Beschuldigingen tegen politie en justitie
HACHMER ALTIJD GOEDKOOP
Kindermishandeling bestaat. Hoe lang nog.
HACHMER
SIRE
imr
rm
'Wm
a=
DONDERDAG 7 DECEMBER 1978
HAARLEM (GPD) - Het rapport
van de commissie-Versteeg,
dat later bekendheid kreeg als
het rapport over de Velser af
faire, werd in 1950 geschreven.
De kern van de Velser affaire
vormt een reeks beschuldigin
gen tegen oud-illegalen in en
rondom Velsen. Voor het
grootste deel werkzaam bij po
litie en justitie. De beschuldi
gingen hadden betrekking op
zaken als collaboratie en ver
raad, privé-verrijking, geweld
daden en executies, gepleegd
tijdens de Duitse bezetting.
Ook was er sprake van be
schuldigingen wegens misdrij
ven en wangedrag tegen die
zelfde groep, gepleegd kort na
de bevrijding. Het ging hierbij
vooral om misbruik van macht,
corruptie en opnieuw persoon
lijke verrijking, m.a.w. diefstal
en beroving. Omdat leden uit
deze groep na de oorlog posi
ties bekleedden bij Binnen
landse Strijdkrachten, de Poli
tieke Opsporingsdienst, die la
ter Politieke Recherche Afde
ling zou gaan heten, en bij de
Bijzondere Rechtspleging,
zouden zij, zo luidden de be
schuldigingen, tevens in staat
zijn geweest elkaar de hand bo
ven het hoofd te houden, waar
door onderzoek en berechting
werden belemmerd en zelfs
onmogelijk gemaakt.
Beschermer
Als belangrijkste en hoogstge-
plaatste persoon binnen de
groep wordt over het algemeen
mr. N. J. G. Sikkel genoemd.
Sikkel was tijdens de oorlog
substituut-officier van justitie
in Haarlem en na de oorlog kor
te tijd waarnemend procureur-
generaal en vervolgens procu
reur-fiscaal in Amsterdam.
Sikkel werd slechts in enkele
gevallen als verdachte ge
noemd, maar had tijdens de be
zetting als de verantwoordelij
ke commandant der Binnen
landse Strijdkrachten in Haar
lem en omgeving nauwe con
tacten met anderen, die veel-
vuldiger en nadrukkelijker van
misdrijven werden beschul
digd en hij werd verder be
schouwd als de beschermer
van die anderen na de bevrij
ding. Gezien zijn juridische po
sitie na de oorlog, zo werd in
dertijd betoogd, zou hij daartoe
de mogelijkheden hebben ge
had.
Een rol in de Velser affaire, zo ge
noemd omdat veel Velsenaren
daarbij betrokken waren,
speelde verder C. van Stam,
thans burgemeester van de
Haarlemmermeer. In de oorlog
aanvankelijk districtscom
mandant onder, en later als ge
westcommandant strijdend
gedeelte naast mr. Sikkel wer
kend.
Verder waren in belangrijke mate
zeven politiefunctionarissen
bij de kwestie betrokken,
waarvan een aantal uit Velsen
afkomstig was en welke func
tionarissen in rang varieerden
van waarnemend commissaris
en hoofd van de Politieke Op
sporingsdienst in Velsen, tot
agent van politie der eerste
klasse.
Wat betreft de namen van de in
het rapport genoemde ver
dachten en betrokkenen,
schrijft minister De Ruiter (jus
titie) in een begeleidende brief
aan de Tweede Kamer „Om de
belangen van de nog levende
personen te beschermen, zijn
in het u hierbij ter publikatie
aangeboden rapport van de
commissie-Versteeg namen
van de leden van het politie
korps te Velsen tegen wie de
beschuldigingen waren gericht
Samenvatting
rapport
Velser-
affaire
door letters vervangen, terwijl
verder gebruik is gemaakt van
initialen. De volledige namen
zijn vermeld, indien tegen het
laatste geen bezwaar lijkt te be
staan dan wel deze namen
reeds op andere wijze openbaar
zijn geworden".
In de hierna volgende weergave
van het rapport over de Velser
affaire, zijn de initialen even
eens door letters vervan
gen.
Wat politieman A. betreft, legt de
commissie hem de volgende
feiten voor: aanhouding van
studenten in bezettingstijd op
last van de Duitsers; aanhou
ding in bezettingstijd van de
politieagent Van den Hoorn en
van een joods meisje dat in het
gezin van die politieman was
ondergedoken. Dit op bevel
van de NSB-burgemeester van
Krommenie.
Ten aanzien van deze politieman
zegt de commissie-Versteeg
aan de hand van diverse getui-
geverklaringen, „niet te kun
nen ontkomen aan de gedachte
dat deze illegale op weinig
scrupuleuze wijze het er goed
van genomen heeft, erger nog:
de verdenking op zich heeft
geladen zich uit illegale gelden
te hebben verrijkt"
Afkeuring
Over een andere politieman, B.,
wordt door de politie vastge
steld: „In de jaren 1940-1944
zeker geen fier strijder, maar
afkeurenswaardige opdrach
ten uitvoerend voor de Duit
sers, in 1944 illegaal werkend,
grote bedragen aan gelden voor
zijn illegale groep beherend,
ondergedoken samen met (ook
een politieman - red.) G. in een
huis (in Heemstede - red.),
waaruit de bezitter was verdre
ven, diens meubilair gekocht
met gelden van een collabora
teur O., in die hongerwinter een
materieel goed en kostbaar be
staan voerend, hetgeen zeker
niet bekostigd kon worden uit
zijn jaarlijks inkomen van 3800
gulden, en dit ook na de bevrij
ding nog voortzettend", aldus
de commissie.
Verder wordt B. ten laste gelegd
dat hij in de kamer van een
commissaris van politie, in het
bijzijn van de NSB-inspecteur
X, telefonisch opdracht heeft
gegeven aan de politie in Am
sterdam om een jodin, Rachel
S., naar Velsen over te brengen;
het arresteren in opdracht van
de SD van communisten en het
overbrengen van hen naar Am
sterdam.
B. heeft ook dienst gedaan bij de
onder Duitse controle staande
Rijksrecherchecentrale: „Van
een dappere illegale, gezind tot
offeren voor het vaderland en
de vrijheid blijkt uit de verho
ren in elk geval zeer weinig", zo
constateert de commissie-Ver
steeg ten aanzien van B.
Tijdens hun illegale werkzaam
heden hadden B. en G. ook te
maken met de koerierster
Hanny Schaft, Truus en Freddy
Oversteege. Deze koeriersters
werden verschillende malen
belast met het maken van ge
vaarlijke tochten door bezet
gebied om bijvoorbeeld pakjes
gouden en zilveren sieraden,
waarvan de herkomst de com
missie niet duidelijk is gewor
den, te overhandigen aan een
zekere N., een politieman in
Den Haag. Bovendien', zo gaat
het rapport verder, „kregen de
koeriersters van A. B. en G., of
een of meerdere van deze drie,
opdrachten om figuren die ge
vaarlijk heetten te zijn voor de
illegaliteit dood te schieten"
Verschillende personen von
den op deze wijze de dood of
werden gewond.
Maakt dit alles al een vreemde
indruk, zo zegt de commissie,
om aan de ernstige bedoelin
gen van deze illegalen te gelo
ven, bepaald onmogelijk wordt
het bfj het volgende geval. Tus
sen begin maart en eind april
1945 kregen de gezusters Over
steege tot driemaal toe de op
dracht van A. B. en G. om een
zekere D. neer te schieten. Door
allerlei omstandigheden lukte
dat niet. De commissie gaat dan
verder: „Men kan zich de ont
steltenis van de gezusters
Oversteege denken - de derde
koerierster Hanny Schaft was
inmiddels wegens haar illegale
verzetsacties door de Duitsers
doodgeschoten - toen zij na
hun leven in de waagschaal te
hebben gesteld om D. te elimi
neren, die zij als een voor de
illegaliteit gevaarlijk persoon
hadden horen afschilderen, op
de dag der bevrijding deze zelf
de D. als een officier van de BS
(Binnenlandse Strijdkrachten
- red.) aantroffen en van B. en
G. ditmaal de opdracht kregen
om over het gebeurde te zwij
gen".
De commissie-Versteeg heeft in
haar rapport ook enige gevallen
van verzetswerk bekeken,
voorzover daar diegenen bij
waren betrokken die ook wer
den genoemd in de Velser affai-
Nagegaan werden het doodschie
ten van Van Son en het neer
schieten van een lid van de
Binnenlandse Strijdkrachten,
J. Kruyf, omdat deze een amb
tenaar van de Centrale Con
troledienst (CCD) Hogenkamp
had doodgeschoten in februari
1945. En ten slotte het dood
schieten van twee Hollandse
leden van de Griine Polizei op
28 april 1945.
Over de kwestie-Van Son
concludeert de commissie het
volgende: „Het beleid van mr
Sikkel was in deze zaak onvol
doende, de gedragingen van B
en G. misdadig en het optreden
van de Velser politiemannen F
en E. van alle verantwoorde
lijkheid gespeend".
Bij de affaire-Kruyf-Hogenkamp
merkt de commissie op dat zij
de indruk heeft dat het neer
schieten van Hogenkamp een
op wraak berustende doodslag
vormt en de commissie vraagt
zich dan af of het zonder vorm
van proces neerschieten van
De Kruyf dan wel juist was.
Vuurgevecht
Twee maanden later speelde zich
de executie af van twee Neder
landse leden van de Grüne Po
lizei.
In de nacht van 18 op 19 april 1945
was Gommert Krijger met eni
ge andere illegalen op weg om
de spoorlijn bij Hillegom op te
blazen. Bij de Haarlemmer
meer stuitten zij op drie Ne
derlandse leden van de Gruene
Polizei. Er ontstond een vuur
gevecht waarbij twee van de
drie Grüne Polizisten gewond
werden. Een zó zwaar dat hij
kort daarop overleed. De poli
zisten gaven zich over, echter
niet dan nadat Gommert Krij
ger zijn erewoord had gegeven
dat zij als krijgsgevangenen
zouden worden beschouwd en
hun gedurende de bezetting
geen „leed zou geschieden,
maar zij na de bevrijding voor
een gerecht zouden worden
verhoord".
Gommert Kryger rapporteerde
het gebeuren aan zijn districts
commandant Willem Kooiman
en aan zijn gewestcommandant
strijdend gedeelte C. van Stam,
de huidige burgemeester van
de Haarlemmermeer.
Deze laatste raadpleegde mr.
Sikkel, die sinds 28 maart geen
commandant strijdend gedeel
te meer was, maar comman
dant van de bewakingstroepen,
wier taak het was om na de be
vrijding actief op te treden. Tij
dens deze confrontatie bleek er
verschil van mening over het
door Krijger gegeven ere
woord. Kooimans vond dat
Krijger zijn bevoegdheden had
overschreden en de aanwezig
heid van de polizisten een ge
vaar opleverde. Van Stam vond
het gegeven erewoord even
eens onjuist, maar meende
niettemin, nu dat was gegeven,
het gestand moest worden ge
daan. Mr. Sikkel achtte het ge
geven erewoord echter zo ge
vaarlijk voor de illegaliteit dat
het naar zijn mening niet ge
stand mocht worden gedaan en
concludeerde dat de twee poli
zisten moesten worden dood
geschoten.
Besloten werd, de kwestie voor te
leggen aan de commandant van
de Binnenlandse Strijdkrach
ten, generaal Koot. Deze com
mandant zou, zo zei mr. Sikkel
later, opdracht hebben gege
ven de twee Grüne Polizisten te
fusilleren. Generaal Koot ge
tuigde echter voor de commis
sie „met beslistheid" dat hij er
nimmer in heeft toegestemd.
Naar aanleiding van een gering
aantal schriftelijke stukken
komt de commissie tot de be
vinding dat door Van Stam,
Sikkel en Kooimans aangedra
gen brieven op het eerste ge
zicht weliswaar de door deze
drie voorgestelde gang van za
ken bevestigen, maar dat bij
een nauwkeuriger onderzoek
er „allerlei vraagtekens rij-
Letterlijk staat er dan in het rap
port: „Allereerst de opmerking,
dat tien volle dagen zijn verlo
pen tussen de arrestatie en de
opdracht tot het fusilleren van
de Gruene Polizisten. Zo bij-
Burgemeester C. van Stam van
Haarlemmermeer; één van de be
trokkenen.
zonder gevaarlijk scheen de si
tuatie toch niet te zijn"
Onjuist
De verklaring die opperwacht
meester P. voor het doodschie
ten geeft, zo meldt het rapport,
luidt dat de situatie gevaarlijk
was geworden na de arrestatie
van Gommert Krijger en diens
aan de Duitsers verstrekte in
formatie over twee wapende
pots. Die verklaring is onjuist,
want, zo zegt het rapport ver
der, Krijger werd in de vroege
ochtend van 28 april opgepakt
en verklaarde later dat hij pas
twee dagen later, om foltering
te voorkomen, twee wapende
pots aanwees. Bovendien kan
de arrestatie van Krijger geen
invloed hebben gehad op de
opdracht tot executie van de
twee polizisten, omdat die op
dracht al op 25 april was gege
ven.
Niettemin vraagt, zo vervolgt het
rapport, Van Stam op 28 april
om 11.30 uur aan generaal
Koot, na de arrestatie van Krij
ger te hebben gemeld, of er een
mogelijkheid is met de vijand
te onderhandelen over het rui
len van de twee polizisten tegen
Krijger en mede-gevangenen.
Maar op 27 april had Van Stam
al opdracht gegeven de twee
dood te schieten. Weliswaar
schrijft Van Stam in brief VII
(28 april) de executie niet door
te laten gaan, maar die brief
werd pas 's avonds om zeven
uur ontvangen.
De commissie-Versteeg komt
dan uiteindelijk tot de slotsom
dat de echtheid van de brieven
niet kan worden bewezen, om-
ben.
Over deze hele kwestie van de
executie van de Grüne Polizis
ten spreekt de commissie uit,
dat het „uitermate moeilijk is
om thans nog de feitelijke ge-
varensituatie op haar juistheid
te beoordelen. Dat zou slechts
mogelijk zijn wanneer de
commissie geheel kon afgaan
en bouwen op de haar ter be
schikking staande feiten".
Over de figuur van mr. Sikkel
merkt de commissie-Versteeg
nog op, dat hij fouten heeft ge
maakt, bijvoorbeeld in de zaak
van boer Van Son, in dit geval
werd zelfs het woord „falen"
door de commissie gebruikt:
dat hij sommige onbetrouwba
re figuren de hand te lang bo
ven het hoofd heeft gehouden,
maar dat cr van enige zelfver
rijking niets is gebleken en dat
naar de mening van de com
missie de integriteit van de per
soon van mr. Sikkel onaange
tast is gebleven.
VOETBAL - Max Merkel, die in
vrijwel alle landen van Europa
heeft gewerkt als voetbaltrainer,
wenst nooit meer als oefenmees-
ter te werken. Dat heeft de Wener
deze week verklaard. Wel am
bieert de bijna 60-jarige Oosten
rijker een baan als manager bij
een Duitse Bundesligaclub. "Ik
zou bijvoorbeeld voor Bayern
München de ideale, sterke man
zijn...".
BOOGSCHIETEN - De internatio
nale boogschuttersfederatie (FI-
TA) weigert de Aziatische Spelen
te erkennen op grond van het feit
dat China aan de boogschietwed-
strijden zal deelnemen, hoewel
het nog geen lid is van de over
koepelende organisatie. De
volksrepubliek heeft het lid
maatschap aangevraagd onder de
voorwaarde dat Taiwan uitgesto
ten wordt.
CRICKET - Engeland heeft giste
ren in Brisbane de eerste test-
wedstrijd (cricket) tegen Austra
lië met zeven wickets gewonnen.
Het was de eerste Engelse over
winning in een testwedstrijd in
Brisbane sedert 42 jaar.
BOKSEN - De Amerikaan Mike
Rossman heeft in Philadelphia
zijn wereldtitel in het half-zwaar-
gewicht (WBA-versie) met succes
verdedigd. In de zesde ronde
staakte de scheidsrechter het ge
vecht, omdat de uitdager de Ita
liaan Aldo Traversaro na een
knock down nauwelijks meer de
bokshouding kon
Kerstartikelen tegen scherpe prijzen!!
Kerstboompiek
met verlichting
19,95
Kunstboompje
met lametta
en verlichting
50 cm hoog
maar 19,95
W2
Spuitsneeuw
80 gram 1 ,25
240 gram 2,50
Opblaas
kerstman
90 cm hoog
maar 2,95
Kerstverlichting
vele soorten
in wit of gekleurd
al vanaf 9,95
Koop nu uw kerstartikelen er is
nog volop keus!
Zware emaille
braadpannen
13,95
15,95
17,95
19,95
23,95
25,95
20 cm
22 cm
13-delig
aardewerk
gebakstel
54,5onu 19,95
Teakhouten
slabak
22,95 nu 16,95
Glazen
thee- of
koffiepot
5 95 nu 4,95
Tornado
snelkookpan
6 liter
us nu 79,-
7 liter
nu 89,-
De „ideale"
kurketrekker
395 nu 2,95
2-delig
gourmetstel
29.95 nu 19,95
Fonduestellen
in vele soorten
al vanaf 1195
5 Meiplein 96 Haarlemmerstraat 48
tel. 766013 tel. 122915
Leiden Leiden
Kindermishandeling,daar praten we liever niet Aan het probleem van kindermishandeling kan bij de Nederlandse Vereniging tegen Kinder
over in Nederland. Dat is jammer. Want met dtxxi- een hoop gedaan worden. Ook dtxir u. Hoe. dat staat mishandeling, Koningsplein 27 in Den Haag
zwijgen help je geen enkel probleem uit de wereld, te lezen in een speciale folder. Die kunt u aanvragen telefoon: 070-631923.
Publicatie aangeboden door dit blad ui samenwerking met de Stichting Ideele Reclame.
iedereen leest
de-krant
altijd en overal.
