PUBLIEK
Prostitutie in
weer volop in discussie
Stad verwarmen
met water
uit de tropen
sm
Bejaarden niet in rij
voor hofjeswoningen
Naar schatting zal het nog tot
1990 gaan duren voordat in
Leiden alle 35 hofjes zijn ge
restaureerd, dan wel gereno
veerd. Een stuk of tien zijn
inmiddels opgeleverd, aan
een paar wordt gewerkt en de
overigen komen in de ko
mendejaren aan de beurt. De
uitvoeringsplannen zijn
daardoor gereed en de subsi
die-aanvragen de deur uit.
Nu men zich daar niet al teveel
kopzorgen meer over hoeft te
maken, heeft de stichting
"Leidse Hofjes" de handen
vrij gemaakt om ook eens wat
buiten-stedelijke activiteiten
te ontplooien. Het bestuur is
bijvoorbeeld druk doende
geweest contacten te leggen
met steden in Nederland waar
zich ook nog hofjes bevinden
en waar mogelijk een helpen
de hand kan worden gebo
den.
"Het klinkt misschien wat op
schepperig", zegt secretaris
drs. Freek Heijbroek, "maar
doordat we er de laatste ja
ren zo intensief mee bezig
zijn geweest weten we erg
goed wat er allemaal voor
komt kijken om hofjes tot
plezierige en ook aan de tijd
aangepaste woonoorden te
maken. Architecten hebben
er hun gedachten over laten
gaan en wat de financiële
kant van de zaak betreft
•hebben we nogal wat te ma
ken gehad met de diverse
overheden. Dus waarom
zouden we mensen elders in
het land niet mee laten profi
teren van onze kennis"
Advies
Haarlem heeft zich inmiddels
geïnteresseerd getoond in het
Leidse aanbod. De stichting
"Leidse hofjes" heeft daarop
ingehaakt door ondermeer in
het eigen tijdschrift (het enige
blad in Nederland waarin re
gelmatig over hofjes wordt
geschreven) van start te gaan
met een lange serie artikelen
over de Haarlemse hofjes
"Het is niet de bedoeling dat
we ons met het Haarlemse
hofjesbeleidgaan bemoeien"
zegt Heijbroek, "we advise
ren alleen"
Het feit dat de stichting er de
tijd voor neemt de vleugels nu
wat verder uit te slaan wil
overigens niet zeggen dat in
de Sleutelstad nu alles naar
wens verloopt. Een probleem
is bijvoorbeeld hoe men de
Het "fort" van Hoofddorp. Volgens de plaatselijke welstandscommissie is de betonklomp niet i
cultuur-historische waarde. Dat betekent min of meer dat er een "pretcentrum" (bowlingbanen) in
bunker-complex kan komen.
Voor de eigenaar van hotel "De Rustende Jager" in
Nieuw Vennep, Hans de Jong. ziet het er dan toch
naar uit dat hij het fort van Hoofddorp mag gaan
verbouwen tot een bowlingcentrum.
De welstandscommissie van de gemeente Haar
lemmermeer heeft de uitspraak gedaan dat de
reusachtige betonklomp niet van cultuur-histori
sche waarde is. Daarmee wordt voor De Jong min
of meer het sein op groen gezet om zijn lang ge
koesterde wens wat meer gestalte te geven.
Zijn eerste stap zal nu moeten zijn het indienen van
een gedetailleerd bouwplan. Als dat wordt goed
gekeurd mag hij het complex, waarin nu nog een
deel van het gemeentelijk archief is onderge
bracht, voor het symbolische bedrag van één gul
den van de gemeente overnemen.
De aanleg van de bowlingbaan zal overigens nog
wel de nodige bouwkundige hoogstandjes ver
gen. Om de banen te kunnen verwezenlijken moe
ten namelijk anderhalve meter dikke steunmuren
worden verwijderd.
De aanvraag van De Jong het fort om te mogen
bouwen tot een pretcentrum heeft ruim een jaar
langs de diverse gemeentelijke afdelingen ge
zworven. "Op een bepaald moment zag ik het niet
meer zitten", zegt hij, "het ging mij allemaal te
lang duren. Maar achteraf komt het me toch goed
uit dat het zo lang heeft geduurd. Ik sta er finan
cieel nu beter voor dan een jaar geleden."
vele door restauraties en re
novaties vrij gekomen plaat
sen kan vullen. Hoe men dus
aan bewoners kan komen.
Voor wie het nog niet wist: de
hofjes behoren toe aan voor
namelijk kerkelijke instan
ties. Een enkele is in handen
van een bejaardentehuis of
studentenorganisatie. Vroe
ger woonden er voornamelijk
bejaarden in maar later zijn
er, toen vanwege het geringe
comfort steeds minder oude
ren zich geroepen voelden
hun intrek in een hofje te ne
men, ook jongeren in geko
men, meestal studenten. Die
namen wel genoegen met
weinig comfort en bovendien
getroostten die zich de moeite
de dikwijls in niet al te beste
staat verkerende hofjes wat
op te kalefateren. Die jongens
hebben echter nimmer de sta
tus van huurder gekregen.
Heijbroek: "Ze zijn er in gaan
wonen onder de voorwaarde
dat ze op zoek zouden gaan
naar andere woonruimte zo
dra de restauratie en renova
tie van het hofje in zicht
kwam. Ze hebben geen
woonvergunning. In de mees
te gevallen betalen ze geen
huur, maar een woonvergoe-
ding".
Alle restauratieplannen voor de
Leidse hofjes zijn er op ge
richt ze goed bewoonbaar te
maken voor valide bejaarden.
Onder die voorwaarde heeft
volkshuisvesting geld be
schikbaar gesteld. In de hof
jes, de nieuwe koers is al inge
slagen, zal ook plaats zijn voor
vijftig-jarigen. Die leeftijds
groep prefereert men boven
jongeren, dit om de genera
tiekloof niet al te groot te ma
ken.
Per jaar komt er nu een flink
aantal woningen beschikbaar
maar men staat er niet in de rij
om er in te "Terwijl ze qua
ruimte beslist niet onder doen
voor een andere bejaarden
woning", zegt Heijbroek. "De
meeste hofjeswoningen
nieuwe stijl beschikken over
een ruime woonkamer, een
keuken, toilet, slaapkamer,
douche en in sommige ge
vallen ook een logeerkamer.
Er is centrale verwarming,
bijna nergens komen meer
stijle trappen voor en de
huurprijs is billijk".
"Natuurlijk krijgt men er niet
zoveel aandacht als in een
bejaardentehuis. Maar er
kan in de toekomst best wat
voor de hofjesbewoners
worden geregeld en dan
denk ik bijvoorbeeld aan de
verstrekking van warme
maaltijden", aldus de leraar
geschiedenis, die de geringe
vraag naar een hofjes woning
toeschrijft aan "het feit dat
weinig bejaarden er weet
van hebben dat ze er in te
recht kunnen".
De stichting (alle hofjes hebben
zich als lid aangesloten) ver
zorgt ook de plaatsing.
"Zover ik weet zijn er nooit
bejaarden afgewezen", zegt
Heijbroek. "Geloof of politie
ke overtuiging zijn geen lei
draad meer in het plaatsings
beleid".
Archief
De laatste tijd doet de stichting
verwoede pogingen de regen
ten van de diverse hofjes te
bewegen hun archief in han
den te geven van de gemeente
Leiden. Dit, om te voorkomen
dat belangrijke paperassen
verloren gaan en om het his
torisch materiaal meer toe
gankelijk te maken voor het
publiek. Van een paar hofjes
is het archief inmiddels naar
het gemeentehuis overge
bracht.
Secretaris Heijbroek van de stichting "Leidse Hofjes": Hofjeswoningen doen beslist niet onder voor
een andere bejaardenwoning
Het parlementslid Joël le Tac is ten
strijde getrokken tegen de zgn.
.Wet-Marthe Richard", omdat hij
vindt dat de gevolgen van de
prostitutie veel ernstiger zijn ge
worden sinds de prostituèes „op
straat werden gezet" Le Tac
noemt het sterk om zich heen
grijpen van venerische ziekten,
de openbare orde die in hogere
mate wordt verstoord en de kop
pelaars die boven aan de ranglijst
van de misdadigheid staan. We
moeten geen farizeeërs zijn, aldus
Joël le Tac, of moralisten en we
moeten ons laten leiden door wat
op de doeltreffendste manier een
onuitroeibaar probleem zo aan
vaardbaar mogelijk maakt.
Ingenieur Bos "Hel idee is praktisch uit
BENNEBROEK (GPD) - Als het
aan de Bennebroekse ingenieur
R. J. Bos ligt zullen we in de toe
komst onze huizen verwarmen
met water uit het Caribisch ge
bied. Van de tropen moet het
warme water in enomie zakken
van honderd meter doorsnee
over de Atlantische Oceaan naar
Nederland dobberen. Nadat de
gevaarten in MiddenAmerika
met kokend water zijn gevuld
kunnen de zakken een maand of
zes later voor de vaderlandse kust
arriveren. Bij aankomst zal de
temperatuur van de mhoud tot 70
graden zijn afgekoeld, altijd nog
warm genoeg om in stadsver
warmingssystemen te worden
ingevoerd.
Ingenieur Bos gelooft heilig in zijn
idee. „Het is praktisch uitvoer
baar. De reservoirs kunnen op die
manier met de golfstroom naar
Nederland komen. De vraag is
alleen of het project economisch
rendabel gemaakt kan worden"
Om dat uit te kunnen zoeken
heeft de Bennebroekse inge
nieur, eigenaar van het inge
nieurs-adviesbureau Radar, een
subsidie van ongeveer een kwart
miljoen gulden aangevraagd bij
het ministerie van economische
zaken. Bos heeft goede hoop dat
men positief op zijn verzoek zal
reageren.
De overheid is zeer geïnteresseerd
in ideeën die kunnen leiden tot
goedkopere oplossingen voor
energievoorziening. Op initiatief
van Economische Zaken werd
daarvoor onder andere de Stich
ting voor Energiebesparing op
gericht. Ook Radar werkt daar
aan mee. Bos: „Ik ben onafhan
kelijk adviseur. Dat betekent dat
ik opdrachten zonder enige bin
ding met fabrikanten of leveran
ciers uitvoer. Wanneer wij een
order krijgen voor de technische
installatie van een gebouw kun
nen we, zonder enige verplich
ting aan de makers van het beno
digde materiaal, het beste ener
giebesparende ontwerp aanbie
den'.
Het plan voor de kolossale water
zakken heeft Bos niet in opdracht
gemaakt. „Ik liep daar al een hele
tijd mee rond. Zo'n idee komt
niet plotseling, dat groeit in de
loop der tijd". In een prijsvraag
van het Koninklijk Instituut voor
Ingenieurs won de Bennebroe-
ker er vorige week de eerste prijs
Bos: „Het ging om originele ideeën
voor energiebesparende oplos
singen. Er is in de wereld nog een
grote energievoorraad. Het
probleem is echter dat een groot
deel daarvan alleen maar tegen
hoge kosten bij de consument
gebracht kan worden. Er is vol
doende dure energie, maar de le
vering van goedkope energie
voorziening gaat stagneren. Het
is de taak van de onafhankelijke
adviseur om nieuwe oplossingen
voor goedkoper transport aan te
dragen".
Volgens de Bennebroekse inge
nieur zal men daarbij in de toe
komst veel minder moeten kij
ken naar de snelheid waarmee de
energie wordt verplaatst. Snelle
energievoorziening door middel
van tankers en pijpleidingen was
tot op heden slechts mogelijk
door de lage prijs van de energie,
maar dat gaat in de opvatting van
Bos drastisch veranderen. Een
drijvend transport dat zes maan
den onderweg is, zal volgens de
Bennebroeker in de toekomst ac
ceptabel zijn. Zijn idee is ont
sproten aan de grootste energie
bron, de zon. Bos: „Dagelijks
brengt de zon meer energie op de
aarde, dan wij met z'n allen kun
nen verbruiken".
Om grote hoeveelheden water te
verwarmen is echter veel zonne
schijn nodig en die missen we in
ons kikkerland. Daarom wil Bos
naar tropische gebieden. Voor
Nederland zou dat het Caribisch
gebied betekenen, omdat de golf
stroom de waterzakken daarvan
daan naar Nederland kan voeren.
Onder de tropische zon wil de in
genieur het water met collectoren
verwarmen tot rond de honderd
graden.
Het hete water zal door een slang
van een enorm reservoir in grote
zakken gepompt moeten worden.
Bos denkt aan gevaarten met een
inhoud van 10.000 kubieke meter,
de omvang van een behoorlijke
supertanker. De wand van de zak
moet gemaakt worden van de
zelfde kunststof als die voor op-
blaashbare hallen wordt ge
bruikt. De reservoirs zullen on
derweg signalen uitzenden
waardoor het mogelijk wordt via
satellieten hun plaats te bepalen.
Op die manier is het mogelijk om
de scheepvaart te waarschuwen
voor de drijvende gevaarten.
Bij nadering van nauwe doorgan
gen als Het Kanaal, kunnen vol
gens Bos de zakken op een be
paalde manier gestuurd worden
door een door windenergie of de
getijden aangedreven mecha
nisme. Bos: „Pas wanneer de
zakken onze kust naderen zou er
misschien sleepboothulp nodig
zijn. Maar het is beslist niet zo,
zoals sommige deskundigen be
weren, dat er 35 sleepboten moe
ten worden ingezet om honderd
zakken te begeleiden. Daardoor
zou het veel te kostbaar wor
den".
Het hele project staat of valt met de
prijs die ervoor betaald moet
worden. Voorlopig houdt inge
nieur Bos aan dat een transport
van honderd zakken rendabel te
maken is. Daarmee zouden 15.000
goed geïsoleerde huizen een jaar
lang verwarmd kunnen worden.
Definitieve gegevens over de
economische haalbaarheid moe
ten echter uit de vervolgstudie
komen.
Bos gaat ervan uit dat zijn plannen
uitgevoerd kunnen worden wan
neer de prijs voor de stadsver
warming met tropisch water on
geveer even duur is als de huidige
prijs van de verwarming. „Want
die gaat in de komende jaren
steeds verder omhoog, terwijl de
prijs van het warme tropische
water vrij constant kan blijven.
Daardoor zal die methode in de
toekomst aantrekkelijk kunnen
worden", aldus Bos.
Hij heeft tot nu toe veel positieve
reacties op zijn plannen gehad.
Bedrijven met belangstelling
voor een verdere ontwikkeling
zijn daar niet bij. „Maar daar is
het ook nog veel te vroeg voor"
aldus Bos, die voorlopig een flin
ke stap verder kan komen met
behulp van de aangevraagde
overheidssubsidie.
PARIJS - De status van de prosti-
tuèe is in het centrum van de be
langstelling komen te staan door
het initiatief van een gaullistische
afgevaardigde in het parlement
om een wet van 1946 af te schaf
fen waarbij de bordelen verbo
den werden. Toen deze wet inder
tijd in werking trad was er veel
protest tegen. Dezelfde argumen
ten klinken opnieuw, hoewel ex
perts en betrokkenen vaststellen
dat de problemen nu elders lig
gen.
Marthe Richard zelf is ook wat te
ruggekomen van de maatregelen
in de wet die ze zelf heeft ge
maakt. Ze zou er op het ogenblik
niet veel tegen hebben om bor
delen toe te laten, onder de voor
waarde dat dat buiten Parijs en
buiten de andere grote steden zou
zijn. Madame Richard heeft wel
intussen een onderzoek ingesteld
naar de toestanden in de zgn. „er-
oscentra" in de Bondsrepubliek
en ze kwam tot de conclusie dat
die „erger zijn dan onze bordelen
vroeger waren".
De leden van de zgn. „brigade
mondaine", dat zijn de (niet meer
dan 80) politiemannen die zich
bezighouden met het beteugelen
van de prostitutie, drugs, porno
grafie en homoseksuele uitwas
sen, zijn niet erg enthousiast over
het initiatief van J oël le Tac. En ze
hebben steun gekregen van de
Parijse prostituèes zelf. Het
probleem van de koppelarij is er
niet mee opgelost en de prosti
tuèes zelf vinden het een aanslag
op hun status van vrouw wanneer
ze als vreemde dieren bij elkaar in
een speciaal daartoe ingericht
huis worden gezet. (In de Bonds
republiek staan er tegenover de
200 prostituèes in een „Eros Cen
tre" 5000 die voor de eer bedan
ken en liever „op eigen benen"
staan).
Het grote argument van de veneri
sche ziekten gaat al lang niet
meer op, zo stellen de experts
vast. Nog maar 14 procent van de
mannen die een van de geslachts
ziekten heeft opgelopen, dankt
dit aan een relatie met een prosti-
tuèe, 73 procent van hen liep de
ziekte op na contact met een
vriendin, bijvoorbeeld tijdens de
vakantie. Lijders aan een van de
geslachtsziekten zijn op het
ogenblik merendeels tussen de
20 en de 22 jaar en die vormen
beslist niet het leeuwedeel van de
klanten van de prostituèe.
Een wetsbepaling die veel grotere
weerstanden oproept verbiedt in
Frankrijk de koppelarij. Alleen
het samenwonen van een „pooi
er" met een prostituèe op zichzelf
is al strafbaar, wat in de praktijk
betekent dat een aanzienlijk deel
van de Franse prostituèes zou
moeten afzien van een gezinsbe-
staan, zoals andere vrouwen dat
leiden. Omdat ook de hoteleige
naar die een prostituèe met een
klant „gelegenheid geeft" om ge
lijke redenen strafbaar is, blijven
er nog heel wat problemen bin
nen het rosse leven over.
In '75 begon vanuit Lyon een hoe-
renopstand die zijn weg vond tot
aan Parijs. Twee prostituèes -
Ulla en Barbara geheten - hielden
in het jaar van de vrouw acht da
gen lang een kerk, de Saint-Di-
zier, bezet. Ze eisten dat over de
prostituèe en haar werk niet lan
ger met opgetrokken neuzen zou
worden gepraat. „Wij zijn vrou
wen net als de anderen en wij
doen ons werk net als de ande
ren", was de stelling van Ulla en
Barbara. Later volgden „bezet
tingen" van een kerk in Marseille
en van de kapel Saint-Bernard-
de-Montparnasse in Parijs. In Ni
ce dreigden de hoeren in staking
te gaan, elders gingen ze op de
gazons zitten van een van de
kastelen van president Giscard
d'Estaing.
De president van het Hof van Appèl
in Orléans monsieur Guy Pinot,
stelde als gevolg van dit alles een
rapport samen na ampel beraad
met de prostituèes zelf. Uit deze
gesprekken kwam een ding dui
delijk vast te staan: terug naar de
bordelentoestand wilde in feite
niemand. Het plan van Guy Pinot
die al gauw „Monsieur Prostitu
tion" genoemd, werd echter als te
vooruitstrevend ondervonden en
door de betrokkeri autoriteiten
zacht en kalm ter aarde be
steld.
Frankrijk telt naar schatting een
kleine 100.000 prostituèes, waar
van er 30.000 als echte „profes
sionals" worden beschouwd. De
helft hiervan wordt gedirigeerd
door pooiers. De rangen en stan
den onder de prostituèes zijn ech
ter vele. De „chandelle" is heen
en weer lopend op de stoepen te
vinden, de „chassiére" op een
barkruk in het café. De „zonarde"
en de „bucolique" werken in bos
sen en parken, de „serveuse mon-
tante" in bepaalde restaurants
De „amazone" zit achter het stuur
van haar auto, de „call-girls" ach
ter haar telefoon, de „micheton-
neuse" op het caféterras en de
„caravelle" opereert op de grote
luchthavens.
In de prostitutie wordt naar schat
ting en omgerekend zo'n vijf
miljard gulden per jaar verdiend.
Een beroeps-hoer kan per maand
rekenen op ongeveer 10.000 gul
den, een „call-girl" op 60.000 gul
den. En om de statistieken af te
sluiten: een Franse man op de
tien heeft ooit contact met een
prostituèe gehad, 33 procent van
de Fransen durft bekennen die
contacten te hebben of te hebben
gehad.
Gevraagd over de plannen van Joël
le Tac, gaf een Parijse prostituèe
ten antwoord: „Ik heb dit werk
gekozen om gauw veel geld te
verdienen. Ik wil niet op vaste
uren en naar vaste tarieven wer
ken. Ik wil vrij zijn en blijven. En
wat die hygiene betreft? Wees
maar niet bang, daar wordt voor
gezorgd"
Wat de prostituèes werkelijk wil
len: deelname aan de sociale ver
zekeringen met betaling van (een
beetje) belasting als tegenpresta
tie, stopzetten van het (inder
daad) zinloze oppakken, en het
recht om de klandizie „vrijelijk"
te ontvangen in kamers, studio's
of hotels naar eigen keuze. Niet
meer dan ongeveer 200 prosti
tuèes per jaar geven vrijwillig
hun betrekking op.
