van discussiëren. Ze behandelde
de Knesset als een klas kinderen.
Wachtte bij debatten als opposi
tieleider Begin zich omdraaide
naar een collega om een paar
woorden te wisselen xot Begin
weer „oplette". Als de schoolkin
deren netjes in de bank zaten,
ging ze weer door. Knessetleden
die „ongepaste" opmerkingen
uitten-; kregen een standje. „Je
moetje schamen" en het ontbrak
er nog maar aan dat ze in de hoek
moesten staan.
Golda's onderwijzersmentaliteit
heeft te maken met een geloof in
eigen gelijk. Het is moeilijk dis
cussiëren met iemand die meent
voor honderd procent gelijk te
hebben. Wat Golda dacht, dat ge
beurde, te meer daar zij in per
soonlijke gesprekken een bij
zonder grote overredingskracht
had door haar bijzonder eenvou
dige bewijsvoering in zwart-wit
en goed-slecht. „Golda heeft een
vocabulaire van honderd woor-
den" werd wel gezegd.
Sen vrouw ook van uitgesproken
sympathieën en antipathieën.
Naar mensen die zij niet mocht,
kon zij ook niet luisteren. Een
vrouw verder die geen persoon
lijke ambities had. Zij stelde zich
in dienst van haar partij, de Ar
beiderspartij, en haar land. Tegen
wil en dank eigenlijk werd zij in
1969 premier, toen Levi Eshkol
stierf. Het jaar daarvoor was zij,
op 71-jarige leeftijd, uit de poli
tiek teruggetreden nadat ze als
secretaris-generaal van de Arbei
derspartij de hereniging van de
drie socialistische partijen in ëën
parlementair blok tot stand had
gebracht. Na eindeloos en gedul
dig onderhandelen en manipule-
Aartsrivalen
Zij trad tien jaar geleden terug
vanwege haar zwakke gezond
heidstoestand, maar werd een
jaar later als compromis naar vo
ren geschoven tussen de toen
malige aartsrivalen Allon en Da-
jan. De ziekelijke vrouw van 72
bleek zich te ontwikkelen tot een
zeer'energiek werkster, die dag
en nacht in de weer was. En
naarmate zij het drukker kreeg,
werd ook haar gezondheid beter,
zo schijnt het.
Na haar roemloos aftreden in 1975
is ook binnen de Arbeiderspartij
haar invloed langzaam maar ze
ker kleiner geworden. Zij was in
de laatste jaren een politiek fos
siel, in haar politieke dogma's
misschien niet eens zo heel erg
verschillend van Begin, maar wel
15 jaar ouder. Golda Meir was
premier van een Israël dat zich als
het sterkste land van het Midden-
Oosten beschouwde en dat tege
lijkertijd het gevoel had alleen te
staan in een vijandige wereld. Zij
was wat dat betreft de verper
soonlijking van wat je een ghetto-
trauma zou kunnen noemen. Dat
heeft in haar politieke gedrag tot
de gemiste kansen geleid.
juiste besluit nemen". Hij zou zijn
aanbeveling aan het kabinet over
de kwestie van de nederzettingen
- "met gods hulp" - doen na zijn
terugkeer uit Oslo.
President Carter gaf donderdag op
een persconferentie als zijn me
ning te kennen dat Israel ver
plicht is voor een langere periode
af te zien van zijn nederzettingen
activiteit. Maar Begin zei dat het
welbekend was dat hij en Carter
in deze kwestie van mening ver
schillen. Carter zei dat zijn minis
ter van buitenlandse zaken, Cy
rus Vance, dit weekeinde het
Amerikaanse standpunt zal ver
duidelijken als hij in het Midden-
Oosten is.
Do Egyptische premier Moestafa
Khalil heeft gezegd dat hij tijdens
zijn reis door West-Europa de Is
raëlische onderhandelaars hoopt
te treffen, om te pogen de impas
se in het vredesoverleg te door
breken.
Bandopname
gevonden
van massale
zelfmoord
GEORGETOWN (AP) - Guyanese
politiefunctionarissen hebben
bekend gemaakt dat regerings
troepen in Jonestown enkele da
gen na de dramatische gebeurte
nissen een bandopname aantrof
fen van de massale zelfmoord op
18 november van ruim 900 Ame
rikaanse sekteleden van de
"People's Temple".
De opname werd pas onlangs over
gedragen aan de politie. Het
Amerikaanse dagblad de New
York Times meldde dat volgens
Amerikaanse regeringsfunctio
narissen op het bandje duidelijk
de kreten van kinderen te horen
zijn, met op de achtergrond scho
ten. De stem van sekteleider Jim
Jones klinkt over alle andere ge
luiden heen. Hij maant moeders
hun kinderen te kalmeren
"Moeders houdt uw kinderen
onder controle. Ze moeten met
waardigheid sterven." Verder
valt te beluisteren hoe Jones
moeders aanwijzingen geeft het
vergif in de keeltjes van de kinde
ren te spuiten.
Volgens een Amerikaan die aanwe
zig was bij het afdraaien van de
opname, is het bandje niet erg
lang. Kennelijk begint het nadat
Jones opdracht gaf tot de zelf
moord. De periode die het be
strijkt is niet vast te stellen, om
dat de bandrecorder klaarblijke
lijk verscheidene keren in en uit
werd geschakeld.
Processies in
Iran mogen wel
TEHERAN (Reuter) - De regering
van Iran heeft gisteravond be
kendgemaakt dat de moslems
morgen en maandag de traditio
nele rouwprocessies mogen hou
den. Hiermee werd een eerder
verbod op het houden van pro
cessies opgeheven.
Via de radio riep de regering de
deelnemers aan de processies op
te proberen te voorkomen dat on
ruststokers zich bij hen voegden
De verklaring waarin dit werd
bekendgemaakt, was onderte
kend door premier Azhari, die
aanvankelijk alle processies op
de twee dagen van rouw om de
kleinzoon van de profeet Mo
hammed had verboden.
ADVERTENTIE
\bor de feestdagen bij U aan huis
een heerlijke
van
via restaurant
Oegstgeest
Bel 071-153188 en U ontvalt
de speciale folder spoedg thuis.
JAAP VAN WESEL
