stemming
grimmig
Ceausescu
bevestigt
eigen koers
gggTgnanasHi
Opkomst is belangrijker dan uitslag
Strijd in V.S.
tegen opslag
van kernafval
EG-landen oneens over
opdracht wijze mannen
Singer
naaimachine
Duitse metaalstakmg
n, we* wnpervT r:
\bor de feestdagen bij U aan huis
een heerlijke
hors d'oeuvrc
Dikker Thijs
via restaurant
De Beukenhof
Oegstgeest
Bel 071-153188 en U ontvangt
de speciale folder spoedig thuis.
Stembus in Namibië:
ZATERDAG 2 DECEMBER 1978
(van een onzervcrslaggevers)
WINDHOEK - Bij de verkiezin
gen die de komende week. van 4
tot en met 8 december, in Nami
bië (Zuidwest-Afrika) worden
gehouden, is eigenlijk alleen het
opkomstpercentage van belang.
Voor de toekomst van dit reus
achtige (ruim 25 maal Neder
land), droge, dun bevolkte (min
der dan een miljoen) en rijk van
bodemschatten voorziene stuk
zuidelijk Afrika is het niet inte
ressant wie de Namibiërs kiezen.
Er is trouwens weinig keus - al
leen rechts (de Democratische
Turnhalle Alliantie, DTA), ultra
rechts (Aktur, een puur blanke
partij die de macht aan blank wil
houden) en een drietal splinters
doen mee.
Uit het opkomstpercentage, of uit
het percentage wegblijvers, kan
echter worden geconcludeerd
hoe groot de aanhang is van de
bevrijdingsbeweging Swapo.
Deze beweging neemt geen deel
aan de verkiezingen en tracht met
alle mogelijke middelen de zwar
te bevolking weg te houden van
de stembus.
Alleen wanneer de DTA, de bewe
gingvan leidinggevende blanken
in Namibië plus de traditionele
zwarte leiders, veel stemmen
krijgt, zal blank Namibië niet
meer bang zijn voor wat men hier
noemt de „tweede ronde". Dat
wil zeggen: men zal zich niet ver
zetten tegen verkiezingen onder
VN-toezicht, met alles wat daar
bij behoort aan waarborgen voor
een eerlijk verloop. Aan dergelij
ke verkiezingen zullen ook de
centrumlinkse partijen meedoen,
het Namibisch Nationaal Front
(NNF), de Swapo D van de uit de
„echte" Swapo getreden Andreas
Shipanga, alsmede die echte
Swapo zelf.
Een dergelijke procedure kan lei
den tot een naar Westeuropees
recept parlementair democra
tisch gekozen regering - de enige,
wel te verstaan, op het héle Afri
kaanse continent.
Men zou kunnen zeggen dat dan net
zo goed meteen die verkiezingen
onder VN-toezicht zouden kun
nen worden gehouden, maar ten
eerste wenst de Zuidafrikaanse
regering de deelnemers aan haar
„interne regeling", van wie met
name de zwarte leiders behoor
lijke risico's hebben genomen
door mee te doen, niet te laten
vallen. Ten tweede wenst men te
voren een indicatie te hebben van
de steun die de „gematigden",
daarmee bedoelt men de DTA-
leiders, hebben onder de zwarte
bevolking.
Om die reden heeft Zuid-Afrika de
woede willen riskeren van de
„verenigde volken", waarbij men
in Pretoria bovendien geneigd is
de kin vooruit te steken en te zeg
gen dat het Westen toch nooit zal
toestaan dat een echt verplicht
embargo tegen Zuid-Afrika zal
worden opgelegd. De wereld
heeft al zo vaak loos gedreigd met
maatregelen tegen de apartheid
in Zuid-Afrika zelf, tegen Zuid
afrikaanse steun aan Rhodesië en
tegen de Zuidafrikaanse weige
ring Namibië over te dragen aan
de VN, dat men in Zuid-Afrika
geneigd is zich weinig meer aan
te tx-ekken van dreigementen.
Toch is de koele ontvangst van mi
nister Pik Botha van buitenland
se zaken in New York en Was
hington, de kennelijke pressie
die op hem is uitgeoefend door
president Carter en zijn mede
werkers, in Zuid-Afrika bepaald
niet-onopgemerkt gebleven, ook
al gelooft niemand dat de verkie
zingen in Namibië nu alsnog zul
len worden afgelast.
Wel vreest men voor een zeer gerin
ge opkomst, vooral wanneer de
„interne Swapo", de afdeling van
de bevrijdingsbeweging die le
gaal in Namibië zelf opereert en
zich tot nu toe alleen maar afzij
dig houdt van de verkiezingen,
zou oproepen tot een algemene
staking, om de toch al dikwijls
aarzelende zwarte bevolking van
de stembussen weg te hou
den.
Want een mislukking van deze ver
kiezingen. een succes dus voor de
Swapo, zal het enthousiasme
voor verkiezingen onder VN-toe
zicht, zonder bescherming (?)van
Zuidafi'ikaanse troepen, in
Windhoek en Pretoria ernstig
doen dalen. Want een door Swa
po gewonnen verkiezing zal zeer
zeker niet het gematigde bewind
brengen waarin de belangen van'
Zuidafrikaanse en buitenlandse
(Britse en Duitse vooral) bedrij
ven en de posities van de blanken
in Zuidwest-Afrika veilig
zijn.
Een mislukking van de verkiezin
gen van de volgende week, een
opkomstpercentage dus van 50 of
minder, zal binnen Zuid-Afrika
degenen die nooit iets hebben ge
zien in enige machtsoverdracht
aan zwarten, de „verkramptes",
zeer in de kaart spelen. De
machtsstrijd binnen de Nationale
Partij, die toch al verhevigd is
door het schandaal rond ex-mi
nister Connie Mulder en door de
verkiezing van een ultra-rechtse
kandidaat (Andries Treurnicht)
tot leider van deze partij in
Transvaal, zal bij een mislukking
van het „verligte" Namibië-be-
leid nog heviger worden.
In Namibië zelf zal eveneens de
roep om aansluiting bij Zuid-
Afrika, als vijfde staat in de Unie,
sterker worden wanneer de ver
kiezingen een overwinning lijken
te zijn voor de Swapo. Weliswaar
lijkt het nu uitgesloten dat Zuid-
Afrika de internationale opinie
zal trotseren en Namibië zal inlij
ven op grond van de wens van
een door een minderheid van de
Namibische bevolking gekozen
„parlement", maar men weet
maar nooit.
Een tweede mogelijkheid, waar
openlijk over wordt gesproken, is
„Udi", een eenzijdige onafhan
kelijkheidsverklaring door het
„parlement" van Namibië, zoge
naamd zonder inmenging van
Zuid-Afrika. Het voorbeeld van
Rhodesië lijkt weinig aanlokke
lijk, maar veel blanke Namibiërs
- in de uiterst rechtse hoek na
tuurlijk - schijnen wel iets te zien
in een „gematigd" bestuurd Na
mibië, desnoods met een perma
nent gewapende oppositie.
Nuchterder figuren, zoals een
redacteur van èèn van Namibië's
Duitstalige kranten, wijzen erop
dat ook een dergelijk bestaan van
een zelfstandig Namibië niet mo
gelijk zal zijn zonder Zuidafri
kaanse steun, al was het alleen al
militair, tegen de Swapo. „Onze
enige hoop is dat de verkiezingen
een succes worden", aldus deze
blanke Namibiër, „er is voor ons
geen alternatief'.
Mochten de verkiezingen wel een
succes worden, ook in het noor
den, Ovamboland, aan de grens
met Angola, waar de Swapo het
PAGINA 9
sterkst is en waar de Ovambo's
wonen, 400.000 van de 800.000
zwarte Namibiërs, dan zal het
parlement, de grondwetgevende
vergadering, aan zijn werkzaam
heden kunnen beginnen. Naar
mate de door Zuid-Afrika aange
stelde administrateur voor
Zuidwest-Afrika, rechter Steyn,
zulks dienstig oordeelt, zal de
grondwetgevende vergadering
ook bestuurlijke bevoegdheden
kunnen krijgen.
In diplomatiek Pretoria wordt ge
speculeerd over de vraag of de
Zuidafrikaanse regering de
grondwetgevende vergadering
naar voren zal proberen te schui
ven in de onderhandelingen met
VN, westelijke grote vijf, front-
lijnstaten en Swapo over de
„Tweede Ronde", de verkiezin
gen onder VN-toezicht. De rege
ring in Pretoria heeft steeds ont
kend dat dat de bedoeling zou
zijn, men geeft zelfs te kennen
helemaal niet blij te zijn met de
grote publiciteit die de verkie
zingen in Namibië internationaal
krijgen. Maar de verleiding zal
zeker groot zijn, wanneer men
kan waarmaken dat de grond
wetgevende vergadering min of
meer representatief is voor de
bevolking van Namibië.
Pas wanneer, op 14 december, de
stemmen zijn geteld, zal blijken
of de zwarte bevolking van Na
mibië gelooft in een geleide, ge
leidelijke emancipatie, ofwel in
de revolutionaire gebalde vuist
van de Swapo.
BONN (UPI/DPA) - De pas begonnen metaalsta
king in West-Duitsland heeft al spoedig een
grimmig karakter gekregen nu de werkgevers
de tegenzet hebben gedaan acht fabrieken te
sluiten tegenover de acht waar gestaakt wordt.
Door deze maatregel kw
29.000 arbeiders tijdelijk op straat
te staan. In de bedrijven waar de
metaalarbeidersbond een sta
king heeft uitgeroepen hebben
37.000 arbeiders het werk neer
gelegd.
Volgens de vakbond proberen de
werkgevers met hun uitsluiting
de stakingskas te laten leegbloe
den, want de uitgesloten arbei
ders zullen door hun bond gehol
pen moeten worden.
Vraag
bondfunctionarissen de uitgeslo
ten arbeiders verklaringen teke
nen dat zij bereid waren te wer
ken. Men vermoedt dat de vak
beweging de rechtsgeldigheid
van uitsluiting opnieuw ana het
oordeel van de rechter wil voor
leggen. In het verleden zijn de
werkgevers door rechtbanken in
het gelijk gesteld.
Voor verbetering besluitvorming
BRUSSEL (GPD) - De Europese Negen zijn het niet eens
over de opdracht aan het comité van wijze mannen, die
moeten gaan studeren op verbetering van de besluitvor
ming in de Europese Gemeenschap. Over het mandaat
voor de commissie, alsmede de samenstelling daarvan,
wordt een beslissing verwacht van de Europese raad van
regeringsleiders, die maandag en dinsdag in Brussel bij
eenkomt.
Uit protest tegen de maatregel van
de werkgevers legden gisteren
drieduizend arbeiders van de fa
brieken van Mannesmann in
Mulheim het werk neer. Zowel de
bond als de werkgevers gaven
vage verklaringen uit waarin zij
lieten doorschemeren bereid te
zijn te onderhandelen, maar er
kwamen geen concrete voorstel
len. De vakbeweging heeft het
bod van de werkgevers om de
vakantie van ruwweg vier tot zes
weken paer jaar te verlengen
verworpen de bond wil per van
de werkweek van 40 tot 35 uur,
opdat er meer arbeidsplaatsen
kunnen komen ter bestrijding
van de werkloosheid.
De voorzitter van de metaalbewer-
kersbond, Eugen Loderer, zei te
twijfelen aan de rechtsgeldigheid
van het uitsluitingswapen. Bij
sommige fabrieken lieten vak-
Eerste president
Transkei overleden
UMTATA - De eerste president van
het onafhankelijke zwarte thuis
land Transkei, Monzolwandle
Botha Sigcau, is gisteren op 66-
jarige leeftijd overleden aan een
hartaanval.
Sigcau, lid van de Pondo-stam,
werd in oktober 1976 president
toen Transkei, dertien jaar eerder
gevormd als een gebied met ge
deeltelijk zelfbestuur onder
Zuid-Afrika, onafhankelijk werd.
De regering in Den Haag houdt er
aan vast dat een Nederlander deel
moet uitmaken van het comité. In
Nederlandse kringen voelt men
weinig voor de gedachte dat de
voorzitters van de Europese in
stellingen (ministerraad, parle
ment, Europese commissie en
het Europese hof van justitie) het
door de Franse president Giscard
voorgestelde onderzoek naar
verbetering van de besluitvoring
in de (vergrote) Gemeenschap te
laten uitvoeren. Den Haag voelt
meer voor onafhankelijke per
soonlijkheden.
In Brussel verluidt dat nu gestu
deerd wordt op de mogelijkheid
een comité samen te stellen uit
vertegenwoordigers van de Be-
neluxlanden, de drie grote lan
den uit de „gemeenschap van de
Zes", Groot-Brittannië, alsmede
de twee kleine landen (Denemar
ken en Ierland) die tegelijkertijd
met het Verenigd Koninkrijk lid
werden van EG EEG. Voor „sno
de plannen" in de richting van de
vestiging van een directoraat van
grote landen hoeft niet langer ge
vreesd te worden, aldus welinge
lichte Brusselse kringen.
Overschotten
Aan de vooravond van het Europe
se topberaad, dat vooral gewijd
zal zijn aan de monetaire samen
werking in de Gemeenschap,
worden geen harde uitspraken
van de regeringsleiders verwacht
over de Europese landbouwpoli
tiek. Pas donderdag kwam de
Europese Commissie, het „dage
lijks bestuur" van de Gemeen
schap, met een document waarin
wegen worden aangegeven om
de structurele tekortkomingen
van de landbouwpolitiek (zoals
de enorme zuivelovershotten)
weg te werken. In dit late tijdstip
wordt een demonstratie gezien,
die gericht is tegen de Britse re
gering die de scherpste kritiek
heeft op de Europese overschot
ten in de landbouwsector.
Wat voor de landbouw geldt, heeft
in gelijke mate betrekking op het
volkomen vastgelopen Europese
visserijbeleid, zo wordt in Brus
sel aangenomen. Doorslagge
vend voor de benadering van de
Britse kritiek en de verlangens
van Londen, zowel wat betreft de
landbouw als de visserij, wordt
het verloop van het beraad over
de monetaire samenwerking.
Van Nederlandse zijde wordt de
deelname van het pond sterling
aan het voorgestelde Europese
Monetaire Systeem (EMS) een
absolute voorwaarde geacht.
Voor het functioneren van het
Europese Monetaire Systeem is
het niet nodig nieuwe financiële
hulp toe te zeggen, zo vindt Den
Haag. De Europese Gemeen
schap beschikt over genoeg
bronnen voor financiële
hulp.
Met het oog op de onderhandelin
gen met Griekenland over toe
treding tot de EG wordt van de
Europese raad van regering
schefs nog een „oriëntering"
verwacht over het handhaven
van het Europese beginsel van
het vrije verkeer van werkne
mers. De Grieken willen dat dit
onverkort wordt toegepast tij
dens de overgangsperiode (waar
schijnlijk zeven jaar) voordat
Griekenland volledig lid wordt
van de Gemeenschap. Alleen
Duitsland is hier tegen. De ande
re EG-landen willen Athene op
dit punt tegemoet komen. Een
uitspraak van de regeringsleiders
hierover wordt gewenst, aange
zien de week daarop in Brussel de
onderhandelingen met de Griek
se regering over de toetreding tot
de EG in het belissende stadium
komen.
IRA TOONT
„KRACHT" MET
AANSLAGEN
BELFAST (Reuter) - Na een reeks
bomaanslagen in veertien
Noordierse steden hebben mili
tante leden van het Ierse Re
publikeinse Leger verklaard dat
de bedoeling van de aanslagen
was elke speculatie dat de IRA
uitgeteld zou zijn te ontzenuwen.
Bommen die in auto's waren ge
plaatst en brandbommen ont
ploften donderdagavond laat in
de centra van de verschillende
steden. Hoewel slechts vier men
sen licht werden gewond, werd
de schade aan eigendommen ge
schat op een miljoen pond ster
ling (vier miljoen gulden). Het ge
ringe aantal gewonden kwam
doordat de IRA van tevoren de
autoriteiten per telefoon gewaar
schuwd had.
De IRA liet vorige maand weten dat
het met zijn "winteroffensief'
begonnen is. Bij bomaanslagen
in acht steden twee weken gele
den werden 37 mensen gewond
en werd op grote schaal schade
aangericht. Doelwitten van de
laatste aanslagen waren ook ban
ken, kantoren en regeringsge
bouwen. De meeste explosies
deden zich voor in de ten noord
westen van Belfast gelegen
graafschappen.
Stakende metaalarbeiders
luisteren hier in Dortmund
naar een toespraak van eeiv
vakbondsleider. De stemming
onder de werknemers in deze
industrietak is gisteren aan
zienlijk verslechterd doordat
een aantal werkgevers overging
tot het sluiten van acht fabrie
ken als tegenmaatregel.
Daardoor kwamen bijna 29.000
arbeiders ongewild op straat te
staan. Op het bord links staat:
"Wie uitsluitbehoort te worden
opgesloten Rechts staat: Zes
weken vakantie, alleen voor de
schijn, aan het eind zult U na
melijk ontslagen zijn.
BOEKAREST (DPA/Reuter) - De
Roemeense staats- en partijlei
der, Ceausescu, heeft gisteren in
een rede op een massabijeen
komst in Boekarest opnieuw de
onafhankelijke koers van zijn
land, ook binnen de organisatie
van het Pact van Warschau, be
vestigd.
Hij sprak zich ook nu weer uit tegen
een verhoging van de militaire
uitgaven, omdat er volgens hem
geen oorlogsgevaar bestaat. Te
vens verzekerde hij echter dat
deze kwestie opnieuw zal worden
bekeken, als de internationale
toestand slechter zou worden.
Bij een topconferentie in Moskou
van de zeven landen van het Pact
van Warschau op 22 en 23 no
vember was Ceausescu met de
leiders van de zes andere staten in
conflict geraakt, omdat hij zich
tegen een verhoging van de de
fensie-uitgaven had verzet en ook
opnieuw weigerde de Roemeen
se strijdkrachten onder een bo
vennationaal commando te
plaatsen. Voorts wil Roemenië al
jaren niet weten van een legering
van Sowjet-troepen op zijn
grondgebied.
Ceausescu, die drie uur aan het
woord was, sprak op een bijeen
komst ter herdenking van het feit
dat 60 jaar geleden na de eerste
wereldoorlog het voormalige
Hongaarse Transsylvanië zich bij
twee Roemeense provincies aan
sloot.
Ceausescu ging niet op de proble
men tussen Roemenië en zijn
bondgenoten in. Hij sprak alleen
in het algemeen van "misver
standen" aan de kant van de an
dere landen van het Pact van
Warschau. Hij verzekerde dat
Roemenië alles in het werk zal
stellen om de ontwapening, de
ontspanning en de samenwer
king met alle volkeren te bevor
deren.
WASHINGTON (GPD) - Opslag
van kernafval in zoutlagen is vol
gens actiegroepen in de Verenig
de Staten allerminst veilig. Hoe
wel het ministerie voor energie
zich vooral op die mogelijkheid
richt (met name omdat omtrent
zoutformaties meer bekend is
dan over de mogelijkheden die
graniet of basalt wellicht bieden)
hebben vier onafhankelijke geo
logen gezegd dat de kennis over
het gedrag van de zoutlagen
vooralsnog onvoldoende is om
een veilige opslag te garande-
x Zij betogen dat onder de in
vloed van grondwater door een
nieuw verloop van ondergrondse
rivieren een bestaande situatie
ingrijpend kan veranderen en zij
noemen zoutneerslag in het ge
bied van de Amazone-rivier als
voorbeeld.
Bovendien zijn deze geologen er
niet van overtuigd dat een versto
ring van de omgeving door bo
ringen straffeloos kan geschie
den en zij betogen dat de boorga
ten niet met voldoende zekerheid
voor een lange termijn zijn af te
sluiten.
Het burgerlijk protest tegen het
nucleair gebeuren in de VS om
spant de natie als een zeer losge-
breide sok: er zijn zo'n 25 regio
nale groepen, die elk soms weer
in dertig afdelingen zijn onder
verdeeld en maar enkele malen
per jaar samenwerken. Op het na
tionale vlak zijn lobbyisten actief
en organisaties die zich voorna
melijk ten doel stellen informatie
te verschaffen over de werkelijke
stand van zaken.
Per regio
De protesten zijn vooral regionaa.
geinspireerd, omdat de proble
men per regio verschillen: in het
oosten van de VS zijn het vooral
de energiefabrieken, in het wes
ten de uraniumwinning en elders
het vraagstuk van de opslag van
afval, die het kernpunt vormen
van de activiteiten.
De algemene bezorgdheid richt
zich in toenemende mate op de
vraagstukken van transport en
opslag van kernafval. In vier sta
ten is wetgeving aangenomen die
met het probleem te maken heeft,
in dertien staten werd bij resolu
tie de opslag en transport van
kernafval verboden, in tien ande
re staten zijn zulke resoluties in
voorbereiding en in acht andere
moeten dergelijke besluiten in
stemming worden gebracht.
Een reeks van steden heeft trans
port van nucl.eair afval op zijn
grondgebied verboden. Daarbij
zijn New York City, New London
en Hartford in Connecticut, 25
steden in Vermont en zeven ste
den die de controversiële Sea-
brook-centrale in New Hampshi
re omgeven. De protestbeweging
voorspelt dat dit soort maatrege
len overal zullen worden nage
volgd.
De staat Californië heeft besloten
geen nieuwe kerncentrales te
bouwen totdat het afvalprobleem
is opgelost, Maine heeft een der
gelijke wetgeving, Montana
kwam via een referendum tot
zo'n besluit en de staat New York
deed het via een beslissing van de
gouverneur.
Inmiddels is in Washington be
toogd dat te strenge beperkingen
ten aanzien van nucleaire trans
porten via het wegennet, de groei
van het nucleair potentieel zou
den belemmeren en problemen
kunnen opleveren voor zieken
huizen. Maar zonder die beper
kingen zouden bijvoorbeeld al
leen al in New York City per jaar
250 gevaarlijke verschepingen
van gevaarlijk kernmateriaal
door dichtbevolkte buurten
gaan.
Schade
De protestbeweging zal een goede
oplossing voor het afvalprobleem
in redelijkheid accepteren, maar
er is intussen al onherstelbare
schade aangericht doordat kern
afval in grondwater, vervolgens
in kreken en daarna in bijvoor
beeld het drinkwaterreservoir
van de Newyorkse stad Buffalo
terecht is gekomen. In de staat
Washington werd een deel van de
Columbia-rivier aangetast door
kernafval dat vrijkwam omdat
vloeibaar afval met een hoge
straling, voornamelijk afkomstig
van de nucleaire produktie voor
het ministerie van defensie, door
vaten heenvrat.
Niettemin erkent de protestbewe
ging dat sommige gemeenschap
pen. die er nu op tegen zijn, uit
eindelijk toch met een voorzie
ning voor de opslag van kernafval
zullen worden opgezadeld. Maar
daar waar enerzijds wordt ge
streefd naar het vinden van een
betere oplossing voor al bestaand
afval, wordt terzeifdertijd de
aanmaak van nieuw afval, zonder
dat een goede opslagmethode be
staat, van de hand gewezen.
Het ziet er naar uit (de onlangs in
Guyana vermoorde Leo Ryan, lid
van het Huis van Afgevaardig
den, heeft daarover een rapport
opgesteld) dat de kosten van
nucleaire energie enorm zullen
stijgen met de astronomische be
dragen die gemoeid zijn met het
opslaan van afval en het buiten
gebruik stellen van de centrales,
als hun tijd na zo'n jaar of dertig is
gekomen. Wat de VS betreft, zeg
gen de actiegroepen, zouden
daarom olie en kolen goedkoper
kunnen zijn als bron van ener
gie.
S—
Singer naaimachine type 377 ter waarde van f 499.-
Stabiele portable zig-zag naaimachine. Semi lichtgewicht
met handgreep Tal van
interessante extra's,
zoals een liggend spoel- i-
klosje voor de naald en r b
exclusieve naaldhouder.
Als u niet wint is er al l
een automatische Singer
zig-zag voor f 349,- T'
(Evt prijswijzigingen O
voorbehouden)
^SINGER
t.b.v. Nat. Puzzelactie „Het Gehandicapte Kind"
